Bloedonderzoek: wat kan bloedonderzoek uitwijzen?

Last Updated on 7 april 2023 by M.G. Sulman

Het doen van bloedonderzoek is een van de meest nuttige diagnostische methoden in de geneeskunde. Bloedonderzoek levert een belangrijke bijdrage aan de diagnose van ziekten en geeft informatie over je lichamelijke toestand. de samenstelling en het aantal en de aard van de individuele vaste onderdelen van het bloed worden vergeleken met referentiewaarden en normaalwaarden. Tijdens een bloedtest wordt een bloedmonster in het laboratorium opgesplitst in componenten en met behulp van verschillende tests onderzocht. Dit omvat vaak een klein bloedbeeld (het tellen van de belangrijkste bloedceltypen zoals erytrocyten, leukocyten, trombocyten en het bepalen van de Hb-waarde en hematocriet) en de differentiële telling van bloedcellen. Dit houdt in dat er tijdens een meting geteld wordt hoeveel bloedcellen van welk type aanwezig zijn per volume-eenheid. Bovendien kunnen talrijke moleculen, stoffen en stofverbindingen die in het bloed drijven of fysiek opgelost worden, worden bepaald, zoals zouten, vitaminen, mineralen, sporenelementen, vetten of stofwisselingsproducten, enzymen en hormonen.

Bloedonderzoek
Bloedonderzoek / Bron: Science photo/Shutterstock.com

Wat is een bloedtest?

Bloedafname voor onderzoek

Tijdens een bloedtest wordt bloed bij je afgenomen en vervolgens opgestuurd naar een laboratorium voor onderzoek. In Nederland wordt de veneuze bloedafname vooral uitgevoerd door doktersassistenten, bloedafnamemedewerkers en verpleegkundigen. Eenmaal in het laboratorium wordt het bloed met analytische apparatuur opgesplitst in zijn afzonderlijke componenten. Als onderdeel van het bloedonderzoek door het laboratorium worden vervolgens verschillende onderzoeken uitgevoerd en de verschillende laboratoriumwaarden (bloedwaarden) bepaald.

Bloedonderzoekwaarden

Welke waarden bij het bloedonderzoek worden bepaald, is afhankelijk van wat de opdrachtgever (de arts) wil weten. Indien de arts wil weten hoe een ziekte verloopt of wat het effect van de behandeling is, dan worden er maar één of twee waarden bepaald die specifiek voor deze ziekte zijn. Als er echter nog geen diagnose gesteld, dan kunnen er meerdere tot soms wel honderd waarden bepaald worden. Als de arts geen vermoeden heeft wat er aan de hand is, dan kunnen er wel honderd waarden worden bepaald. Daarvoor zijn dan meerdere bloedtesten nodig.

De resultaten van het bloedonderzoek

De arts ontvangt vervolgens de resultaten van het bloedonderzoek. Bij een vervolgafspraak bespreek je de resultaten van het onderzoek met je arts.

Bloedonderzoek
Bloedonderzoek / Bron: Alexander Raths/Shutterstock.com

Wanneer moet een bloedtest worden gedaan?

Een bloedtest kan worden uitgevoerd op verzoek van de patiënt of in opdracht van de arts. Of een bloedtest medisch gezien echt nodig is, kan aan de hand van verschillende oorzaken en factoren worden bepaald. In het volgende overzicht staan ​​een aantal indicaties vermeld waarvoor een bloedtest zinvol kan zijn:

  • algemene uitputting
  • chronische of steeds terugkerende vermoeidheid
  • vermoedelijke tekorten (bijvoorbeeld tekort aan voedingsstoffen of vitamines)
  • aanhoudende en terugkerende infecties
  • vermoeden van bepaalde ziekten
  • overgewicht

Als je je permanent moe en uitgeput voelt, kan het lichaam bepaalde vitamines, voedingsstoffen en mineralen missen of kan een ziekte de oorzaak zijn. Tekorten kunnen worden vastgesteld met een bloedtest.

Bepaalde ziekten kunnen ook worden vastgesteld door middel van een bloedtest. Bij een infectie kan bijvoorbeeld de juiste diagnose worden gesteld door de ontstekingswaarden te controleren. Bij overgewicht kan bloedsuiker, bloedvet, cholesterol en schildklierhormonen worden getest om ziekten zoals diabetes mellitus te diagnosticeren.

Het bloedonderzoek voor vermoeidheid kijkt naar je suikerhuishouding, ontstekingen, vitaminen (zoals vitamine B12 en vitamine D) en mineralen (zoals ijzer en magnesium), maar ook virussen zoals het Epstein Barr virus (ziekte van Pfeiffer) en het Cytomegalovirus (CMV). Ook zal er gekeken worden naar het schildklierhormoon en tenslotte wordt onderzocht of er sprake is van een bloedarmoede door de hemoglobine te bepalen.

Een bloedonderzoek naar de oorzaak van aanhoudende moeheid / Bron: M.G. Sulman

Welke waarden worden onderzocht?

Tijdens het bloedonderzoek kunnen verschillende waarden worden onderzocht. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een klein bloedbeeld en het differentiële bloedbeeld. in het klein bloedbeeld (leuco, ery, Hb, Ht, MCV, MCH, MCHC, trombo) worden alle relevante bepalingen meegenomen. Het differentiële bloedbeeld houdt in dat er tijdens een meting geteld wordt hoeveel bloedcellen van welk type aanwezig zijn per volume-eenheid.

