Geneeskrachtige kruiden en planten

Last Updated on 20 augustus 2024 by M.G. Sulman

Zowel de natuurgeneeskunde als de conventionele geneeskunde maken gebruik van de geneeskrachtige werking van planten en kruiden. Je kunt het zelf ook aanwenden. Al duizenden jaren verzamelen of kweken mensen geneeskrachtige kruiden en planten voor dit doel. Er zijn ontzettend veel planten met een geneeskrachtige werking. Je hoeft er niet naar op zoek te gaan. Je treft ze gewoon aan in je direct omgeving. Brandnetel werkt bloedzuiverend, verwijdert urinezuur en zorgt voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes en ijzer- en kalkopname, paardenbloemen zijn goed voor de spijsvertering, madeliefjes herstellen de darmen na een antibioticakuur en de fijngestampte bloemen en verse bladeren stillen de pijn bij verstuikingen en kneuzingen, en duizendblad is goed voor je zenuwstelsel.

Planten met geneeskrachtige werking voor bepaalde menselijke lichaamsdelen
Planten met geneeskrachtige werking voor bepaalde menselijke lichaamsdelen / Bron: Wikimedia Commons

Inhoud

Toedieningsvorm van geneeskrachtige kruiden en planten

Geneeskrachtige kruiden en daarvan gemaakte kruidengeneesmiddelen tref je aan in bijna elk huishouden. In de vorm van medicinale theeën zijn de kruiden nog steeds te herkennen in hun gedroogde, geplette vorm. Kruidengeneesmiddelen bevatten daarentegen meestal extracten en zijn beschikbaar in de vorm van druppels, tabletten of zalven. Je kunt geneeskrachtige planten kopen in een drogisterij of reformwinkel, maar je kunt ze ook verzamelen in de natuur of zelf kweken in tuin of kas. Door de kruiden na de oogst te drogen kunnen veel geneeskrachtige kruiden langdurig bewaard blijven en zijn dan het hele jaar door verkrijgbaar.

Werkzame stoffen

Er zijn veel verschillende groepen werkzame stoffen in geneeskrachtige kruiden en planten, zoals:

  • alkaloïden: stikstofhoudende, basische stoffen die in bepaalde concentratie (vanaf 0,01%) giftig zijn
  • terpenen gevonden in etherische olie, aangezien deze stoffen voornamelijk worden gekenmerkt door de sterke geur die het een plant geeft
  • flavonoïden: deze hebben een antioxidant werking en geven kleur aan groenten en fruit
  • plantenhormoon of fytohormoon: de benaming voor in de plant aangemaakte stoffen die de groei van de plant regelen
  • tannines: een groep van chemische verbindingen die van nature voorkomt in planten, ook wel polyfenolen genoemd

Lijst van geneeskrachtige planten en kruiden

Aarmunt of groene munt

Aarmunt of groene munt (Mentha spicata) wordt gebruikt voor de bereiding van (kruiden)thee. De plant heeft tal van uitstekende gezondheidsvoordelen.

Bloeiende aarmunt / Bron: Wikimedia Commons

Absintalsem

Absintalsem (Artemisia absinthium) is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). Zeer weinigen kennen alsem als medicinale plant. Sterker nog, het is een zeer effectief middel tegen maagdarmklachten en verlies van eetlust. Absint stimuleert ook de spijsvertering; het werkt eetlustopwekkend. Het helpt bovendien tegen winderigheid en het gaat maagkrampen tegen.

Absintalsem
Absintalsem / Bron: Wikimedia Commons

Akkerwinde

Akkerwinde is veel op graslanden en akkers te vinden. De stengels zijn windend. Delen van de plant (blad, bloem, zaad en wortel) zijn eetbaar.

Akkerwinde / Bron: Wikimedia Commons

Aloë vera

De medicinale vetplant aloë vera is zeer populair ingrediënt in onder meer verzorgingsproducten. Het hydrateert de huid en verbetert ook de teint van je huid. Aloë Vera is tevens een goed middel om een wond mee te bedekken. Het sluit de wond en versterkt de bloedtoevoer naar de wond. Hierdoor geneest de wond sneller. De gel zit bovendien boordevol eiwitten, vitamines en mineralen. Minder bekend is de laxerende werking van aloë vera.

Aloë vera
Aloë vera / Bron: Wikimedia Commons

Alsemambrosia

Alsemambrosia is een éénjarige plant die 20 tot 150 cm groot wordt. De plant heeft geneeskrachtige eigenschappen, maar er zijn ook veel mensen die er behoorlijk allergisch voor zijn.

Alsemambrosia langs de kant van de weg / Bron: Wikimedia Commons

Anijs

Anijs (Pimpinella anisum) behoort tot de schermbloemenfamilie (Umbelliferae of Apiaceae). Het is een van de meest populaire geneeskrachtige planten voor verkoudheid en maagdarmklachten.

Anijs
Anijs / Bron: Wikimeda Commons

Arnica

Arnica montana of valkruid is vooral bekend om zijn wondgenezende en pijnstillende effecten. Nagenoeg iedereen is wel bekend met zogeheten arnicazalf. Deze verwarmt gevoelige spieren, ondersteunt het herstel en bevordert de doorbloeding van de spieren.

Arnica montana
Arnica montana / Bron: Wikimedia Commons

Ashwagandha

Ashwagandha is een kruid dat al duizenden jaren traditioneel breed wordt ingezet in India om zijn gunstige werking op geest en lichaam. Ashwagandha wordt ook wel ‘indiase ginseng’, ‘winterkers’ of ‘koninklijk kruid’ genoemd.

