Last Updated on 3 april 2023 by M.G. Sulman
Het gevoel hebben alsof er eten vastzit of blijft hangen achter je borstbeen, in je slokdarm, is een vervelende klacht. Het kan hierbij gaan om een globusgevoel, ook wel omschreven als een niet-pijnlijke brok in de keel-gevoel. Het is een voortdurend gevoel dat er iets in de keel zit. Globus kan door veel dingen worden veroorzaakt, zoals een verhoogde spierspanning of irritatie in de keel. Ook kunnen slikproblemen (dysfagie) ertoe leiden dat er voedsel laag in de keel blijft zitten.
Gevoel alsof er eten vastzit
Het gevoel alsof voedsel in je keel blijft hangen, wordt vaak veroorzaakt door deze drie boosdoeners:
Dysfagie door voedselobstructie
Het ene moment geniet je van een lekker stukje kip en het volgende moment moet je hoesten en probeer je je keel te schrapen. Het lijkt alsog er voedsel vastzit in je keel of slokdarm. Het maakt niet uit hoeveel je slikt of water drinkt, het gevoel dat een stuk kip in je keel zit, gaat gewoon niet weg.
Dysfagie kan worden geclassificeerd als acuut of niet-acuut. Het acute begin van het onvermogen om vaste stoffen en/of vloeistoffen (inclusief speeksel) door te slikken is waarschijnlijk gerelateerd aan een oesofageale impactie van een vreemd lichaam. Het gaat hierbij om het gevoel dat het eten niet zakt (dysfagie) of vast voedsel dat blijft steken in de slokdarm (voedselimpactie). Voedselimpactie is de meest voorkomende oorzaak van acute dysfagie bij volwassenen. Een voedselimpactie vereist onmiddellijke medische hulp.
Het is van belang om te onderzoeken welke soorten voedsel (vaste stoffen, vloeistoffen of beide) symptomen veroorzaken. Dysfagie voor zowel vaste stoffen als vloeistoffen vanaf het begin van de symptomen is waarschijnlijk te wijten aan een bewegingsstoornis van de slokdarm. Bijvoorbeeld achalasie. Dit is een bewegingsstoornis van de slokdarm, veroorzaakt door een verminderde zenuwvoorziening. Niet goed zakken van eten of voedsel is de meest voorkomende klacht bij achalasie. Dysfagie bij vaste stoffen is meestal alleen aanwezig wanneer de slokdarm vernauwd is. Bijvoorbeeld door een vernauwing of een strictuur. Bij een slokdarmvernauwing of slokdarmstrictuur is de slokdarm abnormaal vernauwd, hetgeen vaak het gevolg is van gastro-oesofageale reflux.
Enkele oorzaken van obstructie en vernauwing (in willekeurige volgrode) zijn:
- Vreemde lichamen. Soms kan voedsel of een ander voorwerp de keel of slokdarm gedeeltelijk blokkeren. Ouderen met een kunstgebit en mensen die moeite hebben met het kauwen van hun voedsel, hebben meer kans dat een stuk voedsel vast komt te zitten in de keel of slokdarm.
- Infecties, zoals een keelontsteking.
- Slokdarmkanker. Patiënten met slokdarmkanker zijn meestal oudere mannen met aanzienlijk gewichtsverlies.
- Een Zenker divertikel: een uitstulping van de slokdarm naar buiten in de borstholte. Deze uitstulping neemt de vorm aan van een zakje.
- Eosinofiele oesofagitis: een chronische ontsteking van de slokdarm die zeer waarschijnlijk wordt veroorzaakt door een allergische reactie op voedsel of zure reflux; de ophoping beschadigt het slijmvlies van de slokdarm en veroorzaakt slikproblemen.
- Radiotherapie (bestraling) kan littekenweefsel veroorzaken, dat de doorgang in je keel en slokdarm vernauwt. Patiënten die bestraling ondergaan voor borst-, hoofd- of nektumoren lopen het risico slokdarmontsteking (oesofagitis) en slokdarmvernauwingen te ontwikkelen. Dit kan leiden tot odynofagie (pijnlijk slikken) of dysfagie.
- Gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) is een aandoening waarbij de zure maaginhoud terugvloeit in je slokdarm. Maagzuur kan littekenweefsel veroorzaken, waardoor je slokdarm vernauwt.
- Infecties, zoals tuberculose of een schimmelinfectie kunnen leiden tot ontsteking van de slokdarm (oesofagitis).
Dysfagie bij GORZ
Chronische brandend maagzuur en indigestie (dyspepsie) wordt meestal GORZ genoemd. Gastro-oesofageale refluxziekte, afgekort als GORZ, is een aandoening waarbij de zure maaginhoud terugvloeit in je slokdarm. Dit irriteert het slijmvlies, wat kan leiden tot een branderig gevoel achter het borstbeen en in de keel , hoesten of het gevoel dat er iets achter je borstbeen zit. Je merkt misschien zelfs dat het eten van bepaalde dingen, zoals gefrituurd of vet voedsel, de klachten verergert.
Meestal kunnen maagzuurremmers of vrij verkrijgbare medicijnen helpen bij het beheersen van brandend maagzuur of indigestie, maar als je merkt dat de klachten blijven aanhouden, kun je het beste een afspraak maken met je huisarts.
