Last Updated on 1 mei 2023 by M.G. Sulman
Wolfsmelk is een giftige plant met wit, melkachtig sap en behoort tot de wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae). De plant kan dodelijk zijn en daarom heeft het zijn naam gekregen; “Melk zo gevaarlijk als een wolf’. Er zijn verschillende soorten wolfsmelk, waaronder de amandelwolfsmelk, brede wolfsmelk, cipreswolfsmelk, heksenmelk, kleine wolfsmelk, kroontjeskruid, Kruisbladige wolfsmelk, kustwolfsmelk, moeraswolfsmelk, stijve wolfsmelk, straatwolfsmelk, tuinwolfsmelk, zandwolfsmelk, zeewolfsmelk en de zoete wolfsmelk. Deze planten zijn vaste planten en kunnen jaar na jaar worden gevonden in het wild of in de tuin. De Euphorbia characias en variëteiten van Euphorbia amygdaloides zijn populair in siertuinen. Naast deze inheemse soorten is de Euphorbia pulcherrima, beter bekend als de kerstster, ook bekend bij de meeste mensen. Wolfsmelk behoort tot de wolfsmelkfamilie, samen met andere giftige planten zoals het bingelkruid (Mercurialis) en de wonderboom (Ricinus).
Wolfsmelk is giftig en kan dodelijk zijn
De wolfsmelk bevat een giftige melkachtige substantie in zijn stengels. Deze substantie kan bij aanraking met de huid en ogen zorgen voor irritaties. Inname van de substantie kan zeer gevaarlijk zijn en daarom wordt aangeraden om bij inname meteen een arts te raadplegen.
De plant is zeer giftig en mag niet zonder beschermende handschoenen worden aangeraakt. Het melksap van de plant kan schade aan de huid en slijmvliezen veroorzaken. In geval van contact moet de huid grondig worden gespoeld met water en bij contact met de ogen moet het oog onmiddellijk worden gespoeld met veel water en dient een arts te worden geraadpleegd.
De zaden van de plant zijn zelfs dodelijk bij inname. Deze plant is daarom zeer gevaarlijk in tuinen waar kinderen spelen.
Vergiftiging door geitenmelk door wolfsmelk
Uit de Apeldoornsche courant d.d. 8 november 1862:
“Het tijdschrift “de Schat der Gezondheid” No. 10, vestigt de aandacht op onderscheidene gevallen van vergiftiging, veroorzaakt door de melk van geiten, die zich gevoed hadden door eene plant Euphorbia , bij ons bekend onder den naam van Wolfsmelk. — Het zijn vooral twee soorten, welke de bovengemelde gevaarlijke eigenschap aan geitenmelk hebben medegedeeld; de zeewolfsmelk of het zoogenaamde wrattenkruid. — Beide soorten komen in ons land voor. — De eerstgenoemde op de zeeduinen , de andere op bouw- en moesland. — Daar in sommige streken van ons land veel geitenmelk gebruikt wordt, achtte de redactie de mededeeling noodzakelijk.”
Wolfsmelk in vroegere rituelen
Het is niet verrassend dat planten met wit, giftig of irriterend melksap ook in magische rituelen en heksenzalven werden gebruikt. Het opvallende sap sprak tot de verbeelding. Volgens oude voorschriften werd Euphorbia helioscopia, ook wel kroontjeskruid genoemd, het meest gebruikt omdat deze plant veel voorkomt, zelfs tot aan de poolcirkel.
Wolfsmelksoorten worden in het Latijn Euphorbia genoemd en de naam is afgeleid van Euphorbius, de lijfarts van koning Juba II. Deze arts deed al proeven met wolfsmelk om te zien hoe de plant in de geneeskunde kon worden gebruikt. Een andere verklaring is dat de naam is samengesteld uit de woorden eu = goed en pherbos = voeden, omdat het gedroogde melksap in vroegere tijden werd gebruikt om tbc-patiënten te genezen.
Wolfsmelk staat in Nederlland ook bekend als heksenmelk vanwege de veronderstelling dat heksen het melksap inkookten om er adders in te doden en samen met andere ingrediënten heksendranken en zalven te brouwen. Alchemisten gebruikten grote hoeveelheden wolfsmelk omdat ze dachten dat het een zilvermakende plant was vanwege het witte melksap.
Is wolfsmelk geneeskrachtig?
De naam “wolfsmelk” die wordt gebruikt voor alle Euphorbia-planten, verwijst naar de branderige en bijtende smaak die net zo pijnlijk is als de beet van een wolf. De plant werd vroeger in de volksgeneeskunde gebruikt, doch alleen uitwendig. Het ingedikte sap werd gebruikt op pleisters in de diergeneeskunde en het verse sap bleek effectief te zijn bij het verwijderen van wratten.
In de Flora Batava – een geïllustreerd overzicht van alle planten die in Nederland in de negentiende eeuw inheems waren –wordt gezegd dat moeraswolfsmelk in Rusland wordt gebruikt als buikzuiverend middel, waarbij het verse sap of gedroogde wortel op heet water wordt gegoten. Het heeft een sterke werking en kan braken veroorzaken, maar er wordt van gezegd dat het hardnekkige terugkerende koorts, verstopping van de darmen en andere langdurige ziekten kan genezen. Het moge duidelijk zijn dat we dergelijke planten niet inwendig moeten toepassen, zoals men in het verleden placht te doen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de giftigheid van wolfsmelk, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
