Kurkuma: geelwortel is gezond en vol geneeskracht

Last Updated on 29 november 2023 by M.G. Sulman

Kurkuma (spreek uit: koer-koe-ma), ook geelwortel of koenjit genoemd, is een specerij die afkomstig is uit Zuid-Aziatische landen, zoals India en Indonesië. Het wordt gemaakt van de wortel van de Curcuma longa-plant en heeft een scherpe, kruidige smaak. Geelwortel wordt vaak gebruikt als kleurstof in voedsel en heeft ook bepaalde medicinale eigenschappen. Het kruid is gezond en zit vol geneeskracht! Het bevat curcumine, een stof die ontstekingsremmende eigenschappen heeft. Kurkuma kan daarom helpen bij het verminderen van ontstekingen in het lichaam, wat kan leiden tot een vermindering van de kans op bepaalde chronische aandoeningen, zoals hartziekten en kanker. Kurkuma kan ook helpen bij het verminderen van pijn en stijfheid bij artritis, en het kan sommige mensen helpen bij het verminderen van depressie en angst. Kurkuma is een vast bestanddeel van kerriepoeder (curry) en geeft hieraan zijn kenmerkende gele kleur.

Kurkuma (wortelstok) / Bron: Wikimedia Commons

Wat is kurkuma of geelwortel?

Kurkuma (Curcuma longa) is de plant waarvan uit de wortelstok de specerij kurkuma wordt gewonnen. Het staat ook bekend als geelwortel of koenjit. Deze plant groeit voornamelijk in Zuid-Azië en Zuid-India. Kurkuma heeft een felgele kleur en een milde, prikkelend en licht bittere smaak.

Kurkuma wordt al eeuwenlang gebruikt in de Ayurvedische geneeskunde en in de keuken van het Midden-Oosten, Zuid-Azië en andere delen van de wereld. Het wordt vaak gebruikt om gerechten te kleuren en te geven aan smaak, en het wordt ook gebruikt als natuurlijk conserveermiddel.

Kurkuma
Kurkuma / Bron: Pixabay

Kurkuma is gezond en zit vol geneeskracht

Kurkuma is een belangrijke component in de Ayurvedische geneeskunde en wordt vaak gebruikt om pijn te verminderen en de spijsvertering te verbeteren.

Er is ook bewijs dat kurkuma mogelijk een aantal gezondheidsvoordelen heeft, zoals:

Pijnbestrijding

Kurkuma bevat curcumine, een stof die ontstekingsremmende eigenschappen heeft. Het kan helpen bij het verminderen van pijn en ontstekingen, zoals artritis en spierpijn.

Verbetering van de spijsvertering

Kurkuma bevordert de spijsvertering en stimuleert de afscheiding van gal, wat kan helpen bij het verminderen van verstopping en andere spijsverteringsproblemen. Kurkuma staat erom bekend dat het de kwaliteit van de darmflora enorm verbetert. Het verhoogt de aanmaak van slijm wat helpt de maagwand te beschermen tegen irritatie, hetgeen ook de transit bevordert.

Het verlagen van het risico op hartaandoeningen

Kurkuma verlaagt het cholesterolgehalte in het bloed doordat het de opname van de stof in de darmen beïnvloed, en het verwijdt de bloedvaten. Deze gunstige eigenschappen van het kruid verlaagt het risico op hart- en vaatziekten.

Het verminderen van het risico op kanker

Sommige studies suggereren dat kurkuma het risico op bepaalde soorten kanker, zoals darmkanker, kan verminderen.

Het verbeteren van de geestelijke gezondheid

Kurkuma kan helpen bij het verminderen van depressie en angst, en het kan ook helpen bij het verbeteren van je geheugen en je leerprestaties. Het verbetert je aandacht.

