Last Updated on 21 april 2023 by M.G. Sulman
Heermoes is een plant uit de paardenstaartenfamilie (Equisetaceae). De Latijnse benaming is Equisetum arvense. Heermoes bevat silicium, dat helpt het bot te versterken. Om die reden wordt heermoes soms aanbevolen ter behandeling van osteoporose (botontkalking). Het wordt ook gebruikt als diureticum (plasmiddel) en als ingrediënt in cosmetica. Heermoes is gezond en geneeskrachtig. Het heeft een ontstekingsremmende, verzachtende en pijnstillende werking. De jonge vruchtbare scheuten van heermoes kun je eten. Deze kunnen worden bereid zoals asperges.
Veelgestelde vragen
Heermoes
Wat is heermoes?
Heermoes (Equisetum arvense) is een plant uit de paardenstaartenfamilie (Equisetaceae. De plant komt voor in de gematigde en koude streken van het noordelijk halfrond. Veel mensen beschouwen heermoes als een onkruid. De plant maakt veel wortelstokken die diep in de grond gaan en ook weer horizontale vertakkingen krijgen. Veel tuiniers en moestuiniers worden er knettergek van. Heermoes kan echter ook een zegen zijn! Het is namelijk een nuttige, geneeskrachtige en medicinale plant. Heermoes plant zich ongeslachtelijk voort, dat wil zeggen niet via bloemen en vruchten, maar via sporen.
Synoniemen
De heermoes staat ook bekend als ‘akkerpaardenstaart’, ‘paardenstaart’ of ‘kattenstaart’. De plant wordt soms ook wel ‘hermoes’, ‘roobol’ of ‘unjer’ genoemd. In vroegere tijden stond het ook bekend als ‘kwadenaard’ of ‘honnijt’.
Heermoes is gezond en zit vol geneeskracht
De genezende kracht van heermoes was reeds in de oudheid bekend. Vanwege zijn diuretische werking werd het vaak gebruikt bij aandoeningen van de nieren en urinewegen, zoals nierstenen en urineweginfecties. Het werd ook zeer gewaardeerd als middel om bloedingen te stoppen en oedeem te verhelpen.
Heermoes heeft een hoog gehalte aan silica. Het is een witachtig korrelig mineraal dat over de hele wereld wordt aangetroffen. Het stofje heeft je lichaam nodig om bindweefsel, pezen, ligamenten, huid, haar en botten, evenals tanden en nagels op te bouwen.
Naast silica bevat de plant ook stoffen als saponinen en flavonoïden. Deze stoffen hebben immuunversterkende, ontstekingsremmende en antimicrobiële eigenschappen.
Waar wordt heermoes voor gebruikt?
In de plantgeneeskunde worden kruiden zoals heermoes al duizenden jaren gebruikt om gezondheidsproblemen te behandelen. Het wordt onder meer in de volgende gevallen toegepast:
- bloedingen
- jicht
- bevriezingswonden
- hevige menstruatie
- onvermogen om de blaas onder controle te houden (urine-incontinentie)
- nierstenen en blaasstenen
- artrose
- osteoporose of botontkalking
- urineweginfecties
- gewichtsverlies
- wonden en herstel van breuken, peesontstekingen, blessures, sportletsels, kneuzingen, gescheurde ligamenten en verzwikkingen
Heermoes voor sterke botten
Heermoes is niet alleen goed voor je botten, maar ook voor sterk haar en sterke nagels.
Interacties en bijwerkingen
Zwangerschap of borstvoeding
Er is anno 2023 onvoldoende onderzoek gedaan naar het gebruik van heermoes als je zwanger bent of borstvoeding geeft om aan te tonen dat het veilig is.
Diabetes
Men vermoedt dat heermoes de bloedsuikerspiegel verlaagt. Een te lage bloedsuikerspiegel wordt hypoglykemie genoemd. Als iemand met diabetes een zeer lage bloedsuikerspiegel krijgt, kan dit levensbedreigend zijn.
Te laag kaliumgehalte
Heermoes heeft een diuretisch of vochtafdrijvend effect. Wanneer je lichaam veel vocht verliest, raak je kalium kwijt. Dit is een mineraal dat samen met chloride en natrium betrokken is bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam. Indien je kaliumspiegel te laag wordt, wordt dit hypokaliëmie genoemd. Deze aandoening kan erg gevaarlijk zijn omdat het ervoor kan zorgen dat je hart niet goed meer werkt.
Medicatie
De diuretische effecten van heermoes kunnen de toxische effecten van bepaalde medicijnen versterken, zoals digoxine (voorgeschreven ter behandeling van congestief hartfalen), fenytoïne (voor epileptische aanvallen), anticoagulantia (antistollingsmedicijnen) en sommige andere middelen.
Heermoes is eetbaar
De jonge scheuten van heermoes zijn eetbaar.
