Last Updated on 21 januari 2023 by M.G. Sulman
De ziekte van Behçet is een auto-immuunziekte die ontstaat wanneer het immuunsysteem van het lichaam ontregelt raakt. Dit kan leiden tot ontstekingen in bloedvaten en andere delen van het lichaam. De symptomen van de ziekte kunnen variëren, maar kunnen bestaan uit (op aften lijkende) mondzweren, oogontstekingen, huidontstekingen, gewrichtsontstekingen en darmontstekingen. De oorzaak van de ziekte is anno 2023 onbekend, maar het lijkt erop dat erfelijkheid een rol speelt. De ziekte komt vooral voor in Azië en het Midden-Oosten, maar kan ook voorkomen in andere delen van de wereld. De diagnose wordt vaak gesteld aan de hand van de symptomen en de aanwezigheid van specifieke kenmerken van de ziekte.
Wat is de ziekte van Behçet?
De ziekte van Behçet is een chronische, multisysteemziekte die kan leiden tot ontstekingen in verschillende delen van het lichaam, waaronder de huid, ogen, mond en geslachtsorganen. De precieze oorzaak van de ziekte is anno 2023 onbekend, maar er wordt gedacht dat het een auto-immuunziekte is. Er is geen specifieke behandeling voor de ziekte van Behçet, maar symptomen kunnen worden bestreden met medicijnen en andere behandelingen.
Naamgeving
De ziekte van Behçet is genoemd naar de Turkse dermatoloog Hulusi Behçet, die de aandoening voor het eerst beschreef in de jaren 30 van de 20e eeuw.
Oorzaken van de ziekte van Behçet
De precieze oorzaak van de ziekte van Behçet is anno 2023 onbekend, maar men vermoedt dat erfelijkheid een rol speelt. Ook gaat men ervan uit dat het draait om een combinatie is van genetische en omgevingsfactoren. Er zijn bepaalde genen geïdentificeerd die geassocieerd worden met de ziekte, maar de exacte manier waarop deze genen bijdragen aan de ziekte is nog onbekend.
Sommige onderzoeken suggereren dat infecties met bepaalde virussen of bacteriën een rol kunnen spelen in het ontstaan van de ziekte, maar dit is nog niet bevestigd. Ook vermoedt men dat bepaalde immuunsysteem verstoringen een rol kunnen spelen in de ziekte.
In feite is de oorzaak van de ziekte van Behçet nog onbekend, maar er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar de factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte.
Risicofactoren
Er zijn een aantal risicofactoren geassocieerd met de ziekte van Behçet, waaronder:
- Erfelijkheid: mensen met een familiegeschiedenis van de ziekte zijn meer gevoelig voor het ontwikkelen ervan.
- Geografische locatie: de ziekte komt vaker voor in bepaalde delen van de wereld, zoals Azië, het Midden-Oosten, de Balkan en Noord-Afrika.
- Etniciteit: de ziekte komt vaker voor bij mensen van Aziatische en Midden-Oosterse afkomst.
- Geslacht: mannen lijken iets vaker de ziekte te ontwikkelen dan vrouwen.
- Leeftijd: de ziekte kan op elke leeftijd voorkomen, maar de meeste mensen worden getroffen tussen de 20 en 40 jaar oud.
- Roken: roken wordt geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte van Behçet.
- Immunologische afwijkingen: sommige mensen met afwijkingen in hun immuunsysteem zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van de ziekte.
Symptomen ziekte van Behçet
De symptomen van de ziekte van Behçet kunnen variëren van persoon tot persoon en kunnen ook variëren in ernst. Sommige mensen hebben milde symptomen, terwijl anderen ernstige symptomen ontwikkelen. De meest voorkomende symptomen zijn:
- Mondzweren: pijnlijke zweren in de mond, keel of tong.
- Oogontstekingen: ontstekingen in de ogen, zoals rode ogen, pijn, lichtgevoeligheid en soms zelfs verlies van gezichtsvermogen.
