Maagkanker: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 16 mei 2025 by M.G. Sulman

Er bestaan verschillende soorten maagtumoren. In totaal is slechts 3% van alle maagtumoren goedaardig.  97% van alle tumoren van de maag zijn kwaadaardig. Hierbij gaat het dus om kanker. Het zogenoemde adenocarcinoom, die ontstaat in het slijmvlies van de maag, komt het vaakst voor. Met de term maagkanker wordt vaak verwezen naar dit type kanker. Maagkanker komt vooral voor bij mensen ouder dan 60 jaar. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. 

“Ik voelde me gewoon vol… maar het bleek iets veel zwaarders” – Het verhaal van René (67)

René had al maanden minder eetlust. Hij viel langzaam af, zonder er moeite voor te doen. “Ik dacht: ik eet gewoon wat minder. Misschien komt het door stress of ouder worden.” Na een paar happen zat hij vol, en soms had hij last van een zeurend gevoel in zijn bovenbuik. Maagzuurtabletten hielpen nauwelijks. “Het voelde niet als echte pijn, meer als een soort beklemming. Alsof m’n eten bleef hangen.”

Toen er wat donkere ontlasting bij kwam – iets wat leek op oude bloedresten – ging hij toch naar de huisarts. Een bloedtest toonde bloedarmoede, en een maagonderzoek (gastroscopie) volgde. De uitslag sloeg in als een bom: maagkanker, in de overgang naar de maaguitgang. “Ik was vooral verbaasd. Want ik had niet echt pijn. Geen alarmsignalen, dacht ik. Maar dit… dit was écht.”

René onderging eerst chemotherapie om de tumor te verkleinen, gevolgd door een maagoperatie. Een deel van zijn maag werd verwijderd. Daarna volgde een moeizame periode van herstel: opnieuw leren eten, kleine porties, vermoeidheid, en emotionele verwerking. “Het is niet zomaar je maag – het is je hele systeem dat verandert.”

Inmiddels is hij een jaar verder. Het vertrouwen in zijn lichaam komt langzaam terug. Hij eet anders, leeft bewuster, en is vooral dankbaar dat hij op tijd aan de bel trok. “Ik dacht eerst: ach, ik ben vast gewoon wat oud aan het worden. Maar soms vertelt je lichaam meer dan je hoofd wil geloven.”

Wat is maagkanker?

Bij maagkanker zit er een kwaadaardige tumor in de maag. De maag ligt hoog in je buikholte en vlak onder het middenrif. Het begint meestal met gedegenereerde kliercellen in het maagslijmvlies. Maagkanker veroorzaakt lange tijd nauwelijks klachten en wordt vaak pas in een laat stadium gediagnosticeerd. De kans op herstel is het grootst als de tumor vroeg wordt ontdekt en nog geopereerd kan worden. Als je last hebt van ongewone maagklachten, is het raadzaam zo snel mogelijk naar je huisarts te gaan. Als maagkanker vroegtijdig wordt opgespoord, is de kans op genezing groot.

Oorzaak van maagkanker

Vaak ontstaan kwaadaardige processen in de maag zonder duidelijke oorzaak, maar soms komt het voor dat het een complicatie is van een maagzweer. Maagkanker komt verhoudingsgewijs vaker voor bij mensen met maagzweren als gevolg van ontstekingen, welke worden veroorzaakt door de bacterie Heliobacter Pylori. De meeste soorten maagkanker ontstaan in het slijmvlies van de maag. Dit wordt een adenocarcinoom genoemd. Adenoomcarcinoom van de maag neemt bij de oorzaken van kankersterfte in de wereld de tweede plaats in na longkanker. Deze vorm van kanker is verantwoordelijk voor bijna 10% van alle nieuwe sterfgevallen aan kanker.

