Last Updated on 3 augustus 2023 by M.G. Sulman
Hooikoorts, ook wel allergische rhinitis genoemd, een allergie voor stuifmeel van grassen of bomen en veroorzaakt verkoudheidsverschijnselen. De symptomen kunnen bestaan uit een verstopte neus, vermoeidheid, jeukende ogen en niezen. Maar in tegenstelling tot verkoudheid wordt hooikoorts niet veroorzaakt door een virus. Hooikoorts wordt veroorzaakt door een allergische reactie op een onschadelijke stof, die het lichaam identificeert als schadelijk (allergeen). Behandeling kan onder meer met medicijnen.
Wat is hooikoorts?
De meeste gevallen van hooikoorts ontstaan door een allergische reactie op pollen. Deze pollen komen vrij wanneer planten en bomen in bloei staan en verspreiden zich door de lucht. Er zijn diverse soorten planten en bomen die pollen verspreiden en waarvan je symptomen kunt ervaren.
Vanwege klimaatverandering wordt het in Nederland steeds warmer. Deze hogere temperaturen zorgen ervoor dat bestaande planten en bomen eerder en langer bloeien, en mogelijk zelfs sterker. Ook kunnen nieuwe soorten planten (die niet oorspronkelijk inheems zijn) zich vestigen. Dit betekent dat mensen gedurende een langere periode last kunnen hebben van hooikoortssymptomen en zelfs mensen zonder eerdere klachten hiermee geconfronteerd kunnen worden. Een voorbeeld van een exoot is de alsemambrosia. Deze plant bloeit in augustus en geeft dan aanzienlijke hoeveelheden zeer allergene pollen vrij. Aangezien de bloei van deze plant doorgaat tot in oktober, wordt het hooikoortsseizoen met minstens twee maanden verlengd.
De pollentellingen van onder andere het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) laten zien dat pollen van bepaalde planten, zoals hazelaar, els, berk, gras en bijvoet, tijdens warme jaren eerder vrijkomen. Hogere temperaturen gedurende het jaar zorgen ervoor dat planten geleidelijker in bloei komen. Bovendien leiden hogere temperaturen in de herfst en winter tot een langere bloeiperiode van planten. Hierdoor strekt het pollenseizoen zich uit, wat leidt tot meer problemen voor mensen met hooikoorts.
Door het opwarmende klimaat zien we ook nieuwe soorten planten en bomen in Nederland verschijnen. Veel van deze nieuwkomers kunnen hooikoorts veroorzaken, zoals Ambrosia, klein graskruid en olijfbomen.
De luchtkwaliteit en de hoeveelheid ozon in de lucht hebben directe invloed op de verspreiding van pollen. Hogere ozonconcentraties zorgen voor meer allergenen in de lucht. Bovendien versterkt luchtverontreiniging het effect van pollen. Hierdoor zijn mensen met luchtwegaandoeningen en mensen die in stedelijke gebieden wonen vatbaarder voor hooikoorts.
Synoniemen
Enkele synoniemen voor hooikoorts:
- Pollinosis
- Seizoensgebonden allergische rhinitis
- Pollenallergie
- Grassenallergie
- Lenteallergie
- Voorjaarsallergie
- Hay fever (Engels)
- Allergische rinitis (seizoensgebonden)
- Voorjaarssnuiven
- Pollenintolerantie
Symptomen van hooikoorts
Mogelijke symptomen van hooikoorts zijn:
- Niezen
- Loopneus
- Verstopte neus / snotneus
- Jeukende neus
- Jeukende keel
- Jeukende ogen
- Tranende ogen
- Rode of geïrriteerde ogen
- Hoofdpijn
- Vermoeidheid
- Sombere stemming (minder vaak)
- Slaapproblemen (minder vaak)
- Verminderde concentratie (minder vaak)
- Verminderd reuk- en smaakvermogen
- Oorpijn
- Vol gevoel in het hoofd, sinusdruk of bijholtehoofdpijn
- Oorontsteking (minder vaak)
- Keelpijn
- Droeg keel en kriebelhoest
- Droge hoest
- Kortademigheid
- Verminderde eetlust
- Spier- en gewrichtspijn
- Misselijkheid (zelden)
- Duizeligheid (zelden)
- Koortsig gevoel (zelden)
Hooikoorts en onweersastma
Het graspollenseizoen brengt een toename van astma en hooikoorts met zich mee. Het brengt ook de kans op onweersastma met zich mee.