Kurkuma
Kurkuma wordt toegepast bij psoriasis / Bron: HandmadePictures/Shutterstock.com

Voedingswaarde

Geelwortel bevat ook een aantal andere stoffen, zoals vitamine C, B-vitamines, kalium en ijzer. Het bevat ook antioxidanten, wat kan helpen bij het beschermen van het lichaam tegen schade door vrije radicalen. Dit zijn moleculen die in het lichaam ontstaan door de afbraak van voedingsstoffen voor energieaanmaak. Het zijn agressieve stoffen die in ongunstige gevallen schade kunnen geven aan cellen en weefsels.1Voedingscentrum. Antioxidanten. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/antioxidanten.aspx (ingezien op 24-12-2022)

Houd er rekening mee dat de gezondheidsvoordelen van geelwortel nog steeds aan onderzoek onderhevig zijn en dat het belangrijk is om te overleggen met een arts voordat je geelwortel of andere kruiden of supplementen gaat gebruiken voor gezondheidsdoeleinden.

Kopen en bewaren

Geelwortel is verkrijgbaar in de meeste toko’s, supermarkten en natuurvoedingswinkels.

Om geelwortel te bewaren, kun je het het beste in de koelkast bewaren in een afgesloten bakje. Je kunt het ook invriezen in een luchtdichte bak, maar het kan wel wat van zijn smaak en textuur verliezen na het ontdooien.

Bereiding van kurkuma

Er zijn verschillende manieren om kurkuma of geelwortel te bereiden, afhankelijk van hoe je het wilt gebruiken. Hieronder staan enkele voorbeelden:

Geelwortelpoeder

Je kunt geelwortelpoeder gemakkelijk toevoegen aan gerechten door het te mengen met een beetje water tot het een pasta vormt, en vervolgens toe te voegen aan het gerecht. Je kunt geelwortelpoeder ook gebruiken om een gerecht een mooie gele kleur te geven.

Geelwortelplakjes

Geelwortelplakjes kun je fijnhakken en toevoegen aan gerechten, of je kunt ze in dunne plakjes snijden en gebruiken als garnering.

Geelwortelthee

Geelwortelthee kun je maken door een theezakje of een theelepel geelwortelpoeder toe te voegen aan heet water. Laat het enkele minuten trekken en voeg eventueel honing of suiker toe naar smaak.

Thee met gember en kurkuma / Bron: Martin Sulman

Gele vinger door geelwortel

Het is mogelijk dat je gele vingers krijgt als je met geelwortel werkt, omdat de kurkuminoiden in geelwortel een kleurgevende stof bevatten die vlekken op de huid kan veroorzaken. Deze vlekken zijn echter meestal makkelijk te verwijderen met water en zeep en veroorzaken geen blijvende schade aan de huid. Als je echter gevoelige huid hebt, kan het wel irritatie veroorzaken. Het is daarom aan te raden om handschoenen te dragen als je geelwortel hanteert of om de huid te beschermen met een crème of olie.

Botanische tekening van kurkuma / Bron: Wikimedia Commons

Kweken van kurkuma

Kurkuma (Curcuma longa) is een plant die voornamelijk wordt gekweekt in Azië, met name in India, Bangladesh, Nepal, Indonesië, China en Thailand. Het wordt ook gekweekt in andere delen van de wereld, zoals West-Afrika, Zuid-Amerika en het Caribische gebied.

Kurkuma kan in principe in elk warm, vochtig klimaat worden gekweekt, maar het groeit het beste in warme, vochtige gebieden met regelmatige neerslag. Het kan ook worden gekweekt in koudere klimaten, maar dan moet het binnenshuis worden gekweekt of in een kas.

Als je kurkuma wilt kweken, is het belangrijk om een plek te kiezen met voldoende zonlicht en een goed afwateringssysteem. De plant heeft regelmatig water nodig, maar mag niet te nat staan. Kurkuma kan worden geplant in een pot of in de grond, en het is belangrijk om de plant regelmatig te bemesten en te snoeien om ervoor te zorgen dat hij gezond blijft.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over kurkuma, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.