Koorts: temperatuur, symptomen en behandeling

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Koorts is een verhoging van de normale lichaamstemperatuur van het menselijk lichaam. Normaal gesproken heeft het menselijk lichaam een temperatuur tussen de 36,5 en 37,5 graden Celsius. Als de temperatuur van het lichaam hoger is dan 37,5 graden Celsius, wordt dit beschouwd als koorts. Vaak wordt bij een temperatuur tussen de 37,5°C en 38,0°C gesproken van verhoging en daarboven van koorts. 

Wat is koorts en welke temperatuur heb je?

Koorts is een verhoging van de normale lichaamstemperatuur, meestal boven de 37,5 graden Celsius. Het kan een teken zijn van een infectie of andere aandoening. Koorts kan mild, matig of hoog zijn, afhankelijk van de hoogte van de temperatuur.

Bij een temperatuur tussen de 37,5°C en 38,0°C wordt vaak gesproken van verhoging, daarboven van koorts. Koorts kan in verschillende mate aanwezig zijn:

• tot 38,5°Cis er sprake van lichte koorts
• tot 39,0°C is er sprake van matige koorts
• tot 39,5°C is sr sprake van hoge koorts
• bij 40°C of hoger is er sprake van hevige koorts¹Huisarts BSL. Koorts. https://huisarts.bsl.nl/koorts/ (ingezien op 26-12-2022)

Koorts in één oogopslag

• Definitie: Koorts is gedefinieerd als een lichaamstemperatuur hoger dan 38,0 °C bij een persoon in rust, bij voorkeur rectaal gemeten.
• Oorzaken: Koorts kent verschillende mogelijke oorzaken, waaronder infecties (meest voorkomende oorzaak, bijvoorbeeld door griep, verkoudheid, en COVID-19), ontstekingen, auto-immuunziekten, medicijnen, en hitte-gerelateerde aandoeningen, zoals hitte-uitputting.
• Symptomen: Koorts gaat vaak gepaard met andere klachten, zoals rillingen, zweten, vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn.
• Lichaamseigen reactie: Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam op infecties. De temperatuurstijging wordt niet veroorzaakt door de ziektekiemen zelf, maar door je immuunsysteem. Het verhoogt de lichaamstemperatuur om de activiteit van ziekteverwekkers te verminderen en het immuunsysteem te activeren.
• Koortsverlagende medicijnen: Paracetamol en ibuprofen zijn veelgebruikte medicijnen om koorts te verlagen. Paracetamol is een goede eerste keuze.
• Kinderen en koorts: Koorts bij kinderen kan zorgwekkend zijn, vooral bij zeer jonge kinderen of baby’s. Meestal is koorts niet ernstig voor je kind.
• Volwassenen en koorts: Bij volwassenen is koorts meestal minder zorgwekkend, maar het kan wijzen op een onderliggende medische aandoening die moet worden onderzocht.
• Koorts meten: Koorts kan worden gemeten met een koortsthermometer. Het meest betrouwbaar is om de temperatuur rectaal (dus in je anus of poepgaatje) te meten.
• Behandeling: De behandeling van koorts richt zich meestal op het verlichten van de koorts en het behandelen van de onderliggende oorzaak.
• Waarschuwingssignalen: Bij aanhoudende hoge koorts, ernstige symptomen, of symptomen zoals ademhalingsproblemen, verwardheid, aanhoudend braken, en andere alarmerende tekenen, is het raadzaam om onmiddellijk medische hulp in te roepen.

Symptomen

Lichte tot matige koorts kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals hoofdpijn, vermoeidheid en keelpijn. Milde koorts kan meestal gemakkelijk worden behandeld met vrijverkrijgbare pijnstillers en voldoende vochtinname.

Hoge koorts kan ernstiger zijn en kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals extreme vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn en keelpijn. Hoge koorts kan een teken zijn van een ernstige infectie en kan medische behandeling vereisen.

Als je koorts hebt, is het belangrijk om je temperatuur te meten en te letten op andere symptomen die je ervaart. Als je je zorgen maakt over je koorts, raadpleeg dan een arts voor advies.

Hoe voelt het om koorts te hebben?

Hoe het voelt om koorts te hebben, kan variëren van persoon tot persoon. Sommige mensen met koorts kunnen zich zwak en moe voelen en hebben last van hoofdpijn, spierpijn en keelpijn. Andere mensen met koorts kunnen zich echter verder goed voelen en hebben geen andere symptomen dan een verhoging van de temperatuur.

Als je koorts hebt, is het belangrijk om te rusten en voldoende vocht te drinken om jezelf te helpen beter te voelen en de koorts te helpen verminderen. Als de koorts hoog blijft of als je andere zorgwekkende symptomen hebt, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor medisch advies en behandeling.