Risicofactoren

Mogelijke risicofactoren op het ontwikkelen van maagkanker zijn:

• Bepaalde eetgewoonten spelen een belangrijke rol. Degenen die vaak zwaar gezouten, gepekeld, gekruid en aangebraden voedsel eten, verhogen hun risico. Dergelijke voedingsmiddelen bevatten nitraten, waaruit kankerverwekkende nitrosaminen in de maag worden gevormd.
• Overmatige consumptie van alcohol en nicotine leidt tot maagontsteking en maagzweren. Deze kunnen degenereren en zich ontwikkelen tot kanker.
• De Helicobacter pylori-bacterie kan de maag koloniseren. Deze bacterie helpt nitraten om te zetten in nitrieten. Dit is vooral het geval als het dieet uit veel vlees bestaat.
• Maagaandoeningen zoals maagzweren en chronische maagslijmvliesontsteking worden als risicofactoren beschouwd. Sommige speciale, zeldzame maagaandoeningen verhogen ook het risico op de ziekte, zoals bepaalde maagpoliepen, auto-immuun gastritis en het syndroom van Ménétrier, ook wel de ‘reuzenplooienmaag’ genoemd.
• Genetische factoren spelen waarschijnlijk ook een rol. Deze ziekte komt vaak voor in families. Het is echter niet eenvoudig om de invloed van eetgewoonten van het gezin te onderscheiden van de genetische invloed.

Symptomen van maagkanker

De diagnose maagkanker wordt in veel gevallen pas in een vrij laat stadium gesteld, aangezien de tumor er al een hele tijd kan zitten zonder dat je het merkt. In de beginfase van de ziekte heb je dikwijls vrijwel geen of aspecifieke klachten, waardoor je niet snel medische hulp zoekt. Symptomen en klachten die kunnen ontstaan zijn:

• gewichtsverlies
• pijn in de bovenbuik
• vol gevoel na de maaltijd (vol gevoel in de bovenbuik)
• opgezet gevoel in de buikstreek
• misselijkheid
• braken (braaksel is koffiekleurig)
• verminderde eetlust
• slikklachten
• bloedverlies (door bloedverlies uit de maag) met moeheid en duizeligheid
• voedselpassageklachten (het gevoel dat het eten blijft steken)
• bloedarmoede

Soortgelijke klachten lijken nogal eens op klachten die door andere, goedaardige aandoeningen van de maag voorkomen, zoals een maagzweer. Vooral in het begin van de ziekte zijn de klachten relatief vaag: een opgeblazen gevoel in de maag, gevoel van verzadiging en vermindering van de eetlust. Later kunnen verstoppingen of bloedingen ontstaan. In erge gevallen kan zelfs een doorbraak van de maagwand optreden.

Onderzoek en diagnose

De arts zal vragen stellen over de klachten die je ervaart en hij zal informeren naar eerdere ziekten. Een lichamelijk onderzoek richt zich op eventuele veranderingen in de buik en op voelbare vergrotingen van de lymfeklieren. Als een maagaandoening wordt vermoed, is de belangrijkste methode een kijkonderzoek van de slokdarm, maag en bovenste dunne darm.

Een weefselmonster kan in het laboratorium worden onderzocht om te zien of er tumorcellen aanwezig zijn. Kolonisatie met Helicobacter kan ook worden getest en bloedonderzoek en ontlastingsonderzoek kunnen worden uitgevoerd.

Om de ​​diagnose te bevestigen, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

• echografie van de bovenbuik
• computertomografie (CT-scan) van de buik
• röntgenfoto’s van de borst
• een botscan (om uitzaaiingen uit te sluiten)

Met deze onderzoeken kunnen ook uitzaaiingen worden opgespoord, bijvoorbeeld in het kleine bekken, in de longen en lever, in de botten en de hersenen. Deze diagnoses zijn belangrijk bij het bepalen van het exacte stadium en type tumor. Verdere behandeling hangt er ook van af.

Stadiëring

Behandeling van maagkanker is afhankelijk van het stadium van de ziekte:

• Stadium I maagkanker: Tumor is beperkt tot de oppervlakkige lagen van de maagwand en mogelijke enkele lymfeklieren.
• Stadium II maagkanker: Tumor infiltreert dieper in de maagwand en/of heeft klier-uitzaaiingen.
• Stadium III maagkanker: Tumor groeit door maagwand in omringende organen en/of heeft klier-uitzaaiingen.
• Stadium IV maagkanker: Uitzaaiingen op afstand (elders in het lichaam), lokale uitbreiding tumor en klier-uitzaaiingen.

