Last Updated on 23 april 2024 by M.G. Sulman
We duiken in de wondere wereld van de Smalle weegbree, oftewel Plantago lanceolata L.! Deze knapperd behoort tot de Weegbreefamilie en is een overblijvende plantensoort. De grootte van deze groene vriend kan behoorlijk variëren, maar hij kan toch wel tot zo’n 50 cm de hoogte in schieten! Maar wacht, er is meer! Smalle weegbree is niet alleen mooi om naar te kijken, maar de plant is ook nog eens niet giftig én het heeft een paar handige trucjes voor ons in petto. De plant wordt namelijk gebruikt in de kruidengeneeskunde en moderne fytotherapie. Heb je last van een vervelende hoest of een pijnlijke mond- en/of keelontsteking? Geen nood, Smalle weegbree biedt soelaas! Je kunt ‘m vinden in hoestdrankjes en hij helpt ook bij het verzachten van die nare ontstekingen. En alsof dat nog niet genoeg is, hebben de zaden van deze wonderplant nog een andere superkracht: ze kunnen water absorberen en een gel vormen die je ontlasting wat steviger maakt.
Wat is de Smalle weegbree?
De Smalle weegbree, Plantago lanceolata L., is een veelzijdige en veerkrachtige plant uit de Weegbreefamilie. Deze groene vriend is een doorzetter, want hij is een overblijvende plantensoort die tot wel 50 cm hoog kan worden!
Maar laten we eens wat dieper ingaan op zijn uiterlijk en eigenschappen. De bladeren van de Smalle weegbree vormen een gezellig bladrozet. Ze hebben een lancetvormige structuur en kunnen, afhankelijk van de omstandigheden, rechtop staan in voedselrijke grond of wat kleiner en ronder zijn en plat liggen in schrale omstandigheden. Je kunt zelfs de vaatbundels in de bladeren zien lopen. Deze lopen mooi door in de steel.
Als het op bloeien aankomt, begint deze plant in de voorzomer zijn pracht te tonen. Sommige exemplaren bloeien zelfs tot in de herfst! De bloemen zijn bescheiden wit met subtiele bruine strepen, maar de witte helmknoppen steken duidelijk af tegen de donkere aar.
Wat de Smalle weegbree echt bijzonder maakt, is zijn vermogen om betreding te weerstaan. Je kunt hem vaak vinden op paden en bermen van wegen, omdat zijn groeipunt dicht bij het bodemoppervlak ligt en zijn bladeren taai zijn dankzij de stevige vaatbundels.
Maar wist je dat de bladeren van deze plant ook medicinaal worden gebruikt omdat ze vol geneeskracht zitten? Ze kunnen worden ingezet tegen huidaandoeningen en zelfs tegen de jeuk die ontstaat door contact met grote brandnetels. Een echte held op meerdere fronten dus!
Signaalplant
De Weegbree is als een natuurlijke bodemexpert! Als je deze plant ergens ziet groeien, geeft hij eigenlijk een seintje dat er iets aan de hand is met de bodem. Waarschijnlijk is er een probleem met de verhouding tussen fosfaat en kalium, waarbij er waarschijnlijk een overschot aan kalium is.
Maar maak je geen zorgen! De natuur heeft zo zijn eigen manier om dit probleem aan te pakken. Door de Weegbree gewoon lekker te laten groeien, geef je de bodem de kans om zichzelf te herstellen. Zodra de situatie van de bodem is opgelost, zal de Weegbree vanzelf verdwijnen. Zo regelt Gods schepping het allemaal zelf!
Specificaties
- Plantgroep: Vaste planten
- Bloeikleur: Wit
- Standplaats: Zon, Halfzon (= halfschaduw)
- Familie: Weegbreefamilie
- Bladkleur: Groen
- Bloeitijd: Juni – juli
- Wintergroen: Nee
- Planthoogte: 20 cm – 50 cm
- Grondsoort: Elke tuingrond
- Plantafstand: 8 – 11 stuks/m²
- Toepassingssuggesties: Border
- Winterhardheid: Goed (-23,3 tot -17,8°C), USDA zone 6
- Herkomst: Inheems
- Bloeivorm: Korte aar
- Hoogte blad: 20 – 20 cm
- Hoogte bloem: 30 – 50 cm
Deze plant laat zich niet zomaar kisten door de winter; hij sterft af en komt in het voorjaar gewoon weer terug voor een nieuw seizoen! Voordat hij uit zijn winterslaap ontwaakt, kun je het oude loof wegknippen of verwijderen, zodat hij fris en fruitig aan zijn nieuwe groeiseizoen kan beginnen.
De Smalle weegbree is echt een allemansvriend als het op grondsoorten aankomt! Hij gedijt op zowat elke bodem en heeft geen moeite met kiemen. Het is een echte groeikampioen!
En wat betreft de bloei, de bloemen zvan de Smalle weegbree zijn een echte hotspot voor vlinders, bijen, hommels en zweefvliegen! Ze komen allemaal gezellig langs voor een smakelijk hapje nectar.
Maar wacht, er is meer! Wist je dat niet alleen de bloemen, maar ook het jonge blad en de zaden van de Smalle weegbree eetbaar zijn?
Smalle weegbree is eetbaar
Niet giftig
De Smalle weegbree is niet giftig. Integendeel, de plant is eetbaar. Het is een veelzijdige krachtpatser. Niet alleen zijn de jonge bladeren perfect voor een gezonde salade, maar ze hebben ook een sterke antibiotische werking! Dit betekent dat ze bacteriegroei remmen en ontstekingen tegengaan. En wist je dat je van de bladeren thee kunt maken die goed werkt bij hoest en zelfs bij allergische klachten zoals hooikoorts?
