Last Updated on 18 januari 2023 by M.G. Sulman
Dysbiose of dysbacteriose is een verstoring van de balans in de bacteriële flora van de darmen. Het kan worden veroorzaakt door een aantal factoren, waaronder een ongezonde voeding, stress, antibioticagebruik en sommige medische aandoeningen. Symptomen van een dysbiose zijn onder meer diarree, buikpijn, opgeblazen gevoel, gasvorming, en een veranderd ontlastingspatroon. Behandeling van een dysbiose kan worden gedaan door het herstellen van de balans van de darmflora via probiotica, het aanpassen van de voeding, het verminderen van stress en het behandelen van eventuele onderliggende medische aandoeningen die de dysbiose kunnen veroorzaken. Het is altijd aangeraden om je huisarts te raadplegen voor de juiste diagnose en behandeling.
Wat is de betekenis van disbiose?
Dysbiose is een term die gebruikt wordt om een verstoring van de balans van de darmflora aan te duiden. Dit kan optreden wanneer er teveel van bepaalde soorten bacteriën aanwezig zijn in de darmen en er te weinig van andere soorten zijn.
Dysbiose kan voorkomen bij mensen van alle leeftijden en kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, zoals het gebruik van antibiotica, een ongezonde voeding, chronische stress of een medische aandoening. Symptomen kunnen variëren van diarree, obstipatie, gasvorming tot buikklachten en huidproblemen.
Oorzaken van dysbiose
Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van dysbiose. Sommige van de belangrijkste oorzaken zijn:
Antibioticagebruik
Antibiotica kunnen de groei van goede bacteriën in de darmen remmen, waardoor de balans van de darmflora verstoord raakt.
Ongezonde voeding
Onder ongezonde voeding wordt verstaan het drinken of eten van ongezonde voedingsmiddelen. Een dieet dat rijk is aan verwerkte levensmiddelen en suiker kan de groei van slechte bacteriën in de darmen stimuleren en de groei van goede bacteriën remmen.
Stress
Chronische stress kan de groei van goede bacteriën in de darmen remmen en de groei van slechte bacteriën stimuleren.
Medische aandoeningen
Sommige medische aandoeningen, zoals prikkelbare darm syndroom (PDS), ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, kunnen de balans van de darmflora verstoren.
Gezondheidsproblemen
Bepaalde ziekten en aandoeningen zoals diabetes, obesitas, coeliakie, kankerbehandelingen, kunnen ook een impact hebben op de darmflora.
Levensstijl
Roken, alcoholgebruik, gebrek aan slaap, gebrek aan beweging, kunnen ook een rol spelen in het ontstaan van dysbiose.
Symptomen van dysbiose
Symptomen van dysbiose kunnen variëren van persoon tot persoon en afhankelijk van de oorzaak van de verstoring. Enkele van de meest voorkomende symptomen zijn:
- Diarree of obstipatie: een verstoring van de balans van de darmflora kan leiden tot problemen met de stoelgang.
- Gasvorming en opgeblazen gevoel: een overmaat aan slechte bacteriën in de darmen kan leiden tot een grotere gasproductie.
- Buikklachten: buikpijn, opgezette buik, krampen kunnen symptomen zijn van dysbiose.
- Vermoeidheid: een verstoring van de darmflora kan leiden tot een verstoorde opname van voedingsstoffen, wat kan leiden tot vermoeidheid.
- Huidproblemen: een verstoring van de darmflora kan ook leiden tot huidproblemen zoals eczeem, psoriasis en acne.
- Immuunsysteem: een verstoring van de darmflora kan ook invloed hebben op het immuunsysteem, waardoor men vatbaarder is voor infecties.
- Gewichtsverandering: sommige mensen kunnen gewicht verliezen of juist aankomen als gevolg van een verstoring van de darmflora.
Het is belangrijk om te weten dat niet iedereen met dysbiose symptomen zal hebben, sommigen kunnen symptomatisch zijn terwijl anderen asymptomatisch zijn.
Gevolgen van dysbiose
Dysbiose kan leiden tot een aantal ernstige gevolgen voor de gezondheid, afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de verstoring.
Malabsorptie
Als de darmflora verstoord is, kan dit leiden tot problemen met de opname van voedingsstoffen, waardoor er tekorten kunnen ontstaan. Malabsorptie duidt op de situatie waarin de opname van nutriënten uit de voeding tekortschiet.
Immuunsysteem
Het immuunsysteem werkt samen met de darmflora. Een verstoring van de darmflora kan daarom invloed hebben op het immuunsysteem, waardoor je vatbaarder bent voor infecties.