Behandeling van maagkanker

Curatieve therapie

Een curatieve behandeling is een behandeling die genezing als doel heeft. Bij maagkanker krijg je een operatie. Om maagkanker te genezen is altijd een maagoperatie nodig. De chirurg haalt een deel van de maag weg of de gehele maag. Dit is afhankelijk van de plaats en de uitbreiding van de tumor. Tevens worden lymfeklieren rond de maag weggenomen. Maagkankercellen zijn vaak niet zo gevoelig voor bestraling of chemotherapie. Om die reden vinden deze behandeling weinig plaats. Wel kunnen ze als adjuvante (aanvullende) behandeling worden ingezet. De combinatie van beide is wel effectief gebleken.

Palliatieve therapie

Als genezing niet meer mogelijk is, zal de behandeling zich richten op het zo lang mogelijk leven met een goede kwaliteit en zo weinig mogelijk nare verschijnselen, zoals bijvoorbeeld slikklachten of eetproblemen. Dat wordt een palliatieve behandeling genoemd. De laatste jaren blijkt dat het maagcarcinoom gevoelig is voor nieuwe vormen van cytostatica (medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van kanker, ofwel chemotherapie). Deze nieuwe combinaties van middelen spelen een rol bij de palliatieve behandeling van een selecte groep van incurabele patiënten, dus die niet meer te genezen zijn. Deze patiënten moeten dan wel over een goede conditie en nierfunctie beschikken. Ter palliatie van lokale pijnklachten kan een bestraling effectief zijn. Andere palliatieve therapie kan bestaan uit het aanbrengen van een bypass tussen de maag en de darmen bij obstructieklachten. Ook is het mogelijk om een buisje (een stent) te plaatsen om slikklachten en eetproblemen te voorkomen. Chirurgie geeft goede palliatie wanneer genezing uitgesloten is. Er kan bijvoorbeeld een deel van het gezwel weggehaald worden om klachten te verminderen.

Voeding en maagkanker

Als eten geen gewoonte meer is, maar een dagelijks gevecht én herstelritueel

Eten lijkt zo vanzelfsprekend. Tot je maag uitvalt, deels verwijderd wordt, of simpelweg niet meer meewerkt. Plots is elke hap een overweging. Elk slokje een evenwichtsoefening. En elke maaltijd een vraag: kan ik dit aan?

Na maagkanker – of tijdens de behandeling – verandert alles aan je relatie met voedsel. Je hongergevoel, je porties, je stoelgang, je energie, je smaak, je snelheid. En soms ook je zin. Hieronder vind je een eerlijk en uitgebreid overzicht: wat helpt, wat lastig is, en wat mogelijk weer kan groeien.

Waarom eten zo’n uitdaging wordt

Bij maagkanker kunnen meerdere dingen de spijsvertering beïnvloeden:

• De maag wordt gedeeltelijk of volledig verwijderd (gastrectomie)

• De doorgang naar de dunne darm wordt veranderd

• De gal- en enzymwerking verandert, waardoor vetten en vitamines minder goed worden opgenomen

• Door chemo of bestraling kan smaak en eetlust afnemen

Het resultaat: je lichaam vraagt nog steeds om voeding – maar je systeem kan het niet meer op de oude manier verwerken.

Veelvoorkomende klachten bij eten

Wat mensen vaak ervaren:

• Snelle verzadiging – na drie happen voel je je ‘vol’

• Dumpingsyndroom: suikers komen te snel in de dunne darm → misselijkheid, hartkloppingen, zweten

• Reflux of zure oprispingen

• Slikproblemen na bestraling of operatie

• Gasvorming, diarree of juist obstipatie

• Gewichtsverlies, ook al eet je wat je kan

• Lage bloedsuiker na maaltijden

Het is belangrijk om te weten: je bent niet de enige. En nee, je bent niet ‘lastig’ of ‘kritisch’. Je lichaam werkt gewoon anders – en dat vraagt andere zorg.

