Nierinfarct: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 5 december 2023 by M.G. Sulman

Een nierinfarct is een zeldzame nierziekte. De term ‘infarct’ duidt op het afsterven van weefsel, wat optreedt als gevolg van zuurstofgebrek door een ontoereikende bloedvoorziening. Een nierinfarct treedt meestal op wanneer een bloedstolsel een bloedvat in de nier blokkeert. Als gevolg hiervan wordt de nier niet meer van voldoende bloed voorzien, waardoor nierweefsel afsterft. Een typisch symptoom is acute, niet-koliekachtige flankpijn. Dat is pijn in de zij. Bij tijdige behandeling treden er zelden ernstige gevolgen of complicaties op.

Wat is een nierinfarct?

Een nierinfarct verwijst naar een gebrek aan bloedtoevoer naar het nierweefsel, meestal als gevolg van een verstopt bloedvat. Dit kan leiden tot gedeeltelijke of volledige vernietiging van het orgaan. Meestal is de nierslagader aangetast. De nierslagader of arteria renalis is de slagader die van de aorta naar de nier gaat. Pathologische veranderingen in de nieraders veroorzaken minder vaak een infarct.

Symptomen van een nierinfarct

De symptomen van een nierinfarct variëren sterk. Deze zijn afhankelijk van de grootte van het getroffen nierweefsel. Het varieert van volledige afwezigheid van symptomen tot ernstige beperkingen.

de belangrijkste symptomen van een acuut infarct zijn milde tot ernstige pijn in de flank, die soms foutief wordt aangezien als nierkoliek. (Een nierkoliek is een acute, pijnlijke toestand die wordt veroorzaakt door een steen die de urineleider blokkeert.) Bij uitgesproken infarcten kunnen ook acute en hevige buikpijn optreden. Ook kun je last krijgen van koorts.

In meer ernstige gevallen kan je ook last krijgen van misselijkheid en braken, evenals (zichtbare) bloed in de urine. Het is ook mogelijk dat de nierfunctie verslechtert bij verminderde uitscheiding via de urine:

• weinig plassen ofwel oligurie; of
• afwezige urineproductie ofwel anurie.

In zeldzame gevallen kan de ziekte leiden tot nierfalen.

Oorzaak van een nierinfarct

Er kan onderscheid worden gemaakt tussen een ischemisch nierinfarct en een hemorragisch nierinfarct.

Ischemisch nierinfarct

De term ‘ischemie’ duidt op een verminderde bloedvoorziening naar organen of weefsels met als gevolg een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen. De belangrijkste oorzaak van een ischemisch nierinfarct is de afsluiting van één of meer (meestal kleinere) nierslagaders, wat wordt veroorzaakt door een bloedstolsel. Het bloedstolsel (embolie) is vaak afkomstig uit het hart en wordt verder naar de niervaten getransporteerd (nierembolie). Ook buikletsel of arteriosclerose (een voortschrijdende ziekte waarbij je slagaderwanden verharden) kan de oorzaak zijn van een embolie of een lokale verstopping (trombose) in een nierslagader.

Hemorragisch nierinfarct

Een zogeheten ‘hemorragisch infarct’ is een infarct waarbij bloed zich ophoopt in het necrotiserende weefsel door bijvoorbeeld een afgesloten afvoer. Een hemorragisch nierinfarct, waarbij sprake is van een afsluiting van een nierader, is meestal het gevolg van een circulatoire shock (sterk verminderde doorbloeding van het lichaam) en rechterhartfalen (het bloed keert terug naar de organen, weefsels en spieren). Doordat het bloed niet meer goed uit de nieren kan, ontstaat er bloedstuwing en kan vers, zuurstofrijk bloed niet meer stromen.

Risicofactoren

Veel van de getroffen mannen en vrouwen hadden al vóór een nierinfarct last van hart- en vaatziekten, zoals vasculitis en arteriosclerose. Ook kunnen diabetes mellitus (diabetische nefropathie) en hoge bloeddruk een negatief effect hebben op je nieren.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts zal informeren naar je klachten en lichamelijk onderzoek doen. Ook zal hij je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Het tikken of kloppen op de nieren als onderdeel van het lichamelijk onderzoek, zal meestal als pijnlijk worden ervaren.

Bloedonderzoek

Ook zal er bloedonderzoek plaatsvinden. Er wordt bloed afgenomen om de nierfunctie te controleren en om nierschade op te sporen.

Beeldvormend onderzoek

Een echografie van de nieren geeft snel een goed zicht van de niervaten. Zodoende kunnen er afwijkingen zichtbaar worden gemaakt. Om de diagnose te bevestigen, kan angiografie worden uitgevoerd. Een angiografie is een röntgenonderzoek waarbij de bloedvaten zichtbaar worden gemaakt. Indien nodig kan verder beeldvormend onderzoek worden uitgevoerd, zoals ene MRI-scan of een nierscintigrafie. Een nierscintigrafie is een onderzoek waarbij de nieren zichtbaar worden gemaakt middels een zeer kleine hoeveelheid radioactieve stof. De werking van de getroffen nier kan beoordeeld worden. Aan de hand hiervan kan bepaald worden of de nier beschadigd is.