Ashwagandha / Bron: Wikimedia Commons

Basilicum

Basilicum is een kruid dat bekend staat om zijn hoge gehalte aan vitaminen, mineralen en vezels. Het wordt vaak gebruikt bij het koken om smaak aan gerechten toe te voegen en wordt ook gebruikt in de traditionele geneeskunde vanwege de potentiële gezondheidsvoordelen. Enkele van de belangrijkste vitaminen en mineralen die in basilicum worden aangetroffen, zijn vitamine K, vitamine A, vitamine C, calcium en ijzer. Bovendien is basilicum een goede bron van voedingsvezels, wat helpt bij het bevorderen van een gezonde spijsvertering en een regelmatige stoelgang.

Basilicum / Bron: Pixabay

Beklierde duizendknoop

De beklierde duizendknoop (Persicaria lapathifolia) is eetbaar, waarbij vooral de jonge scheuten en bladeren na koken veilig geconsumeerd kunnen worden. In de volksgeneeskunde wordt de plant gebruikt vanwege zijn mogelijke ontstekingsremmende en wondhelende eigenschappen. De plant is niet giftig, doch bevat wel oxaalzuur. Het koken van de bladeren wordt daarom aanbevolen. Dat maakt de smaak ook minder bitter.

Beklierde duizendknoop in Marchin, België / Bron: Martin Sulman

Beklierde ogentroost

De beklierde ogentroost of weide-ogentroost (Euphrasia rostkoviana syn. Euphrasia officinalis) wordt in de natuurgeneeskunde gebruikt als medicinale plant tegen droge ogen en oogontstekingen of ontstekingen van het gebied rond de ogen.

Beklierde ogentroost
Beklierde ogentroost / Bron: Wikimedia Commons

Berberine

Berberine is een natuurlijk plantenextract dat de bloedsuiker helpt te verlagen bij mensen met diabetes. Het ondersteunt ook de hartgezondheid door het verlagen van cholesterol en bloeddruk. Berberine is effectief in de behandeling van aften en kan PCOS-symptomen verlichten. Verdere studies zijn nodig ter bevestiging van de lange-termijneffecten.

Afbeelding die berberine en zijn plantaardige bronnen toont: een tak van berberis met felrode bessen en bladeren, en een wortel van goldenseal (Canadese geelwortel) met zijn kenmerkende gele wortel, naast een schaaltje met geel berberinepoeder / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Berendruif

De berendruif (Arctostaphylos uva-ursi) is een plant uit de heidefamilie.  Reeds in de kruidenboeken van de 13de eeuw werd gewag gemaakt van de geneeskrachtige werking van de berendruif. Het heeft zijn uitwerking op de membranen van de urinewegen en werkt versterkend op de nieren

Berendruif
Berendruif / Bron: Wikimedia Commons

Bieslook

Bieslook, ook wel bekend als pijpgras, is een plant die behoort tot de lookfamilie (Alliaceae). De stengels en de bloemetjes van bieslook zijn eetbaar. Bieslook is lekker en gezond!

Gesneden bieslook voor het bereiden van voedsel / Bron: Wikimedia Commons

Bijenkorfje

Het jonge blad van bijenkorfje is eetbaar. Bijenkorfje heeft ook grote medicinale waarde. Het wordt onder andere ingezet bij keelproblemen.

Botanische tekening bijenkorfje / Bron: Wikimedia Commons

Bijvoet

Bijvoet, uit de Composietenfamilie, is een inheemse plant, die meestal in het wild groeit. In de tuin neemt hij al gauw te veel plaats in. De bloemscheuten, die zowel vluchtige olie als bittere stoffen en looizuur bevatten, worden vanouds als kruid gebruikt.

Bijvoet / Bron: Wikimedia Commons

Bittere scheefbloem

Bittere scheefbloem (Iberis amara) is een eenjarige plant uit de kruisbloemenfamilie. Het verlicht maagdarmklachten, het stimuleert de spijsvertering en het verbetert de eetlust.

Bittere scheefbloem
Bittere scheefbloem / Bron: Wikimedia Commons

Blauw glidkruid

Blauw glidkruid (Scutellaria galericulata L.) gedijt in vochtige gebieden zoals Nederland en delen van Amerika. Het extract van dit kruid wordt wereldwijd gebruikt als voedingssupplement, vooral in producten die gericht zijn op concentratie en leerprestaties bij zowel kinderen als volwassenen. De rijke verscheidenheid aan flavonoïden in blauw glidkruid speelt een rol in de krachtige werking van deze supplementen.

Blauw glidkruid / Bron: Wikimedia Commons

Boerenwormkruid

Vroeger werd boerenwormkruid als middel tegen wormen bij mens en dier gebruikt. In de plant zit het giftige thujon dat wormafdrijvend is, vooral van spoel- en lintwormen. Dit kruid heeft echter ook antireumatische eigenschappen.

Botanische tekening van boerenwormkruid / Bron: Wikimedia Commons

Boterbloem

De boterbloem is een plant die behoort tot de ranonkelfamilie (Ranunculaceae). Deze plantenfamilie bestaat uit grofweg 400 verschillende soorten planten. De vraag is of dit bloempje eetbaar en geneeskrachtig is, of juist giftig?

Scherpe boterbloem / Bron: Wikimedia Commons

Brandnetel

Brandnetel (Urtica) is een waardevolle medicinale plant, vooral voor urineweginfecties en reumatische aandoeningen. Je kan het onder meer innemen als supplement en als brandnetelthee.