Bladeren
De bladeren zijn lekker om te plukken van april tot juni, vooral de middelste bladeren van de rozetten. Snijd ze dwars op de vezels voor de beste textuur, en voeg ze toe aan salades, groentegerechten, eigerechten, of zelfs als decoratie. Je kunt er zelfs sap van maken en het verwerken in sterke drank!
Bloemen
En laten we de bloemen en zaden niet vergeten! De bloemen zijn een lekkere snack, heerlijk in salades, gestoofd, of ingemaakt in azijn of olie.
Zaden
En de zaden? Die zijn geweldig als smaakmaker in groentegerechten en je kunt er zelfs olie van persen die perfect is voor toast of salades!
Wortel
Last but not least, van oktober tot april kun je zelfs de wortel oogsten. Snijd ze fijn en verwerk ze samen met andere groenten in vullingen voor bladerdeeg en taarten. De smaak lijkt zelfs op champignon, vooral die van de bloemen!
Werking en inhoudsstoffen
De Smalle weegbree is niet alleen een culinaire traktatie, maar heeft ook een indrukwekkende lijst van inhoudsstoffen die het tot een krachtig medicinaal kruid maken! Met 2-3% glycosiden, slijmstoffen, saponinen, flavonoïden, kiezelzuur, zink, kalium en een overvloed aan vitamines (B en C), is het geen wonder dat dit plantje al sinds de oudheid wordt gebruikt als geneeskrachtig kruid.
De geneeskracht van Smalle weegbree
Uitwendig gebruik
Uitwendig kan de Smalle weegbree worden gebruikt bij insectensteken, verbrandingen, zwellingen, ontstekingen en verwondingen. De gekneusde bladeren kunnen zelfs worden gebruikt om bloedingen te stelpen! Bij oogontstekingen kan een aftreksel van weegbree verlichting bieden, terwijl inwendig gebruik kan helpen bij ontstekingen in de mond en keel, en verlichting kan bieden bij klachten aan de luchtwegen.
Maar dat is nog niet alles! De blaadjes van de Smalle weegbree hebben een kalmerende werking op het hele lichaam, en de sterke bladnerven wijzen op een versterkende werking op de menselijke zenuwen. Ze hebben ook een samentrekkend effect door de aanwezige looistoffen, wat kan helpen bij het stoppen van bloedingen. Echter, vanwege de prikkelende werking op de baarmoeder, wordt het gebruik van weegbree afgeraden voor zwangere vrouwen.
Inwendig gebruik
Volgens kruidengeneeskundigen stimuleert weegbree allerlei genezingsprocessen en heeft het een antiseptische en reinigende werking. Het kan zelfs helpen bij het ophoesten van slijm, waardoor het wordt gebruikt bij verkoudheid en verstopte neuzen. Het biedt verlichting bij verkoudheid, doch het ontbreekt aan bewijs voor de effectiviteit ervan bij hooikoorts en astma.
Hooikoortspatiënten kunnen mogelijk last hebben van het stuifmeel van weegbree, toch wordt het blad aanbevolen door kruidengeneeskundigen. Maar als je allergisch bent voor het stuifmeel, is het misschien verstandig om weegbree te vermijden. Veiligheid boven alles!
Thee van Smalle weegbree
Smalle weegbree is inderdaad een ware krachtpatser als het gaat om medicinale toepassingen, vooral in de vorm van heerlijke thee! Deze veelvoorkomende plantensoort, vooral bekend als de smalle weegbree, wordt al duizenden jaren gebruikt voor zijn geneeskrachtige eigenschappen. Maar let op, als je zelf plukt, vermijd dan plekken langs drukke wegen waar de grond en lucht vervuild kunnen zijn. Weegbree langs de weg is echter geweldig voor eerste hulp bij blaren of wondjes!
Medicinaal gezien heeft smalle weegbree een geweldige invloed op de slijmvliezen in ons lichaam, vooral die van de luchtwegen. Regelmatig genieten van een kopje weegbree thee kan de slijmvliezen kalmeren en beschermen, vooral wanneer ze geïrriteerd of ontstoken zijn.
Weegbree thee is een uitstekende keuze bij verschillende aandoeningen, waaronder:
- (Kriebel)hoest en keelpijn
- Verkoudheid
- Griep en corona
- Bronchitis
- Astma
- Longemfyseem
- Maag- en darmklachten zoals diarree of maagpijn
- Detox kuren, omdat het de nieren stimuleert om afvalstoffen af te voeren
- Gorgelen bij keelpijn, keelontsteking of tandvleesontsteking
Wat maakt smalle weegbree thee zo krachtig? Nou, het zit boordevol nuttige stoffen zoals looistoffen, slijmstoffen en xanthophyl. Looistoffen hebben een bloedstelpende werking, slijmstoffen werken verzachtend en ontstekingsremmend, en xanthophyl bevordert het herstel van huid en slijmvliezen. Daarnaast zitten er ook vitamine A, B en C in, plus alle mineralen die je maar kunt bedenken!
En wist je dat weegbree thee zelfs kan helpen bij het stoppen met roken? Als je 2 tot 3 kopjes per dag drinkt, kan het een afkeer van tabak opwekken. Een natuurlijke boost voor je weerstand én je stoppogingen!
Om de heilzame werking van smalle weegbree te behouden, zet je de thee in water dat net een beetje is afgekoeld (85-90 graden). Laat het vervolgens 8-10 minuten trekken en voeg indien gewenst een beetje honing toe voor een zoetere smaak. Geniet van je gezondheidsboost in een kopje!
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over smalle weegbree, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
