Misselijkheid: oorzaken, behandeling en kruiden

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Misselijkheid kan een behoorlijk ongemakkelijk gevoel zijn. Het is dat nare gevoel dat je overvalt wanneer je denkt dat je gaat braken. En het kan om verschillende redenen optreden. Denk aan infecties, medicijnen, chemotherapie, zwangerschap, te veel eten, of gewoon die kronkelende weg in een auto of turbulentie in een vliegtuig. Het kan zelfs opduiken wanneer je simpelweg te lang zonder eten bent geweest. Maar wist je dat misselijkheid ook een psychologische component heeft? Emotionele stress en angst kunnen je maag in de knoop leggen en je een misselijk gevoel geven. Het is eigenlijk een heel normaal en natuurlijk verschijnsel dat in ernst en duur kan variëren. Of je nu een lange reis voor de boeg hebt, last hebt van bijwerkingen van medicijnen, of gewoon wat nerveus bent voor een belangrijk moment, we begrijpen dat misselijkheid echt vervelend kan zijn. ’t Goede nieuws is dat er manieren zijn om dit ongemak te verlichten en je je weer beter te laten voelen. Heb jij wel eens last van misselijkheid en hoe ga je ermee om? Deel je tips en ervaringen in de reacties!

Misselijkheid / Bron: Freepik

Wat is misselijkheid?

Misselijkheid duidt op het gevoel te moeten braken, zonder dat het ook effectief gebeurt. Er is bij misselijkheid sprake van een gevoel van ongemak in de maagstreek.

Misselijkheid is een normaal en natuurlijk lichamelijk verschijnsel dat kan variëren in ernst en duur. In sommige gevallen kan het een tijdelijk probleem zijn dat snel verdwijnt, terwijl het in andere gevallen langer kan aanhouden of terugkomen. Als je last hebt van misselijkheid en andere symptomen die ernstig of aanhoudend zijn, is het aan te raden om contact op te nemen met een arts voor een diagnose en behandeling.

Synoniemen

De medische term voor misselijkheid is het Latijnse ‘nausea’.

Bijkomende symptomen

Bijkomende symptomen van misselijkheid kunnen onder andere zijn:

  • Braken: dit is het uitstoten van voedsel of andere stoffen uit de maag via de mond en soms ook de neus.
  • Buikpijn: dit is pijn in de buik die kan voelen als een stekende of krampende pijn.
  • Verlies van eetlust: dit is het gebrek aan zin om te eten of drinken.
  • Diarree: dit is het frequente en waterige ontlasting.
  • Moeheid: dit is een gevoel van uitputting en vermoeidheid.
  • Zweten: dit is het produceren van zweet op de huid.

Bijkomende symptomen van misselijkheid kunnen afhankelijk zijn van de onderliggende oorzaak. Als je last hebt van misselijkheid en andere symptomen die ernstig of aanhoudend zijn, is het aan te raden om contact op te nemen met een arts voor een diagnose en behandeling.

Oorzaken van misselijkheid

Er zijn vele oorzaken van misselijkheid. Sommige veelvoorkomende oorzaken zijn:

Infecties

Misselijkheid kan een symptoom zijn van een infectie, zoals een buikgriep of een maagdarminfectie.

Medicijnen

Sommige medicijnen, zoals chemotherapie en bepaalde antibiotica, kunnen misselijkheid veroorzaken als bijwerking.

Zwangerschap

Misselijkheid en braken zijn veelvoorkomende symptomen tijdens de eerste trimester van de zwangerschap. Dit wordt ook wel ‘ochtendmisselijkheid’ genoemd. Het wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van een hormoon dat hCG wordt genoemd. Tijdens het eerste trimester van de zwangerschap stijgt het hCG-niveau het snelst.

Zwangere vrouw
8 op de 10 vrouwen zijn misselijk aan het begin van hun zwangerschap / Bron: Pixabay

Innerlijke onrust

Misselijkheid kan optreden als gevolg van emotionele stress of angst.

Te volle maag

Als je te veel hebt gegeten of gedronken, kan dit leiden tot misselijkheid.

Honger

Als je te lang niets gegeten hebt, word je soms misselijk.

