Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Liespijn duidt op pijn aan de voorzijde van de heup en/of binnenzijde van het bovenbeen. Het is niet hetzelfde als teelbalpijn of vulvapijn, hoewel deze pijn soms kan uitstralen naar de lies. Anatomisch gezien is de liesregio vrij complex. Er bevinden zich namelijk veel structuren die pijn kunnen veroorzaken. De belangrijkste oorzaken van pijn in de lies passeren de revue.
De lies
De lies is een deel van je heup tussen je buik en dijbeen. Het bevindt zich waar je buik eindigt en je been begint.
Onderhuids liggen er lymfeklieren in de lies. Bij bepaalde ziekten kun je last krijgen van opgezette lymfeklieren in de lies.
Het ligamentum inguinale of de liesband is een band dwars in de liesplooi. Over de liesband heen loopt het lieskanaal of de canalis inguinalis. Dit is de plek waar je heup je dij ontmoet en waar verschillende structuren door de voorste buikwand heenlopen. Door het lieskanaal loopt bij de man de zaadleider (ductus deferentes). Bij de vrouw de ronde baarmoederband (ligamentum teres uteri). Onder de liesband door lopen allerlei spieren, bloedvaten, lymfevaten en zenuwen.
De liesstreek heeft vijf spieren die samenwerken om je been te bewegen. Deze heten:
- de musculus adductor brevis of korte bovenbeenadducto
- de musculus adductor longus of lange dijadductor
- de musculus adductor magnus of grote dijadductor
- de musculus gracilis of slanke spier (een spier in het bovenbeen)
- de musculus pectineus of schaambeenkamspier (een skeletspier in het bovenbeen)
Liespijn
Liespijn duidt op elk gevoel van pijn of ongemak in het liesgebied. De pijn is meestal het gevolg van een blessure veroorzaakt door lichamelijke activiteit, zoals sporten. Een verrekte of gespannen spier in de liesstreek is één van de meest voorkomende blessures bij sporters. Mara er zijn nog talloze andere mogelijke oorzaken van pijn in de lies, links of rechts, denkbaar.
Veel voorkomende oorzaken van pijn in de lies
Letsel of overbelasting van spieren, ligamenten en/of pezen
Liesblessure
Ligamenten zijn bindweefselbanden die botten of kraakbeen met elkaar verbinden. Pezen verbinden de spieren met de botten. Als ligamenten en pezen beschadigd of opgerekt zijn, veroorzaakt dit pijn. Ongelukken, sportletsels of overbelasting hebben als gevolg dat ligamenten en pezen kunnen scheuren, oprekken en minder elastisch worden
Meestal is liespijn het gevolg van een spier-, ligament- of peesletsel. Men noemt dit ook wel een liesblessure. Dit overkomt veel mannen en vrouwen die sporten. De pijn kan meteen optreden, of het kan in de loop van de tijd toenemen. Doorgaan met de (sport)activiteit kan de blessure verergeren.
Verrekte lies
Er kan ook sprake zijn van een verrekte lies. Dit is een overstrekking of scheurblessure aan de spieren van de binnenkant van de dij of de voorkant van de heup. Dit geeft scherpe pijn en spasmes in de liesstreek. De pijn kan snel overgaan. Het kan ook aanhouden en zich ontwikkelen tot een kloppende pijn in rust of met scherpe pijnsteken, bijvoorbeeld als je je been probeert te bewegen of gaat lopen. De spieren voelen stijf en zwak.
Liesbreuk
Een liesbreuk is een zwakke plek in de buikwand, waardoor buikvlies en buikvet of darm naar buiten kan puilen. Mogelijk zie je een uitstulping in je lies. Een zwelling in de liesstreek is het belangrijkste symptoom. Bij vrouwen kan de zwelling doorlopen tot aan de schaamlip. Bij mannen kan de zwelling tot aan de balzak komen. Een liesbreuk bij mannen komt vaker voor dan bij vrouwen. Een kwart van alle mannen krijgt dit probleem ergens in zijn leven.
Een liesbreuk kan pijn doen. Of een stekend, knellend of branderig gevoel geven. Je kunt echter ook alleen last hebben van een zwelling, zonder pijn.