Grote brandnetel
Grote brandnetel / Bron: Wikimedia Commons

Brandnetelzaad

Brandnetelzaad geeft je energie en hebben adaptogene eigenschappen. Adaptogenen zijn stoffen die het aanpassingsvermogen vergroten. Ze helpen je om te gaan met stress en vermoeidheid.

Canadese fijnstraal

De Canadese fijnstraal is een één- tot tweejarige zomerbloeier uit de Composietenfamilie. De plant kent veel medicinale toepassingen. Het is tevens een eetbare plant, waarvan je de blaadjes als groente of kruid kunt nuttigen.

Canadese fijnstraal
Canadese fijnstraal / Bron: Wikimedia Commons

Cayennepeper peulen

Cayennepeper is een cultivar van Capsicum annuum, een plantensoort uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). Als medicinale plant stimuleert cayennepeper met de werkzame stof capsaïcine de bloedcirculatie in de huid en verlicht pijn.

Een rode cayennepeper
Een rode cayennepeper / Bron: Wikimedia Commons

Cichorei

Cichorei is één van de plantensoorten die inuline in wortels opslaat. Inuline is een type oplosbare vezel. Zowel de wortel als de blaadjes van de plant zelf werkend laxerend en vochtafdrijven (diuretisch).

De wilde cichorei
De wilde cichogorei / Bron: Wikimedia Commons

Citroenmelisse

Citroenmelisse (Melissa officinalis) heeft vooral een kalmerende en ontspannende werking op het autonome zenuwstelsel, bijvoorbeeld bij maagdarmklachten en moeilijk inslapen en rusteloosheid.

Citroenmelisse
Citroenmelisse / Bron: Wikimedia Commons

Daslook

Daslook (Allium ursinum) is een wilde plant die sterk verwant is aan de alom gebruikte knoflook. Het bevordert de spijsvertering en kan verlichting geven bij een opgeblazen gevoel.

Daslook, in: Jacob Sturm: Deutschlands Flora in Abbildungen
(1796) / Bron: Wikimedia Commons

Driekleurig viooltje

Het driekleurig viooltje (Viola tricolor), ook wel bekend als ‘wilde viooltje’, is een plant uit de viooltjesfamilie (Violaceae). Deze plant wordt verwaarloosd in de kruidengeneeskunde. Ten onrechte, want het is bijzonder effectief bij huidziekten. Eeuwenlang paste men het plantje toe als middel tegen huidontstekingen bij korstjes en jeuk over het hele lichaam.

Driekleurig viooltje
Driekleurig viooltje / Bron: Wikimedia Commons

Duivelsklauw

Duivelsklauw (Harpagophytum procumbens) groeit in de Kalahariwoestijn in Zuid Afrika, Namibië, Botswana, Zambia en Angola. De geneeskrachtige eigenschappen bevinden zich in de wortels van de plant. Deze wortels bevatten verschillende stoffen die pijnstillend en ontstekingsremmend werken. Bovendien drijven ze vocht af. Voorts beschermt duivelsklauw het kraakbeen en werkt het ontkrampend.

San-man verzamelt duivelsklauw in Namibië (2017)
San-man verzamelt duivelsklauw in Namibië (2017) / Bron: Wikimedia Commons

Duizendblad

Duizendblad (Achillea millefolium) kun je op vele manieren inzetten voor je gezondheid. Inwendig én uitwendig. Het is onder meer geschikt voor indigestie (dyspepsie) en verlies van eetlust. Het  is een plant uit de composietenfamilie.

Duizendblad
Duizendblad / Bron: Wikimedia Commons

Echte guldenroede

De echte guldenroede (Solidago virgaurea) is een vaste plant die behoort tot de composietenfamilie. Guldenroede heeft een drainerende en diuretische werking. Het wordt beschouwd als een goed kruidengeneesmiddel voor urineweginfecties en kramende pijnen.

Echte guldenroede
Echte guldenroede / Bron: Wikimedia Commons

Echte heemst

Echte heemst (Althaea officinalis) verlicht hoest en remt ontstekingen in de mond, keel en keelholte en in het maagdarmkanaal.

Echte heemst
Echte heemst / Bron: Wikimedia Commons

Echte tijm

Echte tijm (Thymus vulgaris) is een aromatisch geurende wintergroene kruidenplant. Tijm is het klassieke kruidenmiddel tegen hoest, bronchitis en slijmvliesontstekingen.

Echte tijm
Echte tijm / Bron: Wikimedia Commons

Fenegriek

Fenegriek biedt allerlei gezondheidsvoordelen, waaronder het verminderen van menstruatiekrampen, het reguleren van de bloedsuikerspiegel en het verlichten van spijsverteringsproblemen dankzij de slijmstoffen in het kruid, maar overmatig gebruik kan leverproblemen veroorzaken en het is onveilig voor zwangere vrouwen en kinderen.

Fenegriek (zaden) / Bron: Wikimedia Commons

Gele gentiaan

De gele gentiaan is een vaste plant van de gentiaanfamilie. Het werkt als aperitivum (eetlustopwekker) en als digestivum (spijsverteringbevorderend).

Gele gentiaan
Gele gentiaan / Bron: Wikimedia Commons

Gele kornoelje

De gele kornoelje wordt al duizenden jaren gebruikt in de traditionele geneeskunde vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen.

Botanische tekening gele kornoelje / Bron: Wikimedia Commons

Gember

Gember is de wortelstok van de Zingiber officinale. Rauwe gember heeft positieve effecten op de afweer door zijn antibacteriële, antivirale en antioxidant werking.

