Last Updated on 9 mei 2023 by M.G. Sulman
Leverfalen verwijst naar verslechtering van de leverfuncties. De werking van de lever kan in korte tijd ernstig verslechteren zonder dat er voorafgaand een leverziekte aanwezig is. In dat geval spreekt men van ‘acuut leverfalen’. De leverwerking kan ook langzaam verslechteren. Dan spreekt men van ‘chronisch leverfalen’. Acuut leverfalen komt echter minder vaak voor dan chronisch leverfalen. Leverfalen kan mogelijk ernstige complicaties veroorzaken, waaronder overmatig bloeden en toenemende druk in de hersenen. Afhankelijk van de oorzaak van leverfalen, kan de schade soms worden teruggedraaid middels een effectieve en tijdige behandeling. In sommige situaties kan een levertransplantatie de enige remedie zijn.
Veelgestelde vragen
Leverfalen
Wat is leverfalen?
De lever werkt onvoldoende
Leverfalen houdt in dat de werking van de lever onvoldoende is. Meestal treedt leverfalen geleidelijk op. In de loop der jaren gaat de leverfunctie steeds meer achteruit. Het is de laatste fase van veel leverziekten. De werking van de lever kan ook in korte tijd ernstig verslechteren zonder dat er voorafgaand een leverziekte aanwezig is. Dit staat bekend als acuut leverfalen en treedt snel op. Acuut leverfalen is een zeldzame aandoening. Het is een levensbedreigende aandoening waarbij directe behandeling is vereist.
Acuut en chronisch leverfalen
Leverfalen treedt op wanneer grote delen van de lever onherstelbaar beschadigd raken en de lever niet meer kan naar behoren kan functioneren.
Er worden twee soorten onderscheiden:
- Acuut leverfalen: dit is wanneer je lever binnen enkele dagen of weken stopt met werken. De meeste mensen die dit krijgen, hebben vóór deze gebeurtenis geen enkele vorm van leverziekte.
- Chronisch leverfalen: schade aan de lever bouwt zich in de loop van de tijd op en zorgt ervoor dat deze op ene gegeven ogenblik niet meer goed functioneert.
Synoniemen
Leverfalen staat ook bekend als ‘leverinsufficiëntie’. Insufficiëntie betekent ‘ontoereikende werking’.
Symptomen van leverfalen
Wanneer de lever het laat afweten en niet meer goed functioneert, dan kan deze deze vitale taken niet meer uitvoeren. Als gevolg hiervan werkt het lichaam niet goed. Naarmate leverfalen vordert, kunt je enkele of alle van de volgende symptomen ervaren:
- vermoeidheid of snel moe zijn
- opgeblazen gevoel of winderigheid
- verlies van eetlust
- onbedoeld gewichtsverlies
- vochtophoping in de buik (ascites) met merkbare vergrote bloedvaten
- neurologische symptomen, zoals verwardheid en desoriëntatie
- het geel worden van de huid en het wit van de ogen (geelzucht)
- spider naevi, ook wel spinnenkopjes genoemd vanwege de stervorm: rode vaatbultjes met kleine rode uitwaaierende bloedvaatjes
Complicaties
Leverfalen kan leiden tot de volgende complicaties:
Hepatische encefalopathie
Hepatische encefalopathie of leverencefalopathie (ook wel afgekort als HE) duidt op een aantasting van de hersenfunctie, veroorzaakt door de ophoping van giftige stoffen in het bloed. Encephalopathie kenmerkt zich met name door sufheid, verwardheid of coma.
Geelzucht
Geelzucht duidt op een gele verkleuring van de huid en het wit van de ogen. Dit komt door een abnormaal hoog gehalte aan bilirubine (galpigment) in de bloedbaan.
Coagulopathie
Coagulopathie is een verminderde werking van de stollingsfactoren in het bloed. Het is een bloedingsstoornis die optreedt wanneer het bloed niet stolt. Dit kan leiden tot overmatig bloeden, zelfs bij een kleine snee.
Portale hypertensie
Portale hypertensie is een abnormaal hoge bloeddruk in de ader die bloed van de darm naar de lever voert. Dit is de poortader, ook wel leverpoortader genoemd. Dit kan leiden tot vochtophoping in de buikholte (ascites), vergrote milt (splenomegalie) en vorming van anastomosen (vaatverbindingen) tussen de poortader en andere bloedvaten.
Ascites
Ascites is de ophoping van vocht in de buikholte. Dit wordt veroorzaakt door vloeistoflekkage uit de bloedvaten op het oppervlak van de lever en de darm.
Vergrote lever
Een vergrote lever (hepatomegalie) hetgeen buikpijn of een vol gevoel kan veroorzaken.
Oorzaken van leverinsufficiëntie
Er zijn veel aandoeningen die leverfalen kunnen veroorzaken, waaronder hepatitis B en hepatitis C, niet-alcoholische leververvetting (NAFLD, non-alcoholic fatty liver disease), alcoholmisbruik en hemochromatose (ijzerstapelingsziekte).
