Hartkloppingen ’s nachts: oorzaken nachtelijke hartkloppingen

Last Updated on 8 maart 2024 by M.G. Sulman

Je hart ’s nachts voelen kloppen kan een angstige aangelegenheid zijn. Het komt echter zelden voor dat hartkloppingen of hartbonzen ’s nachts iets gevaarlijks of zorgwekkends blijken te zijn. Symptomen waar je je zorgen over moet maken, zijn flauwvallen (syncope) of een zeer snelle hartslag die gepaard gaat met een licht gevoel in het hoofd. Hartkloppingen voelen alsof je hart bonst, fladdert, een slag overslaat of een salto maakt in je borst. Hartkloppingen ’s nachts zijn meestal niet gevaarlijk. Veel factoren, waaronder alcohol, cafeïne, nicotine, stress of hormonen (denk aan de overgang) kunnen deze onschuldige palpitaties veroorzaken. Minder vaak zijn ze het gevolg van een gezondheidstoestand zoals een hartaandoening of een schildklieraandoening.

Wat zijn hartkloppingen ’s nachts?

Bij hartkloppingen heb je het gevoel dat je hart bonst, raast of snel klopt. Het kan ook voelen alsof je hart een slag overslaat of alsof je een extra hartslag hebt. Bij hartkloppingen voel je je eigen hart in je borstkas of keel kloppen. Hartkloppingen maken je bewust van je hartslag. Dat kan heel vervelend en angstwekkend zijn.

Hartkloppingen kunnen op elk moment optreden. Niet alleen overdag maar ook ’s nachts. Meestal zijn ze ongevaarlijk. Veel mensen hebben overdag dezelfde hartkloppingen, maar merken het niet op omdat ze het druk hebben. Soms kunnen nachtelijke hartkloppingen wijzen op een ernstige aandoening, zoals aritmie (abnormaal hartritme).

Vóórkomen

Hartkloppingen komen zeer vaak voor. Veel mensen hebben er overdag last van. Maar je zult eerder hartkloppingen opmerken als je nergens door wordt afgeleid. Je kunt ze voelen als je stil zit, rust of ligt.

Video: Adem, hartslag & hartkloppingen

Symptomen van hartkloppingen

Verschijnselen

De symptomen van hartkloppingen kunnen zorgwekkend zijn als ze onverwacht optreden of als je ze nog niet eerder hebt gehad. Symptomen zijn onder meer:

• het gevoel van een onregelmatige polsslag of dat je hart even stopte
• heel snel gaan kloppen van je hart
• heftig bonzen van je hart
• een onregelmatige hartslag: soms ineens sneller en dan plotsklaps langzamer
• voelen dat het hart soms een slag lijkt over te slaan, met vaak daarna een extra harde hartslag die voelt als een bons, bonk of dreun¹Thuisarts. Ik heb last van hartkloppingen. https://www.thuisarts.nl/hartkloppingen/ik-heb-last-van-hartkloppingen (ingezien op 3-11-2022)

Alarmsymptomen

Schakel onmiddellijk medische hulp in als je hartkloppingen ervaart samen met een of meer van de volgende symptomen:

• kortademigheid
• flauwvallen of bewustzijnsverlies
• pijn op de borst
• je licht in het hoofd voelen

Oorzaken van hartkloppingen ’s nachts

De oorzaken van hartkloppingen ’s nachts zijn divers. Vaak is de oorzaak onschuldig en is er geen sprake van een structurele of functionele hartziekte.

Hartkloppingen komen vaker voor bij het liggen, vooral ’s nachts. Eén van de mogelijke oorzaken is de verplaatsing van het bloed door het lichaam onder invloed van de zwaartekracht tijdens positieveranderingen van staand naar liggend.