Gember
Gember is gezond en geneeskrachtig! / Bron: Wikimedia Commons

Gevlekt longkruid

Gevlekt longkruid wordt in de natuurgeneeskunde gebruikt ter behandeling van – de naam zegt het al – longziekten, maar je kunt de verse bladeren ook verwerken in salades, soepen en smoothies. Deze plant is een vroege bloeier, met roodachtige bloemen die verkleuren naar blauw. Het is een laagblijvende, bodembedekkende vaste plant.

Gevlekt longkruid / Bron: Wikimedia Commons

Gevlekte scheerling

Alle delen van de gevlekte scheerling, waaronder de zaden, bloemen en vruchten, zijn onveilig om te gebruiken. Het is namelijk een zeer giftige plant die lijkt op echte kervel. Alle delen ervan zijn giftig. De plant is zó giftig dat het de dood kan veroorzaken. De plant wordt soms gebruikt voor medicinale doeleinden, maar dat wordt ten zeerste afgeraden vanwege de toxiciteit.

Bloeiwijze van de gevlekte scheerling / Bron: Wikimedia Commons

Gewone agrimonie

Gewone agrimonie herken je aan de gele bloemen met meestal 5 kroonbladeren (soms 6), en is een kruidachtige plant uit de rozenfamilie (Rosaceae). Dit kruid staat bekend als een geneeskrachtig kruid.

Botanische tekening agrimonie / Bron: Wikimedia Commons

Gezegende distel

De gezegende distel (Cnicus benedictus L of benedictuskruid) werd in vroegere tijden uitwendig gebruikt voor de behandeling van wonden en zweren.

Gezegende distel
Gezegende distel / Bron: Wikimedia Commons

Ginkgo (Ginkgo biloba)

Japanse notenboom of Ginkgo (Ginkgo biloba) is een bladverliezende boom. Het heeft een positief effect op de doorbloeding van het lichaam en de hersenen.

Zaden aan de Japanse notenboom, ginkgo
Zaden aan de Japanse notenboom, ginkgo / Bron: Wikimedia Commons

Ginseng (Panax-ginseng)

Panax ginseng is een kleine langzaam groeiende plant die voorkomt in de bergen van Oost-Azië. Het heeft enorm veel positieve effecten op de algehele gezondheid. In Oost-Azië wordt de wortel van Panax ginseng al duizenden jaren gebruikt bij uiteenlopende gezondheidsklachten. Een van de grootste voordelen van ginseng voor de gezondheid is dat het de energie en uithoudingsvermogen verhoogt.

Ginseng oogst in Duitsland
Ginseng oogst in Duitsland / Bron: Wikimedia Commons

Glidkruid

Ontdek de geneeskracht van Glidkruid (Scutellaria)! Met zijn natuurlijke geneeskrachtige eigenschappen, zoals ontstekingsremmende en antioxidante effecten, is Glidkruid een waardevolle toevoeging aan je gezondheidsroutine. Bovendien staat het plantke bekend om zijn kalmerende werking, waardoor het ideaal is als kalmerend middel bij angst of nervositeit.

Glidkruid (Scutellaria altaica Fisch. ex Sweet) / Bron: Wikimedia Commons

Goudpapaver

De goudpapaver of het slaapmutsje (Eschscholzia californica, Engels: California poppy) staat bekend om zijn geneeskrachtige eigenschappen dankzij de rustgevende en pijnstillende alkaloïden. De bloemen en bladeren zijn eetbaar en voegen een licht bittere smaak toe aan salades. Deze veelzijdige plant biedt zowel medische als culinaire voordelen.

Goudpapaver in Antelope Valley, een vallei in de Amerikaanse staat Californië / Bron: Wikimedia Commons

Goudsbloem

Goudsbloem (Calendula officinalis) is een van de bekendste geneeskrachtige planten in de wond- en huidverzorging. Het werkt ontsmettend en antibacterieel.

Goudsbloem
Goudsbloem / Bron: Wikimedia Commons

Groot kaasjeskruid

Groot kaasjeskruid (Malva sylvestris) verlicht een droge hoest – verzacht de slijmvliezen – en wordt voornamelijk gebruikt als kaasjeskruidthee.

Groot kaasjeskruid
Groot kaasjeskruid / Bron: Wikimedia Commons

Groot streepzaad

Groot streepzaad (Crepis biennis) is een tweejarige plant, die behoort tot de composietenfamilie. De plant bezit geneeskacht en is eetbaar.

Groot streepzaad in Deutschlands Flora in Abbildungen / Bron: Wikimedia Commons

Grote engelwortel

De grote engelwortel (Angelica archangelica) is een plant uit de schermbloemenfamilie. De plant werkt rustgevend, ontspannend en regulerend op de maag. Het is daarnaast goed tegen gasvorming.

Grote engelwortel
Grote engelwortel / Bron: Wikimedia Commons

Grote kaardebol

De grote kaardebol helpt het bij het herstellen van beschadigde weefsels zoals botten en ligamenten. Ook wordt het gebruikt ter behandeling van persisterende ziekte van Lyme.1Saar-Reismaa P, Bragina O, Kuhtinskaja M, Reile I, Laanet PR, Kulp M, Vaher M. Extraction and Fractionation of Bioactives from Dipsacus fullonum L. Leaves and Evaluation of Their Anti-Borrelia Activity. Pharmaceuticals (Basel). 2022 Jan 12;15(1):87. doi: 10.3390/ph15010087. PMID: 35056144; PMCID: PMC8779505.

Grote kaardebol
Grote kaardebol in Stadsblokken-Meinerswijk, een uiterwaardengebied gelegen op de zuidelijke oever van de Rijn tegenover het centrum van de stad Arnhem / Bron: Martin Sulman

Grote kattenstaart

Traditioneel gezien wordt de grote kattenstaart gebruikt voor de behandeling van diarree, darmontstekingen, hematurie (bloed in de urine), epistaxis (neusbloedingen), leucorree (vaginale afscheiding) en dysmenorroe (pijnlijke menstruatie).

