Last Updated on 18 oktober 2023 by M.G. Sulman
Magnesium is een mineraal dat essentieel is voor gezonde spieren, zenuwen, botten en de bloedsuikerspiegel. Vroege tekenen en symptomen van magnesiumtekort zijn misselijkheid en braken, verlies van eetlust, vermoeidheid en zwakte. Een echt magnesiumtekort komt echter niet vaak voor. Vaak komt het door een onderliggende gezondheidstoestand.
Functies van magnesium
De functies van magnesium in het menselijk lichaam zijn onder meer:
- Spiercontractie: Magnesium is essentieel voor het samentrekken en ontspannen van spieren.
- Zenuwfunctie: Het mineraal is betrokken bij zenuwimpulsen en helpt bij het handhaven van een gezond zenuwstelsel.
- Energiemetabolisme: Magnesium speelt een rol bij de omzetting van voedsel in energie.
- Botgezondheid: Het mineraal ondersteunt de gezondheid van botten en tanden.
- Hartfunctie: Ten behoeve van een gezond hartritme en bloeddrukregulatie.
- Eiwitsynthese: Magnesium is betrokken bij eiwitsynthese en DNA-replicatie.
- Bloedsuikerregulatie: Het helpt bij de regulatie van bloedsuikerspiegels.
- Immuunfunctie: Magnesium iheb je nodig voor een goed werkend immuunsysteem.
- Stressbeheersing: Ter vermindering van stress en angst.
- Bloedstolling: Het speelt een rol bij de bloedstolling en wondgenezing.
Synoniemen van magnesiumtekort
Er zijn verschillende andere termen die kunnen worden gebruikt om een magnesiumtekort aan te duiden, waaronder:
- Hypomagnesiëmie: Een medische term voor een tekort aan magnesium in het bloed.
- Magnesiumdeficiëntie: Dit verwijst naar een algemeen tekort aan magnesium in je lichaam met functionele gevolgen.1Ned Tijdschr Geneeskd. 1993;137:287-90
- Magnesiuminsufficiëntie: Dit betekent dat er onvoldoende magnesium aanwezig is om aan je lichaamsbehoeften te voldoen.
- Magnesiumgebrek: Dit is een informele term die wordt gebruikt om te beschrijven dat er niet genoeg magnesium in het lichaam is.
- Magnesiumdepletie: Dit duidt op een verminderde voorraad in het lichaam zonder functionele gevolgen, terwijl deze bij magnesiumdeficiëntie wel aanwezig zijn.
Symptomen van een magnesiumtekort
Elk orgaan in het lichaam, vooral het hart, de spieren en de nieren, heeft het mineraal magnesium nodig. Het draagt ook bij aan de samenstelling van tanden en botten. Magnesium is nodig voor veel functies in het lichaam. Dit omvat de fysische en chemische processen in het lichaam die energie omzetten of gebruiken (metabolisme).
Wanneer het magnesiumgehalte in het lichaam onder normaal daalt, kunnen er symptomen optreden als gevolg van een laag magnesiumgehalte.
Een opsomming van klachten
Mogelijke symptomen van een magnesiumtekort zijn:
- Spierkrampen of spierspasmen
- Vermoeidheid
- Zwakte
- Hartritmestoornissen
- Misselijkheid
- Braken
- Gebrek aan eetlust
- Verwardheid
- Slapeloosheid
- Hoofdpijn
- Gevoelloosheid of tintelingen
- Abnormale hartritmes
- Spiertrillingen of -tremoren
- Verhoogde prikkelbaarheid
- Onrust
- Lage calcium- en kaliumspiegels in het bloed
- Onregelmatige menstruatiecyclus (bij vrouwen)
- Verlies van eetlust
- Spijsverteringsproblemen
- Verhoogde gevoeligheid voor stress
- Verminderde weerstand tegen infecties
- Oorsuizen (tinnitus)
- roblemen met geheugen en concentratie
- Spierzwakte
- Abnormale oogbewegingen
- Verminderde botdichtheid (osteoporose)
- Hoge bloeddruk
- Verminderde bloedsuikerregulatie
- Verhoogd risico op migraineaanvallen
- Angst en depressie
- Abnormale zenuwreflexen
- Slechte coördinatie en evenwichtsproblemen
- Ademhalingsproblemen
- Verzwakte immuunfunctie
- Spieratrofie (afname van spiermassa)
- Gevoel van onwelzijn
- Verminderde groei bij kinderen
- Verhoogde prikkelbaarheid van de zenuwen
- Verminderde productie van parathyroïdhormoon (PTH)
- Verhoogde gevoeligheid voor geluid
- Verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen
- Spierkrampen in de keel (slikproblemen)
- Abnormale hartslag (aritmieën)
Magnesiumtekort en de ogen
Zenuwachtige oogtrekkingen als gevolg van magnesiumtekort kunnen worden verklaard door te kijken naar de rol van magnesium in de werking van zenuwcellen. Magnesium speelt een belangrijke rol bij het stabiliseren van de celmembranen van zenuw- en spiercellen. Wanneer deze membranen normaal functioneren, zullen ze alleen impulsen doorgeven aan andere cellen als deze impulsen een bepaalde kracht of intensiteit bereiken.
Als het magnesiumgehalte in de celmembranen te laag is, kunnen zwakkere impulsen worden doorgegeven. Dit betekent dat cellen en hun verbindingen, zoals synapsen, sneller en gemakkelijker worden geactiveerd. Dit kan leiden tot ongecontroleerde spiertrekkingen in de ooglidspieren. Doordat de huid rondom de ogen erg dun is, kunnen deze trekkingen of trillingen in het ooglid meer opvallen en worden gevoeld dan in andere spieren.
