Lever: functie, bouw en ligging

Last Updated on 24 september 2024 by M.G. Sulman

De lever heeft verschillende belangrijke functies in het lichaam. Zo helpt het bij de stofwisseling en ontgifting van het lichaam, produceert het gal voor de spijsvertering, helpt het bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel en bij het opbouwen en afbreken van hormonen. De lever is ook betrokken bij het opslaan van energiereserves in het lichaam in de vorm van glycogen en vet. Als de lever niet goed functioneert, kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Leverziekten kunnen worden veroorzaakt door infecties, alcoholmisbruik, leververvetting en andere aandoeningen. Symptomen van leverproblemen kunnen onder andere zijn: gewichtsverlies, vermoeidheid, misselijkheid, braken, pijn in de bovenbuik en veranderingen in de urine- en ontlastingskleur. Als je vermoedt dat je een leverprobleem heb, is het belangrijk om zo snel mogelijk een arts te raadplegen.

Ligging van de lever

De lever is een belangrijk orgaan in het menselijk lichaam dat zich bevindt in de buikholte, net onder het diafragma en aan de rechterkant van de buik. De lever is ongeveer 15 centimeter lang, 10 centimeter breed en 5 centimeter dik en weegt ongeveer 1,5 kilogram.

Bouw van de lever

De lever bestaat uit twee leverlobben

De lever bestaat uit twee hoofdgedeelten: het rechter- en het linkerlob. De rechterlob is groter dan het linkerlob en daaronder ligt ook de galblaas, een kleine zak waarin de gal wordt opgeslagen. Gal is een vloeistof die helpt bij het verteren van vetten in het spijsverteringskanaal.

Galwegen

De lever is verbonden met het spijsverteringskanaal door de galwegen. De galwegen transporteren de gal van de galblaas naar de darmen, waar het helpt bij het verteren van vetten.

Bloedvaten

De lever krijgt bloed van twee vaten:

• één uit het hart (leverslagader); en
• één uit de darmen (poortader).

De leverader brengt zuurstofrijk bloed naar de lever, terwijl de levervene het bloed met afvalstoffen terugvoert naar het hart.

Functie van de lever

De lever is een belangrijk orgaan in het menselijk lichaam en heeft verschillende functies. Enkele belangrijke functies van de lever zijn:

1. Stofwisseling: De lever helpt bij het verwerken van voedingsstoffen uit het voedsel dat we eten, zoals suikers, vetten en eiwitten. Het produceert ook stoffen die nodig zijn voor de bloedstolling en het opbouwen van eiwitten.
2. Afvalverwerking: De lever is ook verantwoordelijk voor het verwijderen van afvalstoffen uit het bloed. Dit gebeurt onder andere door het afbreken van overtollige hormonen, medicijnen en andere stoffen die het lichaam niet meer nodig heeft.
3. Regulatie van vocht- en zoutbalans: De lever helpt bij het reguleren van de vocht- en zoutbalans in het lichaam door vocht op te slaan of te verwijderen.

Verminderde leverfunctie

Wanneer de leverfunctie verminderd is, kan dit leiden tot verschillende gevolgen. Zo kan het leiden tot een tekort aan stoffen die de lever normaal gesproken produceert, zoals eiwitten en bloedstollingsfactoren. Dit kan leiden tot bloedarmoede, trombose en andere bloedstollingsproblemen. Ook kan het leiden tot afvalstoffen die zich ophopen in het bloed, wat kan resulteren in vermoeidheid, geelzucht en andere symptomen. Als de lever niet goed functioneert, kan dit ook leiden tot een verstoring van de vocht- en zoutbalans, wat vochtophoping in het lichaam tot gevolg kan hebben.

Er zijn verschillende oorzaken van een verminderde leverfunctie, waaronder leverontsteking, leververvetting, leverkanker en levercirrose. Het is belangrijk om de oorzaak van een verminderde leverfunctie op te sporen en te behandelen om verdere complicaties te voorkomen.

Leverziekten

Je lever werkt hard om je gezond te houden, maar wat als het ineens niet meer soepel draait? Er zijn verschillende leverziekten die roet in het eten kunnen gooien, en hoewel de symptomen soms subtiel zijn, kunnen de gevolgen ernstig zijn. Naast de bekende leveraandoeningen zoals alcoholische leverziekte, hepatitis, levercirrose en leverkanker, zijn er nog andere ziekten die je lever flink kunnen belasten. Laten we een kijkje nemen naar enkele van deze minder bekende, maar belangrijke leveraandoeningen.

Alcoholische leverziekte

Een alcoholische leverziekte bestaat uit een vetlever, hepatitis of cirrose. Een alcoholische leverziekte ontstaat door overmatig alcoholgebruik. Symptomen kunnen onder meer zijn: vermoeidheid, gewichtsverlies, braakneigingen, geelzucht, bloedingen, vergrote lever en pijn in de buik.