Zit grote kattenstaart vol geneeskracht en is het eetbaar? / Bron: M.G. Sulman

Grote weegbree

De adstringerende (samentrekkende) werking van grote weegbree is van speciale toepassing voor de urinewegen. Adstringentia worden gebruikt bij de behandeling van bloedingen en diarree.

Grote weegbree / Bron: Wikimedia Commons

Grove den

De grove den (Pinus sylvestris) is een naaldboom uit de Dennenfamilie. Het gebruik van de grove den voor medicinale doeleinden kent een lange traditie. Bijvoorbeeld in de vorm van dennenthee.

Takje van de grove den met de verschillende bloeiwijzen
Takje van de grove den met de verschillende bloeiwijzen / Bron: Wikimedia Commons

Gulden sleutelbloem

De gulden sleutelbloem, voorheen echte sleutelbloem, is een plant uit de sleutelbloemfamilie. Het verwijdert slijm en verlicht verkoudheidsklachten.

Gulden sleutelbloem
Gulden sleutelbloem / Bron: Wikimedia Commons

Heermoes

Heermoes, ook wel paardenstaart of kattenstaart genoemd, heeft een diuretisch effect en wordt daarom ook wel gebruikt voor spoeltherapie bij urineweginfecties (in de vorm van heermoesthee).

Heermoes
Heermoes / Bron: Wikimedia Commons

Herderstasje

Herderstasje (Capsella bursa-pastoris) is een der meest voorkomende plantensoorten van Nederland en België. Het is een nuttig kruid; het reguleert de bloeddruk en stelpt bloedingen.

Herderstasje
Herderstasje / Bron: Wikimedia Commons

Herfsttijloos

Herfsttijloos verwilderd gemakkelijk. Het is een plant met grote toxiciteit of giftigheid. De plant heeft niet bijzonder veel medicinale toepassingen. Herfsttijloos is geen plant om zelf mee te experimenteren. Dat komt omdat de therapeutische dosis dicht bij de giftige dosis ligt.

Herfsttijloos in Köhler’s Medizinal-Pflanzen / Bron: Wikimedia Commons

Hop

Hop (Humulus lupulus) is een snelgroeiende klimplant. Hop wordt reeds sinds de middeleeuwen gebruikt door slechte slapers. Het verlicht ook angst en stimuleert de spijsvertering.

Hoptuin in oogsttijd
Hoptuin in oogsttijd / Bron: Wikimedia Commons

Japanse kornoelje

De vruchten van de Japanse kornoelje hebben ontstekingsremmende activiteiten, ondersteunen een gezonde leverfunctie en geven je energie.

Japanse kornoelje / Bron: Martin Sulman

Kamfer

Kamfer (Cinnamomum camphora) is goed voor de luchtwegen, stimuleert de bloedsomloop en bevordert de doorbloeding van de huid.

Uit de kamferboom werd de stof kamfer gewonnen die als specerij en vooral als medicament werd toegepast.
Uit de kamferboom werd de stof kamfer gewonnen die als specerij en vooral als medicament werd toegepast / Bron: Wikimedia Commons

Kamille

Echte kamille (Matricaria chamomilla) is een eenjarige plant uit de composietenfamilie. Het heeft een bewezen kalmerend effect bij maagdarmproblemen en verkoudheid. Je kan kamillethee kopen, maar je kan het kruid ook makkelijk zelf kweken en zo je eigen thee maken.

Echte kamille
Echte kamille / Bron: Wikimedia Commons

Kaneel

Kaneel (Cinnamomum verum) bevordert de spijsvertering en stimuleert de eetlust.

Kaneelstokjes
Kaneelstokjes / Bron: Wikimedia Commons

karmozijnbes

De karmozijnbes is een populaire sierplant vanwege de zwartrode vruchten. Het verspreidt zich echter zeer snel, vooral in milde streken. De plant is in principe giftig, maar heeft ook een ontstekingswerende werking die met name gunstig is voor het lymfesysteem en de bovenste luchtwegen.

Rijpe karmozijnbessen / Bron: Wikimedia Commons

Kattensnor

Kattensnor (Cleome spinosa) is drinkbaar als heerlijke kumis kucing thee. Hiervoor gebruik je de gedroogde blaadjes (en bloempjes) van de plant.

Kattensnor / Bron: Wikimedia Commons

Kleefkruid

Kleefkruid is eetbaar en staat ook bekend om zijn medicinale eigenschappen. Zo kun je het gebruiken bij alle huidproblemen: wonden, eczeem, puistjes, vlekken, ontstekingen, etc.

Kleefkruid / Bron: Wikimedia Commons

Knoflook

Knoflook (Allium sativum) is goed voor een sterk immuunsysteem en hart en bloedvaten.

Knoflook
Knoflook / Bron: Pixabay

Komijn

Komijn (Carum carvi) is een spijsverterings- en maagvriendelijke specerij en medicinale plant.

Komijnzaad en komijnpoeder
Komijnzaad en komijnpoeder / Bron: Wikimedia Commons

Koninginnekruid of leverkruid

Koninginnekruid of leverkruid heeft een geneeskrachtige werking ten aanzien van de lever en beschikt daarnaast over een diuretische werking. Tevens is het een bloedzuiverende plant.

