Last Updated on 11 september 2023 by M.G. Sulman
Hart- en vaatziekten, ook wel cardiovasculaire ziekten genoemd, zijn aandoeningen die de hart- en bloedvaten betreffen. Er zijn verschillende hart- en vaatziekten, zoals hartinfarct, beroerte, bloedvatvernauwingen en hartfalen. Hart- en vaatziekten komen voor bij mensen van alle leeftijden, maar ze komen vaker voor met het voortschrijden der jaren. Mensen met een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten, mensen die roken, mensen met hoge bloeddruk, hoog cholesterol of diabetes, en mensen met een ongezonde leefstijl zijn vatbaarder voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Het is belangrijk om een gezonde levensstijl te behouden door bijvoorbeeld dagelijks te bewegen, een gezonde voeding te eten en te stoppen met roken, teneinde het risico op hart- en vaatziekten te verminderen. Als je je zorgen maakt over het risico op hart- en vaatziekten, is het raadzaam om je huisarts te raadplegen voor advies.
Hart- en vaatziekten bij vrouwen en mannen
Hart- en vaatziekten komen bij zowel vrouwen als mannen voor, hoewel de symptomen soms anders kunnen zijn. Bij vrouwen kunnen hart- en vaatziekten zich op een subtielere manier voordoen dan bij mannen, wat het soms moeilijker kan maken om de aandoening te herkennen. Bijvoorbeeld, bij vrouwen kan een hartinfarct zich voordoen zonder de klassieke pijn op de borst, en beroertes kunnen zich voordoen zonder duidelijke verlamming of spraakproblemen.
Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de symptomen van hart- en vaatziekten bij vrouwen, zoals:
- Pijn in de bovenbuik, kaak, nek of tussen de schouderbladen
- Kortademigheid
- Extreme moeheid
- Duizeligheid
- Onrust en angst
- Snelle ademhaling1Hartstichting. Hartklachten bij vrouwen. https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/vrouwen-en-hart-en-vaatziekten/hartklachten-bij-vrouwen (ingezien op 29-12-2022)
Klachten bij een hartinfarct zijn meestal vrij duidelijk bij zowel mannen én vrouwen. denk hierbij aan:
- Drukkende pijn op je borst: voelt beklemmend of als een strakke band om de borst
- Uitstralende pijn naar de armen, schouderbladen, hals, kaak of maagstreek
- Zweten
- Misselijkheid of braken2Hartstichting. Hartklachten bij vrouwen. https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/vrouwen-en-hart-en-vaatziekten/hartklachten-bij-vrouwen (ingezien op 29-12-2022)
Het is ook belangrijk om te onthouden dat hart- en vaatziekten een belangrijke oorzaak zijn van overlijden bij vrouwen. Het is om die reden belangrijk om gezonde levensstijlkeuzes te maken en te werken aan het verminderen van de risicofactoren voor deze aandoeningen.
Oorzaken van hart- en vaatziekten
Bloedvatvernauwingen
Plaques zijn afzettingen van cholesterol, calcium en andere stoffen die zich kunnen vormen in de bloedvaten. Ze kunnen leiden tot bloedvatvernauwingen, ook wel arteriosclerose genoemd.
Bloedvatvernauwingen komen vaak voor in de bloedvaten die het hart voeden, de kransslagaders, wat kan leiden tot hart- en vaatziekten zoals hartinfarct en hartfalen. Ze kunnen ook voorkomen in de bloedvaten die de hersenen voeden, wat kan leiden tot een beroerte.
Risicofactoren
Er zijn verschillende factoren die het risico op het ontwikkelen van plaques en bloedvatvernauwingen kunnen verhogen, zoals:
- Roken
- Hoge bloeddruk
- Hoog cholesterol
- Diabetes
- Familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten
- Ongezonde voeding
- Weinig beweging
- Overmatig alcoholgebruik
- Overgewicht
- Stress
Het is belangrijk om te werken aan het verminderen van deze risicofactoren door bijvoorbeeld te stoppen met roken, een gezonde voeding te eten en te bewegen. Dit vermindert je risico op hart- en vaatziekten.