Klein bloedbeeld

Voor een klein bloedbeeld wordt het aantal rode en witte bloedcellen en het aantal bloedplaatjes bepaald en kan algemene informatie geven over infectie of ontsteking. Het kan de arts informatie geven over het aantal individuele bloedcellen. Bij deze procedure worden zowel bloedplaatjes (trombocyten) als witte bloedcellen (leukocyten) en rode bloedcellen (erytrocyten) gemeten. Metingen van witte bloedcellen kunnen een indicatie geven van een bestaande infectie. Stresstoestanden en hartaandoeningen worden bepaald op basis van de rode bloedcellen. De bloedplaatjes kunnen iets vertellen over de bloedstolling.

Andere laboratoriumwaarden kunnen ook worden bepaald met behulp van de hemoglobine- en hematocrietwaarden. Dit bepaalt de hoeveelheid rood bloedpigment en het aandeel van het volume erytrocyten. Als de hemoglobine wordt gemeten, kunnen hoge waarden optreden, bijvoorbeeld als er kanker in het spel is. Als er te weinig rood bloedpigment beschikbaar is, kan dit een aanwijzing zijn voor een maag- of darmziekte. Ten slotte geven de hematocrietwaarden informatie over de consistentie van het bloed (dik of dun). Een hogere waarde verhoogt het risico op diabetes.

Differentiële bloedbeeld

Bij het differentiële bloedbeeld zijn er aanvullende bloedbestanddelen: de gemeten waarden van granulocyten, monocyten en lymfocyten. Granulocyten helpen bij het diagnosticeren van hartaandoeningen of reuma. Mogelijke bloedvergiftiging kan ook worden opgespoord. Als er een bacteriële of schimmelinfectie is, zal een hoger aantal monocyten dit aangeven. Sommige aandoeningen kunnen worden gediagnosticeerd door een verhoogd aantal lymfocyten. Bijvoorbeeld kanker en auto-immuunziekten.

Soorten bloedonderzoek en hun betekenis

Er zijn onder meer de volgende soorten bloedonderzoek:

Hematologisch bloedonderzoek

Bij hematologisch bloedonderzoek wordt gekeken naar het aantal en de vorm van de verschillende typen bloedcellen en de hoeveelheid hemoglobine (Hb) in het bloed. Hemoglobine is het eiwit dat zuurstof bindt en vervoert naar de organen. Een compleet of volledig bloedbeeld is één van de meest gebruikte bloedonderzoeken. Een hematologische aandoening is een ziekte van het beenmerg, bloed of de lymfeklieren.

Klinisch chemisch onderzoek

Hierbij wordt gekeken welke (afval)stoffen je in je bloed hebt. Hierbij worden de hoeveelheden aan componenten die in de verschillende lichaamsvloeistoffen aanwezig zijn gemeten. denk hierbij onder meer aan de bepaling van natrium, glucose, eiwit, cholesterol en van verschillende enzymen in het bloed.

Serologisch en immunologisch onderzoek

Hierbij wordt bekeken hoe het afweersysteem van je lichaam functioneert.

Microbiologisch onderzoek

Met dit onderzoek worden ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen opgespoord.

Genetisch onderzoek

Hierbij wordt gekeken naar eventuele afwijkingen in je DNA of naar dragerschap van een erfelijke aandoening.

Bloedstollingonderzoek

Bij dit onderzoek gaat het om het opsporen van defecten in je bloedstolling.

Bloedtransfusieonderzoek

Hierbij wordt je bloedgroep en rhesusfactor met die van de bloeddonor vergeleken.

Moet je nuchter zijn voor bloedonderzoek?

Voor de meeste bloedonderzoeken hoef je niet nuchter te zijn. Als je wel nuchter moet zijn, dan betekent dit dat je na 24.00 uur op de dag van het onderzoek niet meer mag eten of drinken tot na het bloedprikken.

Zijn er risico’s?

Als er een bloedtest plaatsvindt, hoef je geen rekening te houden met risico’s als alles volgens de gangbare normen verloopt. Dat betekent: er vindt desinfectie plaats. Het daaropvolgende afplakken van de prikplek is net zo belangrijk. Als je geen infectie wilt riskeren, dien je de prikplaats niet aan te raken met ongewassen vingers of voorwerpen en deze in het algemeen te laten genezen zonder het genezingsproces te beïnvloeden. Blauwe plekken kunnen optreden als een wond niet lang genoeg is samengedrukt.

Kosten van bloedonderzoek

De kosten van bloedonderzoek tellen mee voor je eigen risico. Het is dan wel belangrijk dat je naar een zorgverlener gaat waar je zorgverzekeraar afspraken mee heeft gemaakt. Op deze manier voorkom je onnodige kosten.

Conclusie

Een bloedtest geeft informatie over de gezondheidstoestand van een patiënt. Bij vermoeden van een ziekte of een tekort, wordt er meestal een bloedtest voorgeschreven door de arts.

Als een klein bloedbeeld onvoldoende is, kan een volledig bloedbeeld meer informatie opleveren. Andere waarden kunnen ook worden gecontroleerd. Het afgenomen bloed wordt in het laboratorium onderzocht en de uitslag wordt doorgegeven aan de arts.

Van bloedprikken tot uitslag

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over bloedonderzoek, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.