Oorzaken van buikpijn na het eten

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Gastro-enterologie is de wetenschap die zich bezighoudt met ziekten van het maagdarmstelsel en een gastro-enteroloog onderzoekt en behandelt mensen met complexe maag-, darm- of leveraandoeningen. Veel mensen die bij een gastro-enteroloog komen, klagen over buikpijn na het eten. Hoewel er op het eerste gezicht niets aan de hand lijkt, moeten dergelijke klachten wel nader onderzocht worden. Het is vooral belangrijk om dit symptoom te onderzoeken bij oudere mensen, omdat de incidentie van maagkanker stijgt met het ouder worden.

Oorzaken van buikpijn na het eten

Hieronder worden een aantal mogelijke oorzaken van buikpijn na het eten behandeld. Het gaat hier vooral om terugkerende klachten en dus niet om buikpijn na het eten als gevolg van overdadig eten en/of te vet eten. Of het drinken van veel water, verse vruchtensappen, frisdranken of andere dranken na of tijdens het eten. Op deze manier verdun je het maagzuur, waardoor het voedsel slecht verteerd in de darmen terechtkomt en dus niet goed opgenomen wordt. Het gaat gisten waardoor krampen en winderigheid kan ontstaan.

Te snel en/of te veel eten

Buikpijn na het eten wordt vaak veroorzaakt door simpelweg te snel en/of te veel te eten. Als je te veel eet, neem je misschien niet de tijd om goed door je eten te kauwen en merk je misschien dat het eten over het algemeen heel snel van je bord verdwijnt. Neem de tijd en kauw langzaam als je eet. Houd je aan de zogenaamde ’20-minuten regel’. Dit is een veel toegepaste manier om overeten te voorkomen. De gedachte erachter is dat de maag pas na twintig minuten een ‘ik zit vol’-signaal naar de hersenen stuurt. Het zogenaamde verzadigingsgevoel. Als je binnen twintig minuten een maaltijd verorbert, dan bestaat de kans dat je al meer gegeten hebt dan je eigenlijk nodig hebt.

Galstenen

De galblaas is een peervormig hol orgaan, gelegen rechtsboven in de buikholte, onder de lever. Wanneer galvloeistof teveel indikt, ontstaat er een galsteen. Klachten die duiden op het (mogelijke) bestaan van galstenen, zijn aanvallen van vage pijn, een gevoel van misselijkheid en een naar gevoel in de (rechter) bovenbuik, vaak uitstralend naar de rug en borst, vooral na het eten van vet, ei, chocola of bepaalde groenten, zoals koolsoorten.

Maagzweer

Zweer in de maag of twaalfvingerige darm

De meest waarschijnlijke oorzaak van de pijn na het eten is een maagzweer. De zweer kan zich in de maagwand of twaalfvingerige darm – het eerste deel van de dunne darm, waar het voedsel in terecht komt als het de maag verlaat – manifesteren. Een zweer in de maag wordt ulcus ventriculi genoemd en een zweer in de twaalfvingerige darm heet ulcus duodeni.

Slijmlaag

De maag en de twaalfvingerige darm worden beschermd door een slijmlaag. Als de balans tussen de zuur- en de slijmproductie verstoord raakt, dan kan de wand van deze organen ontstoken en beschadigd raken. In het begin valt het nog wel mee met de beschadiging en is deze oppervlakkig, maar wanneer de aantasting voortduurt kan een soort krater ontstaan: een zweer (zie foto).

Helicobacter pylori bacterie

De belangrijkste oorzaak van een zweer is de Helicobacter pylori bacterie. Medicijngebruik staat op een goede tweede plaats. Het langdurig en/of veelvuldig gebruik van aspirine en bepaalde ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s), ibuprofen, naproxen en diclofenac, kunnen een maagzweer veroorzaken. Stress en andere factoren, zoals roken, kunnen de klachten verergeren.