Stress

Stress is een fenomeen dat direct effect heeft op het hart. De Nederlandse hartstichting schrijft hierover:

“Bij een stressvolle gebeurtenis heeft je hartspier extra zuurstof nodig. Ook vormen zich sneller bloedstolsels. Hierdoor heb je een grotere kans op pijn op de borst (angina pectoris) of een hartinfarct. Ook kan hevige stress hartritmestoornissen veroorzaken, vooral bij mensen die erfelijke aanleg hebben.”²Hartstichting. Stress. https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/stress (ingezien op 3-11-2022)

Stress kan ook verantwoordelijk zijn voor een bonzend hart, iets dat vooral ’s nachts optreedt. Stress leidt tot verhoogde activiteit van het sympathische zenuwstelsel. Het hart gaat sneller kloppen door de afgifte van adrenaline in het hart. Niet alleen negatieve stress, maar ook ook positieve stress, zoals anticipatie op iets leuks of verliefd zijn, kan een hartklopping veroorzaken.

Stressgerelateerde hartkloppingen treden meestal ’s nachts op omdat het lichaam dan tot rust komt. Dit type hartkloppingen is meestal ongevaarlijk.

Alcohol

Tijdens een vakantie kan als gevolg van te veel alcohol, slaapgebrek en te weinig drinken (dehydratie) een hart ritmestoornis optreden. Dit fenomeen wordt ook wel het “Holiday Heart Syndrome” genoemd. In het Nederlands: Vakantie Hart Syndroom.

Vooral jonge mensen kunnen ’s nachts hartkloppingen krijgen na het nuttigen van alcohol. Dit treedt vooral op na een lange nacht feesten of andere situaties waarin overmatig alcohol werd gedronken. Je hart begint een paar uur later sneller te kloppen en ’s nachts treden er hartkloppingen op. Hierachter schuilt een atriumfibrilleren veroorzaakt door de alcohol. Bij atriumfibrilleren klopt het hart onregelmatig en meestal ook sneller dan normaal.

Atriumfibrilleren veroorzaakt door alcohol is meestal beperkt tot de nachtelijke uren en is zelfbeperkend. Het gaat vanzelf weer over. Als het vaker optreedt, is het belangrijk om minder alcohol te nuttigen en je huisarts te raadplegen.

Hartkloppingen tijdens de zwangerschap

Een andere oorzaak van (vooral nachtelijke) hartkloppingen bij vrouwen, is een zwangerschap. Tijdens de zwangerschap kan het hart ook overdag sneller kloppen, omdat de bloedsomloop wordt uitgebreid met die van het kind en je lichaam dus extra bloed aanmaakt. Je hart moet in je zwangerschap harder werken om al dat bloed goed rond te pompen. Het is daarom volkomen normaal als je af en toe eens last hebt van hartkloppingen als je zwanger bent.

Hartkloppingen komen ’s nachts echter veel vaker voor. Dit komt door de liggende houding. Door je zwangerschap kunnen grote bloedvaten in de buik en het bekken samengedrukt worden, waardoor er minder bloed terugstroomt naar het hart. Om de bloeddruk op peil te houden, zal het hart een tandje bijzetten en sneller gaan kloppen. Dit wordt ervaren als een bonzend hart. Hartkloppingen worden beter gevoeld als je op de linkerzij ligt.

Overgang

Gedurende de overgang vindt er een verandering plaats in de vrouwelijke hormoonhuishouding. Dit gaat vaak gepaard met verschillende lichamelijke klachten. De belangrijkste hormonale verandering tijdens de overgang is de afname van het oestrogeengehalte. Het vrouwelijke geslachtshormoon regelt de menstruatiecyclus bij geslachtsrijpe vrouwen en heeft invloed op andere lichaamsfuncties. De meest voorkomende symptomen tijdens de overgang zijn opvliegers en zweten, hartkloppingen, slaapstoornissen en een verlaagd libido. Vaak is het vaginale slijmvlies droog (droge vagina), wat kan leiden tot pijn tijdens geslachtsgemeenschap en het kan infecties bevorderen. Tijdens de overgang zijn nachtelijke hartkloppingen een veel voorkomende klacht. Deze zijn meestal onschuldig en geen reden tot ongerustheid. Ze kunnen wel vervelend zijn of vaak voorkomen. Overleg in dat geval met je huisarts.