Basisregels voor eten na maagkanker

Geen dieet, maar richtlijnen die je helpen om opnieuw grip te krijgen:

• 🍽️ Eet kleine porties, vaak – liever 6–8 mini-maaltijden dan 3 grote

• 🕰️ Neem de tijd – kauw goed, eet langzaam, en blijf rechtop zitten na het eten

• 🧂 Beperk suikers en snelle koolhydraten – om dumping te voorkomen

• 🧈 Vermijd te vet of te pittig voedsel – zeker in de beginfase

• 💧 Drink tussen maaltijden door, niet tijdens – om je maag (of wat ervan over is) niet te ‘overstromen’

• 🧃 Gebruik verrijkte voeding – met extra eiwitten en calorieën, zodat kleine porties meer opleveren

Wat helpt bij misselijkheid en geen trek?

• Koud eten (zoals yoghurt, smoothies) is soms beter te verdragen dan warm

• Eet ‘droog’: toast, crackers, droge rijst

• Gemberthee of pepermunt kan helpen tegen misselijkheid

• Eet waar je zin in hebt, zelfs als het ‘onlogisch’ klinkt – je lijf is tijdelijk je kompas

• Vraag een diëtist naar medische drinkvoeding als je echt te weinig binnenkrijgt

Hoe krijg je voldoende eiwitten binnen?

Eiwitten zijn belangrijk voor herstel, wondgenezing en spieropbouw – maar lastig in kleine porties. Denk aan:

• 🥚 Ei, kwark, hüttenkäse, pindakaas

• 🥩 Klein beetje vlees, kip, vis of vleesvervanger

• 🥣 Soep met peulvruchten of vermicelli

• 🧃 Drinkvoeding met extra eiwit (zoals Cubitan, Nutridrink)

• 💡 Eiwitpoeder toevoegen aan havermout, yoghurt of soep

Vitamines en tekorten: wat je niet voelt, kan je toch verzwakken

Na een maagoperatie kun je bepaalde voedingsstoffen niet meer goed opnemen, zoals:

• Vitamine B12 – vaak levenslang nodig als injectie

• IJzer – door verminderde maagzuurproductie

• Calcium en vitamine D – voor botgezondheid

• Folate (B11) – vooral bij chemotherapie

Laat regelmatig bloed prikken en gebruik indien nodig supplementen onder begeleiding van je arts of diëtist.

Voedselangst en sociale druk

“Eet toch iets” – maar het lukt gewoon niet

Eten wordt niet alleen een fysieke, maar ook een sociale uitdaging:

• Je voelt je schuldig als je niks lust

• Mensen bedoelen het goed, maar overschatten je eetlust

• Feestjes, etentjes en uit eten worden spannend

• Je mist het plezier van samen eten – of je schaamt je voor kleine porties, spugen of geluiden

Tip: wees open. Zeg eerlijk waar je tegenaan loopt. En plan desnoods je eigen maaltijd mee. Eten moet geen stress zijn – het mag weer een rustmoment worden.

Emotionele impact van anders eten

Voeding is niet alleen brandstof – het is ook troost, cultuur, identiteit, gezin. Als dat verandert, doet dat iets met je:

• Je kunt rouwen om wat je niet meer kunt eten

• Je kunt je losgekoppeld voelen van rituelen of familiegewoontes

• Je kunt je eigen lichaam als ‘lastig’ of ‘onbetrouwbaar’ ervaren

Weet dat dit erbij hoort. Gun jezelf tijd. En zoek steun als het zwaar voelt. Want eten gaat niet alleen over darmen of porties – het gaat over leven.

Tot slot: eten wordt anders – maar jij blijft jij

Misschien duurt het even voordat je weer kunt genieten. Misschien eet je voor altijd in porties die op een kinderbord passen. Misschien blijft er altijd wat onvoorspelbaarheid. Maar dat betekent niet dat eten niet meer waardevol is. Of gezellig. Of voedend – ook voor je ziel.

Je leert anders eten. Maar je mag ook anders leren genieten. Van een paar happen. Van geur. Van gezelschap. Van stilte aan tafel. Van rust in je buik.