Bewegingsziekte

sommige mensen krijgen misselijkheid als ze lange tijd in een rijdende auto of vliegtuig zitten. Dit wordt ook wel bewegingsziekte of reisziekte genoemd.

Postoperatieve misselijkheid en braken (POMB)

Postoperatieve misselijkheid en braken behoren tot de meest voorkomende bijwerkingen van een operatie.

Andere aandoeningen

Misselijkheid kan ook een symptoom zijn van andere aandoeningen, zoals galstenen, een maagzweer of een darmprobleem.

Onderzoek en diagnose

De diagnose hangt af van de onderliggende oorzaak. Als je last hebt van misselijkheid en andere symptomen die ernstig of aanhoudend zijn, kan een arts een aantal tests uitvoeren om de oorzaak te achterhalen. Dit kan onder andere bestaan uit:

Anamnese

De arts zal vragen naar je klachten en medische voorgeschiedenis. Dit kan helpen om de oorzaak van je misselijkheid te achterhalen.

Lichamelijk onderzoek

De arts zal je bloeddruk, hartslag, en temperatuur meten en je buik palperen om te kijken of er abnormale verdikkingen of zwellingen aanwezig zijn.

Bloed- en urineonderzoek

bloedonderzoek en urineonderzoek kan helpen om te kijken of er infecties, aandoeningen, of elektrolytenstoornissen aanwezig zijn.

Beeldvormingsonderzoek

De arts kan aanvullende tests adviseren, zoals een röntgenfoto, CT-scan of MRI-scan, om afwijkingen in de buik te detecteren.

Endoscopie

De arts kan een endoscopie uitvoeren om de binnenkant van de maag en darmen te bekijken. Dit gebeurt via een dunne buis met een camera aan het uiteinde die via de mond naar binnen wordt gebracht.

Endoscopie
Endoscopie / Bron: Beloborod/Shutterstock.com

Op basis van de resultaten van deze tests kan de arts een diagnose stellen en een behandeling adviseren.

Behandeling van misselijkheid

Misselijkheid is een onplezierig gevoel in de maagstreek dat vaak gepaard gaat met braken. Het kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals voedselvergiftiging, zwangerschap, chemotherapie of medicijnen, maar ook door stress, angst of andere emotionele problemen.

Er zijn verschillende manieren om misselijkheid te behandelen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Hieronder volgen enkele mogelijke behandelingen:

Eten en drinken

Als je misselijk bent door honger of dorst, kan het helpen om kleine porties voedsel en vocht te consumeren. Probeer voedsel te eten dat rijk is aan eiwitten en koolhydraten, zoals crackers of toast. Drinken van kleine hoeveelheden water of een isotone sportdrank of ORS kan ook helpen om misselijkheid te verminderen.

Medicatie

Er zijn verschillende medicijnen die misselijkheid kunnen helpen verminderen, zoals anti-emetica (braakremmende middelen) of antacida (maagzuurremmers). Anti-emetica kunnen aangewezen zijn bij aandoeningen van het maagdarmstelsel en bij reiszieke. Maar ook ter preventie van bijwerkingen van bepaalde narcosemiddelen of pijnstillers en bij misselijkheid als bijwerking van chemotherapie bij kanker.

Raadpleeg altijd een arts voordat je medicijnen gaat gebruiken.

Vermijd bepaalde activiteiten

Sommige activiteiten, zoals het lezen van een boek of het kijken naar televisie in een bewegende auto of vliegtuig, kunnen misselijkheid veroorzaken of verergeren. Probeer deze activiteiten te vermijden als je misselijk bent.

Neem rust

Als je misselijk bent, kan het helpen om te rusten en te ontspannen. Probeer in een comfortabele houding te liggen en adem rustig en diep in en uit.

Gebruik aromatherapie

Sommige geuren, zoals menthol of citroen, kunnen misselijkheid helpen verminderen. Probeer een geurkaars of aromalamp te gebruiken of een paar druppels essentiële olie op een tissue te druppelen en deze onder je neus te houden.

Als misselijkheid aanhoudt of ernstig is, raadpleeg dan altijd een arts. Soms kan misselijkheid een teken zijn van een ernstigere aandoening waarbij behandeling vereist is.

