Bijvoet: herkennen, eetbaar en vol geneeskracht

Last Updated on 12 september 2023 by M.G. Sulman

Bijvoet (Artemisia vulgaris) is een winterharde vaste plant die meestal groeit in de warmere streken van het noordelijk halfrond. de plant komt van nature voor in Europa, Azië en Noord-Afrika. Mensen beschouwen bijvoet meestal als een invasieve onkruid. Het verspreidt zich snel en gemakkelijk en kan grote delen van je tuin overnemen. Bijvoet lijkt veel op ambrosia. Je kan een heerlijke kop thee bereiden van de wortel, het blad en de bloemknoppen van de bijvoet. Bovendien worden het blad en de bloemknoppen gebruikt om smaakvolle kruidenbitters en likeuren te maken. Daarnaast is het blad ook geschikt om als groente geconsumeerd te worden. Bijvoet heeft ook medicinale eigenschappen en het zit vol geneeskracht. Het wordt gebruikt om onregelmatige menstruatie en menstruatiepijn te verlichten.

Wat is bijvoet?

Bijvoet, ook wel Alsem genoemd, Artemisia vulgaris L., uit de Composietenfamilie, is een plant uit de Composietenfamilie. Het heeft licht aromatische bladeren die groen zijn aan de bovenkant en witviltig behaard aan de onderkant. De bladeren langs de hele stengel zijn ongeveer hetzelfde. De bovenste bladeren zijn enkel geveerd en kunnen enigszins aan de stengel vastzitten. De onderste bladslippen lijken de stengel te omvatten en worden naar beneden toe vaker dubbel geveerd. De veerdelige slippen hebben gladde randen die eindigen in een punt.

De kale stelen komen tevoorschijn uit de verhoute wortelstokken nadat de winter voorbij is. Ze zijn slank, rood tot paarsrood van kleur en hebben een taaie en gegroefde textuur, waardoor de plant er enigszins struikachtig uitziet. De stelen kunnen tot 1,5 meter hoog worden, soms zelfs nog hoger. Naarmate de stengel omhoog groeit, vertakt hij en ontwikkelen er zich pluimvormige bloeiwijzen met veel kleine bloemhoofdjes.

De kleine, eivormige bloemhoofdjes hebben aanvankelijk gele buisbloemen die later roodbruin kleuren. Aan de rand van het bloemhoofdje bevinden zich kleine vrouwelijke bloemen met stempellobben die boven het omwindsel uitsteken. De mannelijke bloemen produceren veel pollen dat door de wind wordt verspreid. Deze pollen zijn sterk allergeen en daarom is Bijvoet tijdens de bloeiperiode van augustus tot september een van de belangrijkste planten die hooikoorts veroorzaken. Een allergie voor Bijvoetpollen gaat vaak samen met een allergie voor selderij, peterselie, wortel, venkel, komijn, dille, paprika en anijs. Dit wordt kruisallergie genoemd. Na de bloei en vruchtzetting sterft het bovengrondse deel van de Bijvoet af, terwijl de wortelstokken de winter overleven.

Bijvoet herkennen

Aan de hand van de volgende 10 kenmerken kun je bijvoet herkennen:

1. Hoogte: Bijvoet kan tot 1,5 meter hoog worden, soms zelfs hoger.
2. Bladeren: De bladeren van bijvoet zijn groen aan de bovenzijde en witviltig behaard aan de onderzijde. Ze zijn veerdelig en hebben gladde randen die in een spits eindigen.
3. Stengels: De kale stelen van bijvoet zijn slank, rood tot paarsrood van kleur, taai en gegroefd. Ze komen tevoorschijn uit de ondergrondse wortelstokken en kunnen wat houtig aanvoelen.
4. Bloeiwijze: Bijvoet heeft pluimvormige bloeiwijzen met kleine bloemhoofdjes. De bloemhoofdjes zijn eivormig en hebben aanvankelijk kleine gele buisbloemen die later roodbruin kleuren.
5. Habitat: Bijvoet groeit vaak op braakliggende terreinen, langs wegen, in bermen, bosranden en verlaten industrieterreinen. Het is een zogeheten cultuurvolger en gedijt goed op zandige, voedselrijke bodems.
6. Wortelstokken: Bijvoet heeft ondergrondse, verhoute wortelstokken. Deze wortelstokken overleven de winter en komen tevoorschijn in het voorjaar.
7. Geur: Wanneer je de bloemknoppen tussen je vingers kneust, komt er een heerlijke geur vrij.
8. Verspreiding: Bijvoet kan zich gemakkelijk verspreiden, vooral op verstoorde terreinen. Het produceert veel pollen die door de wind worden verspreid.
9. Allergie: Bijvoet staat bekend als een belangrijke veroorzaker van hooikoorts. Mensen met een allergie voor bijvoetpollen kunnen symptomen ervaren zoals niezen, jeukende ogen en ademhalingsproblemen.
10. Seizoen: Bijvoet bloeit doorgaans in de late zomer, van augustus tot september. Het bovengrondse deel van de plant sterft af na de bloei en vruchtzetting, terwijl de wortelstokken overwinteren.

