Watermeloenmaag: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 19 april 2025 by M.G. Sulman

Watermeloenmaag, in de Angelsaksische literatuur bekend als ‘Gastric Antral Vascular Ectasia’ (GAVE), is een aandoening waarbij de bloedvaten in het onderste deel van de maag verwijd zijn. Deze verwijde bloedvaten kunnen gemakkelijk bloeden, wat na verloop van tijd kan leiden tot bloedarmoede. Het is een zeldzame aandoening die vooral ouderen treft.

Als de maag onverwacht bloedt – het stille verhaal van een watermeloenmaag

Ze is 68, nog kwiek, maar de laatste maanden voelt ze zich alsof haar batterij steeds maar halfvol blijft. Duizelig, snel moe, en soms die inktzwarte ontlasting waar ze liever niet over praat. De huisarts dacht aan bloedarmoede, ijzertabletten werden gestart, maar veel veranderde er niet. Ze bleef futloos en licht in haar hoofd, alsof er ergens in haar lijf iets niet klopte. En dat klopte ook – alleen niet op een manier die je meteen zou verwachten.

Tijdens een gastroscopie werd het zichtbaar: rode strepen, als penseelstreken, waaierend door het onderste deel van haar maag. Een arts fluisterde de bijna poëtische naam: watermeloenmaag. Oftewel: gastric antral vascular ectasia. Een zeldzame aandoening waarbij kleine bloedvaatjes in de maagwand zo fragiel zijn, dat ze bij het minste of geringste gaan lekken. Niet met dramatisch bloedbraken, maar met stille druppels, dag in dag uit. Genoeg om een lichaam uit te putten, zonder dat je het meteen merkt.

Ze kreeg een behandeling met argonplasma-coagulatie – een mond vol voor een techniek die de lekkende vaatjes voorzichtig dichtschroeit. Tegelijkertijd werd haar ijzervoorraad weer aangevuld, en kreeg ze maagbeschermers om nieuwe schade te voorkomen. Geen quick fix, maar het werkte. Langzaam kreeg ze weer kleur op haar wangen. De wandelingen voelden minder als bergen beklimmen. En die donkere ontlasting? Die bleef weg.

Deze casus laat zien hoe een ogenschijnlijk vage klacht als ‘moe zijn’ soms een diepere, goed verstopte oorzaak heeft. Watermeloenmaag is geen alledaagse aandoening, maar wél eentje om in gedachten te houden – vooral bij oudere vrouwen met aanhoudende bloedarmoede. Soms zegt de maag niks. Maar gelukkig zegt een goede kijk naar binnen – letterlijk – alles wat je moet weten.

Wat is en watermeloenmaag?

Watermeloenmaag. Klinkt bijna schattig, als een zomers drankje of een rare bijnaam voor iemand die altijd vrolijk is. Maar laat je niet misleiden door dat frisse beeld – deze aandoening is allesbehalve luchtig. In medische termen heet het gastric antral vascular ectasia (GAVE), en het is een zeldzame maar verraderlijke bron van chronisch bloedverlies uit de maag. Geen bloedbraken of heftige pijn, maar wel een langzaam lek dat je energie weg laat sijpelen zonder dat je weet waarom.

Wat er gebeurt? In het onderste deel van de maag – de zogeheten antrumregio – raken kleine bloedvaatjes verwijd en kwetsbaar. Ze liggen net onder het slijmvlies, onzichtbaar voor het oog maar gevaarlijk in stilte. Ze bloeden een beetje, dan weer niet, dan weer wel. Geen alarmsignaal, geen drama, maar wél genoeg om je bloedvoorraad langzaam te laten dalen. Geen wonder dat mensen zich ineens doodmoe voelen, duizelig zijn of letterlijk de kleur verliezen.

Tijdens een gastroscopie wordt het zichtbaar: felrode strepen die uitstralen als zonnestralen, of – je raadt het al – als de strepen op een watermeloenschil. Vandaar de bijnaam. Het komt vooral voor bij oudere vrouwen, en vaker bij mensen die al iets onder de leden hebben, zoals levercirrose, auto-immuunziekten of nierproblemen. De klachten? Vager dan vaag: vermoeidheid, zwarte ontlasting, een ijzertekort dat maar niet op peil komt. Geen wonder dat de diagnose soms lang op zich laat wachten.

