Pijn in de linker onderbuik: oorzaken en behandeling

Last Updated on 29 juli 2024 by M.G. Sulman

Pijn in de linker onderbuik komt meestal door overmatige gasvorming of obstipatie. Dit is vooral het geval bij matige pijn, of als het voelt als een stekende pijn die komt en gaat. Obstipatie wordt gekenmerkt door trage stoelgang met harde, droge ontlasting. Je hebt obstipatie wanneer je minder dan 3 keer per week moet poepen. Andere symptomen die kunnen wijzen op overmatige gasvorm of obstipatie, zijn een opgezette buik en een opgeblazen gevoel. Linkszijdige onderbuikpijn kan soms ook een teken zijn van een aandoening die medische aandacht vereist, zoals nierstenen, endometriose of diverticulitis.

Organen in de linker onderbuik

Het kwadrant linksonder van de buik bevat een een deel van het sigmoïd, het laatste S-vormige deel van de dikke darm, vlak voor de endeldarm.; een deel van de dunne darm; de urineleider van de linker nier; en de iliacale fossa (een deel van het heupbot en het bekken). De iliacale fossa is een toegangspoort tot de voortplantingsorganen bij zowel mannen als vrouwen. In dit kwadrant vindt je tevens (een deel van) de blaas, bloedvaten en zenuwen. Bij vrouwen vind je de linker eileider en eierstok.

Oorzaken van pijn in de linker onderbuik

Wat kan pijn links in de onderbuik veroorzaken? Ongemak in deze regio is meestal niet is om je zorgen over te maken. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken. Vaak komt de pijn door obstipatie of gasvorming.

Obstipatie

De belangrijkste en meest voorkomende oorzaak van pijn in de linker onderbuik is obstipatie. Daarmee wordt ‘verstopping’ bedoeld. Als je regelmatig meer dan drie dagen niet kunt poepen of minder vaak en met meer moeite, dan is er sprake van obstipatie. Aangezien de stoelgang te lang in de dikke darm blijft zitten, wordt hij harder en droger. Dit geeft pijnklachten. Het kan bijvoorbeeld pijn in de dikke darm in de linker onderbuik veroorzaken. De meest voorkomende oorzaken van obstipatie zijn uitdroging, slechte voeding (te weinig voedingsvezels) en gebrek aan lichaamsbeweging of een combinatie ervan.

Gasvorming

Is het mogelijk om lucht in te slikken? Ja. Dit staat bekend als aërofagie. Het betekent letterlijk ‘lucht slikken’. Een mogelijke oorzaak van een opgeblazen gevoel en darmgas is ingeslikte lucht. Mensen die veel kauwgom kauwen slikken indirect veel lucht in. Gasvorming kan ook worden veroorzaakt door het eten van bepaalde voedingsmiddelen zoals peulvruchten, uien, koolsoorten, fruit en light-producten, het gebruik van bepaalde medicijnen met een laxerende werking, obstipatie, het prikkelbare darm syndroom (PDS) en lactose-intolerantie, etc.

Nierstenen

Een niersteen in de linker nier kan pijn in de linker onderbuik veroorzaken. Je realiseert je misschien niet dat je een niersteen hebt totdat het ernstige problemen veroorzaakt, zoals bloed in de urine of het ervaren van pijn tijdens het plassen.

Darmobstructie

Een darmobstructie of darmafsluiting is een plotselinge verstoring in de passage van voedsel door de darm. Mogelijke symptomen zijn:

• aanvallen van hevige buikpijn (zogeheten ‘kolieken’)
• een opgezette buik
• drukpijn
• braken, waarbij het braaksel wordt steeds donkerder van kleur wordt
• het wegblijven van winden en ontlasting

Lactose-intolerantie

Lactose-intolerantie komt bij grofweg 10% van de Nederlanders voor. Hierbij produceren de darmen (te) weinig van het enzym lactase om lactose goed te kunnen verteren. Lactose is een suiker dat in melk en melkproducten voorkomt. Het wordt ook wel ‘melksuiker’ genoemd. Symptomen zijn:

• buikpijn en buikkrampen
• diarree, kenmerkend is dat de ontlasting soms wat zurig, schuimend of groenig van kleur is (groene ontlasting)
• opgeblazen gevoel
• winderigheid
• misselijkheid

Inflammatoire darmziekten

De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn chronische aandoeningen die overal in het spijsverteringskanaal een pijnlijke ontsteking kunnen veroorzaken. De ziekte van Crohn komt het meest voor in de dunne darm en colitis ulcerosa komt het meest voor in de dikke darm. Het is anno 2024 nog steeds niet bekend wat de oorzaak is van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. De meest voorkomende symptomen zijn pijn in de buik en bloederige diarree. Het kan ook koorts en onverklaarbaar gewichtsverlies veroorzaken.

Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

Het prikkelbaredarmsyndroom is een hardnekkige gastro-intestinale aandoening die alleen kan worden gediagnosticeerd als andere mogelijke redenen voor de klachten zijn uitgesloten. Symptomen zijn:

• buikpijn
• afwisselend obstipatie en diarree
• slijm bij de ontlasting
• een opgeblazen gevoel
• winderigheid
• gasvorming

De oorzaak van het prikkelbaredarmsyndroom wordt anno 2024 nog niet volledig begrepen, maar factoren die zouden kunnen samenhangen met oorzaken zijn onder meer:

• bewegingsstoornissen in het maagdarmkanaal
• voeding en allergieën/intoleranties
• verlaagde pijndrempel in het maagdarmkanaal
• psychosociale factoren
• verstoring van de hersen-darm-as (er bestaat een directe relatie tussen de hersenen en de darmen, hetgeen hersen-darm-as wordt genoemd)
• verstoorde of afwijkende darmflora (uit onderzoek is gebleken dat mensen met de diagnose PDS vaak een andere darmflora hebben)
• verstoring in de hormoonhuishouding
• de zenuwen in hersenen en/of darmen werken niet goed
• darmparasieten
• mogelijke ontstekingscellen in de darmen / lichte ontstekingen van de darmwand
• buikgriep (gastro-enteritis) of voedselvergiftiging
• overactieve bekkenbodem (een te gespannen bekkenbodemspier)
• erfelijkheid
• stress¹Máxima MC (MMC). Prikkelbare darm. https://www.mmc.nl/mdl/aandoeningen-en-behandelingen/prikkelbare-darm/ (ingezien op 8-2-2023)

Diverticulitis

Diverticulitis ontwikkelt zich wanneer de divertikels van de darmwand geïnfecteerd en ontstoken raken. Divertikels zijn kleine uitstulpingen van de darmwand in de buikholte. Het ontwikkelt zich in kwetsbare delen van de dikke darm en komt vooral voor bij volwassenen. Het aantal divertikels groeit naarmate je ouder wordt. Hierdoor hebben oudere mensen meer kans op diverticulitis, maar ook jongere mensen kunnen het krijgen.

• buikkrampen of buikpijn, meestal linksonder
• misselijkheid, soms ook braken
• rillingen of koorts
• opgeblazen gevoel
• een veranderd ontlastingspatroon: hevige diarree of ernstige verstopping
• soms bloedverlies en slijmverlies uit de anus

Coeliakie of glutenintolerantie

Coeliakie is een chronische aandoening die optreedt in het spijsverteringskanaal wanneer je gluten niet kan verteren. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe en voorkomt in verschillende voedingsmiddelen. Symptomen van coeliakie kunnen onder meer bestaan uit:

• vooral darmklachten, zoals buikpijn en diarree
• stinkende dunne ontlasting, soms afgewisseld met verstopping
• opgeblazen gevoel
• pijn in de buik
• vermoeidheid
• gewichtsverlies
• huiduitslag (soms)

Oorzaken van pijn linker onderbuikpijn bij vrouwen

Sommige aandoeningen van pijn in de linkeronderbuik hebben alleen betrekking op vrouwen. Sommige aandoeningen kunnen ernstig zijn of medische aandacht vereisen.

