Last Updated on 7 mei 2023 by M.G. Sulman
Zevenblad (Aegopodium podagraria) is een vaste plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae) en wordt vaak als onkruid beschouwd. De plant woekert sterk en staat daarom ook wel bekend als ’tuinmansverdriet’. Sommige mensen denken ook dat de plant giftig is, maar dat is niet zo. Integendeel, zevenblad is eetbaar! De bladeren van zevenblad zijn vergelijkbaar met spinazie en kunnen op dezelfde manier worden bereid, bijvoorbeeld door ze te koken, te stomen of te roerbakken. Gedroogd kan ze gebruikt worden als keukenkruid – het smaakt wat naar peterselie – en natuurlijk voor thee. Zevenbladthee is niet alleen lekker, maar ook zeer gezond!
Wat is zevenblad?
Aegopodium podagraria, gewoonlijk zevenblad genoemd, is een bloeiende plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae) die op schaduwrijke plaatsen groeit. Andere veel voorkomende namen zijn tuinmansverdriet, drieblad, wilde vlier, hanepoot, kraaiepoot, geitenpoot, Gerardskruid, geer(s), heers, hirs en flerecijnkruid.1Zie o.a.: Correspondentie.. “De avondpost”. ‘s-Gravenhage, 19-06-1907, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 07-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB27:017852077:mpeg21:p00009
De plant is inheems in Europa en Azië, maar is over de hele wereld geïntroduceerd als sierplant, waar het af en toe een ecologische bedreiging vormt als invasieve exotische plant.
Het is een plant, die in juni en juli onder gunstige omstandigheden met witte bloemtrossen bloeit. Ze groeit overal in Nederland op beschaduwde plaatsen langs wegen, heggen en sloten, vooral ook in bossen.2Correspondentie.. “De avondpost”. ‘s-Gravenhage, 19-06-1907, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 07-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB27:017852077:mpeg21:p00009
Waar komt de naam vandaan?
Aegopodium podagraria
De Latijnse naam Aegopodium is afgeleid van het Griekse woord ‘aigos’, wat geit betekent, en ‘podrion’, wat pootje betekent. Dit verwijst naar de vorm van de kroonblaadjes, die lijken op een geitenhoef. De term ‘podagraria’ in de naam Aegopodium podagraria is afgeleid van het Latijnse woord ‘podagra’, wat jicht betekent.
Een mogelijke verklaring hiervoor is dat ‘podagra’ is samengesteld uit ‘podos’, wat voet betekent, en ‘agra’, wat vastnemen betekent. Jicht is een pijnlijke aandoening die voorkomt in de gewrichten, vooral in de grote teen of duim, en wordt veroorzaakt door ophoping van urinezuurkristallen. Voedsel met een hoog purinegehalte, zoals koffie, vlees en rode wijn, kan bijdragen aan de vorming van urinezuur in het lichaam. Jicht was vroeger vooral een ziekte die voorkwam bij de adel en welgestelden, omdat zij zich het luxueuze eten en drinken konden veroorloven dat bijdroeg aan de aandoening.
Gerardskruid
Volgens sommige bronnen verwijst de naam Gerard in de plantnaam ‘Gerardskruid’ naar Sint Gerardus Majella. Volgens de overlevering zou deze heilige zevenblad hebben gebruikt om zijn jicht of reuma te behandelen. Echter, deze heilige stierf op zijn 29e en het is onwaarschijnlijk dat hij op zo’n jonge leeftijd jicht zou hebben gehad. Bovendien leefde Sint Gerardus van 1726 tot 1755, terwijl de naam ‘Geeraerts-cruydt’ al tweehonderd jaar eerder werd genoemd door Rembert Dodoens.
Het lijkt dus waarschijnlijker dat de naam Gerard in de plantnaam verwijst naar Gerardus van Brogne, een Belgische abt die stierf in 959. Echter, er is geen duidelijke relatie gevonden tussen deze Gerardus en jicht.
Al met al blijft de oorsprong van de naam Gerardus in de plantnaam onduidelijk en kan het slechts worden beschouwd als een interessant onderdeel van de geschiedenis en folklore van deze plant.
Beschrijving
Deze kruidachtige vaste plant groeit tot een hoogte van 100 cm vanuit ondergrondse wortelstokken. De stengels zijn rechtopstaand, hol en gegroefd. De bovenste bladeren zijn drietallig, breed en getand. Hij bloeit in het voorjaar en de vroege zomer. Talrijke bloemen zijn gegroepeerd in een parapluvormige bloemkop die bekend staat als een samengesteld scherm. Het hoofdscherm is verder onderverdeeld in verschillende secundaire schermen. Elk scherm heeft 15 tot 20 stralen (steeltjes) die elk zijn bedekt met een enkele, kleine witte bloem met vijf bloemblaadjes. Ze worden bezocht door vele soorten bestuivende insecten. De vruchten komen in de late zomer en herfst en zijn eivormig. Het is een geribd vruchtje van 4 mm lang. Zevenblad groeit in principe op alle soorten grond, maar is bij uitstek geschikt voor voedzame en humusrijke grondsoorten.