Gelukkig is de behandeling meestal goed te doen. Met argonplasma-coagulatie – een techniek waarbij de vaatjes voorzichtig worden dichtgebrand – kan het bloedverlies worden gestopt. Vaak in combinatie met ijzersuppletie en maagbeschermers. Het is geen kwestie van één keer en klaar, soms zijn meerdere behandelingen nodig. Maar het helpt. En hoe eerder de aandoening wordt herkend, hoe kleiner de schade. Want ja, watermeloenmaag is zeldzaam. Maar als je ‘m mist, kan het je bloed – en je leven – langzaam onderuit halen.

Naamgeving

De Engelstalige medische term voor watermeloenmaag is gastric antral vascular ectasia (GAVE). De naam ‘watermeloenmaag’ werd voor het eerst gebruikt in 1984 door M. Jabbari et al.¹Jabbari M, Cherry R, Lough JO, Daly DS, Kinnear DG, Goresky CA. Gastric antral vascular ectasia: the watermelon stomach. Gastroenterology. 1984 Nov;87(5):1165-70. PMID: 6332757. Bij een watermeloenmaag zijn namelijk de typische strepen van een watermeloen zichtbaar in de maag

Oorzaken van een watermeloenmaag

De exacte oorzaak van watermeloenmaag wordt anno 2025 nog niet goed begrepen. Men neemt aan dat het verband houdt met chronische bloedvatontsteking in de maag. Enkele mogelijke bijdragende factoren zijn:

Levercirrose

Levercirrose is een aandoening waarbij gezond leverweefsel wordt vervangen door littekenweefsel. Schade aan de lever kan leiden tot verhoogde druk in de poortader (vena portae), waardoor de bloedvaten in de maag kunnen verwijden. De poortader is een ader die van de darmen, maag en milt naar de lever loopt.

Auto-immuunziekten

Bepaalde auto-immuunziekten, zoals sclerodermie en reumatoïde artritis, die ontstekingen in de bloedvaten veroorzaken, kunnen de oorzaak zijn van een watermeloenmaag.

Gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s)

Langdurig gebruik van NSAID’s zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen, kan de maagwand irriteren en leiden tot ontsteking van de bloedvaten.

Helicobacter pylori-infectie

Een infectie met Helicobacter pylori wordt veroorzaakt door een bacterie in het slijmvlies van de maagwand. Een dergelijke bacteriële infectie irriteert de maagwand en kan leiden tot ontsteking van de bloedvaten.

Onbekende oorzaak

In de meeste gevallen is de onderliggende oorzaak van een watermeloenmaag niet bekend.

Symptomen van watermeloenmaag

Symptomen van watermeloenmaag kunnen variëren en sommige mensen hebben helemaal geen symptomen. Veel voorkomende symptomen zijn:

• Bloedarmoede: dit kan vermoeidheid, zwakte en kortademigheid veroorzaken.
• Epigastrische pijn: Dit is een gevoel van ongemak of pijn in de bovenbuik.
• Melena: Dit is de passage van teerachtige, zwarte ontlasting, wat een teken kan zijn van een maagbloeding.
• Bloedbraken (hematemese): dit is het braken van bloed, wat een teken kan zijn van een bloeding in de maag.
• IJzertekort: dit kan een bleke huid, broze nagels en haaruitval veroorzaken.

Symptomen kunnen met tussenpozen optreden en kunnen mild of ernstig zijn. Bovengenoemde symptomen kunnen echter ook door andere aandoeningen worden veroorzaakt. Het is derhalve ven belang om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose.

Complicaties

Complicaties van watermeloenmaag kunnen zijn:

Bloedarmoede

Chronische bloedingen uit de verwijde bloedvaten in de maag kunnen leiden tot bloedarmoede, een tekort aan rode bloedcellen. Bloedarmoede kan vermoeidheid, bleke huid, duizeligheid, zwakte en kortademigheid veroorzaken.

IJzertekort

Chronische bloedingen kunnen ook leiden tot ijzertekort, wat gewoonlijk leidt tot bloedarmoede. Dit kan gepaard gaan met vermoeidheid, hoofdpijn, hartkloppingen, kortademigheid en koude handen en voeten.

Maagbloeding

De verwijde bloedvaten in de maag kunnen gemakkelijk bloeden, wat bloedbraken, zwarte ontlasting en zwakte kan veroorzaken. Ernstige maagbloedingen kunnen levensbedreigend zijn als ze niet snel en adequaat worden behandeld.

