Zevenblad: eetbaar en gezond of giftig?

Last Updated on 22 april 2025 by M.G. Sulman

Zevenblad (Aegopodium podagraria) is een vaste plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae) en wordt vaak als onkruid beschouwd. De plant woekert sterk en staat daarom ook wel bekend als ‘tuinmansverdriet’. Sommige mensen denken ook dat de plant giftig is, maar dat is niet zo. Integendeel, zevenblad is eetbaar! De bladeren van zevenblad zijn vergelijkbaar met spinazie en kunnen op dezelfde manier worden bereid, bijvoorbeeld door ze te koken, te stomen of te roerbakken. Gedroogd kan ze gebruikt worden als keukenkruid – het smaakt wat naar peterselie – en natuurlijk voor thee. Zevenbladthee is niet alleen lekker, maar ook zeer gezond!

Wat is zevenblad?

Aegopodium podagraria, gewoonlijk zevenblad genoemd, is een bloeiende plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae) die op schaduwrijke plaatsen groeit. Andere veel voorkomende namen zijn tuinmansverdriet, drieblad, wilde vlier, hanepoot, kraaiepoot, geitenpoot, Gerardskruid, geer(s), heers, hirs en flerecijnkruid.¹Zie o.a.: Correspondentie.. “De avondpost”. ‘s-Gravenhage, 19-06-1907, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 07-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB27:017852077:mpeg21:p00009

De plant is inheems in Europa en Azië, maar is over de hele wereld geïntroduceerd als sierplant, waar het af en toe een ecologische bedreiging vormt als invasieve exotische plant.

Het is een plant, die in juni en juli onder gunstige omstandigheden met witte bloemtrossen bloeit. Ze groeit overal in Nederland op beschaduwde plaatsen langs wegen, heggen en sloten, vooral ook in bossen.²Correspondentie.. “De avondpost”. ‘s-Gravenhage, 19-06-1907, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 07-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB27:017852077:mpeg21:p00009

Waar komt de naam vandaan?

Aegopodium podagraria

De Latijnse naam Aegopodium is afgeleid van het Griekse woord ‘aigos’, wat geit betekent, en ‘podrion’, wat pootje betekent. Dit verwijst naar de vorm van de kroonblaadjes, die lijken op een geitenhoef. De term ‘podagraria’ in de naam Aegopodium podagraria is afgeleid van het Latijnse woord ‘podagra’, wat jicht betekent.

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat ‘podagra’ is samengesteld uit ‘podos’, wat voet betekent, en ‘agra’, wat vastnemen betekent. Jicht is een pijnlijke aandoening die voorkomt in de gewrichten, vooral in de grote teen of duim, en wordt veroorzaakt door ophoping van urinezuurkristallen. Voedsel met een hoog purinegehalte, zoals koffie, vlees en rode wijn, kan bijdragen aan de vorming van urinezuur in het lichaam. Jicht was vroeger vooral een ziekte die voorkwam bij de adel en welgestelden, omdat zij zich het luxueuze eten en drinken konden veroorloven dat bijdroeg aan de aandoening.

Gerardskruid

Volgens sommige bronnen verwijst de naam Gerard in de plantnaam ‘Gerardskruid’ naar Sint Gerardus Majella. Volgens de overlevering zou deze heilige zevenblad hebben gebruikt om zijn jicht of reuma te behandelen. Echter, deze heilige stierf op zijn 29e en het is onwaarschijnlijk dat hij op zo’n jonge leeftijd jicht zou hebben gehad. Bovendien leefde Sint Gerardus van 1726 tot 1755, terwijl de naam ‘Geeraerts-cruydt’ al tweehonderd jaar eerder werd genoemd door Rembert Dodoens.

Het lijkt dus waarschijnlijker dat de naam Gerard in de plantnaam verwijst naar Gerardus van Brogne, een Belgische abt die stierf in 959. Echter, er is geen duidelijke relatie gevonden tussen deze Gerardus en jicht.

Al met al blijft de oorsprong van de naam Gerardus in de plantnaam onduidelijk en kan het slechts worden beschouwd als een interessant onderdeel van de geschiedenis en folklore van deze plant.

