Depressie: symptomen, behandeling, voeding en kruiden

Last Updated on 14 juli 2024 by M.G. Sulman

Depressie is een psychische aandoening waarbij iemand lange tijd een somber en neerslachtig gevoel ervaart. Dit kan leiden tot verlies van interesse in dagelijkse activiteiten, gevoelens van hopeloosheid en wanhoop, en soms ook lichamelijke klachten zoals vermoeidheid en pijn. Depressie kan bij iedereen voorkomen, ongeacht leeftijd, geslacht of achtergrond. Sommige mensen hebben een grotere kans op het ontwikkelen van depressie, zoals mensen met een familiegeschiedenis van depressie, mensen met een chronische ziekte, of mensen die recente stressvolle gebeurtenissen hebben meegemaakt. Depressie kan op elk moment voorkomen, maar sommige mensen hebben meer kans om depressie te ontwikkelen in bepaalde perioden van hun leven, zoals na een rouwproces, na een bevalling of tijdens de overgang naar de volwassenheid.

Depressie / Bron: Wikimedia Commons

Depressie: betekenis

Een depressie is een psychische aandoening die gekenmerkt wordt door een aanhoudende periode van somberheid, verlies van interesse of plezier, verminderde energie, en andere symptomen die langer dan twee weken aanhouden. Dit kan leiden tot problemen in persoonlijke relaties, op het werk of school, en met dagelijkse taken. Depressie kan ook leiden tot lichamelijk symptomen zoals hoofdpijn, rugpijn en andere soorten pijn, en kan bijdragen aan de ontwikkeling van andere gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, of zelfs suïcidaal gedrag. Depressie is een behandelbare aandoening en hulp zoeken kan helpen de symptomen te verminderen en de impact op de gezondheid te verkleinen.

Symptomen van een depressie

In vogelvlucht

De symptomen van een depressie kunnen variëren van persoon tot persoon, maar kunnen onder andere omvatten: een gevoel van hopeloosheid of wanhoop, verlies van interesse of plezier in activiteiten die normaal gesproken leuk zijn, veranderingen in eet- of slaappatroon, moeite met concentratie of beslissingen nemen, gevoelens van waardeloosheid of schuld, en overmatige angst. Het is belangrijk om te onthouden dat deze symptomen niet altijd aanwezig hoeven te zijn en dat iedereen zich anders kan voelen tijdens een depressie. Als de symptomen ernstig zijn of lange tijd aanhouden, is het raadzaam om professioneel advies te vragen.

Criteria van een depressie volgens DSM-5

De criteria voor een depressie volgens de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5e editie) zijn:

A. Een gevoel van neerslachtigheid, verlies van interesse of plezier in de meeste dagelijkse activiteiten gedurende minstens twee weken.

B. Minstens één van de volgende symptomen moet aanwezig zijn: significant gewichtsverlies of gewichtstoename, slapeloosheid of slaapoverschot, psychomotorische agitatie of remming, vermoeidheid of verlies van energie, gevoelens van waardeloosheid of schuld, moeite met concentratie of beslissingen nemen, of terugkerende gedachten aan de dood of zelfmoord.

C. De symptomen veroorzaken klinisch significante lijdensdruk of beperkingen in het sociale of beroepsmatige functioneren of het functioneren op andere belangrijke terreinen.

D. De symptomen kunnen niet worden toegeschreven aan de fysiologische effecten van een middel of aan een somatische aandoening

E. De symptomen moeten aanwezig zijn voor een periode van minstens twee weken.

Het is belangrijk om te onthouden dat deze criteria alleen bedoeld zijn als richtlijn voor diagnose, en dat een professioneel advies nodig is om een depressie te diagnosticeren.