Is zevenblad giftig?
Zevenblad is niet giftig, maar je moet wel oppassen bij wildpluk. de plant kan namelijk snel verward worden met gevlekte scheerling of grote watereppe, welke giftig zijn. Het blad ziet er weliswaar anders uit, maar een onervaren plukker kan snel de fout ingaan.
Zevenblad kun je goed herkennen aan de driehoekige bladsteel. Fijngewreven blad ruikt lichtjes naar wortel (peen) of peterselie.3MergenMetz. Zevenblad. https://mergenmetz.nl/tuin/groentesoorten/zevenblad/ (ingezien op 7-5-2023)
Zevenblad is eetbaar
Hoe smaakt zevenblad?
Zevenblad heeft een enigszins aards aroma, dat doet denken aan worteltjes en peterselie. Gedroogd heeft het vooral veel weg van peterselie.
Zevenblad als groente
Zevenblad is een plant die overal te vinden is waar mensen zijn. Het is een gratis, gezonde voedselbron die bijna het hele jaar door beschikbaar is. Het werd eeuwenlang als groente gebruikt, zelfs na de introductie van spinazie in de zestiende eeuw.
Vers of gedroogd
Het jonge blad kan worden geplukt en gebruikt als spinazie in gerechten zoals smoothies en soepen. Gedroogd kan het als keukenkruid worden gebruikt of als thee worden gedronken. De zeer jonge, nog uitvouwende bladeren kunnen als sla worden gegeten, terwijl bladeren geplukt na de bloei een scherpere smaak hebben en laxerend werken.
Zelfs de bloemen zijn eetbaar en kunnen worden gebruikt om azijn, olie of kruidenlimonade op smaak te brengen. Jong zevenblad kan worden fijngehakt en worden geserveerd in combinatie met eieren en gebakken aardappelen. De bladstelen kunnen rauw of gestoomd worden gegeten nadat ze zijn ontdaan van de vezels. Niet te oud zevenbladblad kan worden gebruikt om een heerlijke groene pesto van te maken.
Zevenblad is gezond en zit vol geneeskracht!
Zevenblad kan worden gebruikt in verschillende vormen, waaronder thee, zitbaden, en tinctuur. Het wordt in de kruidengeneeskunde gebruikt ter behandeling van verschillende aandoeningen, zoals jicht, reuma, artritis, hoesten, verstoppingen, en spataderen.
Deze medicinale plant bevat veel kalium en heeft daardoor een vochtafdrijvende werking. Zevenblad kan daardoor het urinezuurgehalte in het lichaam omlaag brengen. Urinezuur is een giftig afvalzuur dat wordt gevormd bij de stofwisseling van purines. Mensen met jicht hebben te veel urinezuur in het lichaam en raken dit niet kwijt.
De plant heeft ook een gunstig effect op je bloedsuikergehalte, wat goed is voor mensen met diabetes en het metabool syndroom. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat zevenblad-tinctuur kan helpen bij het verminderen van het triglyceridegehalte in het bloedplasma, wat goed nieuws is voor mensen met obesitas of overgewicht.
Voedingswaarde
Zevenblad is een zeer voedzame plant met veel vitaminen en mineralen. Het bevat vitamine C, vitamine A, vitamine K, calcium, kalium, magnesium en ijzer. Bovendien bevat zevenblad flavonoïden, die een antioxidantwerking hebben en ontstekingsremmend kunnen werken.
De voedingswaarde kan variëren afhankelijk van de groeiomstandigheden en het oogstmoment, maar over het algemeen is zevenblad een gezonde aanvulling op je dagelijkse dieet.
Hieronder een overzichtje van de voedingswaarde van zevenblad per 100 gram:
- Energie: 18 kcal
- Koolhydraten: 3,3 g
- Vet: 0,5 g
- Eiwit: 1,8 g
- Vezels: 2,5 g
- Vitamine A: 2100 IU
- Vitamine C: 29 mg
- Calcium: 440 mg
- IJzer: 2,8 mg
- Kalium: 600 mg
- Caroteen: 6,5 mg
- Magnesium: 58 mg
- Kiezelzuur: 0,33 g
Kiezelzuur of silicium is een belangrijk sporenelement voor het menselijk lichaam. Je hebt het nodig voor de vorming en het onderhoud van gezonde huid, haar en nagels.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het eten of bereiden van zevenblad, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.