Dysmenorroe of menstruatiepijn

Dysmenorroe is het optreden van pijn en/of krampen tijdens de menstruatie. Krampen treden normaal gesproken op voor en tijdens de menstruatie. De pijn kan variëren van matig tot ernstig. Maar het zal met de tijd vervagen. Het gaat hierbij om een hevige krampende pijn in de onderbuik of rug.

Endometriose

Bij endometriose zijn stukjes van het slijmvlies buiten de baarmoeder terechtgekomen. Mogelijke symptomen zijn:

• pijnlijke menstruatie (voor/tijdens/na de menstruatie)
• pijnlijke geslachtsgemeenschap (tijdens en na de gemeenschap)
• moeizame, pijnlijke ontlasting of bloedverlies tijdens de ontlasting
• pijn bij het plassen, loze aandrang
• chronische (buik)pijn
• vruchtbaarheidsproblemen

Eierstokcyste

Een eierstokcyste is een blaasje gevuld met vocht op een eierstok. De meeste cysten vertonen geen symptomen en verdwijnen binnen een paar maanden zonder behandeling. Een grote cyste kan ongemak veroorzaken. Het kan ook de blaas raken en ervoor zorgen dat je vaak moet plassen. Een cyste die breekt, kan ernstige problemen veroorzaken, zoals hevige pijn of inwendige bloedingen.

Gedraaide eierstok

Een gedraaide eierstok is een aandoening waarbij de eierstok zich draait in de buik. Er ontstaat hierbij een plotselinge, hevige pijn vanuit de onderbuik of de bekkenstreek. Er kan uitstralingspijn zijn naar de flanken (pijn in de zij of flank) of dijen. De acuut optredende pijn gaat gepaard met krampen afgewisseld met korte tussenpozen van verlichting.

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap nestelt een bevruchte eicel zichzelf voordat deze de baarmoeder binnengaat. Dit gebeurt normaal gesproken in de eileiders. Symptomen kunnen zijn:

• een gemiste menstruatie en andere zwangerschapstekenen
• buikpijn
• vaginale bloeding
• waterige afscheiding
• pijn bij plassen of pijn bij het poepen

Pelvic inflammatory disease (PID)

Pelvic inflammatory disease (PID) is een ziekte van het vrouwelijke voortplantingssysteem.  Het is een ontsteking in het kleine bekken. Het wordt meestal veroorzaakt door seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s), zoals chlamydia en gonorroe, maar andere soorten infecties kunnen ook leiden tot PID. Enkele van de symptomen zijn:

• koorts
• buikpijn
• vaginale afscheiding
• pijn of bloeding met seks
• een branderig gevoel bij het plassen

Oorzaken van pijn in de buik linksonder bij mannen

Gedraaide teelbal (torsio testis)

Bij een gedraaide teelbal (torsio testis) draait de zaadbal rond zijn lengteas op het zaadstreng. De verminderde bloedstroom veroorzaakt plotselinge pijn en zwelling. Een gedraaide teelbal kan op elke leeftijd voorkomen. Enkele symptomen zijn:

• ernstig ongemak en zwelling van het scrotum
• buikpijn
• misselijkheid
• braken
• koorts

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen zijn:

• koorts
• bloed bij de ontlasting
• misselijkheid en braken
• gewichtsverlies
• geelzucht

Raadpleeg een arts als je pijn ervaart in de linker onderbuik in combinatie met een of meerdere van deze klachten.