- Huidontstekingen: pijnlijke rode bultjes of knobbels op de huid, vaak op de benen of armen.
- Gewrichtsontstekingen: ontstekingen in de gewrichten, zoals pijn, zwelling en stijfheid.
- Darmontstekingen: pijn in de buik, diarree of bloed in de ontlasting.
- Hoofdpijn, koorts en vermoeidheid.
- Neurologische symptomen zoals verlammingen, epileptische aanvallen, geheugenverlies
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De diagnose van de ziekte van Behçet wordt vaak gesteld aan de hand van de symptomen en de aanwezigheid van specifieke kenmerken van de ziekte. Er zijn geen specifieke laboratorium- of bloedtesten om de ziekte te diagnosticeren. De diagnose wordt derhalve vaak gesteld op basis van het klinische beeld en je medische voorgeschiedenis.
Criteria
Er zijn criteria ontwikkeld om de diagnose van de ziekte van Behçet te stellen, zoals de criteria van de International Study Group for Behçet’s Disease. Deze criteria bevatten symptomen zoals:
- Terugkerende mondzweren
- Terugkerende oogontstekingen
- Terugkerende huidontstekingen
- Terugkerende ontstekingen van de geslachtsorganen of de darmen
Aanvullend onderzoek
Soms zijn er aanvullende onderzoeken nodig, zoals röntgenfoto’s, MRI-scan of echografie, om de ernst van de ontstekingen te bepalen of andere aandoeningen uit te sluiten.
Het is belangrijk om te weten dat de ziekte van Behçet een moeilijk te diagnosticeren aandoening is en soms wordt de diagnose pas gesteld na een langere periode van klachten.
Differentiaaldiagnose
De diagnose wordt vaak gesteld op basis van de trias van symptomen: oogafwijkingen, orale en genitale ulcera. Een arts zal echter ook rekening houden met andere mogelijke oorzaken van de symptomen, zoals infecties of andere auto-immuunziekten, voordat de diagnose van de ziekte van Behçet wordt gesteld. Er zijn veel aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen vertonen, zoals lupus, sarcoïdose, vasculitis en syfilis.
Behandeling van de ziekte van Behçet
De ziekte van Behçet kan leiden tot ernstige complicaties zoals oogproblemen en verlammingen. Het is om die reden belangrijk om snel te starten met behandeling om de symptomen te verminderen en de voortgang van de ziekte te vertragen.
De behandeling van de ziekte van Behçet is afhankelijk van de ernst van de symptomen en de specifieke aandoeningen die zich voordoen. Er is geen specifieke behandeling voor de ziekte en de behandeling is gericht op het verminderen van symptomen en het voorkomen van complicaties.
Mogelijke behandelingen voor de ziekte van Behçet zijn onder meer:
Medicijnen
Er zijn verschillende medicijnen die worden gebruikt om de symptomen van de ziekte te behandelen, zoals ontstekingsremmende medicijnen, immunosuppressiva, corticosteroïden en colchicine.
Mondzweren
Mondzweren kunnen worden behandeld met antiseptische mondspoelingen en pijnstillers.
Oogontstekingen
Oogontstekingen kunnen worden behandeld met oogdruppels of oogzalven. Soms is een operatie nodig.
Huidontstekingen
Ter behandeling van huidontstekingen zal de arts lokale crèmes of zalven voorschrijven.
Gewrichtsontstekingen
Gewrichtsontstekingen kunnen worden behandeld met ontstekingsremmende medicijnen, zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac.
Darmontstekingen
Met ontstekingsremmende medicijnen en dieetaanpassingen worden darmontsteking te lijf gegaan.
De behandeling van de ziekte van Behçet zal vaak aangepast moeten worden aan de specifieke symptomen en aandoeningen die zich voordoen. Het is in feite ene behandeling op maat. Het is daarom noodzakelijk om je regelmatig te worden checken door een arts en eventueel de behandeling aan te passen.