DSM-5 / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Een depressie herkennen

Er zijn verschillende symptomen die kunnen wijzen op depressie. Hier zijn enkele van de meest voorkomende symptomen:

  • Somberheid of een gevoel van hopeloosheid
  • Verlies van interesse of plezier in activiteiten die eerder werden genoten
  • Verminderde energie of moeheid
  • Slaapproblemen, zoals moeilijk in slaap komen of vaak wakker worden
  • Concentratie- en/of geheugenproblemen
  • Veranderde eetlust, gewichtsverlies of gewichtstoename
  • Lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, rugpijn of andere soorten pijn
  • Gevoelens van waardeloosheid of schuld
  • Angst of paniek
  • Moeilijkheden met het nemen van beslissingen
  • Overmatig piekeren
  • Suïcidale gedachten of gedrag

Gevolgen van een depressie

Een depressie kan veel gevolgen hebben voor iemand die eraan lijdt, zowel op emotioneel, fysiek als op sociaal gebied. Hier zijn enkele van de mogelijke gevolgen:

  • Emotioneel: een gevoel van hopeloosheid, waardeloosheid, schuld, angst, verdriet, of een gebrek aan interesse of plezier in activiteiten.
  • Fysiek: vermoeidheid, verlies van eetlust of gewicht, slaapproblemen, pijn, of andere lichamelijke klachten.
  • Sociaal: problemen in persoonlijke relaties, problemen op het werk of school, isolement, of problemen met dagelijkse taken.

Depressie kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van andere gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, of zelfs suïcidaal gedrag. Huisarts & Wetenschap schrijft hierover:

“Patiënten die de diagnose depressie hadden, bleken 28% meer kans te hebben om gedurende een jaar hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Dit risico is vergelijkbaar met het risico dat diabeten hebben in dezelfde populatie, namelijk 26% meer kans dan gezonde patiënten.”1H&W. Depressie verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. https://www.henw.org/artikelen/depressie-verhoogt-het-risico-op-hart-en-vaatziekten

Hoe kan depressie van invloed zijn op je lichaam en gezondheid?

Depressie kan van invloed zijn op verschillende aspecten van lichamelijke gezondheid. Hier zijn enkele voorbeelden:

Hormonaal

Je hormonen kunnen door verschillende redenen uit balans raken. Denk daarbij aan (te veel) stress, leeftijd, ziekte, weinig slaap of verkeerde voeding. Ook een depressie kan leiden tot veranderingen in de hormonale balans, waardoor bijvoorbeeld de stofwisseling, de eetlust, de slaap en de seksuele functie kunnen worden aangetast.

Immuunsysteem

Depressie kan het immuunsysteem verzwakken, waardoor mensen vatbaarder zijn voor infecties en andere gezondheidsproblemen.

Hart- en vaatziekten

Depressie wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct en beroerte. Tegelijk hebben mensen met hart- en vaatziekten een verhoogd risico op depressie. Dit kan komen door gedeelde risicofactoren, zoals roken, obesitas en ongezonde voeding, evenals biologische mechanismen, zoals veranderingen in hormonen en ontstekingen. Behandeling van depressie kan het risico op hart- en vaatziekten verminderen en omgekeerd, behandeling van hart- en vaatziekten kan bijdragen aan vermindering van symptomen van depressie.

Diabetes

Depressie en diabetes zijn beide veelvoorkomende aandoeningen die elkaar kunnen beïnvloeden. Er is aangetoond dat mensen met diabetes een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van depressie, en mensen met depressie hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetes.

Er zijn verschillende manieren waarop depressie en diabetes met elkaar samenhangen. Bijvoorbeeld, mensen met diabetes hebben vaak moeite met het volgen van hun behandelingsplan, zoals het nemen van medicijnen en het aanhouden van een gezonde levensstijl. Dit kan leiden tot slechtere bloedsuikerregulatie en een verhoogd risico op complicaties. Depressie kan ook leiden tot gewichtstoename, wat kan bijdragen aan het ontwikkelen of verergeren van diabetes.

Aan de andere kant, diabetes kan leiden tot lichamelijk complicaties zoals pijn, vermoeidheid en gewrichtsproblemen, die kan bijdragen aan het ontstaan van depressie. Het krijgen van een diabetesdiagnose en het aanpassen van de levensstijl kan ook een grote impact hebben op iemands emotionele welzijn.