Prostaatontsteking
Een prostaatontsteking of prostatitis is een ontsteking van de prostaatklier. Een bacterie is meestal de boosdoener. Het kan pijn geven op heel verschillende plekken: in het kruis, de onderbuik, liezen en rug. Naast pijn kun je moeite hebben met plassen.
Bijbalontsteking
Bijbalontsteking of epididymitis is een ontsteking van de bijbal. Symptomen kunnen bestaan uit:
- zwelling en pijn aan één kant van het scrotum die langzaam opkomt
- roodheid en gevoeligheid
- pijn bij het plassen
- koorts en rillingen
- melkachtige afscheiding uit je penis
- Zwellingen van de aangetaste bijbal en het scrotum
- pijn tijdens het poepen of bij inspanning
- gezwollen lymfeklieren in de lies
Teelbalontsteking
Bij teelbalontsteking of orchitis is de teelbal, ook wel zaadbal of testikel genoemd, ontstoken. Hiervan heeft elke man er twee. Een teelbalontsteking ontstaat vaak aan één kant. Symptomen zijn onder meer:
- gevoelige en pijnlijke teelbal
- rode en gezwollen teelbal
- zwaar gevoel van de teelbal
- uitstralende pijn naar de lies, soms gepaard met een gezwollen liesstreek
- pijn bij het vrijen en tijdens de zaadlozing
- pijn bij het plassen.
Gedraaide teelbal
Bij een gedraaide teelbal (torsio testis) is de bal om zijn as gedraaid, waardoor de bloedtoevoer naar de teelbal wordt afgekneld. Dit veroorzaakt heftige pijn. Het kan voelen alsof je een trap in je kruis hebt gekregen. Het is een medisch noodgeval. Het draaien (torsie) snijdt de bloedtoevoer naar je teelbal af. Als het niet binnen een paar uur operatief wordt losgemaakt, kan je teelbal afsterven. Het komt het meest voor bij tienerjongens.
Teelbalkanker
Teelbalkanker is een vorm van kanker in de zaadbal. De medische term is testiscarcinoom. Meestal veroorzaakt teelbalkanker een pijnloze knobbel in de teelbal. Maar soms is het pijnlijk. Je hebt dan pijn ter hoogte van de zaadbal zelf. Of een dof c.q. zwaar gevoel in onderbuik of achter in de balzak.
Het is geen veel voorkomende kanker. Jongemannen tussen de 18 en 35 jaar hebben de grootste kans op deze vorm van kanker. De prognose is meestal gunstig.
Heupproblemen
Soms kan heuppijn als gevolg van artrose of een ander probleem naar uw lies uitstralen. De pijn wordt vaak mettertijd erger en kan slechter aanvoelen als je autorijdt of in een lage stoel zit. Bij heupartrose heb je vaak pijn in de lies, de bilstreek en eventueel met uitstraling naar het bovenbeen tot aan de knie.
Nierstenen
Uit kleine kristallen die achterblijven in de nieren, kunnen nierstenen ontstaan. Het zijn steentjes van onopgeloste afvalstoffen in de urine. Soms raakt zo’n steentje vast in de urinewegen. Je krijgt dan aanvallen van heftige pijn in de zij of buik. De pijn trekt soms door naar de lies, het bovenbeen of je geslachtsorganen.
