Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Jeuk is een gevoel op de huid dat het verlangen opwekt om te krabben. De huid kan over het hele lichaam jeuken (systemische jeuk) of alleen op bepaalde plekken (lokale jeuk). De medische term voor jeuk is pruritus. Iedereen kan jeuk hebben, ongeacht leeftijd, geslacht of etnische achtergrond. Er zijn veel verschillende oorzaken van jeuk, zoals huidirritatie, allergieën, huidaandoeningen, ziekten en sommige medicijnen. Jeuk kan ook een teken zijn van een onderliggende aandoening, zoals leverproblemen of diabetes. Als je last hebt van chronische jeuk, is het belangrijk om een arts te raadplegen om de oorzaak te achterhalen en een behandeling te krijgen.
Wat is jeuk?
Jeuk is een gevoel op de huid dat het verlangen opwekt om te krabben. Er zijn veel verschillende soorten jeuk, afhankelijk van de oorzaak. Sommige vormen van jeuk zijn:
Acute jeuk
Dit is jeuk die plotseling optreedt en meestal binnen een paar dagen verdwijnt. Het kan veroorzaakt worden door huidirritatie, insectenbeten of -steken, of een allergische reactie.
Chronische jeuk
Dit is jeuk die langer dan een paar weken aanhoudt. Het kan veroorzaakt worden door huidaandoeningen, zoals eczeem of psoriasis, of door onderliggende ziekten, zoals diabetes of leverproblemen.
Psychogene jeuk
Dit is jeuk die wordt veroorzaakt door emotionele stress of andere psychologische factoren.
Jeuk van binnenuit?
Jeuk van binnenuit kan psychisch of neuropatisch van aard zijn. Neuropatische jeuk wordt veroorzaakt door problemen met de zenuwen die informatie over jeuk naar de hersenen sturen. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een zenuwbeknelling of een aandoening zoals diabetes. Psychische jeuk kan worden veroorzaakt door emotionele problemen zoals stress, angst of depressie. In sommige gevallen kan jeuk ook worden veroorzaakt door bepaalde medicijnen of door hormonale veranderingen. Als je last hebt van jeuk van binnenuit is het belangrijk om een arts te raadplegen om de oorzaak te achterhalen en een behandeling te krijgen.
Oorzaken van ene jeukende huid
Er zijn veel verschillende oorzaken van jeuk, zoals huidirritatie, allergieën, huidaandoeningen, ziekten en sommige medicijnen. Sommige specifieke oorzaken van jeuk zijn:
Huidirritatie
Dit kan veroorzaakt worden door het dragen van te strakke of ruwe kleding, het gebruik van bepaalde zeep of lotion, of het in contact komen met giftige planten.
Allergieën
Jeuk kan veroorzaakt worden door allergieën voor bepaalde stoffen, zoals voedsel, medicijnen of huishoudelijke chemicaliën.
Huidaandoeningen
Er zijn ontzettend veel huidaandoeningen die jeuk kunnen veroorzaken, zoals eczeem, psoriasis en schurft.
Ziekten
Sommige ziekten, zoals leverproblemen, nierziekten en diabetes, kunnen jeuk veroorzaken.
Medicijnen
Sommige medicijnen, zoals bepaalde bloeddrukverlagende middelen en chemotherapie, kunnen jeuk veroorzaken als bijwerking.
Symptomen van jeuk
De belangrijkste symptoom van jeuk is een onbedwingbaar verlangen om te krabben. Andere symptomen van jeuk kunnen zijn:
- Een rode, geïrriteerde of schilferige huid
- Kleine bultjes of puistjes op de huid
- Een branderig gevoel op de huid
- Dunne lijntjes of strepen op de huid vanwege het krabben, zogeheten ‘krabeffecten’
Complicaties
Er zijn enkele complicaties die kunnen optreden als gevolg van jeuk:
Huidschade
Als je te veel krabt, kan dit leiden tot huidschade, zoals wondjes, infecties en littekens.
Slaapproblemen
Als je last hebt van jeuk, kan dit ervoor zorgen dat je moeilijk in slaap valt of vaak wakker wordt tijdens de nacht. Dit kan leiden tot vermoeidheid en concentratieproblemen.
Emotionele problemen
Jeuk kan frustratie, stress en depressie veroorzaken als het niet behandeld wordt.
Andere aandoeningen
Als jeuk veroorzaakt wordt door een onderliggende aandoening, zoals leverproblemen of diabetes, kan het niet behandelen van deze aandoening leiden tot verdere complicaties van deze aandoening.
Onderzoek en diagnose
Om de oorzaak van jeuk te achterhalen, kan een arts een aantal dingen doen, zoals:
- Vragen naar de medische geschiedenis van de patiënt, inclusief eventuele huidaandoeningen of medicijnen die worden gebruikt.
