Braken: oorzaken en behandeling

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Braken, ook wel overgeven of emesis genoemd, is het uitstoten van de maaginhoud via de mond en soms ook de neus. Het is een natuurlijke lichaamsfunctie die om verschillende redenen kan optreden, waaronder bewegingsziekte (reisziekte), voedselvergiftiging en griep. Braken kan ook een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen of een symptoom van een medische aandoening, zoals een gastro-intestinale aandoening of zwangerschap. Braken kan soms gepaard gaan met misselijkheid, een gevoel van ongemak of onbehagen in de maag dat kan leiden tot het verlangen om te braken (braakzucht).

Braken kent allerlei mogelijke oorzaken / Bron: Freepik

Wat is braken?

Braken, ook wel overgeven genoemd, is het uitstoten van de maaginhoud via de mond. Het is een natuurlijke lichaamsfunctie die om verschillende redenen kan optreden, waaronder bewegingsziekte, voedselvergiftiging en griep. Braken kan ook een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen of een symptoom van een medische aandoening, zoals een gastro-intestinale aandoening. Een vrouw kan er ook last van krijgen tijdens haar zwangerschap. Vrij veel vrouwen hebben in de eerste maanden van hun zwangerschap last van misselijkheid en braken.

Braken kan soms gepaard gaan met misselijkheid, een gevoel van ongemak of onbehagen in de maag dat kan leiden tot het verlangen om te braken.

Als je aanhoudend of ernstig moet braken, is het raadzaam ene afspraak te maken met je huisarts voor een juiste diagnose en behandeling.

Bijkomende symptomen van braken

Braken kan soms gepaard gaan met andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Enkele veel voorkomende symptomen die naast braken kunnen optreden, zijn:

  • Misselijkheid: Dit is een gevoel van ongemak of onbehagen in de maag dat kan leiden tot het verlangen om te braken.
  • Buikpijn: Dit is pijn of ongemak in het gebied tussen de borst en het bekken.
  • Diarree: Dit is de frequente passage van dunne of waterige ontlasting.
  • Koorts: Dit is een verhoogde lichaamstemperatuur boven het normale bereik.
  • Uitdroging: dit is een aandoening die optreedt wanneer het lichaam niet genoeg vocht heeft. Symptomen van uitdroging kunnen dorst, droge mond en duizeligheid zijn.
  • Hoofdpijn: Dit is pijn in het hoofd- of nekgebied.
  • Verlies van eetlust: Dit is een gebrek aan verlangen om te eten.
  • Zwakte of vermoeidheid: Dit is een gevoel van vermoeidheid of gebrek aan energie.

Oorzaken van braken

Er zijn veel mogelijke oorzaken van braken, waaronder:

Gastro-enteritis of buikgriep

Buikgriep is een ontsteking van de maag en darmen die vaak wordt veroorzaakt door een virale of bacteriële infectie.

Voedselvergiftiging

Voedselvergiftiging ontstaat door giftige stoffen in voedsel. Deze giftige stoffen worden meestal geproduceerd door bacteriën of schimmels.

Bewegingsziekte

Bewegingsziekte (reisziekte, wagenziekte, zeeziekte) is een vorm van duizeligheid of misselijkheid die kan worden veroorzaakt door beweging, zoals het rijden in een auto of boot.

Zwangerschap

Hormonale veranderingen en een toename van de baarmoederomvang vanwege het groeiende kind, kunnen tijdens de zwangerschap misselijkheid en braken veroorzaken.

Migraine

Migraine is een ernstige vorm van hoofdpijn die vaak gepaard gaat met misselijkheid en braken.

Medicijnen

Sommige medicijnen, zoals chemotherapie en opioïden, kunnen braken als bijwerking veroorzaken.

Alcoholintoxicatie

Te veel alcohol drinken kan leiden tot alcoholvergiftiging en misselijkheid en braken veroorzaken.

