Last Updated on 5 januari 2024 by M.G. Sulman
De pinksterbloem, ook bekend onder de Latijnse naam ‘Cardamine pratensis’, is een plant die behoort tot de kruisbloemenfamilie. Deze soort komt van nature voor in Nederland en België. De pinksterbloem is een klein, lila bloemetje dat vaak in weilanden groeit en waar kinderen vroeger hele bossen van plukten om ze te verkopen. Deze bloemen zijn eetbaar. De plant bevat een grote hoeveelheid vitamine C en de blaadjes, jonge toppen en bloemknoppen kunnen worden gegeten als onderdeel van een salade of fijngehakt op een boterham. Ze zijn heerlijk van smaak. Gezond en vol geneeskracht!
De pinksterbloem
Dit prachtige bloemetje, dat iedereen kent, verschijnt in het voorjaar en kleurt de weilanden tijdens Pinksteren met een lichtroze gloed. Het is geen verrassing dat de pinksterbruid werd versierd met deze delicate witroze bloemen. Deze betoverende pinksterbruiden symboliseerden namelijk nieuwe opbloeiende liefde, vruchtbaarheid en de hoop op goede oogsten.
De pinksterbloem, ook bekend onder de Latijnse naam Cardamine pratensis, is een inheems kruidachtig plantje dat groeit in een bladrozet. In het voorjaar komen er witroze bloemen uit deze rozetten tevoorschijn. Je vindt deze plant vooral in vochtige hooilanden en extensief begraasde graslanden. Ondanks dat de soort vrij algemeen is, neemt de populatie sterk af door de intensivering van de landbouw.
Dit winterharde plantje verdient niet alleen een plek in elke tuin vanwege zijn prachtige en subtiele bloemen. Het is ook de belangrijkste waardplant voor het oranjetipje, een vlindersoort die gemakkelijk te herkennen is en vaak te vinden is rond Koningsdag, wat heel toepasselijk is vanwege de oranje kleur. Deze vlinder staat bekend om zijn opvallende oranje vleugelpunten bij de mannetjes, terwijl de vrouwtjes een meer bescheiden uiterlijk hebben met witte vleugels.
Alsof dat nog niet genoeg is, is de plant ook eetbaar. Zowel de bloemen, de bloemknoppen als de blaadjes kunnen rauw of gestoofd gegeten worden. De smaak is eerder pittig, vergelijkbaar met mosterd of radijs. Je kunt het bijvoorbeeld qua smaak en gebruik vergelijken met tuinkers.
Naamgeving
De naam “pinksterbloem” is enigszins misleidend, aangezien de plant zelf vaak al uitgebloeid is tegen de tijd van Pinksteren. De Latijnse naam Cardamine pratensis verwijst naar het kruidachtige karakter van de plant, alsmede het feit dat het kruidje vaak voorkomt in weilanden. Pratensis betekent “van de weide” in het Latijn.
De associatie met Pinksteren in de naam kan verschillende oorsprongen hebben. In de zeventiende en achttiende eeuw bloeide de pinksterbloem mogelijk vaker rond Pinksteren, aangezien toentertijd de winters langer en kouder waren. Hierdoor kon de bloeiperiode van de plant zich uitstrekken tot Pinksteren. Dit kan van invloed zijn geweest op de naamgeving.
Daarnaast kan de pinksterbloem ook gezien worden als een voorbode van Pinksteren, aangezien het een van de eerste bloemen is die in het voorjaar verschijnen. Het markeert als het ware het begin van de bloeiperiode en kan daarmee op symbolische wijze geassocieerd worden met Pinksteren, dat immers ook een periode van nieuw leven en bloei representeert.
Ofschoon de exacte oorsprong van de naam niet volledig duidelijk is, geeft het aan hoe plantennamen soms historische, symbolische of seizoensgebonden betekenissen kunnen dragen, zelfs als ze niet helemaal nauwkeurig overeenkomen met het tijdstip van specifieke gebeurtenissen.
Pinksterbloem is eetbaar
Pittige smaak
De groene blaadjes van de pinksterbloem zijn niet alleen mooi om te zien, maar ook eetbaar. Ze hebben een bladvorm en pittige smaak die doet denken aan waterkers, omdat ze eigenlijk familie van elkaar zijn. Ze bevatten een hoog gehalte aan vitamine C. Alleen in het voorjaar zijn de blaadjes zacht genoeg om vers gegeten te worden, wat ook geldt voor andere wilde kruiden.
Recept: Frankfurtersaus of dip met pinksterbloem
De volgende saus zou het favoriete gerecht van Goethe zijn geweest.1RECEPT (ON)KRUIDEN Pinksterbloem. “Trouw”. Meppel, 14-05-1986. Geraadpleegd op Delpher op 20-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010827647:mpeg21:p008 Het recept voor de Frankfurter saus is als volgt:
Ingrediënten:
- 2 handenvol verse kruiden, zoals brandnetel, pinksterbloem, zuring, peterselie, bieslook, dille, lavas, borage (komkommerkruid), enz.
