Blaas: functie, werking en ligging

Last Updated on 4 juni 2024 by M.G. Sulman

De blaas of urineblaas is een orgaan dat zich bevindt in de onderbuik en dat dient als opslagplaats voor urine. De blaas is aangesloten op de urinewegen, waardoor urine vanuit de nieren naar de blaas kan stromen en vervolgens uit de blaas naar buiten kan worden geloosd.

Ligging van de blaas

De ligging van de blaas is afhankelijk van het geslacht. Bij mannen bevindt de blaas zich voor de anus en voor het geslachtsorgaan, terwijl bij vrouwen de blaas zich tussen de vagina en de anus bevindt.

Functie van de blaas

De blaas is een orgaan in het menselijk lichaam dat fungeert als een opslagplaats voor urine. Urine is afvalstof die het lichaam produceert als gevolg van het verwijderen van overtollig vocht en afvalproducten uit het bloed. De blaas bevindt zich in de onderbuik en is verbonden met de nieren via de urinewegen.

De blaas heeft een flexibele wand en kan zich uitzetten om urine op te slaan totdat het tijd is om te plassen. Wanneer de blaas vol is, stuurt het zenuwstelsel een signaal naar het bekkengebied, wat het gevoel geeft dat het tijd is om naar het toilet te gaan. Tijdens het plassen ontspant de blaasmusculatuur en wordt de urine uitgestoten via de plasbuis.

Het is belangrijk om regelmatig te plassen om ervoor te zorgen dat de blaas leeg is en om de afvoer van afvalstoffen uit het lichaam te vergemakkelijken. Problemen met de blaas, zoals een blaasontsteking of incontinentie (onvrijwillig urineverlies), kunnen leiden tot ongemak en hinder in het dagelijks leven.

Delen van de Blaas

1. Koepel (Apex)
   • Locatie: Voorkant van de blaas aan de bovenkant.
   • Functie: Wijst naar de buikwand.
2. Basis (Fundus)
   • Locatie: Achterkant van de blaas aan de onderkant.
   • Functie: Vormt de basis van de blaas.
3. Lichaam
   • Locatie: Gebied tussen de koepel en de basis.
   • Functie: Grootste deel van de blaas dat uitzet om urine op te slaan.
4. Nek
   • Locatie: Langs de basis van de blaas.
   • Functie: Bevat een smalle groep spieren die verbinden met de urethra.

Uiterlijk van de Blaas

• Kleur: Typisch roze of donkerroze.
• Grootte: Ongeveer 5 cm wanneer leeg, uitrekkend tot ongeveer 15 cm wanneer vol.

Lagen van de Blaas

1. Urotheel (Binnenbekleding)
   • Functie: Voorkomt dat urine in het lichaam lekt.
2. Lamina propria (Submucosa)
   • Samenstelling: Dunne laag los bindweefsel, structurele eiwitmoleculen, bloedvaten en zenuwen.
   • Functie: Ondersteunt het urotheel en bevat bloedvaten en zenuwen.
3. Muscularis propria (Dikke spierlaag)
   • Samenstelling: Drie lagen gladde spieren.
   • Functie: Vergemakkelijkt het vermogen van de blaas om automatisch aan te spannen en te ontspannen voor de opslag en uitscheiding van urine.

Elk van deze delen en lagen speelt een cruciale rol in het functioneren van de blaas, waardoor deze urine kan opslaan en gecontroleerd kan afgeven.

Werking van de urineblaas

De blaas werkt door middel van spiersamentrekkingen om urine op te slaan en te lozen. Wanneer de blaas gevuld is met urine, zendt het zenuwstelsel signalen naar de blaas om te samentrekken en de urine te verwijderen. De omvang en het gewicht van de blaas kunnen variëren, afhankelijk van hoeveel urine erin zit.

Hoeveel urine produceer je dagelijks?

Er is geen specifieke hoeveelheid urine die een persoon per dag zou moeten produceren, omdat dit kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals het lichaamsgewicht, de hoeveelheid vocht die wordt gedronken en de hoeveelheid zouten en andere stoffen die in het lichaam aanwezig zijn. Een gemiddelde volwassene produceert ongeveer 1-2 liter urine per dag. Als je je zorgen maakt over hoeveel urine je produceert, of als je andere problemen met je blaas of urinewegen hebt, raadpleeg dan je huisarts voor advies.

Verminderde blaasfunctie

Een verminderde blaasfunctie kan verschillende oorzaken hebben. Sommige mensen ontwikkelen een verminderde blaasfunctie vanwege ouderdom of aandoeningen zoals diabetes of een blaasontsteking. Andere oorzaken van een verminderde blaasfunctie kunnen zijn:

Problemen met de spieren die de blaas beheersen

Sommige mensen hebben problemen met de spieren die de blaas beheersen, wat kan leiden tot een verminderde blaasfunctie. Dit kan het gevolg zijn van ziektes zoals multiple sclerose of een ruggenmergletsel.