Hepatitis

Dit is een aandoening waarbij de lever ontstoken is. Men spreekt in dat verband ook wel van ‘leverontsteking’. Er zijn verschillende soorten hepatitis, waaronder hepatitis A, B en C. Symptomen kunnen onder meer zijn: vermoeidheid, braakneigingen, geelzucht, donkere urine, bleke ontlasting, buikpijn en pijn in de lever.

Levercirrose

Levercirrose is een aandoening waarbij de lever beschadigd is en geen normale functie meer heeft. Symptomen kunnen onder meer zijn: vermoeidheid, gewichtsverlies, braakneigingen, geelzucht, bloedingen, vergrote lever en pijn in de buik.

Leverkanker

Dit is een kwaadaardige tumor in de lever. Symptomen kunnen onder meer zijn: gewichtsverlies, vermoeidheid, pijn in de buik of de rug, vergrote lever en bloedingen.

Niet-alcoholische leververvetting (NAFLD)

Niet alleen overmatig alcoholgebruik kan je lever verzwakken—ook een ongezonde levensstijl met veel vet eten kan je lever vet laten opslaan, zelfs als je geen druppel drinkt. Dit heet niet-alcoholische leververvetting. Het is vaak geruisloos, zonder duidelijke symptomen, totdat het in ernstigere vorm verandert: niet-alcoholische steatohepatitis (NASH). De symptomen die je kunt tegenkomen zijn vergelijkbaar met die van andere leverziekten: vermoeidheid, buikpijn, een vergrote lever en soms geelzucht. Een belangrijke reden om goed te letten op je voeding en beweging!

Auto-immuun hepatitis

Bij auto-immuun hepatitis valt het immuunsysteem, dat normaal gesproken je lichaam beschermt, de levercellen aan. Dit leidt tot ontsteking en kan op lange termijn ernstige schade aanrichten. Symptomen zijn vaak vermoeidheid, buikpijn, jeuk, geelzucht en gewrichtspijn. Vroege diagnose is cruciaal, want deze aandoening kan worden behandeld met medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken en de lever redden van verdere schade.

Hemochromatose: De stille ijzerstapelaar

Hemochromatose is een genetische aandoening waarbij het lichaam te veel ijzer opneemt. Het overtollige ijzer wordt opgeslagen in verschillende organen, waaronder de lever, en kan leiden tot ernstige leverbeschadiging zoals cirrose of zelfs leverkanker. Symptomen zijn vaak vaag, zoals vermoeidheid, gewrichtspijn, buikpijn en donkere huidverkleuring. Als de ijzerstapeling onbehandeld blijft, kan het de lever overbelasten en ernstige schade aanrichten. Het goede nieuws? Behandeling bestaat uit het regelmatig aftappen van bloed om het ijzergehalte in balans te brengen.

De ziekte van Wilson: Koperophoping in de lever

Bij de ziekte van Wilson stapelt zich te veel koper op in het lichaam, met name in de lever en de hersenen, wat kan leiden tot leverfalen en neurologische problemen. Deze zeldzame genetische aandoening manifesteert zich vaak al op jonge leeftijd. Symptomen kunnen variëren van vermoeidheid en buikpijn tot neurologische klachten zoals trillen, spierstijfheid en zelfs gedragsveranderingen. Vroege diagnose en behandeling met medicijnen die de koperophoping in het lichaam verminderen, kunnen de lever en het zenuwstelsel beschermen.

Primaire biliaire cholangitis (PBC)

Een andere auto-immuunziekte, primaire biliaire cholangitis (PBC), richt zich op de kleine galwegen in de lever. De gal kan zich daardoor ophopen en leidt op de lange termijn tot leverbeschadiging. Symptomen zijn vaak subtiel in het begin: vermoeidheid, jeuk, droge ogen en mond, en later geelzucht en leverfalen. Hoewel er geen genezing is voor PBC, kunnen medicijnen helpen om de galstroom te verbeteren en de schade aan de lever te vertragen.

Leverabces: Als infecties toeslaan

Een leverabces ontstaat wanneer pus zich ophoopt in de lever door een bacteriële, parasitaire of schimmelinfectie. Dit kan leiden tot koorts, koude rillingen, buikpijn, misselijkheid en gewichtsverlies. Een snelle diagnose en behandeling met antibiotica of drainage van het abces zijn essentieel om verdere complicaties te voorkomen.

Budd-Chiari-syndroom: Problemen met de leveraders

Bij het Budd-Chiari-syndroom raken de aderen die bloed uit de lever afvoeren, verstopt of vernauwd. Dit veroorzaakt bloedstolsels en leidt tot zwelling van de lever, buikpijn, vochtophoping in de buik en leverfalen. De behandeling varieert van bloedverdunners tot in ernstige gevallen levertransplantatie.