Depressie en diabetes hangen op verschillende manieren met elkaar samen / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Pijn

Depressie kan leiden tot fysieke symptomen zoals hoofdpijn, rugpijn en andere soorten pijn.

Zelfmoord

Depressie is één van de belangrijkste risicofactoren voor zelfmoord.

Lichamelijke symptomen van een depressie

Depressie kan leiden tot verschillende lichamelijke symptomen, inclusief:

  • Vermoeidheid of energietekort
  • Veranderde eetlust, gewichtsverlies of gewichtstoename
  • Slaapproblemen, zoals moeilijk in slaap komen of vaak wakker worden
  • Pijn, zoals hoofdpijn, rugpijn of andere soorten pijn
  • Spierpijn of gewrichtspijn
  • Verminderde seksdrive
  • Obstipatie
  • Gebrek aan eetlust of smaakverlies
  • Verminderde concentratie en geheugenproblemen
Vermoeidheid of energietekort door depressie / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Oorzaken van een depressie

Er is niet één oorzaak voor het ontstaan van een depressie. Er zijn veel verschillende oorzaken van depressie, en meestal is het het resultaat van een combinatie van factoren. Biologische factoren kunnen bijvoorbeeld genetische aanleg of hormonale veranderingen zijn. Sociale factoren kunnen stressvolle levensomstandigheden, relatieproblemen of financiële problemen zijn. En psychische factoren kunnen angsten, zelfbeeldproblemen of een geschiedenis van emotionele trauma’s zijn.

Soorten depressie

Er zijn verschillende soorten depressie, waaronder:

Klinische depressie

Een klinische depressie ofwel Major Depressive Disorder (MDD) is de meest voorkomende vorm van depressie. Het wordt gekenmerkt door een aanhoudende periode van somberheid, verlies van interesse of plezier, verminderde energie, en andere symptomen die langer dan twee weken aanhouden.

Dysthymie

Een dysthyme stoornis oftewel dysthymie, is een depressieve stemming die minstens twee jaar duurt, maar niet altijd even sterk aanwezig is. Het staat ook wel bekend als ‘chronische milde depressie’, het is een mildere vorm van depressie die gekenmerkt wordt door een aanhoudende periode van somberheid die langer dan twee jaar aanhoudt, met mildere symptomen dan bij MDD.

Seizoensafhankelijke depressie

Een seizoensafhankelijke depressie ofwel Seasonal Affective Disorder (SAD) is een vorm van depressie die optreedt tijdens bepaalde perioden van het jaar, meestal in de herfst en winter. Dit wordt veroorzaakt door een gebrek aan natuurlijk licht.

Seizoensafhankelijke depressie / Bron: Wikimedia Commons

Postpartum (postnatale) depressie

Een postpartum depressie of postnatale depressie is een vorm van depressie die optreedt na de bevalling. Het kan optreden bij vrouwen die zwanger zijn of net bevallen zijn.

Psychotische depressie

Een psychotische depressie is een ernstige vorm van depressie waarbij patiënten ernstige symptomen van depressie ervaren, zoals somberheid en verlies van interesse of plezier, gecombineerd met psychotische symptomen, zoals waanideeën of hallucinaties.

Onderzoek en diagnose

Gesprek en vervolgonderzoek

De diagnose ‘depressie’ wordt gesteld door een arts, meestal een psychiater. Vaak op basis van een evaluatie van de symptomen en een gesprek met de patiënt.

Er zijn verschillende criteria die gebruikt worden om depressie te diagnosticeren, waaronder de criteria van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) en de International Classification of Diseases (ICD-10). Beide criteria vereisen dat een persoon symptomen heeft van een aanhoudende periode van somberheid of verlies van interesse of plezier, en dat deze symptomen langer dan twee weken aanhouden.

Daarnaast kunnen er soms ook andere testen worden gedaan, zoals bloedonderzoek of een MRI-scan, om andere medische aandoeningen uit te sluiten die symptomen kunnen veroorzaken die lijken op die van een depressie.