Nierontsteking
Een nierinfectie of nierontsteking of pyelonefritis is een infectie van de hogere urinewegen (urineleider en nier). Dit gebeurt meestal wanneer ene blaasontsteking omhoogstijgt en een of beide nieren binnendringt. Symptomen kunnen zijn:
- plotselinge en hevige pijn, in je rug of zij, vlak boven de middel
- de pijn is meestal voelbaar aan één kant en verplaatst zich langzaam naar beneden, richting je lies
- koorts met koude rillingen
- misselijkheid
- frequent urineren
- bloed of pus in de plas
Minder vaak voorkomende oorzaken
Minder vaak voorkomende aandoeningen die pijn of ongemak in de lies kunnen veroorzaken, zijn:
- darmontsteking
- vergrote lymfeklieren
- eierstokcyste
- beknelde zenuw
- urineweginfectie
- cyste van Nuck: een met vocht gevulde zwelling in de lies (links of rechts) bij meisjes of vrouwen
- avasculaire necrose (osteonecrose) van de heupkop, ontstaan door een verstoorde bloedvoorziening naar de heupkop toe
- avulsiefractuur: een fractuur ontstaan door grote trekkracht van een pees aan het bot
- bursitis (gewrichtsontsteking)
- hydrocèle: een goedaardige zwelling, die gevuld is met vocht, uitgaande van het scrotum
- spierpijn
- piriformis-syndroom: een relatief weinig voorkomende oorzaak van bilpijn en ischias
- retractiele testis of teelbal: hierbij is de teelbal normaal ingedaald in het scrotum, maar wordt door spierwerking eruit getrokken tot hoog in het lieskanaal
- ischias
- spermatocèle: een holte gevuld met spermacellen
- verstuiking
- stressfractuur
- tendinitis of peesontsteking
- varicocèle: een spatader in de zaadstreng.
Wanneer contact opnemen met een arts?
Neem in de volgende gevallen contact op met een arts:
- je hebt aanhoudende pijn in de lies zonder(bekende) oorzaak
- je hebt brandende pijn
- je hebt pijn met zwelling van het scrotum
- pijn treft slechts één teelbal gedurende meer dan 1 uur, vooral als het plotseling begon
- je hebt veranderingen opgemerkt, zoals een steeds groter worden zwelling van de teelbal of een verandering in de huidskleur
- er zit pus of bloed in de urine
Onderzoek en diagnose
De meeste gevallen van liespijn vereisen geen medische hulp. Raadpleeg echter een arts bij ernstige, langdurige pijn. Of bij liespijn die gepaard gaat met koorts of zwelling. Deze symptomen kunnen wijzen op een ernstiger aandoening.
De arts zal informeren naar je klachten en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek van de liesstreek. Indien nodig kan verder onderzoek gedaan worden, zoals beeldvormend onderzoek, urineonderzoek en/of bloedonderzoek.
Behandeling van liespijn
De behandeling van liespijn hangt af van de onderliggende oorzaak. U kunt blessures vaak goed thuis behandelen, maar voor ernstigere pijn in de lies kan een medische behandeling nodig zijn.
Zelfzorg
Als uw liespijn het gevolg is van een liesblessure, is zelfzorg vaak de beste optie. Als je twee tot drie weken rust inlast, kan de blessure op natuurlijke wijze genezen. In de acute fase van de behandeling wordt RICE. (rust, ijs, compressie en elevatie) toegepast. Vervolgens richt je je op herstel van de mobiliteit, de spierkracht, en het spieruithoudingsvermogen,
Pijnstillers, waaronder paracetamol, kunnen worden ingenomen om pijn en ongemak te verlichten.
Medische behandeling
Soms is medische behandeling nodig. Je kunt bijvoorbeeld geopereerd worden bij een liesbreuk, maar dat is alleen nodig als je klachten hebt. Bacteriële bijbal- of teelbalontsteking wordt behandeld met een antibioticum. Bij een prostaatontsteking krijg je ook antibiotica. Antibiotica doden de bacteriën die de ontsteking veroorzaken. Het belangrijkste medicijn bij een niersteenaanval is een sterke pijnstiller. Meestal is een behandeling nodig voor nierstenen die ervoor zorgen dat de urine niet goed kan worden afgevoerd.
Preventie
Er zijn een paar maatregelen die je kunt nemen om pijn in de lies te voorkomen.
Als je gaat sporten is het belangrijk om jouw spieren goed voor te bereiden op de inspanning die komen gaat. Dit om blessures te voorkomen. Een langzame, gestage warming-up doen voor lichamelijke activiteit kan het risico op een liesblessure helpen verminderen, vooral als je het consequent doet.
Dikwijls is een liesbreuk het gevolg van zwaar tillen, overgewicht, (vaak) persen bij het poepen of veel hoesten. Een gezond gewicht bereiken en behouden en voorzichtig zijn bij het tillen van zware voorwerpen kan een liesbreuk helpen voorkomen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over liespijn of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