Beschrijving

Deze kruidachtige vaste plant groeit tot een hoogte van 100 cm vanuit ondergrondse wortelstokken. De stengels zijn rechtopstaand, hol en gegroefd. De bovenste bladeren zijn drietallig, breed en getand. Hij bloeit in het voorjaar en de vroege zomer. Talrijke bloemen zijn gegroepeerd in een parapluvormige bloemkop die bekend staat als een samengesteld scherm. Het hoofdscherm is verder onderverdeeld in verschillende secundaire schermen. Elk scherm heeft 15 tot 20 stralen (steeltjes) die elk zijn bedekt met een enkele, kleine witte bloem met vijf bloemblaadjes. Ze worden bezocht door vele soorten bestuivende insecten. De vruchten komen in de late zomer en herfst en zijn eivormig. Het is een geribd vruchtje van 4 mm lang. Zevenblad groeit in principe op alle soorten grond, maar is bij uitstek geschikt voor voedzame en humusrijke grondsoorten.

Is zevenblad giftig?

Zevenblad is niet giftig, maar je moet wel oppassen bij wildpluk. de plant kan namelijk snel verward worden met gevlekte scheerling of grote watereppe, welke giftig zijn. Het blad ziet er weliswaar anders uit, maar een onervaren plukker kan snel de fout ingaan.

Zevenblad kun je goed herkennen aan de driehoekige bladsteel. Fijngewreven blad ruikt lichtjes naar wortel (peen) of peterselie.³MergenMetz. Zevenblad. https://mergenmetz.nl/tuin/groentesoorten/zevenblad/ (ingezien op 7-5-2023)

Zevenblad is eetbaar

Hoe smaakt zevenblad?

Zevenblad heeft een enigszins aards aroma, dat doet denken aan worteltjes en peterselie. Gedroogd heeft het vooral veel weg van peterselie.

Zevenblad als groente

Zevenblad is een plant die overal te vinden is waar mensen zijn. Het is een gratis, gezonde voedselbron die bijna het hele jaar door beschikbaar is. Het werd eeuwenlang als groente gebruikt, zelfs na de introductie van spinazie in de zestiende eeuw.

Vers of gedroogd

Het jonge blad kan worden geplukt en gebruikt als spinazie in gerechten zoals smoothies en soepen. Gedroogd kan het als keukenkruid worden gebruikt of als thee worden gedronken. De zeer jonge, nog uitvouwende bladeren kunnen als sla worden gegeten, terwijl bladeren geplukt na de bloei een scherpere smaak hebben en laxerend werken.

Zelfs de bloemen zijn eetbaar en kunnen worden gebruikt om azijn, olie of kruidenlimonade op smaak te brengen. Jong zevenblad kan worden fijngehakt en worden geserveerd in combinatie met eieren en gebakken aardappelen. De bladstelen kunnen rauw of gestoomd worden gegeten nadat ze zijn ontdaan van de vezels. Niet te oud zevenbladblad kan worden gebruikt om een heerlijke groene pesto van te maken.

Voedingswaarde

Zevenblad is een zeer voedzame plant met veel vitaminen en mineralen. Het bevat vitamine C, vitamine A, vitamine K, calcium, kalium, magnesium en ijzer. Bovendien bevat zevenblad flavonoïden, die een antioxidantwerking hebben en ontstekingsremmend kunnen werken.

De voedingswaarde kan variëren afhankelijk van de groeiomstandigheden en het oogstmoment, maar over het algemeen is zevenblad een gezonde aanvulling op je dagelijkse dieet.

Hieronder een overzichtje van de voedingswaarde van zevenblad per 100 gram:

• Energie: 18 kcal
• Koolhydraten: 3,3 g
• Vet: 0,5 g
• Eiwit: 1,8 g
• Vezels: 2,5 g
• Vitamine A: 2100 IU
• Vitamine C: 29 mg
• Calcium: 440 mg
• IJzer: 2,8 mg
• Kalium: 600 mg
• Caroteen: 6,5 mg
• Magnesium: 58 mg
• Kiezelzuur: 0,33 g

Kiezelzuur of silicium is een belangrijk sporenelement voor het menselijk lichaam. Je hebt het nodig voor de vorming en het onderhoud van gezonde huid, haar en nagels.