En dat is óók genezing.

Praktische eettips bij maagkanker

Voor als je niet ‘zomaar even’ eet, maar elke hap telt

🍽️ Algemeen

• Eet kleine porties, maar vaker op de dag (6–8 mini-maaltijden)

• Neem de tijd voor elke maaltijd – kauw rustig en eet langzaam

• Zit rechtop tijdens en minstens 30 minuten na het eten

• Probeer een vaste eetstructuur aan te houden, ook zonder honger

• Houd een eetdagboekje bij als je veel klachten of gewichtsverlies hebt

🥣 Wat je het beste wél kunt doen

• Kies voor licht verteerbare voeding zoals zachte groenten, kip, vis, ei, witte rijst

• Voeg extra calorieën toe met olijfolie, boter, room of kaas in kleine hoeveelheden

• Verrijk maaltijden met poeders of supplementen (eiwitpoeder, Nutridrink etc.)

• Drink tussen de maaltijden – niet er direct bij – om een vol gevoel te vermijden

• Koud eten (zoals yoghurt of smoothies) kan fijner zijn dan warm

• Gebruik een klein bord om niet visueel overweldigd te worden

• Zet geurige kruiden zoals basilicum of dille in – mild, maar smaakvol

• Blijf nieuw proberen, ook wat gisteren niet lukte – smaak en tolerantie kunnen wisselen

🚫 Wat je liever even laat staan

• Grote hoeveelheden suiker of zoete dranken – risico op dumping

• Gefrituurd voedsel of zware sauzen – vet blijft vaak lang hangen

• Koolzuurhoudende dranken – geven snel gas en druk

• Vezelrijke rauwkost of harde korsten – kunnen te zwaar zijn in de beginfase

• Pittig gekruid of erg zuur eten – irriteert soms de maagwand

• Grote hoeveelheden melk of roomijs – kunnen misselijkheid of diarree veroorzaken

💡 Handige extra tips

• Houd altijd een snackje bij de hand (crackers, notenpasta, zacht fruit)

• Lauwwarme thee met gember of pepermunt kan verlichting geven na de maaltijd

• Gebruik kleine lepels of kinderbestek om langzaam te eten

• Voeg eiwit toe aan soep of pap met bijv. hüttenkäse, skyr of eiwitpoeder

• Vraag hulp van een diëtist – op maat is altijd beter dan algemeen advies

• En… vergeet niet te blijven genieten waar het kan, al is het maar van die ene perfecte hap 💛

Prognose

De prognose van maagkanker wordt sterk bepaald door: het stadium bij diagnose, de lokalisatie, en de uiteindelijke behandeling. De vijfjaarsoverleving is als volgt:

• van patiënten met stadium I is na 5 jaar nog ongeveer 76% in leven;
• van patiënten met stadium II ongeveer 36%;
• van patiënten met stadium III ongeveer 13%; en
• van patiënten met stadium IV ongeveer 1%.

Wanneer de kanker zich nog in een vroeg stadium bevindt en zich nog niet heeft uitgebreid naar andere organen of via de bloedbaan is uitgezaaid, zijn de kans op volledig herstel veel groter dan wanneer het gezwel in een later stadium wordt ontdekt. Daarom is het van belang om bij klachten zoals hierboven beschreven, vroegtijdig aan de bel te trekken.

Leven met maagkanker

Als je honger niet meer vanzelf komt – maar de hoop des te meer

Maagkanker gooit alles overhoop. Je eten. Je energie. Je gewicht. Je agenda. Je lichaam. Je toekomst. Het raakt niet alleen je maag, maar ook je relatie met eten, met controle, met vertrouwen in je lijf. En zelfs als je ‘schoon’ verklaard wordt, is de weg terug naar normaal allesbehalve vanzelfsprekend.

Leven met maagkanker is niet alleen een medische strijd. Het is ook een zoektocht naar wie je nog bent, als eten ingewikkeld wordt en je lijf niet meer doet wat het altijd deed.

