Last Updated on 29 januari 2024 by M.G. Sulman
Trommelstokvingers duidt op een misvorming van het uiteinde van de vingers. Wat je ziet is dat de vingertoppen verdikt zijn en de nagels bol om de vingertoppen heenlopen. Vandaar dat ze ook wel horlogeglasnagels worden genoemd. Het zijn typische bolle nagels. Voorts verdwijnen de nagelriemen. Het is een verschijnsel dat gezien wordt bij een aantal ziekten, voornamelijk hartziekten en longziekten. Het fenomeen kan ook voorkomen in families, waarbij het niet in verband kan worden gebracht met onderliggende medische problemen. Dit staat bekend als ‘pseudo-trommelstokvingers’. Pseudo betekent ‘schijnbaar’ of ‘lijkend op’. In de Angelsaksische literatuur wordt gesproken van ‘pseudoclubbing’.
Wat zijn trommelstokvingers?
Trommelstokvingers zijn vingers waarbij de vingertop verbreed is en de nagels er glanzend en bol uitzien. Het wordt vaak veroorzaakt door een longziekte, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD), of door andere aandoeningen die de circulatie of oxygenatie van het bloed beïnvloeden. Het kan ook deel uitmaken van een erfelijke stoornis.
Synoniemen
Trommelstokvingers staan ook bekend clubbed fingers, drumstick fingers, Hippocratus fingers, watch-glass nails en horlogeglasnagels. Het fenomeen wordt al sinds de tijd van Hippocrates erkend als een ziekteverschijnsel. Vandaar ook de benaming ‘Hippocratus fingers’.
Vóórkomen
Het is anno 2024 niet bekend hoe vaak trommelstokvingers voorkomen onder de Nederlandse of Belgische bevolking.
Symptomen van horlogeglasnagels
Het verschijnsel trommelstokvingers of horlogeglasnagels verwijst naar bepaalde fysieke veranderingen aan je vingernagels of teennagels die vaak het gevolg zijn van een onderliggende medische aandoening.
De veranderingen kunnen bestaan uit:
- verwijding en toegenomen ronding van je nagels (bolle nagels)
- grotere hoek tussen je nagelriemen en nagels
- neerwaartse kromming van je nagels
- de nagels lijken te zweven, alsof ze niet echt aan je tenen of vingers vastzitten
- verdikking, vergroting of bolling van je vingertoppen of teentoppen, wat gepaard kan gaan met roodheid of warmte
Meestal zijn beide handen aangedaan. Deze veranderingen van het uiteinde van de vingers of tenen kunnen zich binnen enkele weken of jaren ontwikkelen, afhankelijk van de oorzaak.
Oorzaken van trommelstokvingers
Trommelstokvingers kunnen het gevolg zijn van een verscheidenheid aan onderliggende medische aandoeningen, waarvan er vele ernstig zijn. Het ontstaat door een te laag zuurstofgehalte in je bloed. Vaak wordt het veroorzaakt door long- of hartaandoeningen, waarbij de hoeveelheid zuurstof in het bloed is verminderd. Denk hierbij aan:
- longziekten: longkanker, COPD, tuberculose (tbc), interstitiële longziekten (een verzamelnaam voor ongeveer 150 verschillende longziekten die de werking van de longen kunnen verslechteren)
- chronische luchtweginfectie die kan optreden bij mensen met bronchiëctasieën, cystische fibrose of longabces
- pachydermoperiostose: een zeer zeldzame genetische afwijking die wordt gekenmerkt door de trias trommelstokvingers, ossificerende (botvormende) periostitis ofwel beenvliesontsteking en gewrichtsklachten
- hartafwijkingen die bij de geboorte aanwezig zijn (aangeboren)
- infectieuze endocarditis (een ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de hartkleppen)
- coeliakie (een chronische ziekte die veroorzaakt wordt door overgevoeligheid voor gluten)
- levercirrose en andere leverziekten
- dysenterie (een ernstige vorm van diarree, waarbij vaak bloed en slijm bij de ontlasting zit)
- hyperthyreoïdie (te snelle schildklier), waaronder de ziekte van Graves
- andere soorten kanker dan longkanker, waaronder leverkanker, maagdarmkanker, Hodgkin-lymfoom (een vorm van kanker van het lymfestelsel)
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Trommelstokvingers moeten worden onderscheiden van pseudo-trommelstokvingers. De arts zal bij trommelstokvingers op zoek gaan naar de onderliggende oorzaak Om deze te kunnen identificeren zal de arts vragen stellen over de klachten die je ervaart en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Met daarbij bijzondere aandacht aan eventuele long-, hart- en gastro-intestinale aandoeningen. Daarna volgt een grondig lichamelijk onderzoek.
Aanvullend onderzoek
Aanvullende onderzoeken, zoals een thoraxfoto en een thorax-CT-scan, kunnen anderszins asymptomatische cardiopulmonale aandoeningen openbaren. Een cardiopulmonale ziekte is een hartaandoening die optreedt als gevolg van hoge bloeddruk in de longvaten, zogeheten ‘pulmonale hypertensie’.
Behandeling van trommelstokvingers
De behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak van de trommelstokvingers. Als het bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een longziekte, kan de behandeling bestaan uit medicijnen, leefstijlveranderingen en zuurstoftherapie om de longfunctie en de oxygenatie van het bloed te verbeteren. Als trommelstokvingers te wijten is aan een andere aandoening, zoals hart- en vaatziekten, kan de behandeling bestaan uit medicijnen of procedures om de bloedsomloop te verbeteren. In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om de misvorming te corrigeren.
Prognose
De meeste aandoeningen die trommelstokvingers veroorzaken, zijn ernstig. Vroegtijdige diagnose en adequate behandeling geven over het algemeen een betere prognose.
Preventie
De enige manier om trommelstokvingers te voorkomen, is door maatregelen te om de onderliggende aandoeningen die het veroorzaken te voorkomen en te beheersen. Bijvoorbeeld:
- verminder je risico op bepaalde long- en hartziekten door niet te roken of te stoppen met roken
- verminder de kans op levercirrose door geen of matig alcohol te drinken
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over trommelstokvingers. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