Obstructie van de urinewegen

Problemen met de urinewegen, zoals een verstopping of vernauwing (urinewegobstructie), kunnen leiden tot een verminderde blaasfunctie.

Neurogene blaas

Sommige mensen hebben een neurogene blaas, wat betekent dat de blaas niet goed werkt vanwege problemen met de zenuwen die de blaas aansturen. Dit kan het gevolg zijn van ziektes zoals multiple sclerose (MS) of een ruggenmergletsel.

Als je denkt dat je een verminderde blaasfunctie hebt, is het belangrijk om dit met je huisarts te bespreken. Hij kan je blaasfunctie testen en, indien nodig, een behandeling voorstellen om je blaasfunctie te verbeteren.

Blaasaandoeningen

Er zijn verschillende aandoeningen van de blaas die verschillende symptomen en oorzaken hebben. Sommige van de meest voorkomende aandoeningen van de blaas zijn:

Blaasontsteking (cystitis)

Bij een blaasontsteking is de binnenkant van je urineblaas ontstoken. Het komt vaak voor bij vrouwen. Het kan pijn in de onderbuik, frequente aandrang om te plassen en een branderig gevoel tijdens het plassen veroorzaken. De oorzaak is meestal een bacteriële infectie.

Overactieve blaas

Een overactieve blaas is een aandoening waarbij de blaas onvoldoende controle heeft over het plassen. Het kan leiden tot frequente aandrang om te plassen, zelfs als de blaas niet vol is, en het onvermogen om te wachten totdat je op het toilet zit.

Blaaskanker

Blaaskanker is een vorm van kanker die zich in de blaasontwikkelt. Het kan bloed in de urine, pijn tijdens het plassen en het gevoel dat de blaas nooit helemaal leeg is, veroorzaken. De oorzaak is vaak onbekend, maar roken en blootstelling aan bepaalde chemicaliën kunnen het risico verhogen.

Blaasverzakking

Een blaasverzakking is wanneer de blaas door de wand van de vagina naar buiten komt. Het kan leiden tot pijn in de onderbuik en het gevoel dat de blaas nooit helemaal leeg is. De oorzaak kan verzwakking van de bekkenbodemspieren of overbelasting van de blaas zijn.

Blaasstenen

Blaasstenen zijn steentjes in de blaas die pijn en een brandend gevoel tijdens het plassen kunnen veroorzaken. De oorzaak kan onbalans in de urine- en vochtbalans zijn of een tekort aan bepaalde mineralen in het lichaam.

Symptomen van blaasproblemen

Enkele courante symptomen van blaasaandoeningen zijn:

• Verlies van blaascontrole: Onvrijwillig urineverlies, ook wel incontinentie genoemd.
• Brandend gevoel of pijn bij het plassen: Dit kan wijzen op een infectie of irritatie.
• Troebele urine: Dit kan een teken zijn van een infectie of andere aandoeningen.
• Bloed in de urine: Dit kan wijzen op een infectie, nierstenen of andere ernstige aandoeningen.
• Vaker plassen dan normaal: Dit kan een teken zijn van een overactieve blaas of andere problemen.
• Het gevoel dat je je blaas niet volledig kunt legen: Dit kan wijzen op een obstructie of zwakte in de blaasspieren.
• Sterk- of viesruikende urine: Dit kan een teken zijn van een infectie.
• Pijn tijdens seks (dyspareunie): Dit kan ook gerelateerd zijn aan blaasproblemen.

Veelvoorkomende onderzoeken

Artsen gebruiken verschillende tests om te beoordelen hoe goed je blaas functioneert en om blaasproblemen te diagnosticeren. Enkele aanbevolen tests zijn:

• Urineonderzoek (urinalysis): Je plast in een speciale beker en een zorgverlener analyseert de visuele, chemische en microscopische elementen van de urine.
• Urinekweek: Je plast in een speciale beker en een zorgverlener test de urine op bacteriën of schimmels.
• Beeldvormingstests: Hiermee worden gedetailleerde afbeeldingen van je blaas gemaakt. denk onder meer aan een echografie, computertomografie (CT-scan), magnetische resonantie beeldvorming (MRI-scan) of echografien.
• Cytologie: Een zorgverlener verzamelt cellen uit je blaas en onderzoekt ze op tekenen van kanker.
• Cystoscopie: Hierbij gebruikt de arts een dunne, verlichte buis met een camera aan het uiteinde (cystoscoop) om de binnenkant van je blaas te bekijken.
• Urodynamisch onderzoek: Bestaande uit verschillende tests die meten hoe goed je blaas en andere delen van je urinewegen urine opslaan en vrijgeven.
• Biopsie: Een arts verwijdert cellen, weefsel, vloeistoffen of een groei uit je blaas en onderzoekt dit in een laboratorium. Biopsies worden meestal uitgevoerd om kanker te diagnosticeren of uit te sluiten.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de werking van je blaas, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.