Last Updated on 5 februari 2024 by M.G. Sulman
Zwarte peper (Piper nigrum) is een specerij met een scherpe smaak. Het wordt over de hele wereld gebruikt om gerechten op smaak te brengen. De scherpe smaak van gemalen zwarte peper komt van de stof piperine, een alkaloïde dat het hoofdbestanddeel vormt van de korrels van zwarte peper. Piperine staat ook al lang bekend om zijn gezondheidsbevorderende effecten. Het werkt als een bioversterker. Dat wil zeggen dat het dient als een natuurlijke versterker voor andere actieve ingrediënten. Onderzoek heeft aangetoond dat zwarte peper de opname van kurkuma kan verhogen. Maar ook van ijzer en bètacaroteen. Om deze redenen wordt piperine vaak gebruikt als ingrediënt in veel voedingssupplementen. Daarnaast worden aan zwarte peper vaak antioxidante eigenschappen en ontstekingsremmende voordelen toegeschreven. Kortom, zwarte peper heeft vele gezonde voordelen doordat het piperine bevat.
Zwarte peper
Zwarte peperplant
Zwarte peper wordt gemaakt van de gemalen vruchten, dat wil zeggen de peperkorrels. Deze vruchten of bessen zijn de de gedroogde, onrijpe bessen van de Piper nigrum of zwarte peperplant, een klimplant die in de vrije natuur in bomen slingert. Het is een tropische, meerjarige plant die een hoogte kan bereiken van wel 9 meter. Zwarte peper wordt geoogst als de korrel nog onrijp is. De peperplant komt oorspronkelijk uit India. Ondertussen heeft het zich verspreid in heel Zuidoost-Azië.
Zwarte peper is echter niet alleen populair als specerij in de keuken, met zijn zwarte en licht kruidige smaak die bijna alle gerechten de finishing touch geeft. Het kruid is zeer gezond en werkt als antioxidant.
Piperine
Piperine is het belangrijkste bestanddeel van zwarte peper. Dit stofje is in het begin van de negentiende eeuw ontdekt door Hans Christian Ørsted. Het zorgt voor de kenmerkende scherpe smaak van peper. Piperine is een alkaloïde, een kleurloze tot geelachtige vaste stof, samengesteld uit piperinezuur en piperidine. Peper komt uit de peperfamilie (Piperaceae). De familie omvat 3.600 planten in 13 geslachten. Het meest omvangrijk geslacht is Piper, waartoe onder meer de zwarte peper wordt gerekend.
Piperine wordt aangetroffen in zwarte en witte peper in niveaus variërend van 2 procent tot 7,4 procent, en piperine-niveaus kunnen worden beïnvloed door vele omgevingsfactoren, waaronder klimaat, groeiomstandigheden en de plek van herkomst.
Historie
Europeanen waren dol op specerijen uit Oost-Indië., zoals nootmuskaat, kaneel, kruidnagel en zwarte peper. ze betaalden er grof geld voor. Het was duur om peper over land naar Europa te brengen en pas in de 17e eeuw kon peper goedkoper en in grotere hoeveelheden over zee worden geïmporteerd. Peper werd ook gebruikt als ruilmiddel. Sinds de oudheid is het een zeer begeerde specerij, die ook als betaalmiddel en heilig offer werd gebruikt. Enerzijds betaalden mensen bijvoorbeeld hun belastingen met het kruid en anderzijds werden goden ermee geëerd. In de Middeleeuwen werd de rijkdom van een man vaak afgemeten aan zijn pepervoorraad.
Zware peper is gezond en geneeskrachtig
Zwarte peper heeft een groot aantal gezondheidsvoordelen, waaronder:
Antioxidanten
De alkaloïde piperine is een belangrijke verbinding in zwarte peper als het gaat om deze gezondheidsvoordelen. Deze stof heeft krachtige antioxiderende eigenschappen. Een antioxidant is in staat om schadelijke vrije radicalen te neutraliseren. Dit zijn agressieve stoffen die schade kunnen geven aan cellen en weefsels.
Ontstekingsremmend
Piperine is ook in verband gebracht met mogelijke ontstekingsremmende voordelen. Ten minste één onderzoek toonde aan dat zwarte peper, in combinatie met kurkuma en gember, ontstekingsremmende effecten had op hetzelfde niveau als voorgeschreven medicatie voor patiënten met knieartrose.1Heidari-Beni M, Moravejolahkami AR, Gorgian P, Askari G, Tarrahi MJ, Bahreini-Esfahani N. Herbal formulation “turmeric extract, black pepper, and ginger” versus Naproxen for chronic knee osteoarthritis: A randomized, double-blind, controlled clinical trial. Phytother Res. 2020 Aug;34(8):2067-2073. doi: 10.1002/ptr.6671. Epub 2020 Mar 16. PMID: 32180294.