- 2 hardgekookte eieren
- 1 zeer fijn gehakt uitje
- 1 eetlepel mosterd
- Gelijke delen yoghurt en mayonaise
- 1 eetlepel citroensap
Bereiding:
- Hak de bladeren van de kruiden fijn en gebruik de steeltjes voor het trekken van bouillon of het kookwater van rijst of aardappelen.
- Hak de gekookte eieren grof.
- Roer alle ingrediënten door elkaar en breng op smaak met zout en peper.
- Zet de saus minstens een uur koel weg.
Menusuggestie:
- Vissticks
- Gekookte bietjes
- Aardappels
Hier zijn enkele andere menusuggesties waarbij je de Frankfurter saus kunt gebruiken:
- Gegrilde kip: Serveer gegrilde kipfilet of drumsticks met de Frankfurter saus als dipsaus. Voeg wat groenten zoals geroosterde paprika en courgette toe voor een complete maaltijd.
- Gebakken vis: Bak een stukje witte vis, zoals kabeljauw of schelvis, en serveer het met een royale lepel Frankfurter saus erbovenop. Voeg wat citroensap toe voor extra frisheid.
- Groenteschotel: Maak een kleurrijke groenteschotel met geroosterde groenten zoals aubergine, paprika, courgette en cherrytomaatjes. Druppel de Frankfurter saus over de groenten als een smaakvolle dressing.
- Vegetarische wraps: Vul volkoren wraps met een mix van verse groenten, zoals sla, komkommer, tomaat, wortel en rode ui. Voeg de Frankfurter saus toe als een smaakmaker en rol de wraps op voor een heerlijke en lichte maaltijd.
- Aardappelsalade: Meng gekookte aardappelen met fijngehakte kruiden zoals peterselie, bieslook en dille. Voeg de Frankfurter saus toe als dressing en meng goed. Serveer als bijgerecht bij gegrild vlees of vis.
Experimenteer gerust met de Frankfurter saus en combineer deze met gerechten die je lekker vindt. De pittige en frisse smaak van de saus past goed bij verschillende gerechten en kan een leuke twist geven aan je maaltijden.
Voedingswaarde
Pinksterbloemen zijn rijk aan verschillende vitamines, waaronder vitamine C, B, E en K. Het eten van de bladeren van de pinksterbloem werd vroeger alom gewaardeerd vanwege het hoge vitamine C-gehalte. Bovendien heeft deze eetbare wilde plant vele gezonde eigenschappen.
De pinksterbloem heeft een sterke zuiverende werking en wordt vaak gebruikt vanwege zijn antibacteriële eigenschappen. Het kan helpen bij het verlichten van krampen, stimuleren van de stofwisseling, vochtafdrijving en het behandelen van blaas- en nierklachten.
De geneeskrachtige eiegscnhappen van de pinksterbloem
Niet alleen eetbaar, maar ook een medicinale plant
De pinksterbloem heeft geneeskrachtige eigenschappen en kan zowel als voedsel en als medicinale plant worden gebruikt. Het plantje heeft een scherpe, waterkersachtige smaak die als fris en smaakvol wordt ervaren. Helaas komt de pinksterbloem, net als andere wilde eetbare bloemen, anno 2024 minder vaak voor als vroeger vanwege overbemesting en intensivering van de landbouw.
Gezond voor lever en nieren
Alle plantdelen kunnen medicinaal aangewend worden. De pnksterbloem zit bomvol vitamine C, maar het bevat ook bitterstoffen en mosterdolieglycosiden zoals glycocochlearine en butylmosterdolie. Bitterstoffen hebben een gunstige werking op de lever, terwijl mosterdolieglycosiden je nieren ondersteunt. Pinksterbloem helpt de lever en nieren om gifstoffen af te voeren, waardoor ziekten die ontstekingen en gifstoffen veroorzaken, zoals artrose en artritis, kunnen worden tegengegaan.
Daarnaast stimuleert pinksterbloem de leverfunctie, verbetert het de stofwisseling en draagt het bij aan een betere opname van voedingsstoffen in het lichaam. Het kan ook helpen bij het bestrijden van voorjaarsmoeheid.
Pinksterbloem bij oog- en huidproblemen
Pinksterbloem heeft ook een gunstig effect op oog- en huidproblemen. Dit komt doordat het de galproductie stimuleert, hetgeen van kardinaal belang is voor een goede leverwerking. Aangezien de lever verbonden is met de ogen en de huid, kan het eten van kruiden zoals pinksterbloem helpen bij het voorkomen van oogontstekingen, eczeem en psoriasis, die vaak gerelateerd zijn aan een verminderde leverfunctie.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het eten van de pinksterbloem, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