Zevenblad is gezond en zit vol geneeskracht!

Zevenblad kan worden gebruikt in verschillende vormen, waaronder thee, zitbaden, en tinctuur. Het wordt in de kruidengeneeskunde gebruikt ter behandeling van verschillende aandoeningen, zoals jicht, reuma, artritis, hoesten, verstoppingen, en spataderen.

Deze medicinale plant bevat veel kalium en heeft daardoor een vochtafdrijvende werking. Zevenblad kan daardoor het urinezuurgehalte in het lichaam omlaag brengen. Urinezuur is een giftig afvalzuur dat wordt gevormd bij de stofwisseling van purines. Mensen met jicht hebben te veel urinezuur in het lichaam en raken dit niet kwijt.

De plant heeft ook een gunstig effect op je bloedsuikergehalte, wat goed is voor mensen met diabetes en het metabool syndroom. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat zevenblad-tinctuur kan helpen bij het verminderen van het triglyceridegehalte in het bloedplasma, wat goed nieuws is voor mensen met obesitas of overgewicht.

Zalf maken van zevenblad: toepassing bij huidklachten

Waarom zevenblad op je huid?

Zevenblad wordt vaak gezien als vervelend woekerkruid in de tuin, maar deze plant verdient eigenlijk een plekje op je nachtkastje – in een potje zalf. Want wist je dat zevenblad traditioneel gebruikt werd bij gewrichtspijn, insectenbeten en huidirritaties? Niet alleen in de soep dus, maar ook op je huid.

De bladeren bevatten stoffen die bekendstaan om hun ontstekingsremmende, kalmerende en licht verkoelende werking. Denk aan beten die jeuken, knieën die zeuren of eczeemplekjes die vragen om zachtheid. En het mooiste? Je maakt het gewoon zelf – uit je eigen tuin.

Wat heb je nodig?

Voor een eenvoudige zevenbladzalf gebruik je:

• een flinke hand vers geplukt zevenblad (liefst jong blad)

• een plantaardige olie naar keuze (bijv. zonnebloem-, olijf- of amandelolie)

• bijenwas (of plantaardig alternatief zoals candelillawas)

• eventueel: lavendelolie of tea tree (voor extra geur of werking)

Stap 1 – Maak een plantenolie (maceraat)

Snijd het verse zevenblad grof en doe het in een schone glazen pot. Giet er olie overheen tot alles onderstaat. Zet dit potje gedurende 2 tot 3 weken op een lichte (niet hete) plek en schud het dagelijks even om.
Heb je minder geduld? Verwarm dan au bain-marie gedurende 1 à 2 uur op heel laag vuur – de olie mag niet pruttelen.

Na het trekken giet je de olie door een doek of fijne zeef. En dan heb je je zevenbladolie – de basis voor je zalf.

Stap 2 – Smelten en mengen

Verwarm 50 ml van je zelfgemaakte zevenbladolie au bain-marie. Voeg daar ongeveer 5 à 7 gram bijenwas aan toe en roer tot het helemaal is gesmolten. Giet het mengsel vervolgens in een schoon glazen potje of blikje en laat het afkoelen.

Wil je wat extra geur of antibacteriële werking? Voeg dan als laatste een paar druppels etherische olie toe, vlak voordat je het mengsel in het potje giet.

Wanneer gebruik je de zalf?

• Bij insectenbeten of brandnetelprik
• Op geïrriteerde huid of droge plekjes
• Bij lichte gewrichtspijn of spierpijn
• Voor de verzorging van ruwe handen of voeten

De zalf is zacht van aard en veilig voor dagelijks gebruik. Bewaar hem wel op een koele, donkere plek – dan blijft hij enkele maanden goed.

Een beetje groen geluk uit eigen tuin

Zevenblad zit misschien niet in een chique potje met gouden dop, maar wél boordevol werkzame stoffen. En er is iets troostends aan het idee dat een plant die je normaal weg wiedt, nu je huid mag kalmeren.