Chronisch leverfalen
In veel gevallen is chronisch leverfalen het gevolg van levercirrose. Hierbij is er zoveel littekenweefsel aanwezig in de lever, dat dit de structuur van de lever heeft aangetast. Omdat littekenweefsel gezond leverweefsel vervangt, verliest de lever zijn vermogen om te functioneren. Levercirrose kan komen door onder meer:
- langdurige ontsteking van de lever, zoals hepatitis B en hepatitis C
- lange tijd dagelijks (fors) alcohol drinken
- zeldzame leverziekten, zoals auto-immuun-hepatitis
Acuut leverfalen
Acuut leverfalen wordt meestal veroorzaakt door:
- leverontsteking door een virale hepatitis
- leverontsteking door alcohol (alcoholhepatitis)
- leverontsteking als gevolg van een auto-immuunreactie (auto-immuun hepatitis)
- leverbeschadiging door (overmatig gebruik van) medicijnen (paracetamol) en/of giftige stoffen (toxinen)
- het afsterven van leverweefsel (leverinfarct)
Onderzoek en diagnose
De arts zal vragen stellen over de klachten die je ervaart en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Onder andere se volgende tests maken vaak deel uit van het diagnostische proces.
- Bloedonderzoek om leverziekte op te sporen. Bijvoorbeeld, het meten van ASAT en ALAT om leverschade aan te tonen. Dit zijn enzymen die vooral voorkomen in levercellen. Bij schade aan de levercellen lekken deze enzymen weg uit de lever. Het gevolg is een verhoogd gehalte van deze enzymen in het bloed.
- Abdominale echografie om de lever te bekijken en de bloedstroom door verschillende bloedvaten te beoordelen.
- Leverbiopsie, een procedure waarbij een klein stukje leverweefsel wordt weggenomen en onderzocht onder een microscoop.
- CT-scan om een gedetailleerd beeld van interne organen zoals de lever te tonen.
Behandeling van leverfalen
Hoe wordt leverfalen behandeld?
Medicatie
Acetylcysteïne wordt toegediend bij een paracetamoloverdosering. Bij een medicijnvergiftiging kan een maagspoeling volgen. Je kunt medicijnen krijgen tegen leverontsteking of andere leverziekten.
Onderliggende oorzaak
Behandeling van de onderliggende aandoening die de aanvankelijke schade veroorzaakte.
Ondersteunende zorg
Als een virus leverfalen veroorzaakt, kan de arts de symptomen behandelen totdat je weer voldoende hebt hersteld. In deze gevallen zal de lever soms vanzelf herstellen.
Leefstijlinterventies
De arts kan het volgende adviseren:
- Stoppen met drinken.
- Stoppen met roken.
- Het vermijden van medicijnen die de lever kunnen schaden.
- Minder eten van bepaalde voedingsmiddelen, waaronder rood vlees, kaas en eieren.
- Gewichtsverlies en beheersing van metabole risicofactoren, waaronder hoge bloeddruk en diabetes.
- Minder zout in het dieet.
Levertransplantatie
Als leverfalen het gevolg is van langdurige schade, kan de eerste stap zijn om te proberen het deel van je lever te redden dat nog werkt. Als dat niet lukt, dus bij onomkeerbaar leverfalen, heb je een levertransplantatie nodig. Een dergelijke ingreep is nodig als de lever ernstig ziek is en er geen kans is op herstel.
Prognose
Leverfalen is een ernstige aandoening die onmiddellijke behandeling vereist. De lever is een vitaal orgaan. Je kunt niet zonder lever leven. De verschillende functies van de lever zijn essentieel voor het lichaam om te overleven. Hoe langer een behandeling wordt uitgesteld, hoe ongunstiger de prognose.
Kan leverschade worden teruggedraaid?
De lever kan regenereren. Bij de meeste organen wordt beschadigd weefsel vervangen door littekenweefsel. De lever kan echter beschadigd weefsel vervangen door nieuwe cellen. Als tot 50 tot 60 procent van de levercellen binnen drie tot vier dagen beschadigd raakt door bijvoorbeeld een overdosis paracetamol, dan zal de lever na 30 dagen volledig herstellen mits er geen complicaties optreden.
Bij een leverziekte kunnen er complicaties optreden wanneer de leverregeneratie onvolledig is of wordt voorkomen door de voortgaande ontwikkeling van littekenweefsel in de lever. Dit vindt plaats wanneer de lever beschadigd blijft worden, bijvoorbeeld door een virus, een medicijn, alcohol, etc. Dit voorkomt volledige regeneratie. Als littekenweefsel zich eenmaal heeft ontwikkeld, is het erg moeilijk om dat proces om te keren. Ernstige verlittekening van de lever staat als cirrose. Levercirrose is een aandoening die langzaamaan ontstaat. Hierbij wordt gezond leverweefsel vervangen door littekenweefsel. De ontwikkeling van cirrose duidt op een leverziekte in een laat stadium. Het wordt meestal gevolgd door het optreden van complicaties.
Video over leverfalen
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over leverfalen, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