Differentiaaldiagnose

De differentiële diagnose van depressie omvat verschillende aandoeningen die symptomen kunnen vertonen die vergelijkbaar zijn met die van depressie, zoals bipolaire stoornis, schizofrenie, posttraumatische stressstoornis (PTSS), dysthymie, premenstrueel syndroom (PMS), hypothyreoïdie (trage schildklier), chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS), fibromyalgie, en sommige medicijnen of drugs.

Het is belangrijk om een ​​juiste diagnose te stellen omdat de behandeling van deze aandoeningen kan verschillen. Een arts kan een grondig onderzoek uitvoeren, waaronder een medisch onderzoek, teneinde een ​​juiste diagnose te stellen.

Behandeling van een depressie

De behandeling van depressie kan verschillen afhankelijk van de ernst van de aandoening en de voorkeur van de patiënt. Er zijn verschillende behandelingsopties beschikbaar, waaronder:

Psychotherapie

Cognitieve gedragstherapie (CGT) en gesprekstherapie zijn effectieve behandelingsopties voor depressie. Deze behandelingen richten zich op het veranderen van negatieve gedachten en gedragspatronen die bijdragen aan de depressie.

Cognitieve gedragstherapie (CGT) bij een depressie / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Medicijnen

Antidepressiva, zoals selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s) en serotonine-noradrenaline-heropnameremmers (SNRI’s), tricyclische antidepressiva en MAO-remmers, kunnen nuttig zijn voor sommige patiënten.

Elektroconvulsietherapie (ECT)

Bij elektroconvulsietherapie (ECT) wordt onder narcose door middel van een stroomstoot een epileptische aanval opgewekt. ECT is een effectieve behandelingsoptie voor patiënten met ernstige of resistente depressie. Uit onderzoek is gebleken dat ECT een veilige behandeling is. Het wordt al sinds jaar en dag gegeven op de afdeling Psychiatrie van Rijnstate Arnhem.

Lichttherapie

Lichttherapie is een effectieve behandeling voor patiënten met seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD), een subtype van depressie dat altijd optreedt in een bepaalde tijd van het jaar.

Combinatiebehandeling

Soms kan een combinatie van bovenstaande behandelingsopties het meest effectief zijn. Vaak bestaat behandeling uit een combinatie van ‘praten en pillen’.

Een combinatie van medicijnen en praten met een therapeut werkt het beste / Bron: Freepik

Het is belangrijk te beseffen dat de behandeling van een depressie tijd kan vergen en dat het soms kan nodig zijn om verschillende behandelingsopties te proberen voordat de juiste wordt gevonden. Het is ook belangrijk om te blijven werken met een arts of psycholoog tijdens de behandeling om de vooruitgang te volgen en eventueel aanpassingen aan de behandeling te doen.

Zelfzorg

Er zijn verschillende zelfzorgmaatregelen die mensen kunnen nemen om de symptomen van depressie te verminderen. Hieronder vind je een aantal voorbeelden:

Beweging

Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen bij het verminderen van symptomen van depressie en kan ook bijdragen aan het verbeteren van de stemming.

Slaap

Zorg voor een gezonde slaaproutine en probeer regelmatig en voldoende te slapen.

Eet gezond

Eet gezond en gevarieerd! Voedingsstoffenrijk eten kan helpen bij het verminderen van symptomen van depressie.

Gezond eten bereiden
Gezond eten bereiden / Bron: gpointstudio/Shutterstock.com

Vermijd alcohol en cafeïne

De stoffen alcohol en cafeïne kunnen symptomen van depressie verergeren.

Sociale steun

Omgang hebben met familie en vrienden kan helpen bij het verminderen van symptomen van depressie.

Structuur

Probeer om een ​​routine te ontwikkelen en te volgen. Bij een depressie is het belangrijk om structuur te houden. probeer elke dag eten op ongeveer dezelfde tijdstippen te eten. Sta iedere dag rond dezelfde tijd op en ga op een vast tijdstip naar bed. Maak van de nacht geen dag en vice versa.

Positieve zelfpraat

Probeer om jezelf te stimuleren met positieve self-talk. Je kunt daarvoor ook Bijbelsteksten gebruiken (zie onder).

