Last Updated on 15 februari 2023 by M.G. Sulman
Watermeloenmaag, in de Angelsaksische literatuur bekend als ‘Gastric Antral Vascular Ectasia’ (GAVE), is een aandoening waarbij de bloedvaten in het onderste deel van de maag verwijd zijn. Deze verwijde bloedvaten kunnen gemakkelijk bloeden, wat na verloop van tijd kan leiden tot bloedarmoede. Het is een zeldzame aandoening die vooral ouderen treft.
Naamgeving
De Engelstalige medische term voor watermeloenmaag is gastric antral vascular ectasia (GAVE). De naam ‘watermeloenmaag’ werd voor het eerst gebruikt in 1984 door M. Jabbari et al.1Jabbari M, Cherry R, Lough JO, Daly DS, Kinnear DG, Goresky CA. Gastric antral vascular ectasia: the watermelon stomach. Gastroenterology. 1984 Nov;87(5):1165-70. PMID: 6332757. Bij een watermeloenmaag zijn namelijk de typische strepen van een watermeloen zichtbaar in de maag
Oorzaken van een watermeloenmaag
De exacte oorzaak van watermeloenmaag wordt anno 2023 nog niet goed begrepen. Men neemt aan dat het verband houdt met chronische bloedvatontsteking in de maag. Enkele mogelijke bijdragende factoren zijn:
Levercirrose
Levercirrose is een aandoening waarbij gezond leverweefsel wordt vervangen door littekenweefsel. Schade aan de lever kan leiden tot verhoogde druk in de poortader (vena portae), waardoor de bloedvaten in de maag kunnen verwijden. De poortader is een ader die van de darmen, maag en milt naar de lever loopt.
Auto-immuunziekten
Bepaalde auto-immuunziekten, zoals sclerodermie en reumatoïde artritis, die ontstekingen in de bloedvaten veroorzaken, kunnen de oorzaak zijn van een watermeloenmaag.
Gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s)
Langdurig gebruik van NSAID’s zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen, kan de maagwand irriteren en leiden tot ontsteking van de bloedvaten.
Helicobacter pylori-infectie
Een infectie met Helicobacter pylori wordt veroorzaakt door een bacterie in het slijmvlies van de maagwand. Een dergelijke bacteriële infectie irriteert de maagwand en kan leiden tot ontsteking van de bloedvaten.
Onbekende oorzaak
In de meeste gevallen is de onderliggende oorzaak van een watermeloenmaag niet bekend.
Symptomen van watermeloenmaag
Symptomen van watermeloenmaag kunnen variëren en sommige mensen hebben helemaal geen symptomen. Veel voorkomende symptomen zijn:
- Bloedarmoede: dit kan vermoeidheid, zwakte en kortademigheid veroorzaken.
- Epigastrische pijn: Dit is een gevoel van ongemak of pijn in de bovenbuik.
- Melena: Dit is de passage van teerachtige, zwarte ontlasting, wat een teken kan zijn van een maagbloeding.
- Bloedbraken (hematemese): dit is het braken van bloed, wat een teken kan zijn van een bloeding in de maag.
- IJzertekort: dit kan een bleke huid, broze nagels en haaruitval veroorzaken.
Symptomen kunnen met tussenpozen optreden en kunnen mild of ernstig zijn. Bovengenoemde symptomen kunnen echter ook door andere aandoeningen worden veroorzaakt. Het is derhalve ven belang om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose.
Complicaties
Complicaties van watermeloenmaag kunnen zijn:
Bloedarmoede
Chronische bloedingen uit de verwijde bloedvaten in de maag kunnen leiden tot bloedarmoede, een tekort aan rode bloedcellen. Bloedarmoede kan vermoeidheid, bleke huid, duizeligheid, zwakte en kortademigheid veroorzaken.
IJzertekort
Chronische bloedingen kunnen ook leiden tot ijzertekort, wat gewoonlijk leidt tot bloedarmoede. Dit kan gepaard gaan met vermoeidheid, hoofdpijn, hartkloppingen, kortademigheid en koude handen en voeten.