Maagperforatie

In zeldzame gevallen kunnen de verwijde bloedvaten door de maagwand eroderen, waardoor er een gat (perforatie) ontstaat. Een maagperforatie kan leiden tot een ernstige infectie en een spoedoperatie vereisen.

Dee meeste mensen met een watermeloenmaag krijgen gelukkig niet te maken met complicaties en kunnen worden behandeld met medicijnen om het risico op bloedingen en ijzertekort te reduceren.

Onderzoek en diagnose

De diagnose watermeloenmaag begint meestal met een vraaggesprek over je klachten en lichamelijk onderzoek. De arts zal tevens je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. De arts kan tevens enkele van de volgende tests uitvoeren:

• Bloedonderzoek: bloedarmoede kan worden opgespoord door een bloedtest. Bloedonderzoek kan eventueel ook andere aandoeningen uitsluiten die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken.
• Endoscopie: dit is een procedure waarbij een dunne, flexibele buis met aan het uiteinde een camera door de mond en in de maag wordt geleid. Hierdoor kan de arts de binnenkant van de maag zien en de aanwezigheid van verwijde bloedvaten bevestigen.
• Biopsie: tijdens een endoscopie kunnen kleine weefselmonsters uit de maag worden genomen en onder een microscoop worden onderzocht om andere aandoeningen zoals kanker uit te sluiten.
• Video Capsule Endoscopie (VCE): een kleine camera in een capsule wordt door je ingenomen en deze reist vervolgens door het spijsverteringskanaal om beelden van de maag te maken.
• In sommige gevallen kunnen aanvullende tests zoals CT-scan of MRI-scan worden uitgevoerd om te bepalen of er andere onderliggende aandoeningen zijn die kunnen bijdragen aan de symptomen.

Behandeling van een watermeloenmaag

Watermeloenmaag is geen aandoening waarbij je achterover kunt leunen en het vanzelf over laat waaien. Nee, het is er eentje die vraagt om aandacht, een plan en een zorgverlener die zegt: hier gaan we wat aan doen. Want ook al klinkt de naam alsof het iets vrolijks is – die lekkende bloedvaatjes in je maag kunnen je stilletjes onderuit halen. Gelukkig zijn er meerdere manieren om ze een halt toe te roepen. De behandeling is vaak maatwerk, afgestemd op hoe erg het is, hoe je lichaam reageert, en wat er verder nog speelt in je gezondheid.

Medicatie – eerst de rust terugbrengen

In veel gevallen wordt begonnen met protonpompremmers (PPI’s) – medicijnen die ervoor zorgen dat je maag minder zuur aanmaakt. Waarom dat helpt? Minder zuur betekent minder irritatie en minder kans op bloeding. Zie het als het dempen van een overactieve vulkaan. Het lost de oorzaak niet op, maar het kalmeert de omgeving.

Daarnaast speelt ijzersuppletie vaak een belangrijke rol. Want als je door die lekkende vaatjes steeds een beetje bloed verliest, raakt je ijzervoorraad langzaam maar zeker uitgeput. En zonder ijzer? Geen energie, geen uithoudingsvermogen, geen kleur op je wangen. Soms wordt het ijzer via tabletten toegediend, maar bij ernstige tekorten of slechte opname ook via infuus. In beide gevallen: de voorraad moet weer op peil.

Endoscopische behandeling – gericht en doeltreffend

Als medicijnen alleen niet genoeg zijn, komt de gastroscopie opnieuw om de hoek kijken – maar dit keer niet alleen om te kijken, maar ook om in te grijpen. Tijdens deze endoscopische behandeling kan de arts op verschillende manieren de bloeding aanpakken:

• Door de verwijde bloedvaatjes te injecteren met een scleroserende vloeistof die ze laat dichtklappen.
• Of door gebruik te maken van een argonplasma-coagulatie (APC) – een soort zachte hittestraal die de bloedvaatjes dichtschroeit zonder de rest van het weefsel te beschadigen.

Vaak zijn er meerdere sessies nodig, zeker als het gaat om hardnekkige vaatjes of als het bloedverlies al langer speelt. Maar veel patiënten merken al na één behandeling verschil: meer energie, minder duizeligheid, een lichaam dat langzaam herstelt.

