Rugpijn: oorzaken, behandeling, zelfzorg en kruiden

Last Updated on 5 januari 2024 by M.G. Sulman

Rugpijn is pijn in het gebied van de rug. Meestal heb je pijn in de onderrug. Het kan worden veroorzaakt door allerlei soorten factoren, zoals spiervermoeidheid, gebrek aan beweging, stress, een verkeerde houding of zelfs een slechte matras. Rugpijn kan optreden bij mensen van alle leeftijden, maar het komt vaker voor bij volwassenen. Sommige mensen hebben af en toe rugpijn, terwijl anderen er chronisch last van hebben. Het is belangrijk om je huisarts in te schakelen als rugpijn niet binnen enkele dagen verdwijnt of als het erg hevig is. Kruiden kunnen nuttig zijn bij het verlichten van rugpijn. Enkele voorbeelden zijn duivelsklauw, wilgenbast, kurkuma en gember.

Plaats van de rugpijn

Rugpijn kan voorkomen op verschillende plekken in de rug, afhankelijk van de oorzaak van de pijn. Zo kan rugpijn voorkomen in de nek, in het midden van de rug, in de onderrug of in de staartbeenstreek. Rugpijn kan ook uitstralen naar andere delen van het lichaam, zoals de armen, benen, billen of het bekkengebied. Het is belangrijk om de exacte locatie van de rugpijn te beschrijven als je professioneel advies zoekt, zodat de arts of fysiotherapeut een beter beeld kan krijgen van de oorzaak van de pijn.

Symptomen van rugpijn

Verschijnselen

De belangrijkste symptoom van rugpijn is natuurlijk pijn in het gebied van de rug. Het kan hierbij gaan om een doffe, zeurende of juist heftige pijn in de onderrug. De pijn kan soms uitstralen naar andere delen van het lichaam, zoals de armen, benen, billen of het bekkengebied. Andere mogelijke symptomen van rugpijn kunnen zijn:

• Stijfheid of beperkte bewegingsbeperkingen in de rug
• Pijn die erger wordt bij bepaalde activiteiten of bewegingen
• Pijn die afneemt of verdwijnt tijdens rust of in een andere houding

Alarmsymptomen

Als je rugpijn hebt samen met andere symptomen, zoals koorts, zwakte, gewichtsverlies of problemen met plassen of poepen, is het ook belangrijk om onmiddellijk professioneel advies te zoeken, omdat deze symptomen kunnen wijzen op ernstigere gezondheidsproblemen.

Oorzaken van rugpijn

Er zijn veel verschillende oorzaken van rugpijn. Sommige veelvoorkomende oorzaken zijn:

Spiervermoeidheid of -verstijving

Te veel of te langdurig bewegen kan leiden tot spiervermoeidheid of -verstijving, wat rugpijn kan veroorzaken.

Gebrek aan beweging

Een gebrek aan beweging kan ervoor zorgen dat de spieren in de rug stijf worden en pijn gaan doen.

Stress

Stress kan leiden tot spanning in de spieren, wat rugpijn kan veroorzaken.

Verkeerde houding

Een verkeerde houding, zoals te veel tijd doorbrengen in een gebogen houding of het dragen van een te zware rugzak, kan leiden tot rugpijn.

Slecht matras

Slapen op een matras dat niet goed ondersteunt kan leiden tot rugpijn.

Overgewicht

Overgewicht kan de rug extra belasten, wat rugpijn kan veroorzaken.

Zwangerschap

Zwangerschap kan leiden tot rugpijn, vooral in de laatste maanden.

Slijtage

Slijtage van de wervels of andere structuren in de rug kan rugpijn veroorzaken.

Artrose

De belangrijkste klachten bij mensen met artrose in de rug, zijn rugpijn en ochtendstijfheid.

Ziekte van Bechterew

De ziekte van Bechterew is een ontsteking van de wervelkolom die rugpijn kan veroorzaken.

Nierstenen

Nierstenen kunnen leiden tot rugpijn, vooral als ze zich bevinden in de nieren of in de ureter, de buis die urine van de nier naar de blaas transporteert.

Ruggenmergtumor

Een ruggenmergtumor is een zeldzame aandoening met een jaarlijkse incidentie van 1 per 200.000 mensen. Het ontstaat in het ruggenmerg zelf. Meestal zijn dereglijek tumoren niet kwaadaardig en groeien ze langzaam.  Klachten beginnen subtiel en ontwikkelen zich traag, met symptomen zoals pijn over de wervelkolom, rugpijn, neurologische problemen en in latere stadia mogelijke problemen met plassen en poepen.

Andere oorzaken

Er zijn nog veel andere ziektes en aandoeningen die rugpijn kunnen veroorzaken. Het is belangrijk om professioneel advies te zoeken als je rugpijn hebt die niet binnen enkele dagen verdwijnt of als het erg hevig is. Als je rugpijn hebt samen met andere symptomen, zoals koorts, zwakte, gewichtsverlies of problemen met plassen of poepen, is het van belang om onverwijld medische hulp in te schakelen, aangezien deze symptomen kunnen wijzen op ernstigere gezondheidsproblemen.