Metabool syndroom
Dysbiose kan ook bijdragen aan het ontstaan van metabool syndroom. Hierbij gaat het om een combinatie van een verhoogd cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, overgewicht (vooral toename bij de buik, dus buikvet) en een hoge bloedsuikerspiegel.
Ontstekingen
Verstoring van de darmflora kan leiden tot ontstekingen in de darmwand, wat in sommige gevallen kan leiden tot chronische darmaandoeningen zoals colitis ulcerosa en prikkelbare darm syndroom (PDS).
Depressie en angst
Er is aangetoond dat er een link is tussen een gezonde darmflora en een gezonde geest. Een verstoring van de darmflora kan leiden tot mentale problemen zoals depressie en angst.
Auto-immuunziekten
Er is aangetoond dat er een link is tussen verstoring van de darmflora en auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis (RA), multiple sclerose (MS) en coeliakie (glutenintolerantie).
Het is belangrijk om te weten dat een verstoring van de darmflora kan leiden tot een aantal ernstige gezondheidsproblemen. Het is derhalve belangrijk om snel te handelen bij een verstoorde darmflora teneinde deze te herstellen.
Wat is dysbiose factor?
Dysbiose factor is een getal dat de mate van disbalans in de darmflora aangeeft (1 = zwak tot 4 = zeer duidelijk). Het is niet een veel gebruikt begrip in de medische wereld. Er zijn geen vastgestelde criteria of methoden om de mate van disbalans in de darmflora te meten. Er zijn wel een aantal tests beschikbaar die kunnen helpen bij het diagnosticeren van dysbiose, zoals de analyse van de darmflora via een stoelgangmonster, bloedtesten voor ontstekingsmarkers, en klinische symptomen. De behandeling van dysbiose is vaak gericht op het herstellen van de balans van de darmflora door middel van een gezonde voeding, probiotica, prebiotica en eventueel medicijnen zoals antimicrobiële middelen.
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek met de arts en tests
De diagnose van dysbiose wordt vaak gesteld op basis van klinische symptomen zoals diarree, constipatie, gasvorming, buikklachten en huidproblemen. Er zijn echter geen specifieke symptomen die specifiek zijn voor dysbiose, dus er zijn verschillende tests die gebruikt kunnen worden om dysbiose te diagnosticeren:
- Analyse van de darmflora via ontlastingsonderzoek: Dit is de meest gebruikelijke methode om de balans van de darmflora te analyseren. Hierbij wordt een monster van de stoelgang genomen en geanalyseerd op de aanwezigheid van verschillende soorten bacteriën.
- Bloedtesten voor ontstekingsmarkers: Bepaalde ontstekingsmarkers in het bloed, zoals CRP of calprotectine, kunnen aangeven dat er ontstekingen in de darmen aanwezig zijn.
- Klinische symptomen: de arts kan ook besluiten om een diagnose te stellen op basis van klinische symptomen, zoals diarree, constipatie, gasvorming, buikklachten en huidproblemen.
Differentiële diagnose
Differentiële diagnose is het proces waarbij een arts andere aandoeningen uitsluit die dezelfde symptomen kunnen veroorzaken als dysbiose. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij infecties, zoals salmonella of E. coli, of bij darmziekten zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. Ook andere aandoeningen zoals intoleranties voor bepaalde voedingsstoffen, zoals gluten of lactose, kunnen de symptomen van dysbiose veroorzaken.
Behandeling: dysbiose herstellen
In vogelvlucht
De behandeling van een dysbiose in de darmen is gericht op het herstellen van de balans van de darmflora. Dit kan worden gedaan door het toevoegen van gezonde bacteriën in de darmen via probiotica, het aanpassen van de voeding, het verminderen van stress en het behandelen van eventuele onderliggende medische aandoeningen die de dysbiose kunnen veroorzaken. Het is altijd aangeraden om een professioneel te raadplegen voor de juiste diagnose en behandeling.
Zelfzorg en voeding
Er zijn een aantal zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om de balans van de darmflora te herstellen en een dysbiose te behandelen. Deze omvatten:
- Eten van voedingsmiddelen die rijk zijn aan probiotica, zoals yoghurt, kefir, kimchi, zuurkool, kombucha en andere gefermenteerde voedingsmiddelen. Kombucha is gefermenteerde (groene of zwarte) thee. Kimchi is een traditioneel gerecht uit de Koreaanse keuken. Het bestaat uit gefermenteerde kool en groenten.
- Verminderen van de inname van suiker, geraffineerde koolhydraten en verwerkte voedingsmiddelen.
- Toevoegen van voedingsvezels aan de voeding, zoals volkoren granen, groenten, fruit, noten en zaden.
- Verminderen van de stress door bijvoorbeeld ontspanningstechnieken of wandelen in de natuur.
- Regelmatig bewegen.