Ontspanningstechnieken

Ontspanningstechnieken kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van depressie.

Het is belangrijk om te realiseren dat deze zelfzorgmaatregelen geen vervanging zijn voor professionele hulp, maar dat ze wel kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van depressie. Het is raadzaam om professionele hulp te zoeken als de symptomen van depressie ernstig zijn of aanhouden.

Helpt hardlopen tegen depressie?

Er is veel bewijs dat regelmatig hardlopen kan helpen bij het verminderen van symptomen van depressie. Bewegen in het algemeen, en hardlopen in het bijzonder, kan helpen bij het verhogen van de endorfine-niveaus in de hersenen. Endorfines zijn stoffen die een gevoel van welzijn en geluk veroorzaken en kan helpen bij het verminderen van symptomen van depressie.

Hardlopen kan ook helpen bij het verminderen van stress, het verbeteren van de slaapkwaliteit, het verhogen van het zelfvertrouwen en het versterken van de sociale steun. Het kan ook bijdragen aan het ontwikkelen van een gezonde routine, hetgeen kan helpen bij het verminderen van symptomen van depressie.

Het is belangrijk om te weten dat hardlopen niet de enige oplossing is voor depressie en dat het in combinatie met andere behandelingen, zoals psychotherapie en medicijnen, het meest effectief kan zijn. Het is raadzaam om te beginnen met een gematigd tempo en te overleggen met een arts voordat je begint met hardlopen, vooral als je een medische aandoening of geschiedenis van gezondheidsproblemen hebt.

Hardlopen - Pixabay
Hardlopen tegen een (milde) depressie / Bron: Pixabay

Kruiden tegen depressie

Er zijn verschillende kruiden die worden gebruikt om klachten van depressie te verminderen. Hieronder staan een aantal voorbeelden:

Sint-janskruid

Sint-janskruid wordt vaak gebruikt als een natuurlijke behandeling voor milde tot matige depressie. Het werkt door het verhogen van de hoeveelheid serotonine, een chemische stof die betrokken is bij stemmingen, in de hersenen.

Sint-janskruid
Sint-janskruid heeft een antidepressieve werking / Bron: Wikimedia Commons

Passiebloem

Passiebloem (Passiflora) wordt vaak gebruikt om angst en slapeloosheid te verminderen, die vaak gepaard gaan met depressie.

Ginkgo biloba

Ginkgo biloba kan helpen bij het verbeteren van de bloedcirculatie, waardoor de hersenen beter worden gevoed met zuurstof en voedingsstoffen, wat kan bijdragen aan het verminderen van symptomen van depressie.

Valeriaan

Valeriaan kan helpen bij het verminderen van angst en slapeloosheid, die vaak gepaard gaan met depressie.

Ashwagandha

Ashwagandha kan helpen bij het verminderen van stress en angst en kan ook bijdragen aan het verbeteren van de stemming.

Het is belangrijk om te beseffen dat deze kruiden geen vervanging zijn voor professionele hulp, en dat het gebruik ervan kan interageren met andere medicijnen of medische aandoeningen. Het is raadzaam om professioneel advies te vragen voordat je je toevlucht neemt tot kruidengeneeskunde, vooral als je medicijnen gebruikt of een medische aandoening hebt.

Prognose

De prognose van depressie varieert van persoon tot persoon. Gemiddeld duurt een depressieve episode zes maanden, maar bij 20% van de gevallen kan een depressie langer dan twee jaar duren. Dit wordt ook wel een chronische depressie genoemd.

Een recidiverende depressie, waarbij iemand meerdere episodes van depressie heeft, kan een grote en negatieve impact hebben op iemands leven. De kans op een nieuwe episode is groot, ongeveer 70% in de vijf jaar na het herstel van een eerdere episode.