Complicaties

In sommige gevallen kan rugpijn leiden tot complicaties. Hier zijn enkele voorbeelden:

Bewegingsbeperkingen

Rugpijn kan leiden tot verminderde bewegingsvrijheid, wat kan leiden tot gebrek aan beweging en spierzwakte. Dit kan op termijn leiden tot verdere complicaties, zoals overgewicht of hart- en vaatziekten.

Problemen met het werk of de dagelijkse activiteiten

Rugpijn kan leiden tot problemen met het werk of de dagelijkse activiteiten, zoals het doen van huishoudelijk werk of het verzorgen van kinderen. Dit kan leiden tot sociale en financiële problemen.

Depressie

Rugpijn kan leiden tot depressie of een laag zelfbeeld, vooral als het lange tijd aanhoudt.

Slaapstoornissen

Rugpijn kan leiden tot slaapstoornissen, zoals moeite met inslapen of vaak wakker worden. Dit kan op termijn leiden tot vermoeidheid en concentratieproblemen.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Er zijn verschillende manieren om rugpijn te diagnosticeren. Meestal zal de huisarts vragen aan je stellen over je rugpijn, zoals wanneer het is begonnen, hoe het aanvoelt, hoe hevig het is en of je andere symptomen hebt. Hij zal ook naar je medische voorgeschiedenis kijken en je rug en andere gebieden van je lichaam onderzoeken. Dit kan helpen om de oorzaak van de rugpijn te achterhalen.

Vervolgonderzoek

Soms kan de arts ook aanvullend onderzoek doen, zoals röntgenfoto’s of bloedonderzoek, om de oorzaak van de rugpijn te achterhalen. Als de oorzaak van de rugpijn niet duidelijk is, kan de arts je doorverwijzen naar een specialist, zoals een neuroloog of een orthopedisch chirurg.

Behandeling van rugpijn

Er zijn verschillende manieren om rugpijn te behandelen, afhankelijk van de oorzaak van de pijn. Sommige veelvoorkomende behandelingen voor rugpijn zijn:

Rust

Soms kan het helpen om een paar dagen te rusten en de activiteiten te verminderen die de rugpijn verergeren. Let op: een korte platte rust kan geen kwaad. Dit gedurende enkele uren tot 2 dagen. Langdurige rust kan de rugpijn verergeren en maakt de rugspieren stijver.

Pijnstillers

Paracetamol en ibuprofen kunnen helpen om de pijn te verminderen. Lees altijd eerst de bijsluiter voor gebruik.

Fysiotherapie

Fysiotherapie kan helpen om de spieren in de rug te versterken en de bewegingsvrijheid te vergroten.

Massage

Massage kan helpen om de spieren te ontspannen en de pijn te verminderen.

Warmte- of koude-toepassingen

Warmte- of koude-toepassingen kunnen helpen om de pijn te verminderen. Koude-toepassingen kunnen worden gebruikt om ontstekingen te verminderen, terwijl warmte-toepassingen kunnen helpen om de spieren te ontspannen.

Oefeningen

Oefeningen kunnen helpen om de spieren in de rug te versterken en de bewegingsvrijheid te vergroten.

Chirurgie

In sommige gevallen kan chirurgie nodig zijn om rugpijn te behandelen, bijvoorbeeld als de oorzaak van de pijn een hernia of een afwijkende wervel is.

Zelfzorg

Er zijn verschillende zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om rugpijn te verminderen of te voorkomen:

Probeer een goede houding aan te nemen

Zorg ervoor dat je rechtop zit of staat, met je schouders naar achteren en je voeten op heupbreedte.

Gebruik een goede matras

Een goede matras kan helpen om de rug te ondersteunen en de pijn te verminderen.

Probeer stress te verminderen

Stress kan leiden tot spanning in de spieren, wat rugpijn kan veroorzaken. Probeer stress te verminderen door bijvoorbeeld te mediteren (door bijvoorbeeld een Bijbelgedeelte te overpeinzen), te sporten of tijd te nemen voor ontspanning.

Probeer voldoende te bewegen

Gebrek aan beweging kan ervoor zorgen dat de spieren in de rug stijf worden en pijn gaan doen. Probeer voldoende te bewegen door bijvoorbeeld te wandelen of te fietsen.

Draag een goede rugzak

Als je een rugzak draagt, zorg ervoor dat deze goed past en niet te zwaar is. Het is ook belangrijk om de rugzak op de juiste manier te dragen, met beide schouderbanden gebruikt.

Neem een goede werkhouding aan

Als je veel tijd achter een bureau doorbrengt, zorg ervoor dat je een goede werkhouding aanneemt. Zorg ervoor dat je computer op ooghoogte is en dat je voeten plat op de grond staan.