Eten wordt nooit meer gedachteloos

Elke hap wordt een afweging, een oefening, een overwinning

Na een maagoperatie – gedeeltelijk of volledig – verandert je hele spijsvertering. De meeste mensen kunnen minder eten, moeten langzamer eten, en voelen zich sneller vol. Klachten die je tegen kunt komen:

• Snel verzadigd na kleine porties

• Misselijkheid of dumpingsyndroom (plots zweten, hartkloppingen, diarree na snelle suikers)

• Reflux of maagzuur

• Gewichtsverlies dat niet stopt, ook al eet je ‘voldoende’

• Pijn of kramp na het eten

Eten wordt een dagtaak. En ook een mentale uitdaging. Want het was ooit vanzelfsprekend – en nu vraagt het planning, discipline, vindingrijkheid en soms pure wilskracht.

Vermoeidheid die je niet weg kan slapen

Je lichaam herstelt, maar de batterij blijft leeg

Maagkanker is een aanslag op je energie. Van de ziekte zelf, de chemotherapie, de operatie, en het constante werk dat je spijsvertering nu kost. Veel mensen voelen:

• Langdurige fysieke vermoeidheid – alsof je lijf voortdurend op halve kracht draait

• Mentale mist – moeite met concentratie, prikkelgevoeligheid

• Emotionele uitputting – van de voortdurende waakzaamheid en onzekerheid

En dit stopt niet bij ontslag uit het ziekenhuis. Soms duurt het maanden, soms jaren, en soms leer je ermee leven als met een nieuwe standaard. Maar één ding is zeker: je bent niet zwak – je draagt gewoon meer dan anderen zien.

Verwerken wat je net hebt overleefd

Als de stilte na de storm harder binnenkomt dan de storm zelf

Na het behandeltraject komt vaak de mentale naschok. Terwijl de buitenwereld zegt: “Je hebt het gered!”, voelt het vanbinnen heel anders:

• Angst voor terugkeer bij elk pijntje of bloeduitslag

• Verdriet om het verlies van vertrouwen in je eigen lijf

• Schuldgevoel naar je partner of kinderen: “Wat als het terugkomt?”

• Verwarring: “Wie ben ik nu, na al die maanden van overleven?”

Praten helpt. Met een psycholoog, lotgenoten of iemand die gewoon naast je wil zitten zonder het op te lossen. Je hoeft het niet alleen te dragen.

Werken, zorgen, leven: hoe dan?

Veel mensen willen hun leven weer ‘oppakken’. Maar je lichaam trekt aan de rem. En dat is logisch:

• Werk hervatten lukt niet altijd meteen – of helemaal niet op het oude niveau

• Zorg voor anderen wordt zwaar, als je jezelf nauwelijks overeind houdt

• Sociale contacten veranderen – sommigen komen dichterbij, anderen verdwijnen stilletjes

Leven met maagkanker vraagt heroriëntatie. Je maakt andere keuzes. Soms zeg je vaker nee. Maar ook: vaker ja tegen wat écht telt. Je leert: je hoeft niet alles te doen om waardevol te zijn.

Tot slot: het is niet licht, maar jij ook niet

Leven met maagkanker is zwaar. Soms rauw, soms stil, soms boosmakend. Maar ook: openend. Verdiepend. Je leert opnieuw wat een maaltijd waard is. Wat stilte betekent. Wat trouw is – aan jezelf, aan het leven dat je ondanks alles blijft kiezen.

Je bent niet wie je was. Je bent sterker, wijzer, en vaak ook zachter. En dat verdient niet alleen zorg – maar ook bewondering.

Preventie

Je kunt je risico op maagkanker verminderen door deze maatregelen te nemen:

• Beperk de hoeveelheid alcohol die je drinkt.
• Niet roken.
• Vermijd het eten van gezouten of gepekeld voedsel en gezouten vlees en vis.
• Eet vers fruit en groenten en veel volkoren voedsel, zoals volkoren brood, ontbijtgranen, pasta en rijst.
• Zorg voor een gezond gewicht.

Video over maagkanker – Antoni van Leeuwenhoek

In deze video geeft een maag-darm-leverarts van het Antoni van Leeuwenhoek uitleg over de kankersoort ‘maagkanker’.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over maagkanker, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.