Hartkloppingen en je schildklier

De schildklier is een vlindervormige klier. Deze klier ligt laag in de hals, onder het strottenhoofd en vóór de luchtpijp. Het is onder meer verantwoordelijk voor de vorming van de schildklierhormonen triiodothyronine (T3) en thyroxine (T4). Deze jodiumhoudende hormonen zijn van groot belang voor je energiehuishouding. Triiodothyronine en thyroxine hebben een stimulerend effect op de hartslag, kunnen leiden tot een verhoging van de bloeddruk en zorgen voor verwijding van bloedvaten in de huid. Ze verhogen het energieverbruik van je lichaam door de stofwisseling te versnellen, de activiteit van de talg- en zweetklieren te verhogen en de darmactiviteit te verhogen.

Verschillende schildklieraandoeningen kunnen leiden tot verstoring van het hormoonmetabolisme. Als bij een dergelijke aandoening te veel schildklierhormonen worden gevormd, spreekt men van een overactieve schildklier of hyperthyreoïdie. Dit kan onder meer leiden tot hartkloppingen. Hartkloppingen ’s nachts kunnen wijzen op een overactieve schildklier, vooral als deze gepaard gaat met andere symptomen die kenmerkend zijn voor een overactieve schildklier, zoals: beven, veel zweten, onrust of irritatie, moeheid, diarree, afvallen terwijl je goed eet en je huid kan warm en vochtig aanvoelen.

Lage bloeddruk

Mannen hebben een lage bloeddruk of hypotensie bij waarden onder de 110/70 mmHg. Vrouwen hebben een lage bloeddruk bij waarden onder de 100/60 mmHg. De hartslag is bij hypotensie meestal normaal. Pas bij een snelle daling van de bloeddruk, zoals bij snel opstaan, verhoogt het lichaam reflexmatig de hartslag. Je kan dit ervaren als een bonzend hart. Daarnaast treden af ​​en toe andere symptomen op, zoals duizeligheid of misselijkheid.

Structurele of functionele oorzaken

Er zijn ook een aantal structurele of functionele defecten in het hart die ’s nachts hartkloppingen kunnen veroorzaken. Hart- en vaatziekten zoals een kransslagaderziekte, een hartspieraandoening, een hartklepafwijking of het Wolff-Parkinson-White-syndroom kunnen nachtelijke hartkloppingen veroozraken. Het Wolff-Parkinson-White-syndroom (WPW-syndroom) is een aangeboren hartritmestoornis, waarbij er naast de AV-knoop een extra prikkelverbinding tussen de boezem en kamer is.

Andere oorzaken

Andere oorzaken die kunnen leiden tot nachtelijke hartkloppingen zijn hypoglykemie, hoge koorts en dehydratie (uitdroging). Ook psychische problemen kunnen de oorzaak zijn van hartkloppingen die ’s nachts optreden.

Risicofactoren

Er zijn verschillende factoren die kunnen leiden tot hartkloppingen, zoals:

• stimulerende middelen, zoals cafeïne, nicotine, vrij verkrijgbare medicijnen die pseudo-efedrine bevatten, of drugs zoals cocaïne of amfetaminen
• medische aandoeningen, zoals bloedarmoede, lage bloeddruk, lage bloedsuikerspiegel of schildklieraandoening
• chocola
• alcohol
• vermoeidheid of gebrek aan slaap
• depressie of angst
• stress
• koorts
• overmatige lichamelijke arbeid of sportbeoefening
• hormonale veranderingen als gevolg van zwangerschap, overgang of menstruatie

Huisarts raadplegen

Als je af en toe last hebt van hartkloppingen, dan hoef je niet per se een arts te raadplegen. Raadpleeg bij de volgende symptomen altijd een arts:

• duizeligheid
• verwardheid
• beklemming of pijn op de borst
• moeite met ademhalen
• flauwvallen

Onderzoek en diagnose

De huisarts zal informeren naar je klachten en naar je hart luisteren. Bloedonderzoek kan gedaan worden om bloedarmoede of een infectie op te sporen. Een bloedtest kan ook een vitaminetekort of een probleem met je schildklier aan het licht brengen.