Behandeling van een nierinfarct

Een nierinfarct wordt meestal conservatief (zonder operatie) behandeld. Pijnstilling, bloeddrukregulatie en volledige systemische heparinisatie (d.w.z. het kunstmatig vertragen van de bloedstolling met heparine) zijn de eerste therapeutische maatregelen die genomen zullen worden. Afhankelijk van de omvang van het infarct moet trombolytische therapie worden overwogen. Trombolyse is een behandeling waarbij een stolsel in een bloedvat, ontstaan door trombose of embolie, met krachtige middelen wordt opgelost. Soms is een spoedoperatie nodig.

Prognose en verloop

De duur en omvang van het nierinfarct bepalen grotendeels het verloop van de ziekte. Als een groot deel van de niet is getroffen door het infarct, kan acuut nierfalen ontstaan. Bij acuut nierfalen of acute nierinsufficiëntie zijn de nieren plotseling niet meer in staat afvalstoffen te verwijderen uit het lichaam. Er is dus sprake van een plotse achteruitgang van de werking van de nieren. Afvalstoffen blijven daardoor in het bloed. Dit heeft een negatief effect op de elektrolytenbalans en zuur-base evenwicht van het lichaam. Levensbedreigende uremie (bloedvergiftiging door onvoldoende werking van de nieren) kan ontstaan ​​wanneer urine zich ophoopt in de urinewegen. Daarnaast kunnen bij nierfalen andere symptomen optreden, zoals:

• misselijkheid en braken
• moeheid
• lusteloosheid en slaperigheid*
• gebrek aan eetlust
• kortademigheid
• dikke benenondraaglijke jeuk

(*) Bij een ophoping van ureum in je bloed raken de hersenen vergiftigd. Deze kunnen dan niet meer goed werken. Je wordt dan sloom, lusteloos en slaperig.

Preventie

De volgende maatregelen verminderen je risico op een nierinfarct:

Houd je bloeddruk onder controle

Een van de meest voorkomende oorzaken van nierschade is hoge bloeddruk. Volg de aanbevelingen van je huisarts om je bloeddrukwaarden onder controle te houden. Behandeling kan bestaan uit voorgeschreven medicatie, een gezond dieet volgen en regelmatig lichaamsbeweging.

Beheers je diabetes

Diabetes is een van de meest voorkomende oorzaken van nierschade. Een andere benaming voor nierschade veroorzaakt door diabetes is diabetische nefropathie. Houd je bloedsuikerspiegel stabiel door regelmatig je glucosewaarden te controleren, trouw je medicatie in te nemen, een gezond dieet te volgen en lichamelijke activiteit te beoefenen.

Stop met roken

Rook niet of stop met roken. Roken is schadelijk voor de bloedvaten die naar en in de nieren lopen. Het kan leiden tot beschadiging van deze bloedvaten en verhoogt daardoor het risico op slagaderverkalking. Het roken van sigaretten is een significante risicofactor voor het ontwikkelen van nierschade.

Volg een gezond dieet

Een manier om de bloedsuikerspiegel en bloeddrukwaraden onder controle te houden, is door een gezond dieet te volgen. Beperk de inname van zout, verzadigde vetten en cholesterol. Eet vooral fruit, groenten, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten.

Blijf actief

Regelmatige lichaamsbeweging is goed voor je nieren en voor je hart en bloedvaten. Kies activiteiten die je leuk vindt, zoals wandelen, zwemmen, fietsen of andere vormen van aerobe oefening.

Beheers je gewicht

Overgewicht verhoogt het risico op nierlijden aanzienlijk. Als je overgewicht hebt, probeer dan af te vallen door een combinatie van gezonde voeding en lichaamsbeweging. Raadpleeg zo nodig een diëtist voor begeleiding bij het opstellen van een geschikt dieet- of voedingsplan.

Volg de instructies van je arts op

Als je een onderliggende medische aandoening hebt, zoals een hartziekte of verhoogde cholesterolwaarden, volg dan de instructies en medicatieadviezen van je arts nauwkeurig op. Het beheersen van deze aandoeningen vermindert je risico op een nieribnfarct.

Beperk het gebruik van bepaalde medicijnen

Sommige medicijnen, zoals niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s), zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac, en bepaalde bloeddrukverlagende medicijnen, kunnen de nierfunctie negatief beïnvloeden. Bespreek met je arts welke medicijnen voor jou veilig zijn om te gebruiken en of onderzoek of er alternatieven zijn die minder belastend zijn voor je nieren.

Hydrateer voldoende

Het drinken van voldoende water is belangrijk om je nieren goed te laten functioneren. Door voldoende te drinken worden afvalstoffen afgevoerd en wordt de vorming van nierstenen voorkomen. Probeer dagelijks minstens 8 glazen water te drinken, tenzij je arts andere aanwijzingen geeft.

Regelmatige controle en screening

Als je een verhoogd risico hebt op nierproblemen of als je klachten ervaart die wijzen op een nieraandoening, zoals pijn in de zij, bloed in de urine of veranderingen in de urineproductie, raadpleeg dan regelmatig je huisarts voor screening en controle van de nierfunctie. Vroege detectie en behandeling van eventuele problemen kunnen helpen om complicaties, zoals een nierinfarct, te voorkomen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een nierinfarct, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.