Chirurgie – als niets anders werkt

In uitzonderlijke gevallen – denk aan heftige bloedingen die niet reageren op medicatie of endoscopie, of aan complicaties zoals een perforatie – kan chirurgisch ingrijpen nodig zijn. Dan wordt er een stukje van de maag verwijderd, of wordt geprobeerd de bloeding via open chirurgie te stoppen. Dit komt gelukkig zelden voor, maar het is goed om te weten dat die optie bestaat voor wie met de rug tegen de muur staat.

Leefstijl – wat jij zelf kunt doen

Ook al ligt de oorsprong van watermeloenmaag vaak in medische factoren, leefstijl speelt soms een verrassend grote rol in het herstel. Overmatig alcoholgebruik en roken kunnen de maagwand flink irriteren en het genezingsproces in de weg zitten. Dus als je gewend bent dagelijks een glaasje (of drie) te drinken of regelmatig een sigaret op te steken: je maag vraagt nu echt om een adempauze.

Ook stress, slaaptekort en een overprikkelde spijsvertering kunnen roet in het eten gooien. Dus: eet rustig, kauw goed, vermijd overdreven pittig of zuur eten en wees lief voor je lijf. Het helpt meer dan je denkt.

Zelfzorg

Zelfzorgmaatregelen kunnen nuttig zijn bij het beheersen van de watermeloenmaag en het voorkomen van complicaties. Maatregelen die jezelf kunt nemen, zijn onder meer:

• Neem medicijnen zoals voorgeschreven: als je medicijnen voorgeschreven krijgt om de zuurproductie in de maag te verminderen of om bloedarmoede te behandelen, zorg er dan voor dat je ze inneemt zoals voorgeschreven. Wees therapietrouw.
• Vermijd NSAID’s: niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) kunnen maagirritatie en bloedingen veroorzaken. Als je om wat voor reden dan ook pijnstillers moet nemen, overleg dan met de arts over alternatieven.
• Vermijd alcohol en tabak: Alcohol en tabak kunnen de maag irriteren en het risico op bloedingen vergroten. Stoppen met roken en het verminderen van alcoholgebruik kan het risico op complicaties drastisch verminderen.
• Gezonde voeding: Het eten van een uitgebalanceerd en gezond dieet dat rijk is aan fruit, groenten en ijzerrijk voedsel, vermindert het risico op bloedarmoede.
• Regelmatig bewegen: Regelmatige lichaamsbeweging komt je algehele gezondheid ten goede en vermindert het risico op complicaties.
• Follow-up met de behandelend arts: Regelmatige follow-up door de arts is belangrijk om je toestand te controleren en indien nodig het behandelplan aan te passen.

Prognose

De prognose van een watermeloenmaag kan variëren, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de aanwezigheid van eventuele complicaties. Over het algemeen hebben mensen met een watermeloenmaag die worden behandeld met medicijnen en endoscopische therapie een gunstige prognose. Als bloedingen echter frequent of ernstig zijn, kan de prognose minder gunstig zijn.

De meest voorkomende complicatie van watermeloenmaag is bloedarmoede als gevolg van bloedverlies, dat kan worden behandeld met ijzersupplementen en bloedtransfusies. Als de bloeding ernstig is en niet op de behandeling reageert, kan een operatie noodzakelijk zijn.

Regelmatige follow-up met de behandelend arts is van belang om je toestand in de gaten te houden en indien nodig je behandelplan aan te passen. Met de juiste behandeling kunnen de meeste mensen met een watermeloenmaag een goed resultaat verwachten.

Preventie

Het voorkomen van een watermeloenmaag is moeilijk, omdat de exacte oorzaak van de aandoening nog altijd niet goed wordt begrepen. Er zijn echter enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico op het ontwikkelen van de aandoening te verminderen of complicaties te voorkomen. Bijvoorbeeld:

• Overmatig alcoholgebruik vermijden: Overmatig alcoholgebruik kan de maagwand beschadigen en het risico op het ontwikkelen van een watermeloenmaag vergroten.
• Stoppen met roken: Roken kan het maagslijmvlies irriteren en beschadigen en het risico op het ontwikkelen van een watermeloenmaag vergroten.
• Wees voorzichtig met medicijnen: sommige medicijnen, zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), kunnen de maagwand irriteren.
• Een gezond dieet handhaven: Het eten van een gezond en gevarieerd dieet dat rijk is aan fruit, groenten en ijzerrijk voedsel kan het risico op bloedarmoede verminderen.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging kan je algehele gezondheid verbeteren en het risico op complicaties verminderen.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een watermeloenmaag, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.