Wie weet kijk je vanaf nu anders naar dat groene spul tussen je vaste planten. Geen onkruid, maar een vriendelijk stukje geneeskracht – met liefde geplukt en met rust ingesmeerd.

🧴 Recept: Zelf zevenbladzalf maken

Voor: een klein potje (ca. 50 ml)
Gebruik bij: jeuk, insectenbeten, droge huid, lichte gewrichtspijn

🌿 Ingrediënten:

• 1 flinke hand vers zevenblad, grof gesneden

• 60 ml plantaardige olie (olijf-, zonnebloem- of amandelolie)

• 5 à 7 gram bijenwas (of candelillawas voor een vegan variant)

• (optioneel) 5 druppels etherische olie (bijv. lavendel of tea tree)

🥣 Bereidingswijze:

1. Maak een zevenbladolie (maceraat):
   – Doe het verse zevenblad in een glazen pot en giet de olie eroverheen tot alles onderstaat.
   – Laat 2–3 weken trekken op een lichte plek (dagelijks schudden), of verwarm au bain-marie op laag vuur gedurende 1–2 uur.

2. Zeef de olie door een doek of fijne zeef.

3. Verwarm 50 ml van de zevenbladolie au bain-marie.
   – Voeg de bijenwas toe en roer tot alles is gesmolten.
   – Haal van het vuur en voeg eventueel etherische olie toe.

4. Giet het mengsel in een schoon potje en laat het afkoelen.

🧊 Bewaren:

Koel en donker bewaren – blijft ca. 3–6 maanden goed.

🟢 Tip: Heb je geen verse bladeren? Gedroogd zevenblad werkt ook, maar iets minder krachtig. Gebruik dan iets meer en laat extra lang trekken.

Gebruik van zevenblad bij reuma en jicht (podagra)

Een kruid voor oude knieën (en vurige voeten)

Zevenblad staat in tuinen vaak bekend als dat brutale groen dat zich niks aantrekt van grenzen. Maar z’n officiële naam verraadt een ander verhaal: Aegopodium podagraria. Die laatste term – podagra – is een oude benaming voor jicht: een venijnige, plots opvlammende vorm van gewrichtspijn, meestal in de voet. Denk: een teen die ineens rood, warm, pijnlijk en bijna niet aan te raken is.

Al in de middeleeuwen werd zevenblad ingezet als huismiddel tegen dit soort pijn. Monniken kweekten het in kloostertuinen, en niet voor niets. Het werd gewaardeerd vanwege zijn ontstekingsremmende werking en de zuiverende invloed op het bloed – al gebruikte men toen uiteraard andere woorden. De wetenschap erachter was summier, maar de ervaring sprak boekdelen: wie zevenblad gebruikte, voelde verlichting.

Thee voor de gewrichten

Een eenvoudige manier om zevenblad van binnenuit te gebruiken, is via een infusie – oftewel: kruidenthee.

Zo maak je het: – Neem 1 à 2 theelepels vers of gedroogd zevenblad

• Overgiet met kokend water
• Laat 10 minuten trekken en zeef
• Drink 2–3 kopjes per dag, bij voorkeur tussen de maaltijden

De smaak? Licht aards, een tikje pittig, niet opdringerig. Je kunt eventueel een beetje citroenmelisse of munt toevoegen als je het wat frisser wilt maken. Deze thee zou licht urine-afdrijvend werken, wat bij jicht of reumatische klachten gewenst is: het lichaam helpt zodoende overtollig urinezuur af te voeren – één van de boosdoeners bij podagra.

Kompres of omslag bij warme, pijnlijke gewrichten

Wie meer voelt voor uitwendige toepassing, kan met zevenblad ook een kompres maken. Vooral bij gezwollen of warme gewrichten kan dit een weldadig effect hebben.

Zo doe je het: – Kneus een handjevol verse zevenbladblaadjes tot het wat sappig wordt

• Leg op een schone doek of gaasje
• Vouw dicht en leg het kompres op de pijnlijke plek
• Fixeer eventueel met een zwachtel of doek
• Laat 20–30 minuten rusten (langer mag ook)

Je kunt ook een warm (of juist koud) aftreksel maken van zevenblad en daarin een doek drenken. De warmte dringt dan dieper door, wat vooral bij stijve gewrichten prettig kan zijn.

