Bijenkorfje: eetbaar en vol geneeskracht

Last Updated on 4 april 2025 by M.G. Sulman

Bijenkorfje is een kruid dat al eeuwenlang wordt gebruikt in de kruidengeneekunde om ziekten te behandelen. Het is een lid van de lipbloemenfamilie en heeft grote groene bladeren en paarse bloemen. Het groeit over de hele wereld, ook in Nederland. De gezondheidsvoordelen van deze plant worden toegeschreven aan verschillende verbindingen, zoals flavonoïden, tannines en ursolinezuur, rozemarijnzuur en oleanolzuur, die ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen hebben.¹Chen Y, Zhu Z, Guo Q, Zhang L, Zhang X. Variation in concentrations of major bioactive compounds in Prunella vulgaris L. related to plant parts and phenological stages. Biol Res. 2012;45(2):171-5. doi: 10.4067/S0716-97602012000200009. PMID: 23096361. Alle delen van het kruid zijn eetbaar en je kunt de bladeren toevoegen aan salades of andere gerechten. Het wordt ook verkocht in de vorm van pillen en vloeibare extracten, evenals in balsems en zalven die rechtstreeks op je huid kunnen worden aangebracht. Je kunt het online of in drogisterijen vinden.

Wat is het bijenkorfje?

Het bijenkorfje, behorend tot de lipbloemenfamilie (Labiatae of Lamiaceae), is de Nederlandse naam voor dit liefelijke plantje. Andere planten die tot deze familie behoren zijn onder andere lavendel, salie, tijm, rozemarijn, munt, citroenmelisse, basilicum, marjolein (majoraan), oregano en bevernel.

De bloem heeft een prachtige violetblauwe kleur en bloeit meestal van juni tot en met augustus. De groene bladeren hebben een hoogte van ongeveer 15 cm. Als volwassen plant wordt hij ongeveer 25 cm hoog. Hij kan temperaturen tot wel -25 graden Celsius verdragen. Voor een optimale groei adviseren we een plantafstand van 30 cm (8-11 planten per vierkante meter). Het bijenkorfje is gemakkelijk verkrijgbaar.

Dit is een plant die geschikt is voor open ruimtes. Het gedijt goed in een zonnige tuin op vruchtbare grond. In de winter heeft de plant bescherming nodig tegen overmatige regen en sneeuw. Tijdens de zomer is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de plant niet uitdroogt. Het bijenkorfje groeit als bodembedekker en kan goed gecombineerd worden met andere planten.

Synoniemen

Het bijenkorfje staat ook bekend als prunella vulgaris, prunella grandiflora of gewone brunel.

Kenmerken

Het bijenkorfje heeft de volgende kenmerken:

• Familie: Lamiaceae (lipbloemenfamilie)
• Plant voor een open ruimte
• Rijke violetblauwe bloemkleur
• Bloeit van juni tot en met augustus
• Groene bladeren die ongeveer 15 cm hoog zijn
• Bereikt een volwassen hoogte van ongeveer 25 cm
• Kan extreme temperaturen tot -25°C verdragen
• Aanbevolen plantafstand is 30 cm (8-11 planten per vierkante meter)
• Bodembedekker
• Ideaal voor tuinen op het zuiden
• Verlangt een zonnige plek op vruchtbare grond
• Winterbescherming nodig tegen overvloedige regen en sneeuw
• Belangrijk om uitdroging tijdens de zomer te voorkomen
• Kan goed gecombineerd worden met andere planten
• Gemakkelijk verkrijgbaar in tuincentra en kwekerijen

Werkzame stoffen

Bijenkorfje bevat verschillende werkzame stoffen met diverse werkingen:

• Flavonoïden: antioxidant, ontstekingsremmend
• Triterpenen: ontstekingsremmend, antiviraal
• Rosmarinezuur: ontstekingsremmend, antibacterieel
• Looistoffen: adstringerend, antibacterieel
• IJzer: belangrijk voor de bloedvorming
• Kalium: ondersteunt de vochtbalans en spierfunctie
• Vitamine C: antioxidant, ondersteunt het immuunsysteem
• Vitamine K: bevordert de bloedstolling en botgezondheid
• Etherische oliën: hebben antimicrobiële eigenschappen
• Saponinen: ontstekingsremmend, bevorderen de immuniteit

De geneeskracht van het bijenforfje

Verschillende dier- en reageerbuisstudies suggereren dat het bijenkorfje gezondheidsvoordelen kan hebben en vol geneeskracht zit.mmfn]Healthline. Prunella vulgaris: Uses, Benefits, and Side Effects. https://www.healthline.com/nutrition/prunella-vulgaris (gezien op 28-6-2023)[/mfn] Er zijn anno 2025 echter maar heel weinig studies bij mensen die de effecten van dit kruid hebben onderzocht.

