Last Updated on 7 april 2024 by M.G. Sulman
De overgang bij vrouwen is de periode waarin de vrouwelijke hormoonproductie afneemt en de menstruatiecyclus stopt. Dit proces begint meestal tussen de leeftijd van 45 en 55 jaar, maar kan ook op een jongere of oudere leeftijd optreden. Tijdens de overgang kunnen vrouwen fysieke en emotionele veranderingen ervaren, zoals opvliegers, slapeloosheid, stemmingswisselingen en verminderde vruchtbaarheid. De overgang duurt gemiddeld 4 tot 8 jaar, maar kan in sommige gevallen langer duren.
Wat is de overgang?
De overgang is een periode in het leven van een vrouw waarbij haar hormoonhuishouding verandert en haar menstruatiecyclus stopt. De overgang kan gepaard gaan met verschillende klachten, zoals opvliegers, stemmingswisselingen, vermoeidheid en slaapproblemen.
Vaak worden de begrippen ‘overgang’ en ‘menopauze’ door elkaar gebruikt. Toch is het niet hetzelfde. De menopauze duidt namelijk op de laatste ongesteldheid. Gemiddeld is dat rond je 51e levensjaar. Terwijl met de overgang de jaren rondom je laatste ongesteldheid wordt bedoeld.1Thuisarts. Ik ben in de overgang. https://www.thuisarts.nl/overgang/ik-ben-in-overgang (ingezien op 8-1-2023)
Wat gebeurt er tijdens de overgang?
Tijdens de overgang neemt de productie van vrouwelijke hormonen, zoals oestrogeen en progesteron, af. Dit leidt tot veranderingen in de menstruatiecyclus en een afname van de vruchtbaarheid. Het menstruele patroon kan onregelmatig worden en uiteindelijk helemaal stoppen. De overgang kan ook fysieke veranderingen veroorzaken, zoals opvliegers, vaginale droogheid en gewichtstoename. Sommige vrouwen ervaren ook emotionele veranderingen, zoals stemmingswisselingen en een afname van het libido.
Het is belangrijk om te onthouden dat de overgang verschillend kan zijn voor iedere vrouw en dat de ernst en duur van deze veranderingen ook kan variëren. Als je zorgen hebt over de overgang of andere gezondheidsproblemen, raadpleeg dan je huisarts.
Symptomen van de overgang
De overgang is een natuurlijk proces waarbij het lichaam van een vrouw zich aanpast aan de veranderde hormonale balans die optreedt na de menopauze. Symptomen die vaak voorkomen tijdens de overgang zijn:
Onregelmatig bloedverlies
Hormonale veranderingen kunnen leiden tot onregelmatig bloedverlies tijdens de overgang. Dit kan variëren van licht bloedverlies tot hevige bloedingen.
Opvliegers
Opvliegers zijn plotselinge aanvallen van warmte die zich in de bovenkant van het lichaam uitbreiden. Ze komen vooral voor tijdens de nacht en kunnen gepaard gaan met transpiratie.
Nachtzweten
Zo’n 60% van de vrouwen in de overgang heeft last van nachtzweten. Daarmee is het één van de belangrijkste overgangsklachten.
Slecht slapen
Veel vrouwen hebben tijdens de overgang moeite met slapen. Dit kan worden veroorzaakt door opvliegers, stress of stemmingswisselingen.
Spier- en gewrichtspijn
Hormonale veranderingen kunnen leiden tot spier- en gewrichtspijn tijdens de overgang.
Stemmingswisselingen
De overgang kan leiden tot stemmingswisselingen, zoals prikkelbaarheid, boosheid en verdriet.
Verminderde vruchtbaarheid
Moeite hebben om zwanger te worden of onregelmatige menstruatiecyclus.
Vaginaal droogheid
Een irriterende of droge vagina, wat pijn bij het vrijen kan veroorzaken. In de overgang wordt de huid in je vagina dunner en dit kan leiden tot klachten als droogheid, jeuk en meer vocht en slijm.
Gewichtstoename
Aankomen in gewicht, vooral rond de middel, is ook een overgangsklacht. Dit merk je aan het groter worden van je middelomtrek.
Geen zin in vrijen
De overgang kan ook invloed hebben op de seksuele behoeften en de opwinding van een vrouw. Sommige vrouwen krijgen minder zin in seks tijdens de overgang.
Depressieve buien
De overgang kan leiden tot depressieve gevoelens en sommige vrouwen kunnen zelfs een depressie ontwikkelen tijdens de overgang.
Hoofdpijn
Hormonale veranderingen kunnen leiden tot hoofdpijn tijdens de overgang.
