Lepeltjesnagels: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 3 februari 2023 by M.G. Sulman

Lepeltjesnagels of koilonychia is de term voor holle nagels. Het kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder ijzertekort, hormonale verstoringen, schildklieraandoeningen, nagelletsel en bepaalde ziekten. De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak. Het is belangrijk om je huisarts te raadplegen om de onderliggende oorzaak van koilonychia te bepalen, zodat het behandeld kan worden. 

Lepeltjesnagels door ijzertekort / Bron: Wikimedia Commons

Synoniemen

Koilonychia is de medische term voor lepeltjesnagels. Het is een Latijnse term en deze benaming is afgeleid van de Griekse woorden Koilos (hol) en Onyx (nagel).

Oorzaken van lepeltjesnagels

Er zijn verschillende oorzaken van koilonychia (lepeltjesnagels), waaronder:

  • Voedingstekorten: het ontbreken van bepaalde voedingsstoffen, zoals vitamine B12, ijzer en foliumzuur, in de voeding kan vorming van lepeltjesnagels tot gevolg hebben.
    • IJzergebreksanemie: Dit is de meest voorkomende oorzaak en ontstaat door een tekort aan ijzer in je lichaam. Je lichaam heeft ijzer nodig voor de groei en ontwikkeling van de nagels.
    • Vitamine B12-tekort: een tekort aan vitamine B12 kan ook leiden tot koilonychia, omdat vitamine B12 nodig is voor de gezondheid van de nagels.
    • Tekort aan foliumzuur (vitamine B9): een foliumzuurtekort kan ook lepeltjesnagels tot gevolg hebben. Andere symptomen van een foliumzuurtekort zijn onder meer: vermoeidheid, verlies van eetlust, en problemen met de groei en ontwikkeling.
  • Hypothyreoïdie: Dit is een aandoening waarbij de schildklier te weinig schildklierhormonen aanmaakt. Hypothyreoïdie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
  • Lupus erythematodes: een aandoening van je immuunsysteem (auto-immuunaandoening) waarbij je afweersysteem ontregeld is en waarbij schade aan weefsels optreedt, waaronder de nagels.
  • Onycholyse (nagelloslating): Dit betreft een loslating van de nagel van het nagelbed, hetgeen koilonychia kan veroorzaken.
  • Trauma aan de nagel: Het regelmatig blootstellen van de nagels aan trauma, zoals hard werken met de handen of het dragen van te strakke schoenen, kan leiden tot koilonychia.
  • Agressieve stoffen: Blootstelling van de nagels aan agressieve stoffen, zoals chemische producten, kan lepeltjesnagels veroorzaken.
  • Beroepsziekte: Bij bepaalde beroepen, zoals schilders, kunnen de nagels veelvuldig blootgesteld worden aan agressieve stoffen.
  • Andere aandoeningen: Overmatig alcoholgebruik, nier- of leveraandoeningen, infecties, blootstelling aan (toxische) chemische stoffen en sommige medicijnen kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van lepeltjesnagels.

In sommige gevallen kan koilonychia ook idiopathisch (zonder bekende oorzaak) zijn.

Symptomen van koilonychia

De belangrijkste symptomen van lepeltjesnagels zijn:

  • Holle nagels: Dit is het meest opvallende symptoom, waarbij de nagel een holle, lepelvormige afwijking vertoont.
  • Veranderingen in kleur en textuur: De nagel kan veranderen van kleur naar roodachtig of witachtig, en er kunnen veranderingen in de textuur zijn.
  • Breuken en broze nagels: De nagels kunnen snel breken of scheuren.
  • Pijn of zwelling: Sommige mensen kunnen pijn of zwelling rond de nagel ervaren.

Soms kunnen er andere symptomen aanwezig zijn, afhankelijk van de onderliggende aandoening.

Bloedarmoede door ijzertekort kan bijvoorbeeld gepaard gaan met de volgende klachten:

  • Vermoeidheid of zwakte
  • Bleke huid
  • Kortademigheid
  • Duizeligheid of licht gevoel in het hoofd
  • Koude handen en voeten
  • Pijn op de borst of snelle hartslag
  • Hoofdpijn
  • Broze of lepelvormige nagels
  • De ziekelijke neiging oneetbare zaken te consumeren (pica)1Ned Tijdschr Geneeskd. 1993;137:1753-5
  • Pijnlijke of gezwollen tong
De hand van een persoon met ernstige bloedarmoede (links, met ring) in vergelijking met een zonder (rechts) / Bron: Wikimedia Commons

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De diagnose van koilonychia (lepeltjesnagels) wordt gesteld op basis van een vraaggesprek met de arts over je klachten, een beoordeling van je medische geschiedenis en uitgebreid lichamelijk onderzoek, waarbij de nagels nauwkeurig worden onderzocht.

Vervolgonderzoek

Er kunnen ook aanvullende tests nodig zijn, zoals:

  • Bloedonderzoek: Je kunt een ijzertekort ontdekken door een bloedtest uit te voeren. Ook bij de diagnose en behandeling van schildklieraandoeningen is bloedonderzoek belangrijk.
  • Huidbiopsie: Een klein stukje huid rond de nagel kan worden verwijderd voor verder onderzoek.
  • Schimmelkweek: Voor een schimmelkweek worden vaak wat huidschilfers of een stukje nagel op kweek gezet. Hiermee kan een schimmelnagel worden aangetoond.

Differentiaaldiagnose

Bij de differentiële diagnose van epeltjesnagels worden andere aandoeningen overwogen die vergelijkbare symptomen kunnen vertonen, zoals:

  • Onychomycose (schimmelnagel)
  • Onycholyse (nagelloslating)
  • Nagelpsoriasis
  • Trauma aan de nagels (verwondingen aan de nagels, zoals stoten of kneuzingen, kunnen leiden tot koilonychia-achtige symptomen)
  • Andere nagelafwijkingen: bijvoorbeeld trommelstokvingers, broze nagels en lijnen van Beau

De differentiële diagnose is belangrijk om de juiste diagnose te stellen en de juiste behandeling te starten. Een arts kan helpen bij het bepalen van de juiste diagnose door aanvullende tests en evaluaties uit te voeren.

Behandeling van lepeltjesnagels

De behandeling van lepeltjesnagels is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van de aandoening.

Het is allereerst ven belang om de onderliggende oorzaak van lepeltjesnagels te behandelen. Hierdoor kan de conditie van de nagels verbeteren.

Daarnaast is het van belang om voorzichtig te zijn met je nagels en deze niet bloot te stellen aan traumata of agressieve stoffen.

Een arts bepaalt of lepeltjesnagels door een pedicure behandeld mogen worden. Een verandering in de vorm van de nagels is niet mogelijk, maar een pedicure kan ze behandelen om minder last te hebben van deze aandoening. Dit omvat het verzorgen van de nagels door ze korter te maken en de nagelrand bij te werken.

Prognose

De prognose van lepeltjesnagels varieert en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst ervan. Als de oorzaak een voedingstekort is, is de prognose gunstig bij suppletie en voedingsaanpassingen. Als de oorzaak een schimmelinfectie is, kan de prognose ook goed zijn met behulp van antischimmelmedicatie. Bij een auto-immuunziekte hangt de prognose af van de ernst en de behandeling van de aandoening.

Het herstel van je nagels kan enige tijd duren en is ene kwestie van lange adem. Maar met de juiste behandeling en zorg kunnen je nagels er na verloop van tijd weer normaal uitzien.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over lepeltjesnagels, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.