Acuut leverfalen: Een plotselinge bedreiging

Acuut leverfalen komt plotseling en onverwacht. Oorzaken kunnen variëren van overdoses medicijnen (zoals paracetamol) tot virale infecties. Symptomen treden snel op en omvatten geelzucht, vermoeidheid, misselijkheid, een opgezwollen buik en soms verwardheid of coma. Acuut leverfalen vereist onmiddellijke medische zorg, omdat het binnen enkele dagen tot levensbedreigende complicaties kan leiden.

Diagnose van leverklachten

Leverklachten kunnen worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder virale infecties, alcoholmisbruik, bepaalde medicijnen en andere medische aandoeningen. Enkele veel voorkomende symptomen van leverklachten zijn buikpijn, een opgeblazen gevoel, vermoeidheid, geelzucht en veranderingen in de stoelgang. Om leverklachten te diagnosticeren, begint een arts meestal met het afnemen van een medische geschiedenis en het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek. Ze kunnen ook bloedonderzoeken, beeldvormende onderzoeken zoals een echografie of CT-scan of een leverbiopsie bestellen om de oorzaak van de leverklachten te helpen bepalen. Het is belangrijk om medische hulp in te roepen voor leveraandoeningen, omdat onbehandelde of slecht behandelde leverproblemen tot ernstige complicaties kunnen leiden.

Behandeling van leverklachten: Geef je lever de zorg die het verdient

Je lever is het werkpaard van je lichaam—het zuivert je bloed, breekt gifstoffen af, en zorgt ervoor dat je lichaam soepel blijft draaien. Maar wat als je lever zelf overbelast raakt en begint te sputteren? Dan is het tijd voor actie! De behandeling van leverklachten begint met het aanpakken van de oorzaak, en dat kan variëren van een eenvoudig dieet en levensstijl aanpassingen tot meer gerichte medische zorg.

Detox met voeding: De eerste stap naar herstel

Een gezonde lever start in de keuken. Leverklachten kunnen vaak sterk verbeteren door over te schakelen op een levervriendelijk dieet. Denk aan antioxidantenrijke voeding zoals bladgroenten, bessen en knoflook—ze helpen je lever om gifstoffen sneller af te voeren. Vermijd zwaar bewerkt voedsel, alcohol, en overmatig vet. Vervang die met gezonde vetten zoals olijfolie en omega-3 uit vis, die je lever de brandstof geven die het nodig heeft om weer in balans te komen.

Rust en herstel: Je lever verdient rust

Net als de rest van je lichaam, heeft je lever rust nodig om te herstellen. Stress en overbelasting kunnen een zware druk op je lever uitoefenen, dus zorg ervoor dat je voldoende rust neemt. Goed ontspannen en voldoende slaap kunnen helpen om je lichaam, en vooral je lever, de tijd te geven om zich te herstellen en gifstoffen efficiënt af te voeren.

Medicamenteuze ondersteuning: Als je lever extra hulp nodig heeft

In sommige gevallen, zoals bij leverontsteking of een leverziekte zoals hepatitis, kan de arts medicijnen voorschrijven om de lever te ondersteunen. Antivirale middelen kunnen helpen bij virale infecties zoals hepatitis B of C, terwijl immunosuppressiva kunnen worden gebruikt bij auto-immuun leveraandoeningen. Als leververvetting het probleem is, kunnen medicijnen om je cholesterol te verlagen of diabetes te reguleren, onderdeel zijn van de behandeling.

Hydratatie: Water als levenselixer

Voldoende water drinken is essentieel om je lever goed te laten functioneren. Water helpt bij het doorspoelen van gifstoffen en ondersteunt de lever in zijn zuiveringstaken. Het is een eenvoudige stap die vaak wordt onderschat, maar een goed gehydrateerd lichaam betekent een beter functionerende lever.

Natuurlijke supplementen: Je lever wat extra liefde geven

Kruiden en supplementen zoals mariadistel, kurkuma en artisjokextract kunnen ook ondersteuning bieden aan een zwakke lever. Deze natuurlijke helpers zitten boordevol leverbeschermende stoffen die kunnen helpen bij het verminderen van ontsteking en het ondersteunen van de regeneratie van levercellen.

Bij ernstige leverproblemen: Intensieve medische zorg

Als de leverklachten te wijten zijn aan ernstigere aandoeningen zoals levercirrose of leverfalen, kan intensieve behandeling nodig zijn. Dit kan variëren van medicatie en nauwgezette monitoring, tot in het uiterste geval een levertransplantatie. Voor wie ernstige schade heeft opgelopen, kan een nauwe samenwerking met specialisten ervoor zorgen dat de leverfunctie zo goed mogelijk wordt ondersteund, of dat er een nieuwe, gezonde start gemaakt wordt met een transplantatie.

Je lever is een veerkrachtig orgaan, en met de juiste zorg en aandacht kan het vaak volledig herstellen. Geef je lever de rust, voeding en zorg die het nodig heeft, en het zal je belonen met een stralende gezondheid!

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over je lever, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.