Last Updated on 15 januari 2024 by M.G. Sulman
Hoewel veel mensen psoriasis zien als een huidziekte, kun je ook psoriasis aan je nagels hebben. Zowel je vingernagels als teennagels kunnen zijn aangetast. Veel mensen met psoriasis vulgaris hebben ook nagelpsoriasis. Bij elk type psoriasis kun je veranderingen aan je vingernagels of teennagels opmerken. Ongeveer de helft van de mensen met psoriasis vulgaris, de meest voorkomende vorm van deze huidziekte, ziet op een bepaald moment tekenen van psoriasis aan hun nagels. Nagelpsoriasis kenmerkt zich onder meer door symptomen als kleine deukjes of putjes in je nagels, een witte, gele of bruine verkleuring onder één of meerdere nagels en afbrokkelende, broze nagels. Behandeling en goede nagelverzorging kunnen helpen nagelpsoriasis onder controle te houden.
Wat is nagelpsoriasis?
Nagelpsoriasis duidt op psoriasis van de nagels. Nagelpsoriasis kan afwijkingen veroorzaken aan de nagel (nagelplaat) zelf, maar ook aan het nagelbed dat onder de nagel ligt en waar je nagel aan vastzit.
Niemand weet waarom sommige mensen nagelpsoriasis krijgen en anderen niet. De nagel groeit uit de nagelmatrix en rust op het ondergelegen nagelbed. Bij mensen die nagelpsoriasis ontwikkelen, is het de betrokkenheid van de nagelwortel die putjes en ribbels op de nagels veroorzaakt.
Synoniemen
Psoriasis unguum is de medische benaming van nagelpsoriasis. Soms kom je ook de term psoriatische nageldystrofie tegen.
Vóórkomen
Het percentage mensen met psoriasis met nagelbetrokkenheid wordt geschat op 50%. Bij artritis psoriatica (PsA) kan dit oplopen tot zelfs 80%. Om een onbekende reden worden de vingernagels vaker getroffen dan de teennagels. Bij veel mensen is nagelpsoriasis vaak mild en veroorzaakt het weinig problemen.
Symptomen van nagelpsoriasis
Dit zijn de meest voorkomende nagelveranderingen bij psoriasis van de nagel:
Putjes in de nagels
In de nagel zijn kleine putjes zichtbaar, die lijken op het oppervlak van een vingerhoed. Het aantal putjes kan variëren van één tot tientallen.
Onycholyse (nagelloslating)
De nagel raakt los van het onderliggende nagelbed en er ontstaat een opening onder de nagel. Bij nagelloslating jan de nagel geïnfecteerd raken en verkleuren. Ook kan het gemakkelijk worden aangezien voor melanoom onder de nagel, ook wel subunguaal melanoom genoemd.
Subunguale hyperkeratose (verdikking van de nagel)
Een kalkachtige substantie hoopt zich op onder de nagel. De nagel komt omhoog en kan gevoelig en pijnlijk worden, vooral wanneer het oppervlak van de nagel wordt ingedrukt. Subunguale hyperkeratose van de teennagels kan bijzonder onaangenaam zijn, omdat bij het dragen van schoenen de nagel onder constante druk kan komen te staan.
Verkleuring van de nagel
Bij psoriasis van de nagels kan er nagelverkleuring optreden, zoals een gele of bruine of geelbruine nagel.
Onychomycose of schimmelnagel
Onychomycose of schimmelnagel is een schimmelinfectie die verdikking van de nagels kan veroorzaken. Dit kan aanwezig zijn naast nagelpsoriasis. Het kan worden behandeld met (systemische) antischimmelmedicatie. Naar schatting kan ongeveer 35% van de mensen met nagelpsoriasis heeft ook last van een schimmelinfectie. Het behandelen van de schimmelinfectie heeft mogelijk geen effect op de klaring van nagelpsoriasis.
Ribbels in de lengterichting van de nagels
Naast bovenstaande nagelafwijkingen kun je ook ribbels in de lengterichting van de nagels en roodachtige vlekken onder de nagels krijgen, splinterbloedingen genaamd, als gevolg van kleine gesprongen bloedvaten onder de nagels.
Oorzaak van nagelpsoriasis
Psoriasis is een veel voorkomende auto-immuunziekte, veroorzaakt door een overactief immuunsysteem. Psoriasis van de nagels wordt veroorzaakt door dezelfde auto-immuunmechanismen als psoriasis van de huid. Het immuunsysteem beschouwt op onverklaarbare wijze normale weefsels als schadelijk en lanceert als reactie daarop een immuunaanval. Hoewel de huid het primaire doelwit is, worden ook andere weefsels aangetast.
Complicaties
Mogelijke complicaties van nagelpsoriasis zijn:
- Secundaire infectie (onychomycose) in de beschadigde nagelplaat.
- Psychosociale effecten die van invloed zijn op sociale relaties en werkgerelateerde activiteiten.
- Associatie met artritis psoriatica en metabool syndroom*.
(*) Uit onderzoek is gebleken dat psoriasis vaak samen voorkomt met obesitas en het metabool syndroom. Dit laatste is een verzamelnaam voor een combinatie van vier regelmatig voorkomende aandoeningen:
- een hoge bloeddruk
- diabetes
- verhoogd cholesterol
- overgewicht
Onderzoek en diagnose
Nagelknipsels en nagelmatrixbiopsie
Nagelpsoriasis wordt meestal gediagnosticeerd bij een patiënt met artritis psoriatica en/of psoriasis van de huid. Het nemen van nagelknipsels voor een kweekje of onderzoek onder de microscoop kan nodig zijn, aangezien een schimmelnagel aan nagelpsoriasis vooraf kan gaan of kan compliceren.