Koninginnekruid bij Stadsblokken-Meinerswijk, een uiterwaardengebied gelegen op de zuidelijke oever van de Rijn tegenover het centrum van de stad Arnhem / Bron: Martin Sulman

Korenbloem

De korenbloem is een prachtige blauwe bloem uit de composietenfamilie. Hij groeit tot een hoogte van 20 centimeter tot een meter. Imkers planten vaak korenbloemen in de buurt van bijenkorven, omdat de nectar een hoog suikergehalte heeft. In de fytotherapie wordt de korenbloem gebruikt als medicinale plant. Het wordt voornamelijk toegepast bij milde oogproblemen en reumatische aandoeningen.

Botanische tekening korenbloem / Bron: Wikimedia Commons

Koriander

Koriander (Coriandrum sativum) staat bekend als keukenkruid, maar is ook een bewezen geneeskrachtige plant bij maagdarmklachten en verlies van eetlust.

Korianderblad
Korianderblad / Bron Wikimedia Commons

Kruidnagel

Kruidnagel komt van de kruidnagelboom (Syzygium aromaticum). Kruidnagel verlicht kiespijn en remt ontstekingen in de mond en keel.

Kruidnagel
Kruidnagel / Bron: Wikimedia Commons

Kurkuma

Kurkuma of geelwortel (Curcuma longa) is het hoofdingrediënt in curry. De werkzame stof curcumine (de gele kleurstof) in kurkuma ondersteunt de spijsvertering en zou zelfs kankerbestrijdende eigenschappen hebben. Kurkuma kan ook de symptomen van psoriasis onderdrukken.

Kurkuma
Kurkuma / Bron: Pixabay

Laurier

Laurier is een plant uit de laurierfamilie. Laurierblad geeft een aromatisch tintje aan met name soepen, stoofpotten, braadgerechten, marinades en sauzen. Het is niet alleen lekker, maar ook gezond en geneeskrachtig.

Botanische tekening laurier / Bron: Wikimedia Commons

Lavendel

Lavendel (Lavandula angustifolia) staat al eeuwen bekend om zijn kalmerende en ontspannende effecten.

Lavendelkwekerij in Canada
Lavendelkwekerij in Canada / Bron: Wikimedia Commons

Leuzea (rhaponticum carthamoides)

Leuzea carthamoides, ook wel bekend als rhaponticum carthamoides, is een kruidachtige plant die ook bekendstaat als maralwortel of rhaponticum. Het wordt in de traditionele geneeskunde gebruikt vanwege de vermeende medicinale en geneeskrachtige eigenschappen.

Leuzea (rhaponticum carthamoides) / Bron: Wikimedia Commons

Lievevrouwebedstro

Van lievevrouwebedstro is het blad, de stengel en de bloem eetbaar, zowel vers als gedroogd. De bloemen kunnen onder meer worden toegevoegd als eetbare versiering aan salades.

Lievevrouwebedstro / Bron: Wikimedia Commons

Lindebloesem

Men gebruikt de bloemen van de grootbladige linde of de kleinbladige linde voor lindebloesemthee. Bij griep en verkoudheid is het een mooi alternatief voor paracetamol. Voorts is lindethee krampstillend en bevordert het de spijsvertering.

Lindebloesem
Lindebloesem / Bron: Wikimedia Commons

Maretak

Maretak (Viscum-album) versterkt de activiteit van het immuunsysteem.

Maretak
Maretak / Bron: Wikimedia Commons

Mariadistel

De actieve ingrediënten van de medicinale plant Mariadistel (Silybum marianum) worden geacht de lever te beschermen en ook het herstel van de lever te bevorderen.

Bloemhoofdje van de mariadistel
Bloemhoofdje van de mariadistel / Bron: Wikimedia Commons

Meidoorn

Meidoorn (Crataegus) is een medicinale plant. Het versterkt het hart door de bloedtoevoer naar de hartspier en de kransslagaders te verbeteren.

Meidoorn
Meidoorn / Bron: Wikimedia Commons

Moerasspirea

De moerasspirea is een geneeskrachtige plant die hoofdzakelijk wordt ingezet bij  gewrichtspijn. De jonge blaadjes en de bloemetjes van deze plant zijn eetbaar.

Botanische tekening moerasspirea / Bron: Wikimedia Commons

Monnikspeper

Monnikspeper wordt beschouwd als een medicinale plant tegen menstruatiekrampen, premenstrueel syndroom en overgangsklachten.

Monnikspeper
Monnikspeper / Bron: Wikimedia Commons

Paardenbloem

De paardenbloem (Latijnse naam: Taraxacum officinale) is een soort uit de composietenfamilie (Asteraceae). Van oudsher wordt de plant gebruikt vanwege z’n positieve invloed op lever en galblaas.

Paardenbloem (Taraxacum officinale)
Paardenbloem (Taraxacum officinale) / Bron: Wikimedia Commons

Pepermunt (Mentha piperita)

Pepermunt (Mentha piperita) is een plant uit de lipbloemenfamilie. Deze medicinale plant is effectief als thee en olie bij buikpijn, hoest of loopneus en spanningshoofdpijn.

Pepermunt
Pepermunt / Bron: Wikimedia Commons

Perzikkruid

Perzikkruid is een vaste plant uit de familie van de duizendknoop. Dit plantje is eetbaar en geneeskrachtig.

Bloeiwijze van perzikkruid / Bron: Wikimedia Commons

Pinksterbloem

Zowel de bloemen, bloemknoppen als blaadjes van de pinksterbloem kunnen zowel rauw als gestoofd gegeten worden. Ze hebben een pittige smaak die vergelijkbaar is met mosterd of radijs, en hun gebruik kan bijvoorbeeld worden vergeleken met tuinkers.