Er zijn echter verschillende behandelingsopties beschikbaar voor mensen met depressie, waaronder psychotherapie, medicijnen en combinatiebehandelingen, die kunnen helpen bij het verminderen van symptomen en het verhogen van de kans op herstel. Ook zelfzorgmaatregelen zoals regelmatige lichaamsbeweging, gezonde voeding, voldoende slaap en het vermijden van alcohol en cafeïne, kan helpen bij het verminderen van symptomen en het verhogen van het welzijn.

Het is belangrijk voor iemand met depressie om professionele hulp te zoeken en te werken aan een behandelingsplan dat werkt voor hem of haar.

Voeding tegen depressie

Er zijn bepaalde voedingsmiddelen die kunnen bijdragen aan het verminderen van symptomen van depressie. Hieronder staan een aantal voorbeelden:

Vette vis

Vis bevat omega-3 vetzuren, die kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen en het verhogen van de serotonine- en dopamine-niveaus in de hersenen. Alle soorten vis bevatten in principe omega 3-vetzuren, doch omega 3 zit met name in vette vissoorten. Denk aan zalm, tonijn, makreel, haring, ansjovis en sardientjes.

Sardines, in de volksmond kortweg ‘espetos´ genoemd, worden overal geroosterd langs de Spaanse kust / Bron: Freepik

Noten en zaden

Noten en zaden zijn rijk aan vitamine E, magnesium, selenium en omega-3 vetzuren, die kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van depressie.

Groenten en fruit

Groenten en fruit zijn rijk aan vitaminen, mineralen en antioxidanten die kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen en het verhogen van de stemming.

Volkorenproducten

Volkorenproducten zijn rijk aan vitamine B6 en foliumzuur (vitamine B11), die kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van depressie.

Kies voor volkorenbrood / Bron: Pixabay

Wat zegt de Bijbel over depressie?

Woorden van troost en steun

De Bijbel bevat vele verwijzingen naar emoties zoals angst, verdriet en boosheid. Bijbelteksten kunnen gebruikt worden als troost en steun voor mensen die lijden aan depressie.

Er zijn verschillende Bijbelteksten die specifiek over depressie gaan of die geruststellende woorden bevatten voor mensen die lijden aan depressie. Hieronder staan een aantal voorbeelden:

  • Psalm 34:19: “De Here is nabij de gebrokenen van hart en Hij verlost de verslagenen van geest.”
  • Psalm 147:3: “Hij geneest de gebrokenen van hart, Hij verbindt hen in hun leed.”
  • Johannes 14:27: “Vrede laat Ik u, Mijn vrede geef Ik u; niet zoals de wereld die geeft, geef Ik die u. Laat uw hart niet in beroering raken en niet bevreesd worden.

Het is raadzaam om professionele hulp in te schakelen als je lijdt aan een depressie. Het geloof en Bijbelteksten kunnen helpen bij het geven van troost en steun in moeilijke tijden en kunnen een belangrijk onderdeel zijn van het herstelproces.

Bijbelse figuren die depressief waren

Er zijn verschillende Bijbelse figuren die in de Bijbel worden beschreven als lijdende aan emotionele en mentale aandoeningen, waaronder depressie. Hieronder geven we een aantal voorbeelden:

  • Job: Job, de hoofdpersoon in het boek Job, wordt vaak beschreven als iemand die lijdt aan een diepe depressie als gevolg van de vele problemen en verliezen die hij heeft geleden.
  • Psalmist: Vele psalmen beschrijven de emotionele en mentale strijd van de Psalmist, waaronder angsten, verdriet en wanhoop.
  • Elia: Elia, de profeet, wordt beschreven als iemand die lijdt aan een diepe depressie na ‘zijn’ succes met het overwinnen van de profeten van Baäl. Hij vlucht in de woestijn en daar ging hij onder een struik zitten en bad dat hij zou sterven. Hij zei: “Ik heb er genoeg van, Heer. Neem mijn leven maar. Ik ben niet beter dan mijn voorouders.” (1 Koningen 19:4).
  • Jeremia: Jeremia, de profeet, wordt vaak beschreven als iemand die lijdt aan emotionele en mentale problemen als gevolg van zijn profetische rol en de vervolging die hij onderging.
  • Jesaja: Jesaja, de profeet, wordt beschreven als iemand die lijdt aan een diepe emotionele en mentale strijd als gevolg van de verwoesting van Jeruzalem en het volk van Israël.