Zelfzorg
Er zijn een aantal zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om ter verlichting van de klachten en om complicaties te voorkomen:
- Volg het behandelplan van je arts: het is belangrijk om de medicijnen zoals voorgeschreven te gebruiken en regelmatig te worden gecontroleerd door je behandelend arts.
- Vermijd factoren die de klachten doen verergeren: dit kan bestaan uit het vermijden van stress, stoppen met roken en het beperken van alcoholgebruik.
- Eet gezond: een gezonde voeding is belangrijk ten aanzien van het verminderen van ontstekingen en het onderhouden van een gezonde immuunsysteem.
- Beweeg regelmatig: regelmatige lichaamsbeweging kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het verbeteren van de algehele gezondheid.
- Gebruik preventieve maatregelen voor mondzweren: gebruik een antiseptische mondspoeling, vermijd heet eten en drinken, en gebruik een zachte tandenborstel.
- Bescherm je ogen: dragen van een zonnebril wanneer je buiten bent, vooral in de zomer, beschermt je ogen tegen UV-straling.
- Praat met je arts over eventuele psychische ondersteuning: de ziekte van Behçet kan een grote impact hebben op je emotionele welzijn. Psychische ondersteuning kan dan gewenst zijn.
Kruiden ter behandeling van de ziekte van Behçet
Er zijn geen specifieke kruiden waarvan is aangetoond dat zij effectief te zijn in de behandeling van de ziekte van Behçet. Er zijn wel kruiden die kunnen worden ingezet om symptomen te verminderen, zoals ontstekingen en pijn. Dit zijn bijvoorbeeld:
- Curcumine (uit kurkuma) wordt vaak gebruikt om ontstekingen te verminderen.
- Boswellia serrata werkt ontstekingsremmend en pijnstillend.
- Gember wordt vaak gebruikt om ontstekingen en pijn te verminderen en gaat tevens misselijkheid tegen.
- Kattenklauw (Uncaria tomentosa) kan ingezet wordt ter vermindering van ontstekingen en pijn.
Prognose
De prognose van de ziekte van Behçet varieert sterk en is afhankelijk van de ernst van de symptomen en de effectiviteit van de behandeling. In het algemeen heeft grofweg 30% van de mensen met de ziekte van Behçet ernstige symptomen die leiden tot invaliditeit of zelfs de dood.
De meeste mensen met de ziekte van Behçet hebben gelukkig milde tot matige symptomen die goed behandeld kunnen worden met medicijnen. Hierbij gaat het vaak om ontstekingen van de huid, mond, ogen en geslachtsdelen. Deze symptomen kunnen meestal goed worden behandeld met ontstekingsremmende medicijnen zoals corticosteroïden en immunosuppressiva.
In geval van oogontstekingen is het belangrijk om deze snel en adequaat te behandelen om visuele beperkingen te voorkomen. Ook kan het nodig zijn om bloedstolsels te behandelen met bloedverdunners.
De ziekte van Behçet is een chronische aandoening. Dit betekent dat de symptomen op elk moment kunnen terugkeren, zelfs na behandeling. Regelmatige medische controle is daarom van groot belang om de symptomen en de progressie van de ziekte in de gaten te houden.
Preventie
Er is geen specifieke manier om de ziekte van Behçet te voorkomen. Omdat de precieze oorzaak van de ziekte nog niet bekend is, kunnen er geen specifieke maatregelen worden genomen om het te voorkomen. Sommige maatregelen kunnen de klachten van de ziekte verminderen en terugkerende aanvallen mogelijk voorkomen, zoals:
- Een gezonde leefstijl, zoals regelmatig bewegen, gezond eten en niet roken.
- Behandel ontstekingen snel en adequaat.
- Voorkom blootstelling aan bepaalde chemische stoffen of irriterende stoffen die de klachten kunnen verergeren.
- Risicofactoren zoals obesitas, roken, alcoholgebruik en stress kunnen worden vermeden.
Ervaringsverhaal
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over de ziekte van Behçet, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.