- Consumeren van voldoende water en vocht in het algemeen.
Dysbiose en rauwkost
Rauwe groenten en fruit worden vaak beschouwd als een gezonde en voedzame keuze voor het dieet. Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan voedingsvezels, vitaminen, mineralen en antioxidanten die belangrijk zijn voor de gezondheid van de darmen en het immuunsysteem.
In geval van een dysbiose, kan het evenwel soms moeilijk zijn om voldoende rauwe groenten en fruit te verteren, omdat deze voedingsmiddelen vaak rijk zijn aan vezels die de darmen kunnen irriteren of beschadigen. Dit kan symptomen veroorzaken zoals diarree, opgeblazen gevoel, buikpijn of gas.
Het is daarom aan te raden om de hoeveelheid rauwe groenten en fruit geleidelijk op te bouwen en te kiezen voor soorten die gemakkelijker te verteren zijn, zoals bijvoorbeeld wortels, courgette, bladspinazie, en rauwe papaja.
Als je last hebt van een darmprobleem, is het verstandig om te overleggen met een diëtist of een arts voor individuele aanbevelingen en maatwerk.
Kruiden bij disbyose
Kruidengeneeskunde kan een effectieve aanvulling zijn bij de behandeling van een dysbiose, omdat sommige kruiden bekend staan om hun vermogen om de balans van de darmflora te herstellen en de darmfunctie te verbeteren.
Sommige van de meest voorkomende kruiden die worden gebruikt bij de behandeling van een dysbiose zijn:
Kamille
Kamille is een krampstillend kruid dat kan helpen bij het verminderen van spasmen in de darmen en het verminderen van ontstekingen.
Lijnzaad
Lijnzaad, ook bekend als vlaszaad, is het zaad van de vlasplant. Het is rijk aan vezels, die kunnen helpen bij het reguleren van de stoelgang en het herstellen van de darmflora.
Griekse yoghurt
Griekse yoghurt wordt vaak gebruikt als een probiotisch supplement om de balans van de darmflora te herstellen. Het bevat namelijk gunstige bacteriën (probiotica) die bijdragen aan een gezonde balans in je darmflora
Gember
Gember heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan helpen bij het verminderen van buikpijn en opgeblazen gevoel.
Aloë vera
Aloë vera kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het herstellen van de darmflora.
Let op: er zijn bij kruiden interacties met medicatie mogelijk. Raadpleeg daarom eerst je huisarts of apotheker.
Prognose
De prognose van een dysbiose hangt af van de onderliggende oorzaak en de ernst van de aandoening. In veel gevallen kan een dysbiose worden behandeld met voedingsaanpassingen, probiotica en kruidengeneeskunde, en kan de balans van de darmflora worden hersteld.
In sommige gevallen kan echter een onderliggende medische aandoening, zoals een infectie, ontsteking of een chronische aandoening, de oorzaak zijn van de dysbiose. In deze gevallen kan het herstellen van de darmflora moeilijker zijn en kan het langer duren voordat symptomen verminderen of verdwijnen.
Het is ook belangrijk om te weten dat een dysbiose kan terugkomen als er geen veranderingen worden aangebracht in de levensstijl of voeding, of als er geen behandeling wordt gegeven voor de onderliggende medische aandoening.
Het is aangeraden om je huisarts te raadplegen voor de juiste diagnose en behandeling. Een arts of diëtist kan je helpen bij het opstellen van een behandelingsplan dat is afgestemd op jouw specifieke situatie en klachten.
Preventie
Er zijn een aantal stappen die je kunt nemen om de ontwikkeling van een dysbiose te voorkomen. Hieronder staan enkele tips:
- Eet een gezonde en gevarieerde voeding die rijk is aan probiotische voedingsmiddelen, zoals yoghurt, kefir, kimchi, zuurkool, kombucha en andere gefermenteerde voedingsmiddelen.
- Vermijd een overmatige inname van suiker, geraffineerde koolhydraten en verwerkte voedingsmiddelen.
- Zorg voor voldoende inname van voedingsvezels, zoals volkoren granen, groenten, fruit, noten en zaden.
- Probeer stress te verminderen door bijvoorbeeld wandelen in de natuur.
- Beperk het gebruik van antibiotica, tenzij strikt noodzakelijk.
- Er wordt aangeraden om probiotica te gebruiken tijdens een antibioticakuur.
- Bevorder regelmatig beweging.
- Drink voldoende water en vocht in het algemeen.
- Overleg met een professioneel als je aanhoudend symptomen hebt die kunnen wijzen op een darmprobleem.
Het is belangrijk te benadrukken dat een gezonde levensstijl en een gezonde voeding de beste manier zijn om een dysbiose te voorkomen.
Video
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over dysbiose, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