Een ander mogelijk onderzoek betreft het afnemen van een biopt (een stukje weefsel) van de nagelmatrix om dit door de patholoog te laten onderzoeken. Een nagelmatrixbiopsie is soms nodig om de diagnose van nagelpsoriasis te bevestigen, vooral als er elders geen tekenen van psoriasis zijn of wanneer slechts één enkele nagel is aangetast en een tumor niet op andere manieren kan worden uitgesloten. Biopsie kan leiden tot blijvende nagelmisvorming.
Differentiële diagnose
Nagelpsoriasis moet niet worden verward met de volgende aandoeningen:
- onychomycose of schimmelnagel
- nageltrauma
- lichen planus van de nagel
- parakeratosis pustulosa
Behandeling van psoriasis van de nagels
Er zijn veel mogelijke behandelingen voor nagelpsoriasis. Vaak is een zalfbehandeling de eerste keuze. Nagels groeien langzaam, dus je moet deze behandelingen enkele maanden toepassen, vaak één of twee keer per dag. Omdat nagelpsoriasis vaak hardnekkig is, moet je mogelijk meer dan één behandeling gebruiken. Soms worden door de arts twee geneesmiddelen gecombineerd .
De behandeling die je op je nagels toepast, zijn:
- Een krachtige of zeer krachtige corticosteroïde. Het is veilig om dit geneesmiddel tot negen maanden lang één of twee keer per dag te gebruiken.
- Calcipotriol, een synthetisch vitamine D3-derivaat. Dit is mogelijk even effectief als een krachtige corticosteroïde bij het behandelen van nagelpsoriasis.
- Tazarotene, een actueel retinoïde (synthetische derivaten van vitamine A, retinol) op recept. Deze behandeling kan vooral nuttig zijn voor de behandeling van putjes, een loszittende nagel en nagelverkleuring.
Soms is een meer krachtige behandeling nodig in de vorm van:
- Injecties met corticosteroïden (of een ander geneesmiddel tegen psoriasis).
- Topicale PUVA: De nagels worden eerst voorbehandeld met psoraleen gel waarna belichting met UVA licht plaatsvindt. Er zijn vaak tussen de 30 en 40 behandelingen nodig. PUVA kan effectief zijn voor de behandeling van verkleurde nagels en nagels die loskomen van vingers of tenen. Het doet weinig om nagelputjes te behandelen.
- Behandeling die door het hele lichaam werkt (systemische behandeling). Bij ernstige psoriasis en nagelpsoriasis, kan de dermatoloog medicijnen voorschrijven die zowel je huid als je nagels kunnen behandelen. Net als bij andere behandelingen voor nagelpsoriasis, kan het maanden duren voordat je resultata ziet. De best werkzame biologicals tegen nagelpsoriasis zijn infliximab, adalimumab en etanercept. de arts kan ook tabletten voorschrijven die middelen bevatten die de nagelgroei afremmen en/of de afweerreactie die bij psoriasis ontspoord is af te remmen. Voorbeelden hiervan zijn acitretine, ciclosporine en methotrexaat.
Zelfzorg (kruidengeneeskunde)
Een kruidengeneesmiddel waarvan is aangetoond dat het gunstig is voor nagelpsoriasis, is indigo naturalis, een Chinees kruidengeneesmiddel dat afkomstig is van dezelfde plant die wordt gebruikt om blauwe kleurstof te maken. In een kleine studie verbeterde een indigo naturalis-extract in olie (Lindioil) de nagelverdikking en onycholyse beter dan olijfolie (de controlegroep).1Lin YK, See LC, Huang YH, Chang YC, Tsou TC, Lin TY, Lin NL. Efficacy and safety of Indigo naturalis extract in oil (Lindioil) in treating nail psoriasis: a randomized, observer-blind, vehicle-controlled trial. Phytomedicine. 2014 Jun 15;21(7):1015-20. doi: 10.1016/j.phymed.2014.02.013. Epub 2014 Mar 26. PMID: 24680615. Het middel bleek ook veilig te zijn.
Prognose
Behandeling kan nagelpsoriasis onder controle houden en pijn verminderen. Zonder behandeling kan nagelpsoriasis verergeren.
Preventie
Probeer naast medicatie deze maatregelen om opflakkeringen te voorkomen:
- Houd je nagels kort om letsel of trauma te voorkomen doordat de nagel uit zijn bed getild wordt. Als je je nagels kort houdt, voorkom je ook dat er zich onder de nagels vuil kan ophopen.
- Bijt niet aan je nagels en duw je nagelriemen niet terug. Verwondingen aan de huid kunnen nieuwe psoriasisplekken veroorzaken. Dit wordt het Koebner-fenomeen genoemd.
- Draag beschermende handschoenen wanneer je tuiniert en wanneer je afwast of met je handen in water werkt.
- Houd je nagels schoon om infectie te voorkomen.
- Gebruik een vochtinbrengende crème op je nagels en nagelriemen. Dit kan helpen om gebarsten of broze nagels te voorkomen.
- Vermijd het reinigen van je nagels met een nagelborstel of een scherp voorwerp om het loskomen van de nagels te voorkomen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over nagelpsoriasis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