Pinksterbloem is eetbaar en gezond / Bron: Wikimedia Commons

Robertskruid

Het robertskruid, ook wel stinkende ooievaarsbek genoemd, is een plant uit de ooievaarsbekfamilie. Het is een natuurlijk antibioticum met antibacteriële eigenschappen.

Robertskruid (zijaanzicht bloem)
Robertskruid (zijaanzicht bloem) / Bron: Wikimedia Commons

Rode klaver

Rode klaver (Trifolium pratense) is een plantaardig oestrogeen dat werkt bij overgangsklachten.

Rode klaver
Rode klaver / Bron: Wikimedia Commons

Rode zonnehoed

Rode zonnehoed (Echinacea purpurea) versterkt het immuunsysteem.

Rode zonnehoed
Rode zonnehoed / Bron: Wikimedia Commons

Rozemarijn

Rozemarijn (Rosmarinus officinalis) is een dwergstruik uit de lipbloemenfamilie. Rozemarijn en vooral de rozemarijnolie die het bevat, zijn goede kruidenremedies voor spijsverteringsproblemen zoals winderigheid en een vol gevoel. Het kruid heeft daarnaast nog vele andere gezondheidsvoordelen.

Rozemarijn
Rozemarijn / Bron: Wikimedia Commons

Ruwe berk

Ruwe berk of Betula pendula is een in Nederland zeer veel voorkomende boomsoort. Hildegard van Bingen (1098 – 1179) wees in de 12e eeuw reeds op de wondhelende werking van berkebloemen.

Ruwe berk
Ruwe berk / Bron: Wikimedia Commons

Saffloer

Saffloer (Carthamus tinctorius) distelachtige plant met iets stekelig blad en bloemen, die verkleuren van geel naar rood. De onverzadigde vetten in saffloerolie kunnen het bloed verdunnen en bloedplaatjes minder kleverig maken. De bloemblaadjes zijn eetbaar. Jonge scheuten en jong blad kun je als groente eten.

Saffloer (Carthamus tinctorius) / Bron: Wikimedia Commons

Salie

Salie (Salvia officinalis) wordt ook wel ‘de koningin onder de geneeskrachtige planten’ genoemd. Er zijn talloze soorten salie. Salvia officinalis wordt gebruikt als medicinale plant. De Latijnse naam wijst op de voordelen van salie: salvare betekent genezen. Salie werkt tegen nachtelijk zweten tijdens de overgang, een te snel werkende schildklier en nervositeit. Het werkt ook tegen ontstekingen en infecties. Daarnaast bevordert het de spijsvertering.

Salie (Salvia officinalis)
Salie (Salvia officinalis) / Bron: Wikimedia Commons

Senna

Senna (Cassia angustifolia) is een kruidenlaxeermiddel en stimuleert de darmwerking.

Senna (Cassia angustifolia)
Senna (Cassia angustifolia) / Bron: Wikimedia Commons

Sint-janskruid

Sint-janskruid (Hypericum perforatum) is een groenblijvende plant uit de Hertshooifamilie. De plant staat bekend als stemmingsverbeteraar en kalmerend middel. Mensen met een lichte tot matige depressie blijken zich door sint-janskruid energieker te voelen. Zij ervaren ook dat het hun stemming verbetert.

Sint-janskruid
Sint-janskruid / Bron: Wikimedia Commons

Slangenkruid

Slangenkruid (Echium vulgare) is een tweejarige stekelige behaarde plant die lid is van de Ruwbladigenfamilie (Boraginaceae). delen van de plant zijn eetbaar en hebben geneeskrachtige eigenschappen.

Slangenkruid- Echium vulgare / Bron: Wikimedia Commons

Smalle weegbree

Smalle weegbree (Plantago lanceolata) is een zeer goed verdragen en effectief kruidengeneesmiddel voor keelpijn, hoesten en kleine wondjes.

Weegbree
Weegbree / Bron: Wikimedia Commons

Smeerwortel

De gewone smeerwortel (Symphytum officinale) is een plant uit de ruwbladigenfamilie (Boraginaceae). In vroegere tijden werd het met name gebruikt vanwege de genezende effecten bij verstuikingen en kneuzingen.

Gewone smeerwortel
Gewone smeerwortel / Bron: Wikimedia Commons

Stalkaars

De bloemen van de stalkaars (Verbascum densiflorum) worden vanwege de slijmstoffen en de saponine onder meer bij hoest gebruikt.

Stalkaars
Stalkaars / Bron: Wikimedia Commons

Teunisbloem

Teunisbloem (Oenothera biennis) is een geslacht uit de Teunisbloemfamilie. De meeste mensen denken er niet aan om teunisbloem (Oenothera) te eten omdat ze deze plant associëren met zijn geneeskrachtige olie. Teunisbloemolie heeft enkele zeer bijzondere geneeskrachtige eigenschappen. Deze wilde plant zit echter niet alleen vol geneeskracht, maar het is ook een geweldige voedselbron.

Teunisbloem
Teunisbloem / Bron: Wikimedia Commons

Toverhazelaar

Toverhazelaar (Hamamelis virginiana) is een kruidengeneesmiddel voor wondverzorging en aambeien.

Toverhazelaar
Toverhazelaar / Bron: Wikimedia Commons

Valeriaan

Valeriaan (Valeriana officinalis) is één van de bekendste geneeskrachtige planten met zijn kalmerende en ontspannende werking.

Valeriaan
Valeriaan / Bron: Wikimedia Commons

Verbena of ijzerhard

Verbena of ijzerhard wordt traditioneel gebruikt als kruid om een aantal gezondheidsproblemen te behandelen, zoals hoofdpijn, spijsverteringsproblemen en slaapstoornissen.