Betere opname van voedingsstoffen
Piperine helpt bij het opnemen van voedingsstoffen zoals ijzer en bètacaroteen. Het is vooral krachtig in combinatie met kurkuma. Het zorgt voor een twintig maal betere opname van kurkuma of geelwortel in je lichaam. Kurkuma heeft ook antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen.
Zoutvervanger
Zwarte peper is een geweldige zoutvervanger, bij voorkeur vers gemalen uit de hele korrel. Een te hoge zoutinname kan leiden tot ongewenste gezondheidseffecten, zoals hoge bloeddruk. Als je te veel zout binnenkrijgt, houdt je lichaam meer vocht vast. Hierdoor zit er meer vocht in de bloedvaten en staat er meer druk op de bloedvaten. Je hart zal harder moeten werken om het bloed rond te pompen.
De spijsvertering bevorderen en diarree voorkomen
Zwarte peper bevordert de sijsvertering. Het stimuleert de afgifte van enzymen in je alvleesklier en darmen die helpen bij het verteren van vet en koolhydraten. Zwarte peper kan ook diarree voorkomen door spasmen in je spijsverteringskanaal te remmen en de vertering van voedsel te vertragen. Vanwege de positieve effecten op de spijsvertering kan zwarte peper nuttig zijn voor mensen met spijsverteringsklachten en diarree.
Het verbeteren van de bloedsuikerspiegel
Piperine verbetert het bloedsuikermetabolisme. Door de consumptie van zwarte peper heb je een kleinere piek in de bloedsuikerspiegel na consumptie van glucose. Bovendien heeft piperine een wezenlijke verbetering van de insulinegevoeligheid. Insulinegevoeligheid is de mate waarop je lichaam reageert op de hoeveelheid aanwezige insuline. Dit hormoon zorgt ervoor dat koolhydraten (zoals suiker) uit je voeding je cellen in kunnen en niet achterblijven in je bloed.
Het cholesterolgehalte verlagen
Een hoog cholesterolgehalte in het bloed wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Een structureel verhoogd cholesterolgehalte draagt bij aan het ontstaan van slagaderverkalking (atherosclerose), waarbij de slagaders steeds nauwer worden. Zwarte peper blijkt cholesterolverlagende effecten te hebben. Bovendien stimuleert piperine de opname van voedingsstoffen die mogelijk cholesterolverlagende effecten hebben, zoals kurkuma en rode gistrijst (xuezhikang of rode koji). Onderzoek wijst uit dat zwarte peper de opname van het actieve bestanddeel van kurkuma – curcumine (een gele kleurstof) – met wel 2000% kan verhogen.
Mogelijke gevaren en bijwerkingen
Zwarte peper wordt als veilig beschouwd voor menselijke consumptie in de gebruikelijke hoeveelheden die worden gebruikt bij het bereiden van voedsel. Supplementen met 5-20 mg piperine per dosis lijken ook veilig, alhoewel er weinig onderzoek op dit gebied is verricht. Het eten van grote hoeveelheden zwarte peper of het nemen van hooggedoseerde supplementen kan echter leiden tot nadelige bijwerkingen, zoals een branderig gevoel in de keel of maag.
Zwarte peper kan de opname en beschikbaarheid van sommige medicijnen bevorderen, waaronder antihistaminica. Dit zijn middelen die allergische reacties onderdrukken. Als je supplementen neem met zwarte peper erin, dan is het verstandig om je apotheker te vragen of het interfereert met bepaalde medicijnen die je neemt.
Hoeveel zwarte peper moet je eten?
Hoeveel zwarte peper je eet, is uiteindelijk een kwestie van smaak. Als je het als toevoeging aan voedsel gebruikt, vooral ter vervanging van zout, dan wil je dat het aan je smaak voldoet. Niet te weinig, niet te veel. Als je zwarte peper gebruikt ter ondersteuning bij de opname van bepaalde voedingsstoffen, dan hoef je maar een klein beetje te gebruiken, bij voorkeur een achtste theelepel.
Uit de oude doos
Recept: gegrilde zalm met zwarte peper en citroen
Ingrediënten:
- 4 zalmfilets
- 2 eetlepels olijfolie
- 2 teentjes knoflook, fijngehakt
- 1 eetlepel versgemalen zwarte peper
- 1 theelepel zeezout
- 1 citroen, in partjes gesneden
- Verse peterselie, fijngehakt (naar keuze)
Bereidingswijze:
- Verwarm de grill voor op middelhoog vuur.
- Meng in een kleine kom de olijfolie, knoflook, zwarte peper en zout.
- Wrijf het oliemengsel over de zalmfilets, zorg ervoor dat de vis goed bedekt is.
- Leg de zalmfilets op de grill en grill ze gedurende 4-5 minuten per kant, of tot ze gaar zijn en licht gebruind.
- Serveer de zalmfilets op borden en garneer met partjes citroen en eventueel verse peterselie.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over zwarte peper, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