Bereiden van heermoes
De fertiele scheuten zijn de eerste vruchtbare scheuten van de heermoes. Deze kun je bereiden zoals asperges. Pluk de scheuten als de koppen nog dicht staan. Pluk ze niet als ze reeds stuifmeel afgeven. Pluk ze ook niet als ze al droog aanvoelen. Als er groen aan de stengel zit, moet je ze ook niet plukken. Pluk de kop met het eerste stukje van de steel. Daaronder worden ze te draderig. Kook de stengels gedurende grofweg 2 minuten. Daarna droogdeppen en grillen of bakken met wat roomboter. Als ze klaar zijn wat zout en peper erover strooien. En smullen maar!
Kijk uit met rauwe heermoes
De jonge scheuten van het kruid kunnen rauw gegeten worden. Doe dit echter niet in grote hoeveelheden en ook niet te vaak, aangezien onverhitte heermoes vitamine B1 afbreekt. Vitamine B1, ook bekend als thiamine, is een wateroplosbare vitamine die vooral betrokken is bij de energieproductie en de koolhydraatstofwisseling. Wanneer thiamine wordt afgebroken, wordt het nutteloos voor het lichaam. Als je te veel rauwe heermoes neemt of gedurende lange tijd gebruikt, heb je mogelijk niet genoeg thiamine in je lichaam en treedt er een vitamine B1-tekort op.
Heermoesthee
Hoe maak je heermoesthee? Meng 250 ml koud water op 2 theelepels fijngehakt en gedroogd kruid. Laat 12 uur staan en giet af. Om te drinken, verwarm je de thee naar behoefte. Drink deze vervolgens op in kleine slokjes (3 kopjes per dag gedurende minimaal 3 dagen).
Je kunt de heermoesthee ook warm bereiden: giet in dit geval 250 ml heet water over 2 theelepels gesneden en gedroogd kruid. Laat 30 minuten trekken en zeef het vervolgens. Daarna opdrinken.
Recept met heermoes
Je kunt heermoes drogen en vermalen om zo te gebruiken in de keuken. Er zijn veel verschillende recepten die heermoes bevatten. Hieronder staat een eenvoudig, geneeskrachtig en gezond recept:
Ingrediënten:
- 1 grote ui, gesnipperd
- 3 teentjes knoflook, gehakt
- 1 wortel, gesneden in kleine stukjes
- 1 courgette, gesneden in kleine stukjes
- 1 theelepel gedroogde heermoes
- 1 kop groentebouillon
- 1 blik gepelde tomaten
- 2 eetlepels olijfolie
- zout en peper naar smaak
Bereidingswijze:
- Snijd de uien in halve ringen en de knoflook in plakjes.
- Verhit de olie in een grote braadpan. Fruit de ui en de knoflook tot de ui lichtbruin is.
- Voeg daarna de wortel en courgette toe en nog eens plusminus 5 minuutjes bakken.
- Voeg de heermoes toe. Goed doorroeren.
- Vervolgens de groentebouillon en gepelde tomaten in de braadpan doen en aan de kook brengen.
- Breng het aan de kook. Laat het geheel ongeveer 15 minuten zachtjes koken.
- Breng het gerecht op smaak met zout en peper. Daarmee niet wachten totdat het gerecht klaar is. Tussendoor even checken.
- Serveer de soep warm met stokbrood of (volkoren) brood of toast.
Dit recept is eenvoudig te bereiden en bevat veel gezonde groenten met een waaier aan voedingsstoffen. Voeg eventueel andere groenten toe naar smaak!
Plantengier van heermoes
Je kunt niet alleen zelf compost maken, maar ook een vloeibare meststof creëren op basis van planten uit de tuin. Dat wordt ‘plantengier’ genoemd. Gier van brandnetel oftewel ‘brandnetelgier’ is de bekendste. Maar je kunt ook gier van heermoes maken!
Heermoes in de wei
Boeren hebben een hekel aan heermoes in de wei. Zowel runderen als paarden eten van het plantje. Indien het wordt verwerkt in hooi, kan consumptie van heermoes leiden tot de afbraak van vitamine B1. Dit kan verlamming van de achterpoten tot gevolg hebben.
Uit een krantenartikel uit 1931:
Verschil tussen heermoes en lidrus
Heermoes moet ver verward worden met de lidrus (Equisetum palustre), een vaste plant die ook tot de paardenstaartenfamilie (Equisetaceae) behoort. Hij lijkt op heermoes, maar bevat een reeks aan giftige stoffen. Lidrus, of ook wel moeraspaardestaart, groeit onder meer in nat weiland en is giftig bij hogere inname. Ook voor paarden en runderen is de heermoes giftig, maar bij de lidrus wordt de drempelwaarde eerder bereikt.
Ode aan de heermoes
Voor veel mensen is heermoes één van de meest gehate onkruiden. De plant heeft echter versterkende en opbouwende eigenschappen voor je lichaam. In dit filmpje wordt hier meer over verteld. Ook wordt duidelijk gemaakt hoe je de plant kunt herkennen zodat je hem niet verwart met planten die erop lijken.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het eten van heermoes. Of tips geven over het bereiden ervan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