Soorten cardiovasculaire aandoeningen
Er zijn verschillende soorten hart- en vaatziekten, zoals:
Hartinfarct
Een hartinfarct of hartaanval is een aandoening waarbij een bloedvat naar het hart verstopt raakt, wat leidt tot een tekort aan bloedtoevoer naar het hart. Dit kan leiden tot beschadiging van het hartweefsel en, in ernstige gevallen, tot hartfalen.
Beroerte
Een beroerte is een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de hersenen wordt verstoord, wat kan leiden tot verlamming, spraakproblemen, geheugenverlies en andere problemen.
Bloedvatvernauwingen
Bloedvatvernauwingen, ook wel arteriosclerose genoemd, zijn aandoeningen waarbij de bloedvaten verstopt raken door plaques, wat kan leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar het hart en andere organen.
Hartfalen
Hartfalen is een aandoening waarbij het hart niet efficiënt genoeg bloed kan pompen om het lichaam te voorzien van voldoende zuurstof en voedingsstoffen. Dit kan leiden tot vermoeidheid, kortademigheid en andere problemen.
Symptomen van hart- en vaatziekten
De symptomen van hart- en vaatziekten kunnen verschillen afhankelijk van de specifieke aandoening, maar sommige algemene symptomen omvatten:
- Pijn op de borst of druk op de borst
- Misselijkheid, braken of indigestie
- Zwakte, duizeligheid of flauwvallen
- Moeheid of kortademigheid
- Pijn in de arm, de nek, de kaak, de rug of het bovenbeen
Bij mannen kunnen deze symptomen wijzen op een hartinfarct. Bij vrouwen kunnen deze symptomen ook wijzen op een hartinfarct, maar ze kunnen ook subtieler zijn en zich voordoen zonder de klassieke pijn op de borst.
Het is belangrijk om deze symptomen serieus te nemen en onmiddellijk medische hulp te zoeken als je vermoedt dat je een hartinfarct of andere hart- en vaatziekte hebt.
Complicaties
Hart- en vaatziekten kunnen leiden tot verschillende complicaties, afhankelijk van de specifieke aandoening. Sommige mogelijke complicaties zijn:
- Hartinfarct: een hartinfarct kan leiden tot beschadiging van het hartweefsel en, in ernstige gevallen, tot hartfalen. Het kan ook leiden tot een hartritmestoornis, zoals een boezemfibrilleren, wat het risico op een beroerte verhoogt.
- Beroerte: een beroerte kan leiden tot blijvende verlamming, spraakproblemen, geheugenverlies en andere problemen.
- Bloedvatvernauwingen: bloedvatvernauwingen kunnen leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar het hart en andere organen, wat kan leiden tot hart- en vaatziekten zoals hartinfarct en hartfalen. Ze kunnen ook leiden tot een beroerte.
- Hartfalen: hartfalen kan leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar alle weefsel en organen in het lichaam, wat kan leiden tot vermoeidheid, kortademigheid en andere problemen.
Onderzoek en diagnose
Er zijn verschillende manieren om hart- en vaatziekten te diagnosticeren, afhankelijk van de specifieke aandoening en de symptomen die je ervaart. Sommige mogelijke diagnostische tests en procedures zijn:
- Bloeddrukmeting: een bloeddrukmeting is een eenvoudige test die je bloeddruk meet. Een langdurige hoge bloeddruk hebben verhoogt je risico op hart- en vaatziekten, zoals een beroerte of een hartinfarct.
- Cholesterolmeting: een cholesterolmeting meet het cholesterolgehalte in je bloed. Hoog cholesterol verhoogt de kans op hart- en vaatziekten.
- ECG (elektrocardiogram): een ECG of hartfimpje is een test die de elektrische activiteit van het hart meet. Het kan helpen om hartritmestoornissen of hartinfarcten op te sporen.