Het is belangrijk om te onthouden dat elke vrouw anders is en dat niet alle vrouwen alle symptomen zullen ervaren tijdens de overgang.
Atypische overgangsklachten
De overgang kan leiden tot een aantal klachten die niet typisch worden geassocieerd met de menopauze. Hartkloppingen, gewichtstoename, obstipatie, gewrichtsklachten, hoofdpijn, slapeloosheid en stemmingswisselingen kunnen allemaal voorkomen tijdens de overgang. Dit komt omdat de veranderingen in de hormonenbalans tijdens de overgang invloed kunnen hebben op het functioneren van verschillende organen en systemen in het lichaam.
Het is belangrijk om naar deze klachten te luisteren en naar uw arts te gaan als ze persistent of hinderlijk zijn. In sommige gevallen kan behandeling nodig zijn om de klachten te verminderen. Het is ook belangrijk om te onthouden dat niet alle vrouwen tijdens de overgang dezelfde klachten ervaren en dat de ernst van de klachten bij iedere vrouw anders kan zijn.
Gevolgen van de overgang op langere termijn
De overgang genoemd is de periode waarin de menstruatie van een vrouw stopt en haar hormonenbalans verandert. Deze veranderingen kunnen leiden tot klachten zoals opvliegers, stemmingswisselingen en droge huid. De overgang kan ook invloed hebben op de botdichtheid van een vrouw, wat kan leiden tot osteoporose (botontkalking).
Osteoporose
Osteoporose is een aandoening waarbij de botdichtheid afneemt, waardoor de botten fragieler worden en gemakkelijker kunnen breken. Osteoporose komt vaker voor bij vrouwen na de menopauze, omdat de daling van de oestrogeenspiegels die optreedt tijdens de overgang kan leiden tot afname van de botdichtheid.
Hart- en vaatziekten
Hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct en beroerte, zijn aandoeningen die worden veroorzaakt door problemen met de bloedtoevoer naar het hart of de hersenen. De overgang kan het risico op hart- en vaatziekten verhogen, hoewel dit niet voor alle vrouwen geldt. Het is belangrijk om een gezonde levensstijl te behouden, zoals het eten van een gezonde voeding, regelmatig bewegen en niet roken, om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen.
Wat kun je doen tegen overgangsklachten?
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om overgangsklachten te verminderen of te verhelpen:
- Het aanpassen van je leefstijl: bewegen, gezonde voeding eten, stress verminderen en voldoende slapen kan helpen om de symptomen van de overgang te verminderen.
- Hormonale behandelingen: hormoontherapie kan worden gebruikt om opvliegers en andere overgangsklachten te verminderen. Dit kan door middel van tabletten, pleisters, zalven of spuiten. Hormonale behandelingen zijn echter niet voor iedereen geschikt en kunnen bepaalde risico’s met zich meebrengen, dus het is belangrijk om dit met een arts te bespreken voordat je een behandeling start.
- Alternatieve behandelingen: sommige vrouwen hebben baat bij alternatieve behandelingen, zoals kruidengeneesmiddelen. Het is belangrijk om te onthouden dat de werkzaamheid van deze behandelingen niet altijd wetenschappelijk is aangetoond en dat ze mogelijk niet voor iedereen geschikt zijn. Raadpleeg daarom altijd een arts of een andere medische professional voordat je een alternatieve behandeling probeert.
- Medicatie: sommige medicijnen, zoals SSRI’s (selectieve serotonineheropnameremmers) of gabapentine, kunnen helpen om overgangsklachten te verminderen. Raadpleeg altijd een arts voordat je medicijnen neemt.
Het is belangrijk om te onthouden dat wat voor één persoon werkt, niet noodzakelijkerwijs voor een ander zal werken. Het is daarom aan te raden om te overleggen met een arts of een andere medische professional om te bepalen wat het beste is voor jouw specifieke situatie.
Zelfzorg
Hieronder geven we enkele tips voor zelfzorg tijdens de overgang:
- Probeer een gezonde levensstijl te behouden door voldoende te bewegen, gezond te eten en te ontspannen.
- Neem voldoende tijd voor jezelf om te ontspannen en te rusten. Probeer voldoende slaap te krijgen en maak gebruik van ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen.
- Praat met een arts of een andere medische professional over eventuele klachten die je hebt tijdens de overgang. Er zijn verschillende behandelingen beschikbaar die kunnen helpen om de klachten te verminderen.
- Zoek steun bij vrienden, familie of een praktijkondersteuner van de huisarts. Het is belangrijk om je niet alleen te voelen tijdens deze periode.
- Probeer stress te verminderen door bijvoorbeeld tijd te nemen voor hobby’s en activiteiten die je leuk vindt.