Onderzoek en diagnose

Bij pijn in de linker onderbuik zal de arts informeren naar je klachten: waar heb je pijn, hoe ernstig is de pijn, wanneer begin de pijn, etc. de arts zal ook je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Ben je bekend met een ziekte of stoornis, zoals PDS of Crohn, etc. Daarna kan zo nodig bloedonderzoek volgen. Ook is beeldvormend onderzoek mogelijk, zoals een CT-scan, een MRI-scan of echografie. Je kan ook met je behandelend arts afspreken dat een endoscopie nodig is. Een inwendig onderzoek kan ook nodig zijn. Hierbij bekijkt de gynaecoloog met een spreider (een zogenaamde speculum of eendenbek) de vagina en de baarmoedermond en voelt inwendig aan de baarmoeder, de eileiders en de eierstokken.

Behandeling van pijn in de linker onderbuik

Mogelijke behandelingen

De behandeling varieert afhankelijk van de oorzaak van de pijn. Hier is een overzicht van de mogelijke behandelingen:

Infecties (zoals diverticulitis)

• Antibiotica
• Rust
• Residu-arm dieet (voedsel dat weinig ontlasting produceert en/of de passage vergemakkelijkt)

Structurele problemen (zoals darmblokkade)

• Mogelijk een operatie

Obstipatie en gasvorming

Leefstijladviezen:

• 1,5 tot 2 liter water per dag drinken
• Voldoende vezels eten
• Dagelijks bewegen
• Soms medicijnen

Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

• Geen genezing, maar wel effectieve behandelingen zoals het FODMAP-dieet

Voedselintoleranties (zoals lactose-intolerantie)

• Vermijden van de voedseltriggers

Nierstenen

• Pijnbestrijding met medicatie
• Veel water drinken om de steen door te spoelen
• Medische procedures zoals lithotripsie (vergruizen van stenen) of een operatie als de steen niet vanzelf passeert

Blaasontsteking of urineweginfectie

• Antibiotica
• Veel water drinken
• Pijnverlichting met medicijnen zoals paracetamol of ibuprofen

Gynaecologische aandoeningen (zoals endometriose of eierstokcysten)

• Hormoontherapie
• Pijnbestrijding
• Chirurgische ingrepen, zoals laparoscopie om cysten te verwijderen
• Specifieke behandelingen voor endometriose, zoals GnRH-agonisten

Liesbreuk

• Chirurgische reparatie van de hernia
• Pijnbestrijding
• Vermijden van zware inspanning tot herstel

Ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

• Ontstekingsremmende medicijnen zoals corticosteroïden
• Immunosuppressiva
• Biologische therapieën
• Chirurgie in ernstige gevallen

Diverticulose (zonder infectie)

• Voeding met veel vezels
• Veel water drinken
• Regelmatige lichaamsbeweging

Maagzweren of gastritis

• Protonpompremmers (PPI’s) of H2-blokkers om de zuursecretie te verminderen
• Antibiotica als H. pylori-infectie aanwezig is
• Vermijden van NSAID’s en andere maag-irriterende middelen

Darmparasieten

• Anti-parasitaire medicatie
• Goede hygiëne om herinfectie te voorkomen

Intestinale Ischemie (verminderde bloedtoevoer naar de darmen)

• Bloedverdunners of trombolytica om bloedstolsels op te lossen
• Chirurgie om aangetaste delen van de darm te verwijderen of bloedvaten te herstellen

Pancreatitis

• Intraveneuze vochttoediening
• Nuchter blijven tot de ontsteking vermindert
• Pijnmedicatie
• Behandeling van onderliggende oorzaken, zoals galstenen of alcoholgebruik

Specifieke leefstijladviezen

• Stoppen met roken: Dit kan de algehele darmgezondheid verbeteren.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Helpt voedsel beter door de darmen te bewegen en kan constipatie voorkomen.
• Gezond dieet: Eet voldoende vezels en drink voldoende water om een goede darmfunctie te behouden.
• Stressbeheersing: Stress kan de darmfunctie beïnvloeden, dus ontspanningstechnieken kunnen nuttig zijn.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over pijn in de linker onderbuik. Of tips geven over linker onderbuikpijn. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.