Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Madarose duidt op het verlies van haren, met name van de oogharen (wimpers) en wenkbrauwen. De term ‘madarose’ is afgeleid van het Griekse ‘madaros’, wat ‘kaal’ betekent. Oorspronkelijk was het een ziekte van alleen het verlies van wimpers, maar momenteel duidt het op zowel het verlies van wimpers als wenkbrauwen. Wenkbrauwen en wimpers hebben beide als taak om te voorkomen dat bacteriën en andere vreemde voorwerpen in het oog komen. Daarnaast heeft het een esthetische functie. Er zijn vele mogelijke oorzaken van winperuitval en/of het verlies van wenkbrauwen.
Wat is madarose?
Madarose verwijst naar het verlies van de wimpers of wenkbrauwen. Het kan als volgt optreden:
- eenzijdig of bilateraal
- deels of compleet
- zonder of met littekens.
Bij madarose zonder littekens blijven de folliculaire structuren behouden en is het mogelijk omkeerbaar. Madarose met littekenvorming is te wijten aan diepere ontsteking en fibrose. In dat geval is de kans groot dat het resulteert in permanente uitval van wimpers en/of wenkbrauwen.
Alleen het verlies van de wimpers wordt soms ook wel milfose of milfosis genoemd.
Wie krijgt madarose?
Madarose komt voor bij zowel mannen als vrouwen en in elke leeftijdsgroep, maar komt vaker voor bij ouderen.
Oorzaken van verlies van wenkbrauwen en/of wimpers
Madarose wordt veroorzaakt door elk proces wat het haarzakje, haarwortel of haarschacht beschadigt, wat leidt tot tijdelijk of permanent haarverlies. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken
Oftalmologische aandoeningen
Oftalmologisch betekent met betrekking tot de oogheelkunde. Ooglidrandontsteking of blefaritis is een mogelijke oorzaak van verlies van wimpers. Hierbij zijn de randen van je oogleden ontstoken. Dan kunnen ze rood, dik en schilferend zijn.
Huidaandoeningen
Er zijn meerdere soorten huidaandoeningen die kunnen leiden tot madarose. Deze omvatten seborroïsch eczeem en psoriasis op de oogleden. Seborroisch eczeem is een milde vorm van eczeem waarbij jeuk, roodheid en schilfertjes ontstaan in het gezicht, waaronder de wenkbrauwen.
Andere huidaandoeningen die kunnen leiden tot verlies van wenkbrauwen en/of wimpers zijn:
- frontale fibroserende alopecia (FFA), waarbij er sprake is van plaatselijke haaruitval in de voorste haarlijn van het behaarde hoofd en klassiek voor FFA is het geheel of gedeeltelijk uitvallen van wenkbrauwhaartjes
- ulerythema ophryogenes: een zeldzame maar goedaardige huidafwijking, waarbij de buitenste wenkbrauwharen vaak zijn uitgevallen
- rosacea: een veel voorkomende chronische huidaandoening in het gezicht
- telogeen effluvium: een vorm van diffuse haaruitval van de behaarde hoofd
- mucinosis follicularis: huidontsteking die wordt gekenmerkt door afsterven van haarfollikelepitheel en smeerklieren
- cutane sarcoïdose of huidsarcoïdose, een ziekte waarbij er ontstekingen in de huid optreden
Voedingstekorten
Ernstige ondervoeding kan chronisch haarverlies veroorzaken. Hypoproteïnemie is een lager eiwitgehalte in het lichaam dan normaal. Dit kan haaruitval veroorzaken.
Zinktekorten, zoals acrodermatitis enteropathica (een erfelijk, aangeboren stofwisselingsdefect dat resulteert in ernstige zinkdeficiëntie), kunnen leiden tot het verlies van wenkbrauw-/wimperhaar. Andere tekorten, zoals een tekort aan vitamine B8 (biotine) en ijzer, kunnen ook resulteren in haarverlies.
Infectieziekten
Er zijn veel infectieziekten die het verlies van wimpers/wenkbrauwen kunnen veroorzaken. De meest voorkomende is lepra, zoals lepromateuze lepra. Syfilis of andere virale infecties zoals herpes of hiv kunnen ook het verlies van ooghaar veroorzaken. Schimmelinfecties, zoals paracoccidioidomycose (ook bekend als Zuid-Amerikaanse blastomycose), trichophyton of microsporum, zijn ook mogelijke infectueuze oorzaken.
Trauma
Trauma of verwoning kan ook leiden tot madarose.