- Overweeg het gebruik van hormonale behandelingen als je last hebt van ernstige klachten tijdens de overgang. Dit kan helpen om de klachten te verminderen, maar het is belangrijk om te bespreken met een arts of deze behandelingen geschikt voor jou zijn.
Wanneer naar de huisarts bij overgangsklachten en wat kan een arts doen?
Als je overgangsklachten ervaart die je zorgen baren of die je leven beïnvloeden, is het aan te raden om een afspraak te maken met een arts. Je huisarts kan je vragen stellen over je klachten, je medische geschiedenis beoordelen en eventueel aanvullende tests uitvoeren om te bepalen wat de oorzaak van je klachten is.
Afhankelijk van de ernst en de aard van je klachten, kan een arts verschillende behandelingen aanbevelen. Dit kan hormoontherapie zijn om opvliegers en andere overgangsklachten te verminderen, of medicijnen om bepaalde symptomen te verminderen. Een arts kan ook advies geven over leefstijlveranderingen die kunnen helpen om de klachten te verminderen, zoals het aanpassen van je dieet of meer bewegen.
Kruiden bij overgangsklachten
Sommige vrouwen gebruiken kruiden om overgangsklachten te verminderen. Er zijn een aantal kruiden die vaak worden gebruikt voor deze doeleinden, waaronder:
Soja
Soja bevat plantaardige oestrogeenachtige stoffen die kunnen helpen om opvliegers te verminderen. Onderzoek suggereert dat het dagelijks eten en drinken van sojaproducten overgangsklachten als opvliegers kunnen verminderen.
Zilverkaars
Zilverkaars is een kruid dat wordt gebruikt om opvliegers, stemmingswisselingen en slaapproblemen te verminderen. Ofschoon veel vrouwen hier niet zo bekend mee zijn, geldt zilverkaars als het kruidenextract bij uitstek bij overgangsklachten.
Wilde yam
Wilde yam is een kruid dat wordt gebruikt om vaginale droogheid en pijn bij het vrijen te verminderen.
Rode klaver
Rode klaver wordt soms gebruikt als kruidengeneesmiddel om overgangsklachten te verminderen. Het bevat plantaardige oestrogeenachtige stoffen die kunnen helpen om opvliegers te verminderen. Er zijn echter weinig wetenschappelijke studies die de werkzaamheid van rode klaver bij overgangsklachten hebben aangetoond. Het is daarom belangrijk om te onthouden dat rode klaver wellicht niet voor iedereen geschikt is en dat het mogelijk niet de beste behandeling is voor alle vrouwen.
Let op!
Het is belangrijk om te onthouden dat de werkzaamheid van kruiden niet altijd wetenschappelijk is aangetoond en dat ze mogelijk niet voor iedereen geschikt zijn. Bovendien kunnen sommige kruiden interageren met medicijnen die je al neemt, dus het is belangrijk om een arts te raadplegen voordat je kruiden gaat gebruiken. Als je overweegt om kruiden te gebruiken om overgangsklachten te verminderen, raadpleeg dan altijd een arts of een andere medische professional.
Na de overgang
Na de overgang hebben vrouwen geen menstruaties meer en kunnen ze niet meer zwanger worden. Hormonale veranderingen kunnen ook leiden tot andere veranderingen in het lichaam, zoals een afname van de hoeveelheid collageen in de huid, wat kan leiden tot rimpels en een afname van de hoeveelheid botweefsel, wat kan leiden tot osteoporose.
Er zijn echter ook veel dingen die vrouwen kunnen doen om zich goed te blijven voelen na de overgang. Hieronder staan enkele tips:
- Probeer een gezonde leefstijl te behouden door voldoende te bewegen, gezond te eten en te ontspannen.
- Zoek steun bij vrienden, familie of een therapeut als je moeite hebt om je aan te passen aan de veranderingen die plaatsvinden na de overgang.
- Overweeg het gebruik van hormonale behandelingen als je last hebt van ernstige klachten na de overgang. Dit kan helpen om de klachten te verminderen, maar het is belangrijk om te bespreken met een arts of deze behandelingen geschikt voor jou zijn.
- Maak gebruik van beschermende maatregelen tegen osteoporose door bijvoorbeeld voldoende calcium en vitamine D te consumeren en voldoende te bewegen.
- Probeer stress te verminderen door bijvoorbeeld tijd te nemen voor hobby’s en activiteiten die je leuk vindt.
- Zoek professioneel advies als je moeite hebt om je aan te passen aan de veranderingen die plaatsvinden na de overgang. De huisarts kan je helpen om de juiste behandeling en ondersteuning te krijgen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de overgang, of tips geven hoe ermee om te gaan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
