Last Updated on 11 juni 2024 by M.G. Sulman

Hart- en vaatziekten (HVZ) is een verzamelnaam voor een groot aantal aandoeningen van hart en bloedvaten. Denk hierbij aan hoge bloeddrukwaarden (hypertensie), hartinfarct, beroerte, transiënte ischemische aanvallen of TIA’s en vaatlijden van de grote vaten, zoals etalagebenen. Ze behoren in de westerse wereld tot de belangrijkste doodsoorzaken. Volgens de Hartstichting hebben in Nederland grofweg 1,7 miljoen mensen een hart- of vaatziekte. Dagelijks overlijden 106 mensen aan deze ziekten, waaronder 52 mannen en 54 vrouwen. Elke dag worden ongeveer 648 mensen opgenomen in het ziekenhuis vanwege een hart- of vaatziekte.¹ De huidige mogelijkheden om sterfte door hart- en vaatziekten te beheersen zijn helaas beperkt, maar nattokinase kan uitkomst bieden. Nattokinase is een enzym dat komt uit een Japans gerecht dat nattō (natto) heet. Dit is een gerecht van gefermenteerde sojabonen met Bacillus subtilis. Het komt uit de Japanse keuken. Japanners eten natto bij hun rijst als ontbijt, combineren het met sojasaus en mosterd als bijgerecht, of verwerken het in hun misosoep. Natto is het geheim voor de lange levensduur van Japanners. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat veel natto eten het risico op sterfte door hart- en vaatziekten vermindert. Vooral het risico op sterfte door ischemische hartziekten daalt. Coronaire hartziekten, of ischemische hartziekten, zijn aandoeningen van het hart. Ze ontstaan door slagaderverkalking (atherosclerose) of afwijkingen in de kransslagaders (coronairarteriën). Dit artikel bespreekt een onderzoek naar nattokinase als een veelbelovend alternatief ter preventie en behandeling van hart- en vaatziekten.²

*Een traditioneel Japans ontbijt met natto, rijst, sojasaus, mosterd en misosoep / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator*

Overzicht van het onderzoek naar nattokinase

Titel van het Onderzoek: Nattokinase: A Promising Alternative in Prevention and Treatment of Cardiovascular Diseases (Nattokinase: Een Veelbelovende Alternatief in Preventie en Behandeling van Hart- en Vaatziekten)

Gepubliceerd in: Biomark Insights, 2018; 13: 1177271918785130.

Publicatiedatum: 5 juli 2018

DOI: 10.1177/1177271918785130

PMCID: PMC6043915

PMID: 30013308

Auteurs:

Hongjie Chen
Eileen M McGowan
Nina Ren
Sara Lal
Najah Nassif
Fatima Shad-Kaneez
Xianqin Qu
Yiguang Lin

Informatie over de auteurs:

Hongjie Chen: Eerste auteur, betrokken bij het ontwerp en de redactie van de review.
Eileen M McGowan, Sara Lal, Najah Nassif, Fatima Shad-Kaneez, Xianqin Qu, Yiguang Lin: Medewerkers aan de review en betrokken bij het reviseren en bewerken van het manuscript.
Yiguang Lin: Hoofdauteur, verantwoordelijk voor het bedenken en ontwerpen van de inhoud en structuur van de review.

Belangrijke onderzoekspunten:

Wat: Onderzoek naar de gunstige effecten van nattokinase (NK) op hart- en vaatziekten (HVZ).
Wanneer: Gepubliceerd op 5 juli 2018. Gebaseerd op studies sinds 1987. In dat jaar werd NK ontdekt.
Wie: Uitgevoerd door een team onder leiding van Yiguang Lin. Met bijdragen van experts in farmacologie en cardiologie.

Samenvatting van de bevindingen:

Een samenvatting van de verschillende effecten van nattokinase:

Fibrinolytische en antithrombotische effecten:
- NK breekt fibrine af. Dit helpt bij het oplossen van bloedstolsels. Fibrine is een bloedstollingseiwit in het bloedplasma dat een belangrijke rol speelt bij de normale wondgenezing.
- Het verhoogt de afgifte van weefselplasminogeenactivator (tPA). Ook dit draagt bij aan de afbraak van bloedstolsels.
Anti-atherosclerotische en lipidenverlagende effecten:
- NK vermindert de verdikking van de intima, de binenste laag van de wand van een bloedvat. Dit voorkomt de opbouw van atherosclerotische plaques.
- Het voorkomt de oxidatie van LDL-cholesterol. Dit vermindert de kans op atherosclerose (slagaderverkalking)
Bloeddrukverlagende effecten:
- NK remt het angiotensine-converting enzyme (ACE). Dit heeft een verlaging van de bloeddruk tot gevolg.
Antiplatelet en anticoagulante effecten:
- NK voorkomt plaatjesaggregatie, hetgeen de vorming van bloedstolsels voorkomt.
- Het heeft deze effecten zonder bijwerkingen zoals bloedingen, die vaak voorkomen bij andere anticoagulantia of antistollingsmiddelen.
Neuroprotectieve effecten:
- NK breekt amyloïde fibrillen af, die betrokken zijn bij neurodegeneratieve ziekten.
- Het vertoont beschermende effecten bij beroerte en cognitieve stoornissen, wat kan bijdragen aan het behoud van cognitieve functies.