Zalf: voor als je het dagelijks wil gebruiken

Heb je al kennisgemaakt met zevenbladzalf (zie hoofdstuk 1)? Dan weet je: deze toepassing is perfect voor mensen die dagelijks kampen met lichte gewrichtspijn of stijve vingers. Inmasseren na een warm bad, of voor het slapen: het kan net dat verschil maken.

Geen tovermiddel, wél trouwe bondgenoot

Zevenblad zal je reuma of jicht niet genezen. Maar het kan je wel helpen om het draaglijker te maken – als deel van een breder palet aan natuurlijke ondersteuning. En eerlijk? Soms is dat precies wat je nodig hebt: geen wonder, maar een beetje verlichting. Een warm kompres, een kop thee, een geur die rust brengt.

In een wereld vol pillen en poeders is het bijzonder troostrijk dat er planten zijn die gewoon tussen je tegels groeien, klaar om iets voor je te betekenen. Stil. Bescheiden. Maar trouw.

Hoe bestrijd je zevenblad op natuurlijke wijze?

Niet iedereen is fan

Zevenblad heeft fans. Mensen die er thee van trekken, zalf van maken, of het als wilde groente in hun omelet verwerken. Maar er zijn óók mensen – misschien jij? – die het vooral kennen als die onuitroeibare indringer tussen hun sierplanten. En eerlijk is eerlijk: zevenblad kán behoorlijk dominant zijn. Het woekert, het duikt overal op, en het lijkt soms net alsof het stiekem ondergronds plannen maakt. Maar geen paniek: je kunt het beheersen. Zonder gif, zonder oorlog. Met geduld. En een beetje handigheid.

🌱 Natuurlijke manieren om zevenblad in toom te houden

• Regelmatig maaien of afknippen
Door zevenblad consequent kort te houden (liefst vóór de bloei), verzwak je de plant. Hij steekt dan minder energie in wortelgroei. Niet één keer maaien en dan hopen op een wonder – het is een kwestie van volhouden. Denk: ritme, herhaling, standvastigheid.

• Bodembedekkers planten
Zevenblad houdt van licht en ruimte. Dus: geef ‘m dat niet. Plant stevige bodembedekkers zoals maagdenpalm, ooievaarsbek (Geranium macrorrhizum) of kruipend zenegroen. Deze groeien zó dicht dat zevenblad minder kans krijgt. Je zet natuur tegen natuur in – en dat voelt verrassend goed.

• Wortelbarrières gebruiken
Heb je een vaste border of groentebed waar je geen zevenblad in wilt? Overweeg wortelbegrenzer (bijv. stevige randfolie of ingegraven plastic/terracotta randen) om het wortelstelsel fysiek tegen te houden. Niet decoratief, wel doeltreffend.

• Bedekken met karton en mulch
Een eenvoudige, gifvrije methode:

• Knip het zevenblad zo kort mogelijk af
• Bedek de plek met stevig karton (zonder plastic of glanslaag)
• Leg daarop een dikke laag mulch: bijvoorbeeld houtsnippers, bladeren of compost
• Laat dit een seizoen liggen – het zevenblad raakt uitgeput door lichtgebrek

• Gericht en gecontroleerd oogsten
Oogsten als bestrijding? Zeker weten. Wie zevenblad telkens plukt voor thee, soep, pesto of zalf, put de wortels uit. Het helpt niet in één week, maar wel op lange termijn. En je krijgt er nog wat voor terug ook. Win-win, of toch op z’n minst een wapenstilstand.

Geen gif, geen haast – wel resultaat

Zevenblad vraagt om een andere houding dan veel ander ‘onkruid’. Niet vernietigen, maar sturen. Niet vloeken, maar omdenken. Ja, het is taai. Ja, het komt terug. Maar het is óók eetbaar, geneeskrachtig, nuttig voor insecten, én uiteindelijk te beteugelen. Zonder chemie. Zonder frustratie. Met een beetje humor en een lange adem kom je een heel eind.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het eten of bereiden van zevenblad, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.