Complicaties van diabetes voorkomen

Het bijenkorfje kan complicaties helpen voorkomen die verband houden met diabetes, een ziekte die wordt gekenmerkt door hoge bloedsuikerspiegels. Studies in reageerbuizen en knaagdieren suggereren dat bepaalde verbindingen in het kruid enzymen kunnen remmen die koolhydraten in je lichaam afbreken en metaboliseren. Dit kan op zijn beurt leiden tot lagere bloedsuikerspiegels en een betere controle van je diabetes.²Raafat K, Wurglics M, Schubert-Zsilavecz M. Prunella vulgaris L. active components and their hypoglycemic and antinociceptive effects in alloxan-induced diabetic mice. Biomed Pharmacother. 2016 Dec;84:1008-1018. doi: 10.1016/j.biopha.2016.09.095. Epub 2016 Oct 18. PMID: 27768926.

Het bijenkorfje kan ook beschermen tegen atherosclerose, een verharding van de slagaders die het risico op een hartaanval verhoogt.³Chawla A, Chawla R, Jaggi S. Microvasular and macrovascular complications in diabetes mellitus: Distinct or continuum? Indian J Endocrinol Metab. 2016 Jul-Aug;20(4):546-51. doi: 10.4103/2230-8210.183480. PMID: 27366724; PMCID: PMC4911847. Diabetici hebben meer kans op het ontwikkelen van risicofactoren voor atherosclerose, waaronder slagaderbeschadiging door een hoge bloedsuikerspiegel, verhoogde triglyceriden en een hoog totaal en LDL (slecht) cholesterol.

Een 8 weken durende studie voedde diabetische muizen met een dieet met veel vet en cholesterol en gaf sommigen van hen een bijenkorfje-extract. De muizen die dit extract kregen, hadden een lager totaal bloedcholesterol, LDL (slechte) cholesterol en triglyceriden. Het extract leidde ook tot verbeteringen in de hartfunctie.⁴Hwang SM, Kim JS, Lee YJ, Yoon JJ, Lee SM, Kang DG, Lee HS. Anti-diabetic atherosclerosis effect of Prunella vulgaris in db/db mice with type 2 diabetes. Am J Chin Med. 2012;40(5):937-51. doi: 10.1142/S0192415X12500693. PMID: 22928826.

Kankerbestrijdende eigenschappen

Bepaalde verbindingen in het bijenkorfje hebben kankerbestrijdende effecten hebben. In reageerbuisstudies is aangetoond dat specifieke koolhydraten in de plant kankerceldood veroorzaken en tumorgroei voorkomen.⁵Feng L, Jia XB, Shi F, Chen Y. Identification of two polysaccharides from Prunella vulgaris L. and evaluation on their anti-lung adenocarcinoma activity. Molecules. 2010 Jul 27;15(8):5093-103. doi: 10.3390/molecules15085093. PMID: 20714287; PMCID: PMC6257780.

Ondersteunend bij de behandeling van herpes

Het bijenkorfje wordt vaak genoemd als een mogelijke behandeling voor het herpes simplex-virus (HSV), dat wordt gekenmerkt door besmettelijke zweren rond je mond of geslachtsdelen. Het bijenkorfje blokkeert niet alleen de verspreiding van het virus, maar kan ook beschermen tegen herpes door de activiteit van immuuncellen zoals macrofagen te stimuleren, die je lichaam helpen infecties te bestrijden.⁶Fang X, Chang RC, Yuen WH, Zee SY. Immune modulatory effects of Prunella vulgaris L. Int J Mol Med. 2005 Mar;15(3):491-6. PMID: 15702244.

Ontstekingsremmende werking

Bijenkorfje kan ontstekingen in je lichaam tegengaan. Een reageerbuisstudie in menselijke hartspiercellen wees uit dat een extract van dit plantje de activiteit onderdrukte van ontstekingseiwitten waarvan bekend is dat ze leiden tot de ontwikkeling van hartaandoeningen en beroerten.⁷Park SH, Koo HJ, Sung YY, Kim HK. The protective effect of Prunella vulgaris ethanol extract against vascular inflammation in TNF-α-stimulated human aortic smooth muscle cells. BMB Rep. 2013 Jul;46(7):352-7. doi: 10.5483/bmbrep.2013.46.7.214. PMID: 23884101; PMCID: PMC4133916.