Verbena of ijzerkruid / Bron: Wikimedia Commons

Viltige basterdwederik

De viltige basterdwederik is eetbaar en wordt voornamelijk gebruikt in theeën en kruidenpreparaten. De bovengrondse delen, zoals bladeren en stengels, bieden talrijke geneeskrachtige voordelen, vooral voor prostaat-, blaas- en darmproblemen. Deze plant is rijk aan flavonoïden, tanninen en vetzuren, wat zorgt voor zijn medicinale werking.

Viltige basterdwederik (Epilobium parviflorum) / Bron: Wikimedia Commons

Vingerhoedskruid

Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea), ook wel gewoon vingerhoedskruid genoemd, bevat de krachtige hartglycosiden digoxine en digitoxine, die effectief zijn bij de behandeling van hartfalen en bepaalde hartritmestoornissen. De dosering van deze stoffen moet zeer nauwkeurig worden gecontroleerd vanwege de smalle marge tussen therapeutische en toxische niveaus. Ondanks de risico’s wordt digoxine nog steeds gebruikt in de moderne geneeskunde onder strikt medisch toezicht.

Vingerhoedskruid / Bron: Wikimedia Commons
Vingerhoedskruid / Bron: Wikimedia Commons

Vlas

Vlas (Linum usitatissimum) is een plant uit de vlasfamilie (Linaceae). Keizer Karel gaf in de 8ste eeuw het bevel dat vlaszaden gegeten moesten worden om gezond te blijven.

Vlas
Vlas / Bron: Wikimedia Commons

Vlasbekje

Vlasbekje is een plant die bekendstaat om zijn sierlijke bloemen en vooral voorkomt op zandgronden. De plant wordt in de volksgeneeskunde gebruikt, maar bevat toxische stoffen zoals pyrrolizidine-alkaloïden, die schadelijk zijn bij overmatige consumptie. Dit kan leverschade veroorzaken.

Botanische tekening van het vlasbekje / Bron: Wikimedia Commons

Vlier

De gewone vlier (Sambucus niger) is een plant uit de muskuskruidfamilie. Als zweetopwekkende en afscheidingsoplossende medicinale plant heeft vlier een vaste plaats binnen de kruidengeneeskunde. De gewone vlier staat bekend om zijn heerlijke vlierbessen.

Gewone vlier
Gewone vlier / Bron: Wikimedia Commons

Vrouwenmantel

Vrouwenmantel (alchemilla vulgaris), is een plant uit de rozenfamilie. De plant kan o.a. uitwendig worden toegepast en het helpt tegen diverse vrouwenkwalen.

Vrouwenmantel
Bloeiende vrouwenmantel / Bron: Wikimedia Commons

Walstro

Walstro (Galium) is een geslacht van kruidachtige planten uit de sterbladigenfamilie (Rubiaceae), een familie van tweezaadlobbige planten die wereldwijd voorkomt. Het geslacht bestaat uit zowel eenjarige als overblijvende soorten en telt ongeveer vierhonderd verschillende soorten die voorkomen in de gematigde zones van zowel het noordelijke als het zuidelijke halfrond. Sommige soorten walstro zijn eetbaar.

Walstro / Bron: Wikimedia Commons

Wolfsmelk

De naam wolfsmelk komt door het giftig melksap van de plant. Het verse sap werd in vroegere tijden uitwendig toegepast om wratten kwijt te raken.

Wolfsmelk / Bron: Wikimedia Commons

Zaagpalm

Zaagpalm (saw palmetto) helpt tegen prostaatvergroting en problemen met plassen.

Zaagpalm
Zaagpalm / Bron: Wikimedia Commons

Zevenblad

Zevenblad (Aegopodium podagraria) is een vaste plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae). Het kan worden gebruikt in verschillende vormen, waaronder thee, zitbaden, en tinctuur.

Botanische tekening van zevenblad / Bron: Wikimedia Commons

Zoethout

Zoethout (Glycyrrhiza glabra) wordt gebruikt bij maagklachten.

Zoethout
Zoethout / Bron: Wikimedia Commons

Zwarte knoflook

Zwarte knoflook is ‘gewone’ witte knoflook die door fermentatie een andere kleur heeft gekregen. Het heeft een zachte textuur en een smaak die wel wat weg heeft van soja en rozijnen. Deze zwarte look zit boordevol geneeskracht. Het biedt bijna twee keer zoveel antioxidanten als de ‘gewone’ witte knoflook.

Zwarte knoflook / Bron: Wikimedia Commons

Zwarte komijn

Zwarte komijn (Nigella sativa) is een klein zwart zaadje dat afkomstig is van een bloeiende plant uit de ranonkelfamilie. Het is een veelgebruikte medicinale plant over de hele wereld.

Zaden van de zwarte komijn
Zaden van de zwarte komijn / Bron: Wikimedia Commons

Zwarte peper

Zwarte peper (Piper nigrum) is een specerij met een scherpe smaak. Het keukenkruid is zeer gezond en werkt als antioxidant.

Zwarte peper
Zwarte peper / Bron: Wikimedia Commons

Zwarte toorts

De zwarte toorts (Verbascum nigrum) is een vaste plant, die onmiskenbaar opvalt in de bermen en middenbermen van autowegen, in droge graslanden en op ruigten als rivierdijken. Deze plant doet het prachtig op de vaas, maar is ook eetbaar. de bloemen kun je eten en door de salade doen of je kunt er thee van maken. Deze thee werkt goed tegen verkoudheid, hoest en keelpijn.

Zwarte toorts / Bron: Pixabay

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over geneeskrachtige kruiden en planten. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.