Last Updated on 8 mei 2023 by M.G. Sulman
De meeste mensen denken er niet aan om teunisbloem (Oenothera) te eten omdat ze deze plant associëren met zijn geneeskrachtige olie: teunisbloemolie. Deze wilde plant zit niet alleen vol geneeskracht, maar het is ook een geweldige voedselbron. Teunisbloem is een tweejarige plant en door de wortels te verzamelen terwijl het nog lente is, krijg je een zoete, sappige en ietwat vlezige wortel die goed eetbaar is. De wortels kunnen rauw (in kleine hoeveelheden) of geroosterd worden gegeten. De bladeren van de tweedejaars plant kunnen op elke manier worden gebruikt die je in de keuken bereidt. De bloemen smaken geweldig, dus verwerk ze in een salade. De jonge zaaddozen kunnen worden geroosterd. Zelfs jonge stengels kunnen in de keuken worden gebruikt om fantastische maaltijden te bereiden.
Wat is teunisbloem?
De teunisbloem is een inheemse vaste plant die behoort tot de Oenotheraceae-familie. Deze plant heeft gele bloemen en bloeit meestal van juni tot augustus. De bladeren zijn groen van kleur en hebben een hoogte van ongeveer 10 cm. Wanneer de teunisbloem volwassen is, kan ze een hoogte van ca. 50 cm bereiken. Deze plant is in staat om temperaturen tot -30 graden Celsius te verdragen en heeft een aanbevolen plantafstand van 30 cm (8-11 st. per m2.). Het is matig verkrijgbaar in Nederland.
De teunisbloem gedijt goed in open ruimtes en is bijzonder geschikt voor tuinen op het zuiden. Het heeft behoefte aan veel zonlicht en een warme locatie, met een bodem die niet te arm is en buiten de schaduwzone van bomen en heesters. De plant kan worden gebruikt als borderplant, omdat het gemakkelijk te combineren is met andere planten. Het is belangrijk om deze plant te beschermen tegen overvloedige regen en sneeuw tijdens de winter, terwijl in de zomer uitdroging vermeden moet worden. De teunisbloem woekert niet of nauwelijks en laat zich goed combineren met andere planten.
Al met al is de teunisbloem een mooie, inheemse vaste plant die zich goed kan aanpassen aan verschillende omstandigheden en bijdraagt aan de biodiversiteit van de tuin. Met haar gele bloemen en groene bladeren voegt ze een prachtige kleur toe aan elke tuin en is daarom een populaire keuze onder tuiniers.
Synoniemen
De teunisbloem staat ook bekend als nachtkaars, nachtpitje, lelie-van-een-nacht en vierentwintiguursbloem. De Teunisbloem dankt haar Nederlandse naam aan de naamdag van Sint Antonius, de patroonheilige van de franciscanen, die op 13 juni wordt gevierd. Rond deze tijd begint de teunisbloem te bloeien.
Is teunisbloem giftig?
Op internet is er soms verkeerde informatie te vinden over de giftigheid van de Teunisbloem. In werkelijkheid is deze plant niet giftig voor mens of dier. Sterker nog, de plant wordt van oudsher gebruikt als voedsel. De bladeren, wortels en bloemen zijn eetbaar. Wel is het zo dat sommige mensen allergisch kunnen zijn voor bepaalde componenten in de plant.
De ongekookte bladeren en wortel kunnen irritatie veroorzaken bij sommige mensen die mogelijk gevoelig zijn voor sommige van de verbindingen die in teunisbloem worden aangetroffen. Hoewel niet giftig, kan deze irriterende reactie ongemak in de mond veroorzaken.
Teunisbloem is eetbaar
Wortels
De middelste teunisbloem is de meest voorkomende soort en is tweejarig. De wortels van de eerstejaarsplant, wanneer deze zich in het rozetstadium bevindt, zijn goed eetbaar wanneer ze gekookt of verhit zijn. Rauw hebben ze een peperige nasmaak. Na de winter groeit de plant verder, produceert een bloemstengel en bloemen en worden de wortels hard en houtachtig. De wortels zijn voedzaam en hebben een zachte, aardse smaak met een klein pepertje in de nasmaak. Ze kunnen worden toegepast in verschillende gerechten, zoals stamppotten, stoofschotels, wokgerechten en soepen, of worden geroosterd met andere wortelgroenten.
Blad, bloem en zaden
Het blad, de bloem en de zaden van de teunisbloem zijn ook eetbaar. Het blad werd bijvoorbeeld door de Cherokee als groente gebruikt en kan worden gebruikt in stoofgerechten, salades en soepen. De bloembladeren hebben een milde citrussmaak met een licht peperige bijsmaak en kunnen worden gebruikt als decoratie van het bord of in salades. Het zaad van de teunisbloem is ook gezond en kan worden gebruikt als vervanger van sesam- of maanzaad. Het wordt voornamelijk gebruikt voor het maken van Evening Primrose Oil (EPO). Jonge, groene zaaddozen kunnen worden gestoomd en als bijzondere groente worden toegevoegd aan verschillende gerechten.
Voedingswaarde
Teunisbloem bevat eiwitten, koolhydraten, betacaroteen, calcium, kalium en vitamine B3. Deze plant bevat ook een hoog gehalte aan gamma-linolzuur (GLA), wat een omega-6-vetzuur is en het immuunsysteem ondersteunt. Het lichaam zet GLA’s om in prostaglandinen, hormoonachtige verbindingen die helpen bij het reguleren van veel lichaamsfuncties.
De zaden zijn een geweldige bron van het aminozuur tryptofaan dat ons lichaam omzet in serotonine, de stemmingsverbeterende chemische stof in de hersenen. Ten slotte zijn de bladeren een prima bron van de bioflavonoïde quercetine. Dit houdt je bloedvaten gezond, verbetert de bloedsomloop en kan de gevolgen van astma verlichten.
Teunisbloem is geneeskrachtig
EPO staat voor Evenving Primrose Oil . Dit is teunisbloemolie die wordt geperst uit de zaden. EPO kan effectief zijn bij het behandelen van een brede waaier aan klachten. De zaden van EPO bevatten tot wel 14% gamma-linoleenzuur, wat gunstige eigenschappen heeft. Het stofje is ontstekingsremmend, bloeddrukverlagend en cholesterolverlagend.
EPO kan ook nuttig zijn bij de behandeling van astma, reuma, allergieën, huidklachten, katers, leverklachten, overgewicht en zwangerschap. Ook blijkt uit onderzoek dat het gunstig kan zijn bij het verminderen van opvliegers bij vrouwen in de overgang.1Farzaneh, F., Fatehi, S., Sohrabi, MR. et al. The effect of oral evening primrose oil on menopausal hot flashes: a randomized clinical trial. Arch Gynecol Obstet 288, 1075–1079 (2013). https://doi.org/10.1007/s00404-013-2852-6
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de teunisbloem, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