Kruiden bij pijn in de rug

Er zijn een aantal kruiden die gebruikt kunnen worden om rugpijn te verminderen of te verzachten. Hier zijn een paar voorbeelden:

Duivelsklauw

Duivelsklauw is een geslacht van planten in de sesamfamilie en het is afkomstig uit zuidelijk Afrika. Dit kruid staat bekend om zijn pijnstillende eigenschappen en wordt uitwendig gebruikt bij lage rugpijn, reuma en jicht. Een studie met vrijwilligers met spierpijn in rug, schouders en nek toonde “zeer significante effecten” met betrekking tot pijn en spierstijfheid aan na vier weken behandeling met duivelsklauwtabletten. Een vergelijkbaar onderzoek met 259 patiënten met gewrichtsproblemen toonde na 8 weken behandeling verbeteringen aan op het gebied van pijn, stijfheid en functie, waardoor ongeveer 60% van de patiënten hun standaard pijnstillers kon verminderen of er zelfs geheel mee stoppen. Kortom, duivelsklauw lijkt een geschikt alternatief of aanvullende behandeling voor rugpijn te zijn.¹Healthy Life. How to Use Turmeric for Back Pain. https://www.simplysupplements.co.uk/healthylife/healthy-joints/turmeric-back-pain (ingezien op 5-1-2024)

Wilgenbast

Wilgenbast heeft pijnstillende en ontstekingsremmende eigenschappen. Het kan topisch aangebracht worden in de vorm van een lotion of crème, of ingenomen worden in de vorm van een supplement of thee.

Kurkuma

Kurkuma heeft ontstekingsremmende eigenschappen en het kan helpen bij het verminderen van pijn en ontsteking in het lichaam, waaronder rugpijn. Het kan ingenomen worden in de vorm van een supplement of in gerechten gebruikt worden als specerij.

Kurkuma wordt als veilig beschouwd voor langdurig gebruik, zelfs bij hogere doses. In verschillende studies zijn doses getest tussen 1125 mg en 8000 mg per dag gedurende langere periodes en dit gaf geen problemen. Het veiligheidsprofiel van dit kruid is hoog, met bijwerkingen vergelijkbaar met een placebo.

De werkzame stof, curcumine, is verantwoordelijk voor de gunstige effecten. Het wordt echter snel gemetaboliseerd, wat de effectiviteit ervan beperkt. Het combineren van curcumine met piperine, wat in zwarte peper zit, verbetert de biologische beschikbaarheid van curcumine.

Bij rugpijn wordt een standaarddosis van ongeveer 400-600 mg curcumine aanbevolen voor gunstige effecten bij. Dit komt overeen met ongeveer 2 gram kurkumapoeder. Hogere doses lijken over het algemeen veilig te zijn.

Gember

Net als kurkuma heeft gember ontstekingsremmende eigenschappen en kan het helpen bij het verminderen van pijn. Het kan ingenomen worden in de vorm van een supplement of in gerechten gebruikt worden als specerij.

Het is belangrijk om te onthouden dat kruiden geen vervanging zijn voor medische behandeling en dat het altijd het beste is om een arts te raadplegen voordat je begint met het gebruik van kruiden voor de behandeling van rugpijn of andere gezondheidsproblemen.

Prognose

De prognose voor rugpijn kan sterk variëren afhankelijk van de oorzaak van de rugpijn en hoe snel de juiste behandeling wordt gestart. In sommige gevallen kan rugpijn snel verminderen met behandelingen zoals pijnstillers, fysiotherapie en/of oefentherapie. In andere gevallen kan rugpijn een aanhoudend of terugkerend probleem zijn.

Preventie

Er zijn een aantal dingen die u kunt doen om het risico op het ontwikkelen van rugpijn te verminderen:

• Houd je rug sterk en flexibel door regelmatig (rugversterkende) oefeningen te doen en te stretchen.
• Gebruik goede houding en techniek bij het tillen van voorwerpen om te voorkomen dat je je rug overbelast.
• Zorg voor een goede werkhouding als je veel tijd achter een bureau doorbrengt. Zorg ervoor dat je computerscherm op ooghoogte is en gebruik een goede bureaustoel die ondersteuning biedt aan je rug.
• Werk bij voorkeur achter een zit-sta bureau. Dit resulteert namelijk in een gevarieerde werkhouding. Uit onderzoek blijkt dat een zit-sta bureau leidt tot minder klachten in de rug, nek en schouder.
• Probeer stress te verminderen, aangezien stress een bijdrage kan leveren aan rugpijn.
• Voorkom dat je te veel gewicht aankomt, aangezien overgewicht een belasting vormt voor de rug.
• Zoek hulp van een arts of fysiotherapeut als je rugpijn ervaart die niet binnen enkele dagen verdwijnt. Hoe eerder de behandeling begint, hoe beter de kans op het verminderen van de pijn en het voorkomen van terugkerende rugpijn.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over rugpijn, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.