Daarna kan vervolgonderzoek nodig zijn in de vorm van een elektrocardiogram (ECG). In de volksmond vaak hartfilmpje genoemd. Dit is een registratie van de elektrische activiteit van de hartspier. Vaak detecteert een ECG geen hartkloppingen. Het kan zijn dat je tijdens de test geen onregelmatige hartslag heeft. In dat geval kan de arts een ambulant elektrocardiogram aanbevelen, zoals een Holter-ecg, ook wel holtermonitor of holterkastje genoemd. Dit is een draagbaar apparaat dat gebruikt wordt om gedurende 24 tot 48 uur of langer continu de elektrische activiteit van het hart te meten.

Behandeling van nachtelijke hartkloppingen

Onderliggende oorzaak behandelen

Als je last hebt van hartkloppingen door een hartziekte, dan is een medische behandeling noodzakelijk.

Leefstijlaanpassingen

Als de hartkloppingen ’s nachts te wijten is aan psychische oorzaken (bijvoorbeeld hyperventilatie) of externe oorzaken (bijvoorbeeld alcoholgebruik), dan kan dit vaak worden verholpen door leefstijlaanpassingen.

Probeer in de eerste plaats stress te vermijden. Hier kunnen verschillende ontspanningstechnieken worden gebruikt. Veel beweging en frisse lucht helpen ook om stress te reduceren. Overdrijf echter niet met lichaamsbeweging, want overmatige lichamelijke inspanning kan leiden tot hartkloppingen ’s nachts.

Tips

Drink een glas water. Want als je uitgedroogd bent, moet je hart harder werken om het bloed rond te pompen. Draai je om of sta op en loop rond. Verandering van houding is misschien alles wat je nodig hebt om hartkloppingen ’s nachts te verlichten. Draai je om in bed, ga rechtop zitten of maak een korte wandeling door de kamer terwijl je diep ademhaalt.

Psychotherapie

Als je een angststoornis of een verslavingsprobleem hebt, dan kan psychotherapie helpen. De huisarts kan je verwijzen.

Natuurgeneeskunde

Een verscheidenheid aan natuurlijke remedies, zoals muntthee of valeriaandruppels, kan worden gebruikt om te kalmeren of om beter te slapen. Valeriaan werkt in lichte mate kalmerend als je angstig, nerveus of gespannen bent.

Prognose

In de meeste gevallen worden de nachtelijke hartkloppingen veroorzaakt door onschuldige oorzaken die een goede prognose hebben en waarbij je geen langdurig ongemak hoeft te verwachten. Wanneer de klachten aanhouden, is beoordeling door een arts noodzakelijk. een arts kan de oorzaak achterhalen en een behandeling in gang zetten. In enkele gevallen zijn hartkloppingen te wijten aan een ernstige hartziekte die de prognose aanzienlijk kan verslechteren.

Preventie

Sommige oorzaken van hartkloppingen kun je mogelijk voorkomen door de volgende maatregelen:

• Ontspanningsoefeningen bij stress.
• Verminderde consumptie van alcohol kan hartkloppingen ’s nachts voorkomen.
• Voldoende drinken, aangezien  uitdroging of dehydratie kan zorgen voor een snelle hartslag of hartkloppingen
• Het risico op hart- en vaatziekten kunnen voorkomen worden door een gezonde levensstijl met gezonde en gevarieerde voeding, niet roken en voldoende beweging. Daarnaast is het belangrijk om diabetes onder controle te krijgen, een te hoog cholesterol, hoge bloeddruk en overgewicht te voorkomen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het hebben van hartkloppingen ’s nachts. Of tips geven over nachtelijke hartkloppingen. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.