Kruiden tegen misselijkheid

Er zijn verschillende kruiden die kunnen worden gebruikt om misselijkheid te verminderen. Hieronder volgen enkele voorbeelden:

Gember

Gember wordt al eeuwenlang gebruikt om misselijkheid te verminderen. Het kan worden ingenomen in de vorm van gemberthee, gemberpoeder of gembercapsules.

Gemberthee
Gemberthee tegen misselijkheid / Bron: Wikimedia Commons

Pepermunt

Pepermuntolie kan helpen om misselijkheid te verminderen. Probeer een paar druppels pepermuntolie op een tissue te druppelen en deze onder je neus te houden of een paar blaadjes pepermunt te kauwen.

Kamille

Kamillethee kan helpen om misselijkheid te verminderen en kan ook helpen om te ontspannen.

Anijs

Anijs kan worden gebruikt om misselijkheid te verminderen. Probeer een paar druppels anijsolie op een tissue te druppelen en deze onder je neus te houden of een paar zaadjes anijs te kauwen.

Het is belangrijk om te onthouden dat kruiden geen vervanging zijn voor medische behandeling en dat je altijd een arts moet raadplegen als je aanhoudende misselijkheid ervaart. Soms kan misselijkheid een teken zijn van een ernstigere aandoening die behandeling vereist. Bovendien kunnen sommige kruiden interacties hebben met medicijnen die je misschien gebruikt. Raadpleeg daarom altijd een arts of apotheker voordat je kruiden gaat gebruiken.

Prognose

De prognose van misselijkheid hangt af van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen is misselijkheid tijdelijk en verdwijnt het binnen enkele uren of dagen. Als misselijkheid wordt veroorzaakt door een ‘eenvoudige’ oorzaak, zoals voedselvergiftiging of een virus, zal de prognose meestal goed zijn en zal de misselijkheid vanzelf verdwijnen zonder behandeling.

In sommige gevallen kan misselijkheid echter het gevolg zijn van een ernstigere aandoening, zoals een maagaandoening of kanker. In dergelijke gevallen hangt de prognose af van de onderliggende aandoening en hoe vroeg deze wordt gediagnosticeerd en behandeld.

Als misselijkheid aanhoudt of ernstig is, is het belangrijk om een arts te raadplegen om de oorzaak te achterhalen en de juiste behandeling te krijgen. De arts kan je ook advies geven over hoe je misselijkheid kunt verminderen en hoe je je algehele gezondheid kunt behouden terwijl je misselijk bent.

Preventie

Er zijn verschillende manieren om misselijkheid te voorkomen, afhankelijk van de oorzaak. Hieronder volgen enkele mogelijke preventiemaatregelen:

Eet gezond en gevarieerd

Gevarieerde en gezonde voeding kan helpen om misselijkheid te voorkomen. Probeer voedsel te eten dat rijk is aan eiwitten, koolhydraten en vezels, zoals vlees, vis, volkoren granen, fruit en groenten.

Drink voldoende

Het is belangrijk om voldoende te drinken om misselijkheid te voorkomen. Probeer minstens acht glazen water per dag te drinken.

luminast - vrouw drinkt kopje thee ontspannen klein
Dagelijks voldoende drinken / Bron: Luminast/Shutterstock.com

Vermijd bepaald voedsel

Sommige voedingsmiddelen, zoals vet of pittig voedsel, kunnen misselijkheid veroorzaken. Probeer deze voedingsmiddelen te vermijden als je misselijkheid wilt voorkomen.

Vermijd bepaalde activiteiten

Sommige activiteiten, zoals het lezen van een boek of het kijken naar televisie in een bewegende auto of vliegtuig, kunnen misselijkheid veroorzaken of verergeren. Probeer deze activiteiten te vermijden als je misselijkheid wilt voorkomen.

Neem rust

Als je misselijkheid wilt voorkomen, is het belangrijk om voldoende rust te nemen en te ontspannen. Probeer in een comfortabele houding te liggen en adem rustig en diep in en uit.

Juist medicijngebruik

Als je medicijnen gebruikt die misselijkheid kunnen veroorzaken, is het belangrijk om ze zoals voorgeschreven te gebruiken. Volg de aanwijzingen van de arts en neem het medicijn op het juiste tijdstip in.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over misselijkheid, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.