Magnesiumtekort en hartkloppingen
Magnesium is belangrijk voor het behoud van de elektrische stabiliteit van het hart en een goed hartritme. Als je een laag magnesiumgehalte in het bloed hebt of te weinig magnesium via je dieet binnenkrijgt, kan het risico op ‘hartkloppingen’ of premature ventriculaire complexen (PVC’s) toenemen, een type abnormaal hartritme dat vrij vaak voorkomt en doorgaans niet levensbedreigend is. [Opmerking: Hoewel PVC’s vaak als goedaardig worden beschouwd, kunnen ze in sommige gevallen gevaarlijk zijn, vooral bij mensen met een bestaande hartaandoening. Raadpleeg altijd je arts als je voor de eerste keer hartkloppingen krijgt of als je een hartaandoening hebt.
Het is echter niet duidelijk of het nemen van magnesiumsupplementen het optreden van hartkloppingen kan verminderen. Bovendien kan de inname van grote hoeveelheden magnesium zelfs een onregelmatige hartslag veroorzaken.
Het hebben van lage intracellulaire magnesiumspiegels is in verband gebracht met andere soorten hartritmestoornissen, zoals postoperatieve atriale fibrillatie en ’torsades de pointes’, een type hartritme dat kan leiden tot plotselinge hartdood. Er is anno 2023 echter meer onderzoek nodig om te bepalen of het corrigeren van de magnesiumspiegels de resultaten verbetert bij mensen met dit soort abnormale hartritmes.
Oorzaken van een tekort aan magnesium
Veelvoorkomende oorzaken van een laag magnesiumgehalte zijn:
- Overmatig alcoholgebruik
- Brandwonden die een groot deel van het lichaam beslaan
- Chronische diarree
- Overmatig plassen (polyurie), zoals bij ongecontroleerde diabetes en tijdens herstel van acuut nierletsel
- Hyperaldosteronisme (aandoening waarbij de bijnier te veel van het hormoon aldosteron in het bloed afgeeft)
- Niertubulusaandoeningen (de niertubulus is een dun buisje dat de gefilterde voorurine opvangt)
- Malabsorptiesyndromen, zoals coeliakie en inflammatoire darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
- Ondervoeding
- Geneesmiddelen, waaronder:
- amfotericine
- antilichamen die zich richten op de epidermale groeifactor (EGF)-receptor
- cisplatine
- cyclosporine
- diuretica (plaspillen)
- protonpompremmers
- tacrolimus
- aminoglycoside-antibiotica
- Alvleesklierontsteking
- Overmatig zweten
Onderzoek en diagnose
Een tekort aan magnesium kan worden vastgesteld met een bloedonderzoek en/of urineonderzoek. Als je symptomen van magnesiumtekort of abnormale calcium- of kaliumspiegels hebt, kan de arts je doorverwijzen voor een bloed- of urinetest.
Behandeling van een magnesiumtekort
Magnesiumtekort wordt meestal behandeld met magnesiumsupplementen. Je kan hierdoor diarree krijgen. In dat geval kan de arts de dosis aanpassen. Als je magnesiumspiegels erg laag zijn, heb je mogelijk magnesium nodig via een intraveneus infuus in het ziekenhuis.
Preventie
Om een magnesiumtekort te voorkomen, kun je verschillende maatregelen nemen:
Eet magnesiumrijke voedingsmiddelen
Zorg ervoor dat je een dieet hebt dat rijk is aan voedingsmiddelen die natuurlijk magnesium bevatten, zoals bladgroenten (spinazie, boerenkool), noten (amandelen, cashewnoten), zaden (pompoenpitten, zonnebloempitten), volle granen, bonen, peulvruchten, en sommige vissoorten (zoals zalm en makreel).
Beperk de inname van alcohol en cafeïne
Overmatig gebruik van alcohol en cafeïne kan de uitscheiding van magnesium via urine bevorderen, dus matigheid is belangrijk.
Vermijd sterk bewerkte voedingsmiddelen
Veel sterk bewerkte voedingsmiddelen, zoals fastfood, chips, hamburgers, ontbijtgranen, soep, kant- en klare maaltijden, frisdrank en toetjes, bevatten weinig magnesium. Probeer deze voedingsmiddelen te vermijden en kies in plaats daarvan voor verse, onbewerkte producten.
Neem eventueel magnesiumsupplementen
Als je moeite hebt om voldoende magnesium uit je dieet te halen, kan een magnesiumsupplement worden overwogen.
Let op je gezondheid
Sommige medische aandoeningen, zoals darmziekten, diabetes en nierproblemen, kunnen leiden tot een verminderde opname of verhoogde uitscheiding van magnesium. Als je een van deze aandoeningen hebt, bespreek dan met je huisarts hoe je magnesiumtekort kunt voorkomen.
Wees bewust van medicatie
Sommige medicijnen, zoals diuretica, kunnen de uitscheiding van magnesium verhogen. Als je dergelijke medicijnen gebruikt, bespreek dan met je arts of je magnesiumsupplementen moet nemen.
Stressmanagement
Chronische stress kan leiden tot een verhoogde behoefte aan magnesium. Probeer stress te verminderen door middel van ontspanningstechnieken en ademhalingsoefeningen. Of door te bidden en Bijbel te lezen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een magnesiumtekort, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
