Last Updated on 13 maart 2023 by M.G. Sulman
De ziekte van Bowen is een langzaam groeiend vroeg stadium van huidkanker. Het heeft zich niet verder verspreid dan de bovenste huidlaag. Het wordt ook wel ‘plaveiselcelcarcinoom in situ’ genoemd. Het is meestal niet ernstig en er zijn goede behandelingen beschikbaar. De vooruitzichten van het oppervlakkige plaveiselcelcarcinoom zijn zeer gunstig. Je moet het echter niet negeren. Het kan namelijk evolueren naar een ernstiger vorm van huidkanker. De ziekte van Bowen ontwikkelt zich in de epidermis, de buitenste huidlaag of opperhuid. Het kan zich overal op het lichaam ontwikkelen, maar het komt het meest voor op de romp, armen of benen. Het kan ook op de lippen, in de mond of rond de geslachtsdelen of anus verschijnen.
Wat is de ziekte van Bowen?
De ziekte van Bowen is een zeldzame huidaandoening. De ziekte van Bowen wordt beschouwd als een voorstadium van kanker, ofschoon het risico op het ontwikkelen van huidkanker minder dan 10 procent is. Je ontwikkelt een langzaam groeiende, roodachtige schilferige vlek of plaque op de huid. Aan de zon blootgestelde delen van de huid worden het vaakst aangetast. De ziekte van Bowen treft alleen de buitenste laag van de huid (epidermis). De plekken zijn meestal niet pijnlijk en gaan vaak niet gepaard met andere symptomen.
Naamgeving
De ziekte van Bowen werd in de medische literatuur voor het eerst beschreven door de arts J.T. Bowen in het jaar 1912.
Synoniemen
De ziekte van Bowen staat ook bekend als plaveiselcelcarcinoom in situ. Het wordt over het algemeen beschouwd als een vroege, niet-invasieve vorm van oppervlakkige (intra-epidermale) plaveiselcelcarcinoom. Intra-epidermaal betekent dat de afwijking optreedt in de epidermis, de buitenste huidlaag of opperhuid.
Wie krijgt het?
De aandoening treft meestal oudere mensen in de leeftijd van 60 tot 70 jaar.
Symptomen van de ziekte van Bowen?
De ziekte van Bowen ziet er meestal uit als een rood, schilferend plekje dat enigszins ruw aanvoelt en langzaam groter wordt. Soms kan de plek omhoog komen en er pijnlijk uitzien, of hij kan eruitzien als een wrat of een donkerbruine vlek in het genitale gebied. De huidafwijking jeukt vaak. Het is een vrij scherp begrensde rood-schilferende en grillig gevormde plek.
Er zijn meestal geen andere symptomen. De ziekte van Bowen wordt vaak verward met psoriasis, eczeem of een schimmelinfectie.
Oorzaak van de ziekte van Bowen
De exacte oorzaak van de ziekte van Bowen is anno 2023 onbekend, hoewel er risicofactoren zijn geïdentificeerd, zoals:
- langdurige en overmatige blootstelling aan de zon, vooral bij mensen met een lichte huidskleur.
- het hebben van een zwak immuunsysteem
- het humaan papillomavirus (HPV), een veelvoorkomend virus dat vaak het genitale gebied treft en genitale wratten kan veroorzaken
Onderzoek en diagnose
Meestal kan de arts al een vermoeden hebben als hij het plekje bekijkt. Om een diagnose te stellen, kan echter een klein stukje huid worden weggenomen (biopsie). Dit wordt vervolgens in een laboratorium onderzocht.
Behandelingen voor de ziekte van Bowen
Er zijn meerdere behandelmogelijkheden:
Cryotherapie
Behandeling met vloeibare stikstof wordt ook wel cryotherapie genoemd. Dit wordt op de aangetaste huid gespoten om deze te bevriezen. Op de behandelde huidafwijking vormt zich een korstje en binnen enkele weken zal deze afvallen.
Imiquimod
Imiquimod is een crème die de groei van cellen remt. Deze zalf wordt gedurende enkele weken regelmatig op de plekken aangebracht. Het kan ervoor zorgen dat je huid rood en ontstoken wordt voordat er verbetering optreedt.
Cauterisatie
Bij cauterisatie wordt het ongewenste weefsel onder plaatselijke verdoving weggebrand met een speciale cauteerpen. Na behandeling geneest een wondje binnen zeven á tien dagen onder een droog korstje, die er na verloop van tijd afvalt.
Fotodynamische therapie
Fotodynamische therapie is een behandeling waarbij de aangedane huidcellen extreem gevoelig gemaakt worden voor zichtbaar licht. Na belichting worden selectief de aangedane cellen gedood. Na enkele weken heeft je lichaam weer nieuwe, gezonde huidcellen aangemaakt.
Operatie (excisie)
De huidafwijking wordt onder plaatselijke verdoving weggesneden en daarna kunnen hechtingen nodig zijn.
Bestraling (radiotherapie)
Radiotherapie of bestraling is een andere behandelingsoptie voor de ziekte van Bowen, maar het wordt minder vaak gebruikt dan andere behandelingen. Het bestralingsapparaat wordt zo in gesteld dat de stralen oppervlakkig blijven. Dit is belangrijk aangezien er geen schade in de diepte mag ontstaan. De hoeveelheid straling wordt tevens verdeeld over meerdere afspraken. Je zal dus meerdere keren naar het ziekenhuis moeten komen voor deze vorm van behandeling.
Afwachtend beleid
Bij sommige mensen kan afwachtend beleid (wait-and-see) een optie zijn. Dit kan bijvoorbeeld worden geadviseerd in geval van een langzaam groeiend, kleine tumor op een deel van je lichaam waar de genezing van de huid moeilijk kan zijn, zoals je scheenbeen.
Prognose
Na behandeling is er grofweg een kans van 1 op 10 dat de ziekte van Bowen na de behandeling terugkomt. Om ie reden is regelmatige controle nodig.
De vooruitzichten zijn zeer goed. De overgrote meerderheid van de mensen met de ziekte van Bowen die wordt behandeld, zal geen huidkanker krijgen.
Preventie
Aangezien overmatige blootstelling aan de zon de belangrijkste risicofactor is voor het ontwikkelen van de ziekte van Bowen, bestaat de belangrijkste preventieve maatregel uit het beperken van je blootstelling aan de zon in (Nederland in) de zomermaanden. Neem hierbij de volgende adviezen in acht:
- Tussen 11.00 en 15.00 uur zoveel mogelijk binnen of in de schaduw blijven.
- Je lichaam bedekken met kleding en een hoed met een brede rand dragen als je in de zon bent.
- Het aanbrengen van zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor.
Video over de ziekte van Bowen
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de ziekte van Bowen, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