Deze eigenschappen maken NK een veelbelovend middel in de preventie en behandeling van verschillende cardiovasculaire en neurodegeneratieve aandoeningen.

Voordelen van nattokinase:

Veilig en gemakkelijk te gebruiken
Economisch voordelig
Meervoudige gunstige effecten voor patiënten met HZV

Belangrijke klinische studies:

1990 (Japan): Eerste klinische studie naar fibrinolytische activiteit van NK.
2004 (Japan): Efficacy (doeltreffendheid) van NK bij acute ischemische beroerte.
2008 (Korea): NK vermindert bloeddruk bij hypertensie.
2009 (Taiwan): NK vermindert bloedstollingsfactoren en hyperglycemie.
2015 (Japan): NK verhoogt fibrinolyse en anticoagulatie na enkelvoudige dosis.
2016 (USA): NK vermindert bloeddruk en von Willebrand-factor bij hypertensieve patiënten.
2017 (China): NK onderdrukt atherosclerose en verbetert lipidenprofiel bij hyperlipidemie.

Conclusie:

Nattokinase biedt veelbelovende gezondheidsvoordelen en kan ingezet worden als een natuurlijk middel voor de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten. Verdere klinische studies zijn nodig om de volledige potentie en veiligheid van NK te bevestigen, aldus de onderzoekers.

Wat is Nattokinase?

Voor de jaren ’80 van de vorige eeuw was er weinig bekend over de werking van natto en hoe het bijdraagt aan de cardiovasculaire gezondheid. In 1987 ontdekten Sumi et al. dat natto een krachtig fibrinolytisch enzym bevat, genaamd nattokinase (NK). Sindsdien is er veel onderzoek gedaan naar NK. Vooral in Japan, Korea, China en de Verenigde Staten. NK, een alkalisch protease met een moleculair gewicht van ongeveer 28 kDa, is de meest actieve component van natto. Dit stofje biedt diverse voordelen voor de cardiovasculaire gezondheid.

Farmacologische werking van nattokinase

Fibrinolytische en antithrombotische effecten

NK breekt direct en effectief fibrine af en verhoogt de afgifte van tPA (weefselplasminogeen activator). Dit verhoogt de vorming van plasmin, helpt bij de afbraak van bloedstolsels en vermindert het risico op trombose en atherosclerose.

Anti-atherosclerotische en lipidenverlagende effecten

Diverse studies tonen aan dat NK de verdikking van de intima (binnenste laag van de arteriële wand) vermindert en de oxidatie van LDL-cholesterol voorkomt. Dit verbetert de vetstofwisseling.

Bloeddrukverlagende effecten

NK kan de bloeddruk verlagen door de werking van ACE (angiotensine-converting enzyme) te remmen. Dit enzym is verantwoordelijk voor de productie van het bloeddrukverhogende hormoon angiotensine II.

Antiplatelet en anticoagulante effecten

NK vertoont uitstekende antiplatelet-activiteit zonder de bijwerking van bloedingen. Dit maakt het een potentieel betere optie dan aspirine voor het verbeteren van de bloedstroom.

Neuroprotectieve effecten

NK kan amyloïde fibrillen afbreken. Dit kan gunstig zijn bij de behandeling van amyloïde-gerelateerde ziekten zoals de ziekte van Alzheimer. NK vertoont ook neuroprotectieve effecten in diermodellen van beroerte en cognitieve stoornissen.

Voordelen van nattokinase

NK heeft meerdere voordelen ten opzichte van traditionele geneesmiddelen:

Veiligheid en gemak: NK kan oraal worden ingenomen. Het heeft een bewezen veiligheidsprofiel.
Economische voordelen: NK is relatief goedkoop in gebruik.
Veelzijdige effecten: NK biedt meerdere gunstige effecten voor patiënten met HVZ, zoals antithrombotische, antihypertensieve, anticoagulante en neuroprotectieve effecten. Kortom, het helpt bij het afbreken van bloedstolsels, verlaagt de bloeddruk, voorkomt nieuwe bloedstolsels en beschermt de zenuwcellen.

Klinische studies

Hoewel NK recentelijk aan populariteit wint als kandidaat-geneesmiddel voor HVZ, zijn klinische onderzoeken bij mensen nog relatief beperkt. De eerste klinische studie naar de fibrinolytische activiteit van NK bij gezonde proefpersonen werd uitgevoerd in 1990. Andere studies hebben de effecten van NK op bloeddruk, bloedstolling en atherosclerose onderzocht. De resultaten waren veelbelovend.

Conclusie

De voordelen van nattokinase als een natuurlijk middel ter preventie en behandeling van HVZ, zijn veelbelovend. Het heeft meerdere gunstige effecten te dienaangaande. Verdere klinische proeven zijn echter nodig om de volledige potentie van NK als alternatief voor traditionele geneesmiddelen zoals tPA (een weefselplasminogeenactivator, in het Engels tissue plasminogen activator), aspirine en warfarine te bevestigen. In de nabije toekomst kan NK een belangrijke rol spelen bij de behandeling van hart- en vaatziekten, alsook bij het verbeteren van de algehele gezondheid van patiënten. Dat is althans de verwachting.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over nattokinase, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.

Nattokinase (NK) ter preventie en behandeling van hart- en vaatziekten