Oorzaken van koorts

Er zijn vele mogelijke oorzaken van koorts, waaronder:

Infecties

Koorts is vaak een reactie van het lichaam op infecties, zoals griep, verkoudheid, longontsteking, sinusitis (bijholteontsteking), urineweginfecties en andere bacteriële of virale infecties.

Immunologische aandoeningen

Sommige aandoeningen van het immuunsysteem, zoals reuma, multiple sclerose en lupus, kunnen ook koorts veroorzaken.

Ontstekingen

Koorts kan ook het gevolg zijn van ontstekingen in het lichaam, zoals appendicitis (blindedarmontsteking) en ontsteking in de baarmoeder, eileider of eierstok.

Medicijnen

Sommige medicijnen, maar ook vaccins en inentingen, kunnen koorts veroorzaken.

Andere oorzaken

Koorts kan ook het gevolg zijn van andere aandoeningen, zoals kanker, hormonale onevenwichtigheden en problemen met het centrale zenuwstelsel.

Huisarts raadplegen

Het is raadzaam om contact op te nemen met de huisarts als je koorts hebt en je je zorgen maakt of als je andere zorgwekkende symptomen hebt. Dit geldt vooral als je op leeftijd bent of als je een chronische ziekte hebt die je immuunsysteem kan verzwakken.

Er zijn enkele specifieke situaties waarbij het belangrijk is om direct contact op te nemen met de huisarts als je koorts hebt:

1. Als de koorts hoog blijft en niet reageert op behandeling met paracetamol.
2. Als je andere zorgwekkende symptomen hebt, zoals ernstige hoofdpijn, keelpijn, ademhalingsproblemen, pijn op de borst, misselijkheid, braken of diarree.
3. Als je een huiduitslag of veranderde urine- of ontlastingkleur hebt.
4. Als je ouder bent of als je een chronische ziekte hebt, zoals diabetes, hartproblemen of kanker.

Het is ook raadzaam om contact op te nemen met de huisarts als je koorts hebt en je recentelijk naar een gebied bent gereisd waar bepaalde ziekten voorkomen, zoals malaria of dengue (knokkelkoorts).

Onderzoek en diagnose

De diagnose kan worden gesteld door middel van een lichamelijk onderzoek en een vraaggesprek over je klachten. Tijdens het lichamelijke onderzoek zal de arts je temperatuur meten met behulp van een thermometer om te bepalen of je koorts hebt. De arts zal ook naar andere mogelijke tekenen van ziekte kijken, zoals zweten, bleekheid, snelle hartslag en moeilijk ademhalen.

Om de oorzaak van de koorts te achterhalen, kan de arts ook een aantal tests uitvoeren, zoals bloedonderzoek, urineonderzoek, röntgenfoto’s en andere beeldvormingstests.

Als de arts de oorzaak van de koorts niet kan vaststellen na het uitvoeren van deze tests, kan hij of zij je verwijzen naar een specialist voor verdere evaluatie en behandeling.

Behandeling van koorts

Medische behandeling

Het is vaak niet nodig koorts met medicijnen te bestrijden. Soms is er wel een behandeling nodig. De behandeling hangt af van de oorzaak ervan. Als de koorts wordt veroorzaakt door een infectie, kan de behandeling bestaan uit het nemen van antibiotica of antivirale medicijnen om de infectie te bestrijden. Als de koorts wordt veroorzaakt door een andere aandoening, zoals kanker of een immuunsysteemaandoening, kan de behandeling gericht zijn op het behandelen van de onderliggende aandoening.

Zelfzorg

Er zijn ook enkele zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om de koorts te verminderen en je je beter te laten voelen:

• Blijf voldoende vocht drinken om uitdroging te voorkomen.
• Rust voldoende om je lichaam de tijd te geven om te herstellen.
• Gebruik desgewenst paracetamol om de koorts te verminderen en de pijn te verlichten. Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend. Paracetamol is bij koorts het veiligste middel om te gebruiken.
• Vermijd warme kleding en dekbedden als je koorts hebt, omdat dit de temperatuur van je lichaam kan verhogen.
• Een koude of natte doek op de huid of afspoelen met koud water kan prettig zijn als je het heel warm hebt.
• Draag luchtige kleding.
• Eten is niet zo belangrijk als je koorts hebt.
• Het is bij koorts niet nodig in bed of binnen te blijven. Zorg wel dat je voldoende rust krijgt.

Het is belangrijk om te onthouden dat deze zelfzorgmaatregelen alleen bedoeld zijn om de koorts te verminderen en om je je beter te laten voelen. Als de koorts hoog blijft of als je andere zorgwekkende symptomen hebt, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor medisch advies en behandeling.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over koorts, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.