Andere medische aandoeningen

raken kan ook een symptoom zijn van andere medische aandoeningen, zoals appendicitis (blindedarmontsteking), pancreatitis (alvleesklierontsteking) en inflammatoire darmaandoeningen.

Complicaties van braken

Braken kan soms tot complicaties leiden, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van het braken. Enkele mogelijke complicaties van braken zijn:

Uitdroging

Herhaaldelijk braken kan leiden tot vochtverlies, wat uitdroging kan veroorzaken. Symptomen van uitdroging zijn dorst, droge mond en duizeligheid.

Elektrolytenonbalans

Braken kan ook een onbalans van elektrolyten veroorzaken, dit zijn mineralen die helpen bij het reguleren van de lichaamsfuncties. Een verstoring van de elektrolytenbalans kan symptomen veroorzaken zoals spierzwakte, hartkloppingen en toevallen.

Gewichtsverlies

Aanhoudend braken kan leiden tot gewichtsverlies, vooral als het gepaard gaat met verlies van eetlust.

Ondervoeding

Braken kan ook leiden tot ondervoeding als het niet snel wordt behandeld en de persoon niet in staat is om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.

Slokdarmperforatie

In zeldzame gevallen kan ernstig braken een scheur in de slokdarm veroorzaken, de buis die de mond met de maag verbindt. Dit staat bekend als een ‘slokdarmperforatie’.

Aspiratiepneumonie

Als braaksel in de longen wordt ingeademd, kan het een infectie veroorzaken die aspiratiepneumonie (verslikkingspneumonie) wordt genoemd.

Onderzoek en diagnose

De diagnose hangt af van de onderliggende oorzaak van braken. Om de oorzaak van braken vast te stellen, zal de arts informeren naar de symptomen die je ervaart, je medische geschiedenis en eventuele medicijnen die je gebruikt. Hij kan ook een lichamelijk onderzoek uitvoeren en bepaalde tests laten uitvoeren, zoals:

  • Bloedonderzoek: dit kan helpen bepalen of er een infectie of een verstoring van de elektrolytenbalans is.
  • Urineonderzoek: dit kan helpen bij het diagnosticeren van een urineweginfectie of nierprobleem.
  • Röntgenfoto’s: deze afbeeldingen kunnen helpen bij het diagnosticeren van problemen met het spijsverteringsstelsel, zoals een verstopping.
  • Endoscopie: deze procedure omvat het inbrengen van een dunne, flexibele buis met een camera aan het uiteinde door de mond en in de maag om de binnenkant van het spijsverteringsstelsel te onderzoeken.
  • CT-scan: deze test maakt gebruik van röntgenfoto’s en een computer om gedetailleerde afbeeldingen van de binnenkant van het lichaam te maken.

Op basis van de resultaten van deze tests en een lichamelijk onderzoek kan de arts de oorzaak van het braken vaststellen en een passende behandeling aanbevelen.

Bloedonderzoek
Bloedonderzoek / Bron: Alexander Raths/Shutterstock.com

Behandeling van braken

Zelfzorg

De behandeling van braken hangt af van de onderliggende oorzaak. In sommige gevallen kan de behandeling bestaan uit huismiddeltjes zoals rust, het drinken van heldere vloeistoffen om gehydrateerd te blijven en het vermijden van vast voedsel totdat het braken afneemt. Vrij verkrijgbare medicijnen zoals medicijnen tegen misselijkheid kunnen ook nuttig zijn.

Medische behandeling

Als de oorzaak van het braken ernstiger is, zoals een bacteriële infectie of een medische aandoening, kan de arts medicijnen voorschrijven om de onderliggende oorzaak te behandelen. In ernstige gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn om vloeistoffen en elektrolyten via een intraveneuze toediening.

Nader onderzoek

Als de oorzaak van het braken niet kan worden vastgesteld of niet op de behandeling reageert, kan verder onderzoek nodig zijn om het onderliggende probleem te identificeren.