Onderzoek heeft ook uitgewezen dat het darmontsteking bij muizen bestrijdt. Het kan beschermen tegen ziekten zoals colitis, een ontstekingsaandoening van de dikke darm die diarree, buikpijn en rectale bloedingen kan veroorzaken.⁸Haarberg KM, Wymore Brand MJ, Overstreet AM, Hauck CC, Murphy PA, Hostetter JM, Ramer-Tait AE, Wannemuehler MJ. Orally administered extract from Prunella vulgaris attenuates spontaneous colitis in mdr1a(-/-) mice. World J Gastrointest Pharmacol Ther. 2015 Nov 6;6(4):223-37. doi: 10.4292/wjgpt.v6.i4.223. PMID: 26558156; PMCID: PMC4635162. Er zijn anno 2025 nog geen studies bij mensen verricht die de ontstekingsremmende effecten van dit kruid hebben onderzocht.

Toepassingsvormen en gebruik van het bijenkorfje (prunella vulgaris)

Het bijenkorfje – oftewel gewone brunel (Prunella vulgaris) – is een klein plantje met een groot hart. Eeuwenlang werd het gebruikt in kloostertuinen en volksgeneeskunde, vooral bij wondverzorging, keelpijn en ontstekingen. Het mooie is: je kunt er thuis ook mee aan de slag. Van thee tot kompres, dit is hoe je brunel veilig en effectief toepast.

Thee – zacht bij keelpijn en ontsteking

De meest toegankelijke manier om brunel te gebruiken is als infusie. De thee heeft een milde, kruidige smaak en werkt verzachtend bij keelpijn, gezwollen klieren of beginnende verkoudheid.

🫖 Zo maak je het:

• 1 theelepel gedroogd kruid per kop heet water

• 5 tot 8 minuten laten trekken, dan zeven

• Eventueel een schepje honing toevoegen

📅 Gebruik:
1 tot 3 kopjes per dag bij keelpijn of ontstekingen in de mond-keelstreek.

Gorgeldrank of mondspoeling – bij aften en keelontsteking

Brunel heeft een sterke reputatie als helend mondspoelmiddel. Perfect bij aften, gezwollen tandvlees of keelpijn.

💧 Zo gebruik je het:

• Zet een dubbele sterkte thee (2 tl per kop)

• Laat afkoelen tot lauw

• Gebruik als spoeling of gorgeldrank, 2 tot 3 keer per dag

• Niet doorslikken bij gebruik als mondspoeling

Kompres of wondspoeling – bij snijwondjes en huidontstekingen

Door de ontsmettende en samentrekkende werking is brunel ook geschikt voor uitwendig gebruik. Vooral bij kleine wonden, schaafplekken, eczeem of insectenbeten.

🧼 Zo maak je een kompres:

• Zet een aftreksel (2 eetlepels kruid op 250 ml kokend water)

• Laat afkoelen tot lauw

• Doordrenk een doek of watje

• Breng aan op de huid, 10–15 minuten

🌿 Je kunt het ook in een (zit)bad toevoegen bij huidklachten.

Tinctuur – geconcentreerd en lang houdbaar

Een tinctuur is een alcoholisch extract van brunel. Krachtig spul, dat bij beginnende ontstekingen of hormonale disbalans ondersteuning kan bieden.

💡 Gebruik:

• 10–20 druppels in een glas water, 2x per dag

• Alleen op advies van een herborist of fytotherapeut

• Niet gebruiken tijdens zwangerschap of bij kinderen

Olie of zalf – huidverzorgend en verzachtend

Je kunt brunel ook verwerken tot een kruidenolie of zalf. Dit wordt uitwendig gebruikt bij eczeem, droge huid, kloofjes of zonnebrand.

🧴 DIY-tip:
Laat gedroogde brunelbloemen 2–3 weken trekken in biologische zonnebloemolie op een warme plek. Zeef en gebruik puur, of meng met bijenwas tot een zalf.

Wat je moet onthouden

• Gebruik alleen schoon, ongeverfd en onbespoten kruid

• Niet langdurig gebruiken zonder pauzes of begeleiding

• Combineert goed met salie, weegbree of kamille bij keelpijn

• Raadpleeg bij twijfel een fytotherapeut, zeker bij inwendig gebruik

Prunella vulgaris is een klein maar veelzijdig kruid. Bescheiden in uiterlijk, maar groots in werking. Met een beetje kennis en aandacht kun je het inzetten als natuurlijke EHBO’er in huis – zacht voor lichaam én ziel. 🌿💜

🌿 Receptenkaart bijenkorfje (Prunella vulgaris)

🍵 Keelverzachtende bijenkorfje-thee

Bij keelpijn, opgezwollen klieren of beginnende verkoudheid

Ingrediënten
– 1 theelepel gedroogde gewone brunel
– 200 ml kokend water
– Eventueel: wat honing of een schijfje gember

Bereiding

1. Doe het kruid in een kopje of theezeefje.

2. Giet er kokend water overheen.

3. Laat 5 tot 8 minuten trekken met een schoteltje erop.

4. Zeef de thee en drink warm, liefst slokje voor slokje.

Gebruik

• Drink 2 à 3 kopjes per dag bij keelpijn of mondontstekingen.
• Ook geschikt als gorgeldrank (niet doorslikken).