Waar is bijvoet te vinden?

Plekken waar je bijvoet kunt vinden

Bijvoet kan worden gevonden in:

• Weilanden
• Langs wegen
• Bosranden
• Braakliggende terreinen

Bijvoet kan in Nederland worden gevonden in verschillende gebieden, waaronder:

• Duinen
• Uiterwaarden
• Moerassen en natte graslanden
• Ruige bermen en wegbermen
• Verlaten terreinen en industriële locaties

Beschrijving

Bijvoet geeft de voorkeur aan zandige, maar voedselrijke bodems. Het is een typische pioniersoort die vaak voorkomt op braakliggende terreinen, vooral in het tweede jaar na het braakliggen wanneer het de dominantie overneemt van andere planten, zoals melganzenvoet, een uitgesproken pionier van vochtige tot droge, zeer voedselrijke milieus. Bijvoet is al met al een plantensoort die je overal in Nederland kunt vinden. Het groeit in bermen, langs wegen, akkers, bosranden en verlaten industrieterreinen – eigenlijk overal waar menselijke activiteit heeft plaatsgevonden. Alleen in goed beheerde natuurreservaten is het minder algemeen en komt het hooguit sporadisch voor in de vorm van enkele kleine planten.

Inhoudsstoffen

Enkele belangrijke inhoudsstoffen van bijvoet zijn:

• Etherische oliën: Bijvoet bevat etherische oliën, zoals cineol, camphor en thujone. Deze oliën zijn verantwoordelijk voor de kenmerkende geur en smaak van de plant.
• Flavonoïden: Bijvoet bevat verschillende flavonoïden, waaronder rutine, quercetine en luteoline. Flavonoïden hebben ontstekingsremmende en antioxiderende eigenschappen.
• Tannines: De tannines in bijvoet zijn verantwoordelijk voor de licht bittere smaak van de plant. Tannines hebben adstringerende eigenschappen.
• Sesquiterpenen: Bijvoet bevat verschillende sesquiterpenen, zoals germacreen en chamazuleen. Deze stoffen hebben ontstekingsremmende eigenschappen hebben.
• Alkaloïden: Bijvoet bevat kleine hoeveelheden alkaloïden, bijvoorbeeld trimethylamine, maar deze zijn meestal in onbeduidende hoeveelheden aanwezig.

Bijvoet zit vol geneeskracht

Bijvoet zit vol geneeskracht en wordt toegepast bij:

• Amenorroe (onregelmatige of afwezige menstruatie)
• Spanning en stress
• Chronische vermoeidheid
• Koliek
• Obstipatie
• Depressie
• Eczeem
• Diarree
• Epilepsie
• Hoofdpijn en migraine
• Slapeloosheid
• Misselijkheid of braken

Bijvoet is eetbaar

Het blad van bijvoet is eetbaar. Het kan worden gebruikt als keukenkruid en heeft een karakteristieke, licht bittere smaak. In de Europese keukens wordt bijvoet slechts zelden als keukenkruid toegepast. Je kunt bijvoet gebruiken als smaakmaker in soepen, sauzen, stoofschotels en vullingen. Het blad kan vers worden gebruikt of gedroogd worden voor langdurig gebruik. Bijvoetblad wordt ook gebruikt in kruidenbitters en likeuren.

Thee van bijvoet bereiden

Bereid thee van bijvoet op de volgende wijze:

Wat heb je nodig?

• Gedroogde bijvoetbladeren (1 theelepel per kop thee)
• Water
• Een theepot of een kopje met zeef
• Desgewenst: honing, citroen of andere smaakstoffen

Wat te doen?

• Breng water aan de kook.
• Plaats de bijvoetbladeren in een theepot of kopje met zeef.
• Giet het kokende water over de bijvoetbladeren.
• Laat de thee 5-10 minuten trekken. Des te langer je de bijvoetthee laat trekken, des te sterker de smaak.
• Verwijder de bladeren door de zeef weg te nemen of door de thee te zeven.
• Voeg naar smaak honing, citroen of andere smaakmakers toe.
• Roer krachtig en geniet van deze overheerlijke bijvoetthee!

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over bijvoet, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.