Kruidengeneeskunde

Sommige kruiden en natuurlijke remedies worden van oudsher gebruikt om misselijkheid en braken te verlichten. Het is echter belangrijk op te merken dat de effectiviteit van kruidengeneeskunde bij braken niet uitgebreid is bestudeerd en dat ze niet mogen worden gebruikt als vervanging voor een medische behandeling.

Hier zijn een enkele kruiden die traditioneel worden gebruikt om misselijkheid en braken te verlichten:

Gember

Gember wordt al lang gebruikt als een natuurlijk middel tegen misselijkheid en braken. Het kan als supplement worden ingenomen of als thee of ‘shotje’ worden geconsumeerd.

Pepermunt

Pepermunt wordt van oudsher gebruikt om misselijkheid en braken te verlichten. Munt kan als supplement worden ingenomen of als thee worden geconsumeerd.

Venkel

Venkel wordt van oudsher gebruikt om misselijkheid en braken te verlichten. Het kan als supplement worden ingenomen of als thee worden geconsumeerd.

Kamille

Kamille wordt van oudsher gebruikt om misselijkheid en braken te verlichten. Het kan als supplement worden ingenomen of als thee worden geconsumeerd.

Prognose

De prognose voor braken hangt af van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen is braken een tijdelijke klacht die effectief kan worden behandeld met huismiddeltjes of vrij verkrijgbare medicijnen. Als de oorzaak ernstiger is, zoals een bacteriële infectie of een medische aandoening, hangt de prognose af van de ernst van de aandoening en de effectiviteit van de behandeling.

Als de oorzaak van het braken niet snel wordt behandeld, kan dit leiden tot complicaties zoals uitdroging, verstoring van de elektrolytenbalans, ondervoeding en gewichtsverlies. Het is belangrijk om met een arts te praten voor een juiste diagnose en behandeling om mogelijke complicaties te voorkomen.

Preventie

Hier zijn een paar maatregelen die je kunt nemen om braken te voorkomen:

  • Was regelmatig uw handen: Dit kan de verspreiding van infecties helpen voorkomen die braken kunnen veroorzaken.
  • Vermijd verontreinigd voedsel en water: Om voedselvergiftiging te helpen voorkomen, moet je je handen wassen voordat je voedsel aanraakt, vlees goed koken en geen rauw of onvoldoende verhit voedsel consumeren. Vermijd drinkwater uit bronnen die mogelijk verontreinigd zijn, zoals meren of beekjes.
  • Vermijd alcohol: Overmatig alcoholgebruik kan braken veroorzaken. Het is belangrijk om met mate alcohol te drinken om braken te voorkomen.
  • Neem voorzorgsmaatregelen tijdens het reizen: Teneinde bewegingsziekte te helpen voorkomen, probeer op de voorbank van een auto te zitten of op een plek waar er minder beweging is op een boot of vliegtuig. Vermijd lezen of kijken naar schermen tijdens het reizen.
  • Voldoende drinken: Gehydrateerd blijven kan uitdroging helpen voorkomen, wat kan leiden tot braken.
  • Zorg voor voldoende rust: Voldoende slaap en rust kunnen vermoeidheid helpen voorkomen, wat kan bijdragen aan braken.
  • Beheer stress: Chronische stress kan bijdragen aan gastro-intestinale problemen, waaronder braken. Het is belangrijk om gezonde manieren te vinden om met stress om te gaan, zoals door middel van lichaamsbeweging (dagelijks bewegen), ontspanningsoefeningen of counseling.
  • Volg een gezond dieet: Gezond eten kan gastro-intestinale problemen helpen voorkomen die tot braken kunnen leiden. Het is belangrijk om een verscheidenheid aan voedsel dat rijk is aan voedingsstoffen te consumeren en gehydrateerd te blijven.
Gezonde voeding
Gezonde voeding / Bron: Anna Shepulova/Shutterstock.com

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over braken, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.