Bijenkorfje: eetbaar en vol geneeskracht

Last Updated on 5 januari 2024 by M.G. Sulman

Bijenkorfje is een kruid dat al eeuwenlang wordt gebruikt in de kruidengeneekunde om ziekten te behandelen. Het is een lid van de lipbloemenfamilie en heeft grote groene bladeren en paarse bloemen. Het groeit over de hele wereld, ook in Nederland. De gezondheidsvoordelen van deze plant worden toegeschreven aan verschillende verbindingen, zoals flavonoïden, tannines en ursolinezuur, rozemarijnzuur en oleanolzuur, die ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen hebben.1Chen Y, Zhu Z, Guo Q, Zhang L, Zhang X. Variation in concentrations of major bioactive compounds in Prunella vulgaris L. related to plant parts and phenological stages. Biol Res. 2012;45(2):171-5. doi: 10.4067/S0716-97602012000200009. PMID: 23096361. Alle delen van het kruid zijn eetbaar en je kunt de bladeren toevoegen aan salades of andere gerechten. Het wordt ook verkocht in de vorm van pillen en vloeibare extracten, evenals in balsems en zalven die rechtstreeks op je huid kunnen worden aangebracht. Je kunt het online of in drogisterijen vinden.

Bijenkorfje is eetbaar en zit vol geneeskracht! / Bron: wikimedia Commons

Wat is het bijenkorfje?

Het bijenkorfje, behorend tot de lipbloemenfamilie (Labiatae of Lamiaceae), is de Nederlandse naam voor dit liefelijke plantje. Andere planten die tot deze familie behoren zijn onder andere lavendel, salie, tijm, rozemarijn, munt, citroenmelisse, basilicum, marjolein (majoraan), oregano en bevernel.

De bloem heeft een prachtige violetblauwe kleur en bloeit meestal van juni tot en met augustus. De groene bladeren hebben een hoogte van ongeveer 15 cm. Als volwassen plant wordt hij ongeveer 25 cm hoog. Hij kan temperaturen tot wel -25 graden Celsius verdragen. Voor een optimale groei adviseren we een plantafstand van 30 cm (8-11 planten per vierkante meter). Het bijenkorfje is gemakkelijk verkrijgbaar.

Dit is een plant die geschikt is voor open ruimtes. Het gedijt goed in een zonnige tuin op vruchtbare grond. In de winter heeft de plant bescherming nodig tegen overmatige regen en sneeuw. Tijdens de zomer is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de plant niet uitdroogt. Het bijenkorfje groeit als bodembedekker en kan goed gecombineerd worden met andere planten.

Synoniemen

Het bijenkorfje staat ook bekend als prunella vulgaris, prunella grandiflora of gewone brunel.

Botanische tekening bijenkorfje / Bron: Wikimedia Commons

Kenmerken

Het bijenkorfje heeft de volgende kenmerken:

  • Familie: Lamiaceae (lipbloemenfamilie)
  • Plant voor een open ruimte
  • Rijke violetblauwe bloemkleur
  • Bloeit van juni tot en met augustus
  • Groene bladeren die ongeveer 15 cm hoog zijn
  • Bereikt een volwassen hoogte van ongeveer 25 cm
  • Kan extreme temperaturen tot -25°C verdragen
  • Aanbevolen plantafstand is 30 cm (8-11 planten per vierkante meter)
  • Bodembedekker
  • Ideaal voor tuinen op het zuiden
  • Verlangt een zonnige plek op vruchtbare grond
  • Winterbescherming nodig tegen overvloedige regen en sneeuw
  • Belangrijk om uitdroging tijdens de zomer te voorkomen
  • Kan goed gecombineerd worden met andere planten
  • Gemakkelijk verkrijgbaar in tuincentra en kwekerijen
Bijenkorfje / Bron: Wikimedia Commons

Werkzame stoffen

Bijenkorfje bevat verschillende werkzame stoffen met diverse werkingen:

  • Flavonoïden: antioxidant, ontstekingsremmend
  • Triterpenen: ontstekingsremmend, antiviraal
  • Rosmarinezuur: ontstekingsremmend, antibacterieel
  • Looistoffen: adstringerend, antibacterieel
  • IJzer: belangrijk voor de bloedvorming
  • Kalium: ondersteunt de vochtbalans en spierfunctie
  • Vitamine C: antioxidant, ondersteunt het immuunsysteem
  • Vitamine K: bevordert de bloedstolling en botgezondheid
  • Etherische oliën: hebben antimicrobiële eigenschappen
  • Saponinen: ontstekingsremmend, bevorderen de immuniteit

De geneeskracht van het bijenforfje

Verschillende dier- en reageerbuisstudies suggereren dat het bijenkorfje gezondheidsvoordelen kan hebben en vol geneeskracht zit.mmfn]Healthline. Prunella vulgaris: Uses, Benefits, and Side Effects. https://www.healthline.com/nutrition/prunella-vulgaris (gezien op 28-6-2023)[/mfn] Er zijn anno 2024 echter maar heel weinig studies bij mensen die de effecten van dit kruid hebben onderzocht.

