Walstro (Galium): eetbaar en welke soorten in Nederland

Last Updated on 26 juli 2024 by M.G. Sulman

Walstro (Galium) is een geslacht van kruidachtige planten uit de sterbladigenfamilie (Rubiaceae), een familie van tweezaadlobbige planten die wereldwijd voorkomt. Het geslacht bestaat uit zowel eenjarige als overblijvende soorten en telt ongeveer vierhonderd verschillende soorten die voorkomen in de gematigde zones van zowel het noordelijke als het zuidelijke halfrond. Sommige soorten walstro zijn eetbaar. 

Wat is walstro?

Walstro (Galium) is een geslacht uit de sterbladigenfamilie (Rubiaceae) met eenjarige of overblijvende kruidachtige planten. De planten binnen dit geslacht hebben bladeren die tegenover elkaar staan en kruislings gerangschikt zijn. De bloemen zijn trechtervormig en hebben minstens vier punten. De bladeren hebben een stervormige opstelling, die je zou kunnen vergelijken met de spaken van een wiel. Er zijn twee hoofdblaadjes, terwijl de rest van de bladeren steunblaadjes zijn. De vrucht van de plant bestaat uit twee delen die open kunnen splijten.

Naamgeving

Vermoedelijk is de Nederlandse naam “walstro” afgeleid van het Middelduitse woord “wal”, wat “wieg” betekent. Deze plant werd in vroegere tijden vaak gebruikt om wiegen te bekleden. De wetenschappelijke naam “Galium” is afgeleid van het Oudgriekse woord “gala”, hetgeen “melk” betekent. Dit verwijst waarschijnlijk naar het feit dat de plant vroeger gebruikt is bij de kaasbereiding om melk te stremmen. De stof “aparine” is verantwoordleijk voor het stremmen.

Geel walstro heeft niet alleen een stremsel dat gebruikt kan worden bij het maken van kaas, maar ook haar bloemen leveren een kleurstof die wordt bruikt in de kaasmakerij. In het Engelse graafschap Gloucestershire wordt een middelharde kaas genaamd “Double Gloucester” geproduceerd. Deze kaas dankt zijn kleur door het gebruik van kleurstoffen uit de bloemen van Geel walstro.

Welke soorten walstro zijn er in Nederland?

In Nederland zijn er verschillende soorten walstro te vinden of te vinden geweest, waaronder boswalstro (Galium sylvaticum) (tot 1978), driehoornig walstro (Galium tricornutum) (tot 1975), geel walstro (Galium verum), glad walstro (Galium mollugo), kalkwalstro (Galium pumilum), lievevrouwebedstro (Galium odoratum), liggend walstro (Galium saxatile), moeraswalstro (Galium palustre), kleefkruid (Galium aparine), noords walstro (Galium boreale) (tot 1980), ruw walstro (Galium uliginosum) en zeegroen walstro (Galium glaucum) (tot 1921).¹Wikipedia. Walstro. https://nl.wikipedia.org/wiki/Walstro (ingezien op 3-6-2023)

Sommige soorten walstro zijn eetbaar

Sommige soorten walstro zijn eetbaar. Een goed voorbeeld van een eetbare soort is het lievevrouwebedstro (Galium odoratum), die vroeger werd gebruikt op de rooms-katholieke feestdag van Sint-Barnabas (11 juni) voor het maken van slingers, die in de kerk en het woonhuis werden opgehangen. De bladeren van deze plant ruiken licht naar hooi en worden soms ook voor culinaire doeleinden gebruikt. Je kunt de bladeren toevoegen aan salades, soepen, sauzen of desserts teneinde er een subtiel aroma en smaak aan te geven. Lievevrouwebedstro wordt tevens gebruikt om thee en siroop van te maken.

Als je geïnteresseerd bent in het eten van wilde planten, dan is het raadzaam om deskundige begeleiding te zoeken of gedegen onderzoek te doen om ervoor te zorgen dat je veilig eetbare soorten verzamelt en consumeert. Je kan ook een wildplukcurrsus volgen.

Recept voor meiwijn

Hier is een klassiek recept voor meiwijn (maibowle, maitrank, may wine), een traditioneel Duitse drankje dat gebruikmaakt van lievevrouwebedstro.

Ingrediënten

• 1 fles (750 ml) droge witte wijn
• 1 bosje lievevrouwebedstro (ongeveer 10-15 stelen)
• 1 citroen, in schijfjes gesneden
• 2 eetlepels suiker (optioneel)
• 1 fles (750 ml) mousserende wijn of champagne
• Verse aardbeien of andere bessen (naar keuze, ten behoeve van garnering)

Instructies

1. Voorbereiden van de lievevrouwebedstro:
   • Pluk het lievevrouwebedstro en laat het een paar uur verwelken op een schone doek. Dit helpt de aroma’s vrij te maken.
2. Maken van de basis:
   • Giet de droge witte wijn in een grote kom of karaf.
   • Bind de stelen van het lievevrouwebedstro samen en hang ze in de wijn zodat de bladeren ondergedompeld zijn, maar de stelen boven de wijn uitsteken. Dit voorkomt een bittere smaak.
   • Laat dit mengsel 30 minuten tot 1 uur trekken. Proef na 30 minuten en haal het lievevrouwebedstro eruit als de smaak sterk genoeg is; anders laat je het nog wat langer trekken.
3. Afwerking:
   • Voeg de citroenschijfjes toe aan de wijn.
   • Als je suiker wilt toevoegen, los dit dan op in het wijnmengsel.
   • Koel het mengsel goed in de koelkast, minstens een paar uur.
4. Serveren:
   • Voeg vlak voor het serveren de mousserende wijn of champagne toe aan het mengsel.
   • Serveer de meiwijn in glazen, eventueel gegarneerd met verse aardbeien of andere bessen.

Geniet van je verfrissende en aromatische meiwijn!

De geneeskracht van waldstro

Enkele geneeskrachtige eigenschappen die worden toegeschreven aan bepaalde soorten walstro zijn:

Lievevrouwebedstro (Galium odoratum)

De lievevrouwebedstro staat ook bekend als Galium odoratum of Asperula odorata. De plant wordt gebruikt als een mild kalmerend middel. Daarnaasst heeft het diuretische en bloedzuiverende eigenschappen.

Boswalstro (Galium sylvaticum)

Boswalstro is een overblijvende plant, die behoort tot de sterbladigenfamilie. In de traditionele plantgeneeskunde wordt de plant gebruikt voor de behandeling van spijsverteringsproblemen, zoals maagkrampen en indigestie.

Kalkwalstro (Galium pumilum)

Kalkwalstro (Galium pumilum Murray) is een vaste plant die wordt gebruikt voor de behandeling van nierstenen en reumatoïde artritis, een ziekte waarbij je gewrichten zijn ontstoken. Het kent deze toepassingen  vanwege de diuretische en ontstekingsremmende eigenschappen.

Geel walstro (Galium verum)

Geel walstro, Galium verum L., vroeger ook wel Echt walstro genoemd, wordt gebruikt als een mild diureticum ter betrijding van urineweginfecties zoals blaasontsteking.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over walstro, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.