Deze Bijbelse figuren laten zien dat emotionele en mentale aandoeningen, zoals depressie, iets is wat ook de Bijbelse figuren kunnen overkomen, ongeacht hun religieuze status of relatie met God. Het is ook belangrijk te weten dat in de Bijbel staat dat God met hen meeleeft en hen helpt bij het dragen van hun lasten.

Dream Perfection - bijbel lezen
In de Bijbel is het ook vaak de aanwezigheid van andere mensen die troost biedt / Dream Perfection/Shutterstock.com

‘Ziek van de kerk’

In een lezing genaamd ‘Ziek van de kerk’, die werd gehouden tijdens het congres ‘Spanningsvelden rondom werk in de kerk’ in oktober 2022, deed ds. J. Belder enkele opmerkelijke constateringen.2CVandaag. Ds. Belder werd ziek van de kerk: “Ik kreeg het advies om pizzakoerier te worden”. https://cvandaag.nl/premium/93004-ds-j-belder-werd-ziek-van-de-kerk-ik-kreeg-het-advies-om-pizzakoerier-te-worden/HU9QB1IMBHknahMYERMdcRUUGQ (ingezien op 7-7-2023) Hij betoogde dat zowel bokken als schapen soms lomp gedrag vertonen in hetzelfde kerkelijke onderkomen, en dat de nieuwe mens niet altijd moeite doet om de oude mens te doden. De predikant verwees naar de apostel Paulus en zijn toewijding aan de Heere Jezus, wat aanleiding gaf tot veel weerstand van goddeloze en vrome tegenstanders.

Ds. Belder deelde zijn persoonlijke pelgrimage als predikant en zijn ijver om te werken in het koninkrijk van God. Hij sprak over de spanningsvelden en polarisatie binnen de kerk, met name tijdens het samensmelten van verschillende kerkelijke stromingen, zoals bij het samengaan van de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in Nederland, bekend als “Samen op Weg”.3“Samen op Weg, maar niet weten waarheen,” hoorde ik ooit eens de poppenspeler Aad Peters grapen tijdens een voorstelling in Groningen.

De predikant reflecteerde op zijn ervaringen in diverse gemeenten, waaronder Katwijk aan Zee en Dordrecht, alwaar hij geconfronteerd werd met verdeeldheid en tegenstellingen die diepe kloven veroorzaakten. Hij onderkende de negatieve impact van dergelijke conflicten, die een zware tol eisen van zowel predikanten als gemeenteleden.

Ds. Belder schetste tevens zijn persoonlijke worsteling met burn-out en depressie als gevolg van de aanhoudende druk en stress binnen de kerk. Hij vertelde hoe zijn huisarts hem uiteindelijk de diagnose burn-out stelde en aandrong op rust en ontspanning. Hierop volgde een re-integratieproces, waarin hij inzicht verwierf in zijn gedragspatronen en aan zijn herstel werkte met Gods hulp. Uiteindelijk kon hij wederom dienstbaar zijn als predikant en zijn ervaringen delen door middel van preken en geschriften.

De jaren na zijn afkeuring en emiritaat beschouwde ds. Belder niet als verloren jaren, maar als een periode van loutering en lering. Hij vergaarde zelfkennis en inzicht, terwijl hij de kostbare schat van het evangelie in een arden vat met zich meedroeg (2 Kor. 4 : 7). Met gepaste nederigheid benadrukte hij dat hij nog steeds mag dienen, zij het op een andere wijze, en dat zijn ervaringen hem in staat stellen om pastorale zorg te verlenen aan zijn gemeente in Harskamp.

In 2009 verscheen van de hand van ds. Belder het boek ‘Ziek van de kerk’, het persoonlijke verhaal van een predikant die na een periode van langdurige stress een burn-out krijgt en daarna wegzinkt in een flinke depressie.

Ds. J. Belder: Ziek van de kerk?

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over depressie, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.