Tijdens lentestormen kunnen pollenkorrels door de impact van onweer in kleine fragmenten uiteenbarsten. Normaal gesproken zijn pollenkorrels te groot om de longen binnen te dringen. Maar als er een onweersbui nadert, kunnen stijgende luchtstromen hele pollenkorrels de lucht in tillen en naar de wolken brengen. Wanneer deze korrels in contact komen met vocht, splitsen ze in kleine stukjes, wat hun allergeniciteit verhoogt. De wind verspreidt vervolgens deze fragmenten in de omgeving. Wanneer mensen met een pollenallergie deze kleine pollenstukjes inademen, kunnen ze diep in de longen terechtkomen en een flinke astma-aanval veroorzaken.
Mensen met hooikoorts, vooral degenen die last hebben van piepende ademhaling of hoesten met hooikoorts, lopen mogelijk een verhoogd risico op epidemisch onweersastma. Epidemisch onweersbuiastma kan plotseling, ernstig en zelfs levensbedreigend zijn.
Als je je hooikoorts goed onder controle heeft, kun je je risico op onweersastma verminderen.
Bekijk deze video over hooikoorts en onweersastma:
Behandeling van hooikoorts
Medicijnen
Mogelijke medicijnen om hooikoorts te behandelen:
- Antihistaminica:
- Blokkeert histamine, verlicht jeukende ogen, niezen en loopneus.
- Decongestiva:
- Verkleint gezwollen bloedvaten in de neus, vermindert verstopping.
- Corticosteroïden (neussprays):
- Verlaagt ontsteking in de neus, vermindert niezen, loopneus en jeuk.
- Leukotriëenantagonisten:
- Blokkeert leukotrienen, verlicht symptomen zoals niezen en verstopte neus.
- Cromoglicinezuur:
- Remt het vrijkomen van stoffen uit mestcellen.
- Immunotherapie:
- Geleidelijke blootstelling aan allergenen om tolerantie op te bouwen.
- Oogdruppels:
- Verlicht jeukende, rode en geïrriteerde ogen.
- Combinatiegeneesmiddelen:
- Bevat meerdere werkzame stoffen voor bredere symptoomverlichting.
- Natuurlijke remedies:
- Honing, kruiden en supplementen kunnen verlichting bieden, maar met wisselende effectiviteit.
Zelfzorgmaatregelen
Zelfzorgmaatregelen voor hooikoorts:
Vermijd pollen
Blijf binnen op dagen met hoge pollenconcentraties, vooral tijdens de ochtenduren.
Sluit ramen en deuren
Houd ramen en deuren gesloten om pollen buiten te houden, vooral op winderige dagen.
Gebruik luchtreinigers
Plaats luchtreinigers met HEPA-filters om de binnenlucht van pollen te zuiveren. Vervang tijdig het filter.
Draag een zonnebril
Bescherm je ogen tegen pollen door een zonnebril te dragen als je naar buiten gaat.
Was kleding en haren
Ga douchen en was je kleding nadat je buiten bent geweest om pollen van je lijf en kleding te verwijderen.
Neusspoeling
Gebruik een zoutoplossing om de neus te spoelen en pollen te verwijderen.
Zoutoplossing neusspray
Gebruik zoutwater neusspray om irritatie te verminderen en de neus schoon te houden.
Honing gebruiken
Lokaal geproduceerde honing kan mogelijk wat verlichting bieden door blootstelling aan lokale pollen.
Vermijd bepaalde voedingsmiddelen
Sommige voedingsmiddelen kunnen kruisreacties veroorzaken met pollen. Dus vermijd ze indien nodig. Bijvoorbeeld:
- Appels: Vooral bij berkenpollenallergie.
- Selderij: Kan reageren met berkenpollen.
- Wortels: Kruisreactie met berken- en bijvoetpollen.
- Noten: Bijvoorbeeld hazelnoten, amandelen; gerelateerd aan berken- en graspollen.
- Steenvruchten: Zoals perziken, pruimen; kruisreactie met berkenpollen.
- Kiwi: Kan reageren met berken- en graspollen.
- Bananen: Kruisreactie met berken- en latexallergie.
- Aardappels: Mogelijk geassocieerd met graspollen.
- Paprika: Vooral bij bijvoetpollenallergie.
- Tomaten: Kruisreactie met bijvoetpollen.
- Meloenen: Bijvoorbeeld watermeloen, cantaloupe; gerelateerd aan bijvoetpollen.
- Kruiden en Specerijen: Bijvoorbeeld koriander, peterselie; kan kruisreageren met diverse pollen.
Let op: Een allergie voor bijvoetpollen gaat vaak samen met een allergie voor selderij, peterselie, wortel, venkel, komijn, dille, paprika en anijs.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over hooikoorts, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