Drugs en medicijnen
Denk hierbij aan crack-cocaïne of medicijnen voor chemotherapie. Andere geneesmiddelen zijn onder meer: propranolol, valproïnezuur, barbituraten, BMR-vaccin, botulinumtoxine, epinefrine, schildklierremmende medicijnen, anticoagulantia en lipidenverlagende medicijnen
Genetische of aangeboren aandoeningen
Het gata hierbij om de volgende auto-immuunziekten:
- alopecia areata: hierbij ontstaan plotseling kale plekken in huidgebieden waar haren groeien, meestal een ronde of ovale vorm
- chronische discoïde lupus erythematosus (afgekort CDLE), ook wel huidlupus genoemd
- Lassueur Graham-Little Piccardi syndroom: met littekenvormend haarverlies
- Parry Romberg-syndroom, waarbij onder meer haaruitval kan optreden van zowel een deel van de wenkbrauw als van de behaarde hoofdhuid bij de haargrens
Andere ziekten
Andere ziekten die kunnen leiden tot verlies van wenkbrauwen en/of wimpers:
- hypothyreoïdie, waarbij je schildklier te weinig schildklierhormoon aanmaakt
- hyperthyreoïdie, waarbij je schildklier te snel werkt
- hypoparathyreoïdie, een aandoening waarbij de bijschildklieren te weinig of geen bijschildklierhormoon aanmaken
- hypopituïtarisme, waarbij de hypofyse onvoldoende hormonen maakt
- amyloïdose: een stapelingsziekte waarbij eiwitten in een verkeerde vorm worden gevouwen
- congenitale erytropoëtische porfyrie (ziekte van Günther): een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte die leidt tot overgevoeligheid van de huid voor zonlicht
Psychiatrische oorzaken
Psychiatrische oorzaken, zoals trichotillomanie (TTM) en dermatitis artefacta, kunnen ook leiden tot verlies van wenkbrauwen en/of wimpers. Trichotillomanie is een psychische aandoening waarbij je de aandrang hebt om de eigen haren uit te trekken, zowel hoofdhaar, wimpers en wenkbrauwen als haar op andere delen van het lichaam. Dermatitis artefacta duidt op een huidafwijking die door iemand zelf, al dan niet bewust, wordt veroorzaakt of in stand gehouden.
Psychische oorzaken
Overmatige stress en angst kunnen fysiologische veranderingen veroorzaken, waaronder verminderde toevoer van zuurstof naar de haarzakjes en schommelende hormoonspiegels die bijdragen aan haaruitval in de wenkbrauwen.
Veroudering
Zowel bij mannen als vrouwen wordt het haar dunner als ze in de veertig zijn, omdat de oestrogeenspiegels bij vrouwen en de testosteronspiegel bij mannen afneemt. Haaruitval op de hoofdhuid, de wenkbrauwen en de wimpers is dan ook vrij gebruikelijk tijdens en na de overgang.
Kale plek in de wenkbrauw
Wat zijn mogelijke oorzaken van een kale plek in je wenbrauw?
Trichotillomanie
We hebben allemaal onze zwakke plekken als het gaat om verleidingen. Het kan variëren van het niet kunnen weerstaan van zoetigheid tot het krabben aan een wondje. In de meeste gevallen zijn dit vrij onschuldige gewoonten. Maar soms gaat het verder dan een onschuldige gewoonte.
Trichotillomanie is de dwangmatige neiging om haren uit te trekken, zowel hoofdhaar, wimpers en wenkbrauwen als haar op andere delen van het lichaam. Dit kan tot problemen voor degenen die eraan lijden. Het komt relatief vaak voor. Bij sommige mensen is de drang om haren uit te trekken dusdanig sterk dat ze kale plekken op hun lichaam krijgen, zoals in de wenkbrauwen, wimpers of hoofdhaar.
Alopecia areata
Alopecia areata (de naam betekent pleksgewijze kaalheid) is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de haarzakjes aanvalt, waaronder die in de wenkbrauwen. Dit leidt tot onvoorspelbaar haarverlies en het verschijnen van kale plekken.
Overmatig epileren
Het te veel en te vaak epileren van de wenkbrauwen kan de haargroei verstoren en op ene gegeven ogenblik leiden tot kale plekjes in de wekbrauwen.
Trauma of letsel
Als je wenkbrauw verwond raakt door bijvoorbeeld een val, een harde klap met een vuist met een ring, een brandwond, een snijwond of een ander soort trauma, dan kan dit leiden tot haaruitval en het ontstaan van kale plekjes.
Huidaandoeningen
Bepaalde huidaandoeningen zoals seborroïsch eczeem of psoriasis vulgaris kunnen de wenkbrauwen treffen en haaruitval veroorzaken.
Hormonale onevenwichtigheden
Veranderingen in hormoonspiegels, kan tot haaruival in de wenkbrauwen leiden. Deze hormonale schommelingen kunnen optreden tijdens de zwangerschap, overgang of als gevolg van schildklieraandoeningen.
Onderzoek en diagnose
Ten behoeve van de diagnose zal de arts allerlei vragen stellen over je klachten, je medische geschiedenis in ogenschouw nemen en lichamelijk onderzoek doen. De arts kan ook aanvullende tests aanbevelen om de onderliggende oorzaak te bepalen, waaronder:
- trichoscopie of dermatoscopie: het analyseren van haar en de huid onder de lichtmicroscoop
- bloedonderzoek, bijvoorbeeld voor de schildklierfunctie en vitaminetekorten / mineralentekorten
- huiduitstrijkjes om te testen op bacteriële infecties
- huidafschraapsels om te testen op schimmelinfecties
Behandeling van het verlies van wenkbrauwen en/of wimpers
De behandeling van madarose hangt volledig af van de onderliggende oorzaak.
Prognose
Afhankelijk van de oorzaak van madarose, kun je mogelijk volledig herstellen. Bij madarose zonder littekens, is de kans groter dat de wimpers of wenkbrauwen teruggroeien.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over verlies van wenkbrauwen en/of wimpers. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