Pijn in de onderbuik

De meest voorkomende klacht van een maagzweer is pijn in de onderbuik. Andere veel voorkomende klachten zijn misselijkheid, braken en gebrek aan eetlust. Een zweer in de maag geeft veelal hevige pijn vlak na het eten. Een zweer in de twaalfvingerige darm daarentegen veroorzaakt vooral pijn wanneer de maag leeg is en ’s nachts.

Maag-darmischemie

Een andere mogelijke oorzaak van buikpijn na eten het eten is maag-darmischemie. Men spreekt van maag-darmischemie wanneer er vernauwingen ontstaan in de bloedvaten van het maagdarmkanaal. Vaak is slagaderverkalking de oorzaak.

Tijdens de vertering in het maagdarmkanaal is er extra zuurstof nodig, welke via het bloed wordt aangeleverd door drie belangrijke slagaderen:

• naar de maag: de maag-leverslagader
• naar de dunne darm: bovenste darmslagader
• naar de dikke darm: onderste darmslagader

Courante klachten bij vernauwing van bloedvaten van de maag en darmen zijn:

• pijn na de maaltijd
• pijn na lichamelijke inspanning
• (soms) pijn na stressvolle gebeurtenissen
• gewichtsverlies (doordat men steeds minder gaat eten vanwege de klachten)
• maagzweertjes
• diarree
• misselijkheid

Brandend maagzuur

Brandend maagzuur is een andere veel voorkomende oorzaak van buikpijn. Brandend maagzuur is het omhoogkomen van maagzuur in de slokdarm. Dit veroorzaakt irritatie en een brandende pijn of ongemak achter het borstbeen of in de bovenbuik. Ook kun je last krijgen van een brandend gevoel of zurige smaak achter in je keel of mond. Verder kan het zijn dat je vaak moet opboeren.

Voedselintolerantie

Je kunt overgevoelig zijn voor bepaalde voedingsmiddelen, zonder dat je afweersysteem daarin een rol speelt. In dat geval spreekt men van ‘voedselintolerantie’. Naar schatting is bijna 20% van de bevolking intolerant of gevoelig voor bepaalde voedingsmiddelen. Maagpijn en buikkrampen zijn veel voorkomende symptomen van voedselintoleranties of -gevoeligheden. Soorten voedselintoleranties:

Voedselallergie

Bij een voedselallergie worden de klachten veroorzaakt door een reactie van het afweersysteem op specifieke voedingsmiddelen. Je lichaam maakt hierbij antistoffen aan tegen bepaalde eiwitten in voedingsmiddelen. Je kunt allergisch zijn voor zuivelproducten, noten, eieren, pinda’s en pindakaas, soja, maïs, tarwe en gluten. Een voedselallergie kan zich uiten in klachten aan mond, keel en neus, evenals klachten aan maag en darmen, zoals braken buikpijn, buikkrampen en diarree. Maar ook huidklachten, zoals vlekjes, jeuk, roodheid, bulten, eczeem. daarnaast kun je last krijgen van longklachten, zoals hoesten, moeilijk ademhalen of piepende ademhaling en benauwdheid.

Prikkelbaredarmdyndroom

Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een veel voorkomende gastro-intestinale aandoening die ongeveer 10-15% van de bevolking treft. Sommige symptomen zijn onder meer gasvorming, een opgeblazen gevoel, diarree, obstipatie, buikkrampen of buikpijn na het eten.

Hieronder geven we een opsomming van twaalf voedingsmiddelen die je het beste kunt vermijden bij het prikkelbaredarmsyndroom:

• Koolzuurhoudende dranken: Frisdranken en bruisend water bevatten koolzuurgas en dit kan gasvorming en een opgeblazen gevoel veroorzaken.
• Koffie en nergiedrankjes : Cafeïne stimuleert je spijsvertering kan de klachten bij PDS verergeren.
• Kunstmatige zoetstoffen: Afhankelijk van de hoeveelheid, kan gebruik van zoetstoffen behorend tot de groep van de polyolen, zoals sorbitol en xylitol, klachten en symptomen veroorzaken, zoals misselijkheid, opgeblazen gevoel, flatulentie, buikkrampen en zachte ontlasting tot diarree toe.¹Ned Tijdschr Geneeskd. 1989;133:1300-2
• Vette voedingsmiddelen: Vetrijke gerechten en gefrituurd voedsel kunnen de klachten van een prikkelbare darm verergeren.
• Peulvruchten: Bonen, linzen en kikkererwten bevatten vezels die gemakkelijk in water oplossen en niet worden afgebroken totdat ze aankomen in de dikke darm. Dat is de oorzaak dat ze voor gasvorming kunnen zorgen.
• Ui en knoflook: Deze twee groenten staan erom bekend dat ze winderigheid en een opgeblazen gevoel kunnen veroorzaken.
• Tarwe en gluten: Gluten kan problemen veroorzaken bij mensen met PDS. Vermijd tarwe en glutenbevattende producten zoals brood, pasta en gebak.
• Lactose: Lactose-intolerantie komt vaak voor bij mensen met PDS. Lactose zorgt bij veel mensen met PDS voor klachten. Beperk of vermijd zuivelproducten zoals melk, kaas en yoghurt.
• Koolsoorten: Kool, broccoli, bloemkool en spruitjes staan erom bekend datz e gasvorming en een opgeblazen gevoel kunnen veroorzaken.
• Bepaalde vruchten: Appels, peren, pruimen en steenfruit kunnen bij sommige mensen met PDS voor problemen zorgen.
• Kunstmatige toevoegingen: Sommige kunstmatige toevoegingen, zoals kleurstoffen en conserveermiddelen, kunnen voor klachten zorgen bij mensen met PDS.
• Alcohol: Alcohol verstoort de balans tussen de goede en slechte bacteriën in de darmen (darmflora) en kan de symptomen van PDS verergeren.

Pancreatitis of alvleesklierontsteking

Buikpijn na het eten kan ook wijzen op pancreatitis of alvleesklierontsteking. Vooral als de pijn langer dan zes uur aanhoudt. Mensen met pancreatitis zullen pijn ervaren die begint rond de bovenbuik; de pijn zal dan uitbreiden naar de rug. Andere symptomen van pancreatitis zijn koorts, misselijkheid en braken.

Diverticulitis

Diverticulitis is een ontsteking van één of meer divertikels in de darmwand. Sommige symptomen zijn koorts, obstipatie, diarree, een opgeblazen gevoel, misselijkheid, veranderingen in de stoelgang en krampende pijn, vooral linksonder in de buik. Buikpijn na het eten komt ook vaak voor.

Darmobstructie

Een darmobstructie is een plotselinge verstoring in de voedselpassage door de darm. Een obstructie wordt ook wel een darmafsluiting genoemd. Hierbij heb je aanvallen van pijnlijke krampen en hoor je veel darmgeluiden. Na enige tijd moet je braken.

Maagkanker

Veelvoorkomende kanker

Na longkanker is maagkanker wereldwijd de meest voorkomende kankersoort. Maagkanker komt vrijwel altijd voor bij mensen die ouder zijn van 50 jaar. Het komt twee keer zo veel voor bij mannen als bij vrouwen. Voedingspatroon en leefstijlfactoren (roken en veel drinken) zijn risicofactoren. Vaak wordt maagkanker in een vrij laat stadium ontdekt, waardoor behandeling gericht op genezing niet meer tot de mogelijkheden behoort. Dit komt omdat het aanvankelijk weinig tot geen klachten geeft. Bovendien zijn de klachten aspecifiek. Bij aanhoudende bovenbuikklachten moet je alert zijn.

Symptomen

De symptomen die kunnen optreden, bestaan uit:

• vermoeidheid
• opgeblazen gevoel na het eten
• pijn in de maag na het eten
• vol gevoel terwijl je weinig hebt gegeten
• maagzuur
• indigestie
• misselijkheid
• maagpijn
• braken
• gewichtsverlies

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over buikpijn na het eten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.