- Lichamelijk onderzoek van de huid, waarbij gekeken wordt naar eventuele veranderingen in de huid, zoals bultjes, schilfering of ontstekingen.
- Tests uitvoeren, zoals bloedtests of huidtests, om onderliggende ziekten of allergieën op te sporen.
Behandeling van jeuk
Afhankelijk van de oorzaak van de jeuk, kan de behandeling verschillen. Sommige behandelingen voor jeuk zijn:
Huidverzorgingsproducten
De arts kan crèmes, lotions of zalven voorschrijven om de huid te hydrateren en te kalmeren.
Antihistaminica
Als de jeuk veroorzaakt wordt door een allergie, kan de arts antihistaminica voorschrijven om de allergische reactie te blokkeren.
Corticosteroïden
Deze medicijnen kunnen de ontsteking en jeuk verminderen.
Andere medicijnen
Afhankelijk van de oorzaak van de jeuk, kan de arts andere medicijnen voorschrijven, zoals medicijnen tegen schimmelinfecties of medicijnen tegen huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis.
Leefstijlveranderingen
In sommige gevallen kan het helpen om bepaalde leefstijlveranderingen te maken, zoals het gebruik van zachte zeep en het dragen van losse kleding, om de jeuk te verminderen.
Het is belangrijk om de behandeling op te volgen zoals voorgeschreven door de arts, zodat de jeuk zo snel mogelijk verdwijnt. Als de jeuk niet verdwijnt of als het terugkomt, is het belangrijk om opnieuw een arts te raadplegen om eventuele aanpassingen aan de behandeling te bespreken.
Zelfzorg
Er zijn een aantal zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om de jeuk te verminderen:
- Hydrateer de huid: Het gebruik van een goede moisturizer kan helpen om de huid te hydrateren en te kalmeren.
- Vermijd hete douches: Hete douches kunnen de huid uitdrogen, wat de jeuk kan verergeren. Probeer lauwwarm water te gebruiken en beperk het douchen tot één keer per dag. Je kan ook koud douchen.
- Vermijd irriterende stoffen: Probeer irriterende stoffen zoals parfum, stoffen met een hoge pH-waarde of stoffen die alcohol bevatten te vermijden.
- Gebruik zachte zeep: Gebruik zachte zeep om de huid te reinigen en te hydrateren.
- Vermijd te veel krabben: Het is belangrijk om te proberen te vermijden om te veel te krabben, omdat dit de huid kan beschadigen en infecties kan veroorzaken. Probeer in plaats daarvan kalmerende lotions of crèmes te gebruiken om de jeuk te verminderen.
Kruidengeneeskunde
Er zijn ook enkele kruiden die soms gebruikt worden om jeuk te verminderen, zoals:
- Kamille: Kamille heeft kalmerende eigenschappen en kan helpen om de jeuk te verminderen als het op de huid wordt aangebracht.
- Aloë vera: Aloë vera heeft hydraterende eigenschappen en kan helpen om de huid te kalmeren en te genezen.
- Calendula: Calendula heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan helpen om de huid te kalmeren en te genezen.
Houd er rekening mee dat deze kruiden niet voor iedereen geschikt zijn en dat het altijd belangrijk is om een arts te raadplegen als je last hebt van chronische jeuk of jeuk die niet verdwijnt na een paar dagen. Een arts kan de oorzaak van de jeuk vaststellen en een behandeling voorschrijven om de jeuk te verminderen of te laten verdwijnen.
Prognose
De prognose voor jeuk hangt af van de oorzaak. Als de jeuk veroorzaakt wordt door een tijdelijke huidirritatie of allergie, kan deze meestal gemakkelijk behandeld worden en verdwijnt de jeuk na een paar dagen. Als de jeuk veroorzaakt wordt door een onderliggende aandoening, zoals leverproblemen of diabetes, kan de behandeling van deze aandoening helpen om de jeuk te verminderen of te laten verdwijnen.
Preventie
Er zijn enkele stappen die je kunt nemen om het risico op jeuk te verminderen:
- Vermijd contact met irriterende stoffen: Probeer irriterende stoffen, zoals parfum, stoffen met een hoge pH-waarde of stoffen die alcohol bevatten, te vermijden om de huidirritatie te verminderen.
- Gebruik zachte zeep: Gebruik zachte zeep om de huid te reinigen en te hydrateren.
- Hydrateer de huid: Gebruik een goede moisturizer om de huid te hydrateren en te kalmeren.
- Vermijd te hete douches: Hete douches kunnen de huid uitdrogen, wat de jeuk kan verergeren. Probeer lauwwarm water te gebruiken en beperk het douchen tot één keer per dag.
- Vermijd te strakke of ruwe kleding: Kies voor zachte, loszittende kleding om de huidirritatie te verminderen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over jeuk, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