- Echocardiogram: een echocardiogram is een test die gebruikmaakt van geluidsgolven om het hart te onderzoeken. Het kan helpen om hartproblemen op te sporen, zoals hartfalen of hartafwijkingen.
- Hartkatheterisatie: tijdens een hartkatheterisatie wordt een dunne buis (katheter) ingebracht in een bloedvat in de lies en naar het hart gebracht om het hart te onderzoeken. Deze test kan helpen om vernauwingen in de kransslagaders of andere hartproblemen op te sporen.
- CT-scan of MRI-scan: een CT-scan of MRI-scan kan worden gebruikt om beelden van het hart te maken en om hartproblemen op te sporen.
Behandeling van hart- en vaatziekten
De behandeling van hart- en vaatziekten hangt af van de specifieke aandoening en de ernst ervan. Sommige mogelijke behandelingsopties zijn:
- Medicijnen: de behandelend arts kan medicijnen voorschrijven om hoge bloeddruk, hoog cholesterol, hartritmestoornissen of andere hartproblemen te behandelen.
- Leefstijlaanpassingen: aanpassingen aan je levensstijl, zoals stoppen met roken, een gezonde voeding eten en regelmatig bewegen, kunnen helpen om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen.
- Chirurgie: soms kan een operatieve ingreep nodig zijn om kransslagadervernauwingen of andere hartproblemen te behandelen. Bijvoorbeeld, tijdens een coronair angiogram kan een katheter worden ingebracht om een bloedvat te verwijden of om een stent (een soort buisje) te plaatsen om een bloedvat te versterken.
Prognose
De prognose voor hart- en vaatziekten hangt af van de specifieke aandoening en de ernst ervan. Het is evenwel belangrijk om te onthouden dat een gezonde leefstijl en snelle en adequate behandeling de prognose kan verbeteren.
Preventie
Er zijn verschillende manieren om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen, zoals:
Stoppen met roken
Roken verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Derhalve is het belangrijk om te stoppen met roken als je rookt.
Een gezonde bloeddruk behouden
Hoge bloeddruk kan het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Daarom is het belangrijk om gezonde bloeddrukwaarden te behouden. Dit kan worden bereikt door gezonde voeding te eten, regelmatig te bewegen en stress te beheersen.
Een gezond cholesterolgehalte behouden
Een hoog cholesterolgehalte kan het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Dus is het belangrijk om een gezond cholesterolgehalte te behouden. Dit kan worden bereikt door gezonde voeding te eten, regelmatig te bewegen en medicijnen te nemen als voorgeschreven door de arts.
Gezonde voeding eten
Een gezonde voeding kan helpen om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen. Een gezond voedingspatroon omvat het eten van voedingsmiddelen die rijk zijn aan voedingsstoffen en het beperken van voedingsmiddelen die hoog zijn in verzadigde vetten, transvetten en cholesterol.
Regelmatig bewegen
Regelmatig bewegen kan helpen om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen. Dit komt omdat beweging de bloeddruk kan verlagen, het cholesterolgehalte kan verlagen en het risico op diabetes kan verminderen. Bovendien kan beweging helpen om het gewicht te beheersen, wat ook het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen.
Er wordt aanbevolen om minstens 150 minuten matig intensief bewegen of 75 minuten zware intensieve beweging per week te doen, of een combinatie van beide. Dit kan worden opgedeeld in kortere sessies van 10 tot 15 minuten per dag. Bovendien is het aan te raden om minstens twee keer per week spierversterkende oefeningen te doen om de spiersterkte te behouden en te verbeteren.
Het is belangrijk om te onthouden dat beweging moet passen bij je levensstijl en lichamelijke conditie. Als je je zorgen maakt over hoe je moet beginnen met bewegen of als je bepaalde medische aandoeningen hebt, is het raadzaam om je huisarts te raadplegen voor advies. De huisarts kan je helpen om een bewegingsplan op te stellen dat geschikt is voor je specifieke behoeften en doelen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over hart- en vaatziekten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