Globusgevoel
Een globusgevoel wordt vaak omschreven als een brok in de keel-gevoel. Het is een voortdurend, niet pijnlijk gevoel dat er iets in de keel zit, terwijl dit in werkelijkheid niet het geval is. Vaak komt het gevoel dat er iets in de keel zit niet plotseling op, maar houdt het al een tijdje aan. Het is een hinderlijke klacht.
En wat doen de meeste mensen als ze het gevoel hebben dat er constant iets in hun keel zit? Ze hoesten en proberen het brokgevoel weg te krijgen. Het probleem is dat als je voortdurend hoest en je keel probeert te schrapen, je het slijmvlies van je slokdarm verder gaat irriteren. Dit kan nog meer klachten veroorzaken. Het is als een vicieuze cirkel.
Globusgevoel heeft meestal geen lichamelijke oorzaak. De meest voorkomende oorzaken zijn verhoogde spierspanning, slijm in de keel en (aanhoudende) stress. Als je last hebt van brandend maagzuur kunnen dan kun je ook een brokgevoel in de keel hebben. Zelden is een aandoening of afwijking in de keelholte of slokdarm of een vergrote schildklier de oorzaak van het brokgevoel.
Eten zakt niet goed: symptomen
Symptomen van dysfagie
Dysfagie kan gepaard gaan met de volgende symptomen:
- pijn bij het slikken
- niet kunnen slikken
- het gevoel dat voedsel vast komt te zitten in de keel of borst of achter het borstbeen
- kwijlen
- heesheid
- voedsel komt weer omhoog (regurgitatie)
- vaak brandend maagzuur
- gewichtsverlies
- hoesten of kokhalzen bij het slikken
Globussymptomen
Globusgevoel kan worden ervaren als:
- beklemming of een druk in de keel
- een niet weg te slikken slijmprop in de keel
- het gevoel dat er een graat of korreltje in de keel zit
- een branderige, pijnlijke geïrriteerde keel
- gevoel alsof er eten vastzit
Als je het gevoel hebt alsof er iets in je keel vast blijft zitten, maar normaal en zonder pijn kunt eten en drinken, dan hoef je je geen zorgen te maken. Veel mensen met een globusgevoel merken de symptomen het meest wanneer ze hun speeksel wegslikken, of dat het toeneemt bij stress en zorgen. Je klachten kunnen van dag tot dag verschillen.
Behandeling
Dysfagie behandelen
De behandeling van dysfagie hangt af van de oorzaak en het type dysfagie. Behandeling kan bestaan uit:
- logopedie om je houding en sliktechniek te onderzoeken
- met behulp van een diëtist wordt er een aangepast voedingsadvies opgesteld, waardoor de kans dat je je verslikt kleiner wordt
- de consistentie van voedsel en vloeistoffen te veranderen om ze veiliger te maken om door te slikken
- andere vormen van voeding, zoals sondevoeding via de neus of maag
- operatie om de slokdarm te verwijden, door deze uit te rekken of door er een plastic of metalen buis (stent) in aan te brengen
GORZ behandelen
Behandeling van GORZ bestaat uit onder meer:
- veranderingen in leefstijl en dieet
- medicatie
- (soms) operatie
Veranderingen in dieet en leefstijl zijn de eerste stap bij de behandeling van GORZ. Bepaalde voedingsmiddelen maken de reflux erger. Maatregelen om de symptomen te verlichten zijn onder meer:
- Afvallen als je te zwaar bent (bij een BMI hoger dan 25).
- Vermijd voedingsmiddelen die het zuurgehalte in je maag verhogen, waaronder cafeïnehoudende dranken, zoals koffie, thee, cola en energiedrankjes.
- Vermijd voedingsmiddelen die de druk van de sluitspier tussen slokdarm en maag verlagen, zoals vet voedsel, alcohol en pepermunt.
- Vermijd voedingsmiddelen die van invloed zijn op de peristaltiek, zoals koffie, alcohol en zure vloeistoffen.
- Vermijd voedingsmiddelen die de maaglediging vertragen, waaronder gefrituurd voedsel en vet voedsel.
- Vermijd copieuze maaltijden.
- Stop met roken en drink geen alcohol. Nicotine en alcohol kunnen ervoor zorgen dat het sluitspiertje tussen slokdarm en maag verslapt. Hierdoor kan dit spiertje minder goed werken; het sluit minder goed. Het gevolg is dat maagzuur makkelijker kan terugstromen vanuit de maag naar de slokdarm.
- Ga niet direct na een maaltijd liggen. Je lichaam neemt voedingsstoffen uit je eten namelijk beter op als je rechtop zit. Als je gaat liggen, dan kun je last krijgen van brandend maagzuur en een opgeblazen gevoel.
- Leg je hoofd hoger wanneer je gaat liggen. Zo vermijd je dat je maaginhoud terugloopt naar je slokdarm.
Behandeling van globusgevoel (brok in de keel)
Spanningen en problemen kunnen zich soms uiten in een brokgevoel. gesprekken met de praktijkondersteuner van de huisarts kunnen helpen om deze spanningen te uiten. Een logopedist(e) kan zo nodig oefeningen geven waarbij je leert de keel- en halsspieren beter te ontspannen.
Soms heeft een op brokgevoel lijkende klacht een lichamelijke oorzaak. In dat geval zal de behandeling zich daarop richten.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het gevoels alsof er eten vastzit. Of tips geven als het eten niet goed zakt. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.