Complicaties van diabetes voorkomen

Het bijenkorfje kan complicaties helpen voorkomen die verband houden met diabetes, een ziekte die wordt gekenmerkt door hoge bloedsuikerspiegels. Studies in reageerbuizen en knaagdieren suggereren dat bepaalde verbindingen in het kruid enzymen kunnen remmen die koolhydraten in je lichaam afbreken en metaboliseren. Dit kan op zijn beurt leiden tot lagere bloedsuikerspiegels en een betere controle van je diabetes.2Raafat K, Wurglics M, Schubert-Zsilavecz M. Prunella vulgaris L. active components and their hypoglycemic and antinociceptive effects in alloxan-induced diabetic mice. Biomed Pharmacother. 2016 Dec;84:1008-1018. doi: 10.1016/j.biopha.2016.09.095. Epub 2016 Oct 18. PMID: 27768926.

Het bijenkorfje kan ook beschermen tegen atherosclerose, een verharding van de slagaders die het risico op een hartaanval verhoogt.3Chawla A, Chawla R, Jaggi S. Microvasular and macrovascular complications in diabetes mellitus: Distinct or continuum? Indian J Endocrinol Metab. 2016 Jul-Aug;20(4):546-51. doi: 10.4103/2230-8210.183480. PMID: 27366724; PMCID: PMC4911847. Diabetici hebben meer kans op het ontwikkelen van risicofactoren voor atherosclerose, waaronder slagaderbeschadiging door een hoge bloedsuikerspiegel, verhoogde triglyceriden en een hoog totaal en LDL (slecht) cholesterol.

Een 8 weken durende studie voedde diabetische muizen met een dieet met veel vet en cholesterol en gaf sommigen van hen een bijenkorfje-extract. De muizen die dit extract kregen, hadden een lager totaal bloedcholesterol, LDL (slechte) cholesterol en triglyceriden. Het extract leidde ook tot verbeteringen in de hartfunctie.4Hwang SM, Kim JS, Lee YJ, Yoon JJ, Lee SM, Kang DG, Lee HS. Anti-diabetic atherosclerosis effect of Prunella vulgaris in db/db mice with type 2 diabetes. Am J Chin Med. 2012;40(5):937-51. doi: 10.1142/S0192415X12500693. PMID: 22928826.

Kankerbestrijdende eigenschappen

Bepaalde verbindingen in het bijenkorfje hebben kankerbestrijdende effecten hebben. In reageerbuisstudies is aangetoond dat specifieke koolhydraten in de plant kankerceldood veroorzaken en tumorgroei voorkomen.5Feng L, Jia XB, Shi F, Chen Y. Identification of two polysaccharides from Prunella vulgaris L. and evaluation on their anti-lung adenocarcinoma activity. Molecules. 2010 Jul 27;15(8):5093-103. doi: 10.3390/molecules15085093. PMID: 20714287; PMCID: PMC6257780.

Ondersteunend bij de behandeling van herpes

Het bijenkorfje wordt vaak genoemd als een mogelijke behandeling voor het herpes simplex-virus (HSV), dat wordt gekenmerkt door besmettelijke zweren rond je mond of geslachtsdelen. Het bijenkorfje blokkeert niet alleen de verspreiding van het virus, maar kan ook beschermen tegen herpes door de activiteit van immuuncellen zoals macrofagen te stimuleren, die je lichaam helpen infecties te bestrijden.6Fang X, Chang RC, Yuen WH, Zee SY. Immune modulatory effects of Prunella vulgaris L. Int J Mol Med. 2005 Mar;15(3):491-6. PMID: 15702244.

Ontstekingsremmende werking

Bijenkorfje kan ontstekingen in je lichaam tegengaan. Een reageerbuisstudie in menselijke hartspiercellen wees uit dat een extract van dit plantje de activiteit onderdrukte van ontstekingseiwitten waarvan bekend is dat ze leiden tot de ontwikkeling van hartaandoeningen en beroerten.7Park SH, Koo HJ, Sung YY, Kim HK. The protective effect of Prunella vulgaris ethanol extract against vascular inflammation in TNF-α-stimulated human aortic smooth muscle cells. BMB Rep. 2013 Jul;46(7):352-7. doi: 10.5483/bmbrep.2013.46.7.214. PMID: 23884101; PMCID: PMC4133916.

Onderzoek heeft ook uitgewezen dat het darmontsteking bij muizen bestrijdt. Het kan beschermen tegen ziekten zoals colitis, een ontstekingsaandoening van de dikke darm die diarree, buikpijn en rectale bloedingen kan veroorzaken.8Haarberg KM, Wymore Brand MJ, Overstreet AM, Hauck CC, Murphy PA, Hostetter JM, Ramer-Tait AE, Wannemuehler MJ. Orally administered extract from Prunella vulgaris attenuates spontaneous colitis in mdr1a(-/-) mice. World J Gastrointest Pharmacol Ther. 2015 Nov 6;6(4):223-37. doi: 10.4292/wjgpt.v6.i4.223. PMID: 26558156; PMCID: PMC4635162. Er zijn anno 2024 nog geen studies bij mensen verricht die de ontstekingsremmende effecten van dit kruid hebben onderzocht.

Bijenkorfje / Bron: Wikimedia Commons

Bijenkorfje is eetbaar

Het jonge blad van het bijenkorfje is eetbaar. Je kunt het toevoegen aan salades of het kan worden gebruikt als smaakmaker in gerechten. Het heeft een lichte, kruidige smaak.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het bijenkorfje, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.