🩹 Verzachtend kompres bij wondjes of huidirritatie

Voor kleine snijwonden, eczeem of insectenbeten

Ingrediënten
– 2 eetlepels gedroogd bijenkorfje
– 250 ml kokend water
– Schoon doekje, wattenschijfje of gaasje

Bereiding

1. Giet het water over het kruid in een hittebestendige kom.

2. Laat 10 minuten trekken en afkoelen tot lauw.

3. Zeef de vloeistof.

4. Doordrenk een doekje of gaasje met het aftreksel.

5. Leg op de aangedane huid, 10–15 minuten.

Gebruik

• 1 tot 2 keer per dag bij huidklachten.
• Niet gebruiken op open wonden die diep of ontstoken zijn.

📝 Let op

• Gebruik alleen schoon, biologisch gekweekt kruid.
• Niet gebruiken tijdens zwangerschap of bij kinderen onder 6 jaar zonder advies.
• Voor inwendig gebruik: max. 2 weken aaneengesloten gebruiken, dan pauze.

🍽️ Is het bijenkorfje (Prunella vulgaris) eetbaar?

Ja, Prunella vulgaris – oftewel gewone brunel, het “echte” bijenkorfje – is eetbaar, maar met mate én met de juiste toepassing.

Wat kun je ervan eten?

• De jonge blaadjes zijn eetbaar en worden soms gebruikt als groen kruid in salades, soepen of pesto’s. Ze hebben een milde, iets bittere smaak.

• De bloemen zijn ook eetbaar en worden vooral als decoratie gebruikt op salades, toetjes of gebak. Ze zijn niet uitgesproken van smaak, maar maken een bord wél vrolijk.

Hoe gebruik je het?

• Als groen kruid in kleine hoeveelheden, liefst vers geoogst

• In een thee bij keelpijn of lichte ontsteking

• Als versiering op borden, vooral in de zomermaanden

⚠️ Waar moet je op letten?

• Gebruik alleen planten uit schone gebieden, zonder pesticiden of hondenuitlaatplekken.

• Niet verwarren met andere lipbloemigen die er op lijken maar niet eetbaar zijn.

• Niet in grote hoeveelheden eten – het is een geneeskrachtig kruid, dus bedoeld als accent of ondersteuning, geen hoofdgerecht.

• Bij zwangerschap, borstvoeding of medicijngebruik: liever eerst overleggen met een deskundige.

✅ Samenvatting:
Prunella vulgaris is eetbaar, vooral het jonge blad en de bloemen, maar zie het als een culinair en geneeskrachtig kruid – niet als groente. Het voegt kleur, zachtheid en een tikje kruidenwijsheid toe aan je bord. 🌿

🧈 Recept: bloemige kruidenboter met bijenkorfje

Ingrediënten

– 100 g roomboter (op kamertemperatuur)
– 1 handje jonge blaadjes van gewone brunel (fijngehakt)
– 1 theelepel verse bloemen van brunel (optioneel: wat extra voor bovenop)
– 1 klein teentje knoflook (fijngeperst)
– Snufje zeezout
– Eventueel: wat citroenrasp of een blaadje fijngehakte peterselie

Zo maak je het

1. Laat de boter op kamertemperatuur zacht worden.

2. Meng in een kommetje de boter met de fijngehakte brunelblaadjes, knoflook, zout en eventuele extra’s.

3. Roer tot alles goed verdeeld is.

4. Voeg op het eind voorzichtig de bloemen toe voor een kleurrijk accent.

5. Schep op een stukje bakpapier en rol tot een worstje, of doe het in een schaaltje.

6. Laat opstijven in de koelkast (minstens 30 minuten).

Serveertip

Snijd schijfjes van de kruidenboter en leg ze op warm brood, toast, gebakken aardappels of bij gegrilde groenten. Strooi er een paar extra verse bloemblaadjes overheen net voor het serveren.

🌿 Bewaren: in de koelkast tot een week, of invriezen in porties.
🌸 Variatie: combineer ook met andere eetbare bloemen zoals viooltje, goudsbloem of bieslookbloemetjes.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het bijenkorfje, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.