Maagbloeding
De verwijde bloedvaten in de maag kunnen gemakkelijk bloeden, wat bloedbraken, zwarte ontlasting en zwakte kan veroorzaken. Ernstige maagbloedingen kunnen levensbedreigend zijn als ze niet snel en adequaat worden behandeld.
Maagperforatie
In zeldzame gevallen kunnen de verwijde bloedvaten door de maagwand eroderen, waardoor er een gat (perforatie) ontstaat. Een maagperforatie kan leiden tot een ernstige infectie en een spoedoperatie vereisen.
Dee meeste mensen met een watermeloenmaag krijgen gelukkig niet te maken met complicaties en kunnen worden behandeld met medicijnen om het risico op bloedingen en ijzertekort te reduceren.
Onderzoek en diagnose
De diagnose watermeloenmaag begint meestal met een vraaggesprek over je klachten en lichamelijk onderzoek. De arts zal tevens je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. De arts kan tevens enkele van de volgende tests uitvoeren:
- Bloedonderzoek: bloedarmoede kan worden opgespoord door een bloedtest. Bloedonderzoek kan eventueel ook andere aandoeningen uitsluiten die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken.
- Endoscopie: dit is een procedure waarbij een dunne, flexibele buis met aan het uiteinde een camera door de mond en in de maag wordt geleid. Hierdoor kan de arts de binnenkant van de maag zien en de aanwezigheid van verwijde bloedvaten bevestigen.
- Biopsie: tijdens een endoscopie kunnen kleine weefselmonsters uit de maag worden genomen en onder een microscoop worden onderzocht om andere aandoeningen zoals kanker uit te sluiten.
- Video Capsule Endoscopie (VCE): een kleine camera in een capsule wordt door je ingenomen en deze reist vervolgens door het spijsverteringskanaal om beelden van de maag te maken.
- In sommige gevallen kunnen aanvullende tests zoals CT-scan of MRI-scan worden uitgevoerd om te bepalen of er andere onderliggende aandoeningen zijn die kunnen bijdragen aan de symptomen.
Behandeling van een watermeloenmaag
De behandeling van watermeloenmaag hangt af van de ernst van de aandoening en de aanwezigheid van eventuele complicaties. Enkele mogelijke behandelingsopties zijn:
- Medicatie: Medicijnen zoals protonpompremmers (PPI’s) verminderen de zuurproductie in de maag, wat kan helpen ontstekingen en bloedingen te verminderen. De arts kan ook ijzersupplementen voorschrijven, teneinde bloedarmoede tegen te gaan.
- Endoscopische behandeling: tijdens een endoscopie kunnen verschillende behandelingen worden gebruikt om het bloeden te stoppen, zoals het injecteren van de bloedvaten met een oplossing die ervoor zorgt dat ze stollen, of het gebruik van een hittesonde om de bloedende vaten dicht te schroeien.
- Chirurgie: In zeldzame gevallen kan een operatie nodig zijn om een perforatie te herstellen of om een deel van de maag te verwijderen.
- Leefstijlveranderingen: Als je een zware drinker of roker bent, wordt geadviseerd om je alcoholgebruik drastisch in te perken en te stoppen met roken.
Een watermeloenmaag kan meestal goed worden behandeld met medicijnen en heeft een goede prognose. Bij ernstige bloedarmoede of bloedingen, kan een meer invasieve behandeling nodig zijn.
Zelfzorg
Zelfzorgmaatregelen kunnen nuttig zijn bij het beheersen van de watermeloenmaag en het voorkomen van complicaties. Maatregelen die jezelf kunt nemen, zijn onder meer:
- Neem medicijnen zoals voorgeschreven: als je medicijnen voorgeschreven krijgt om de zuurproductie in de maag te verminderen of om bloedarmoede te behandelen, zorg er dan voor dat je ze inneemt zoals voorgeschreven. Wees therapietrouw.
- Vermijd NSAID’s: niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) kunnen maagirritatie en bloedingen veroorzaken. Als je om wat voor reden dan ook pijnstillers moet nemen, overleg dan met de arts over alternatieven.
- Vermijd alcohol en tabak: Alcohol en tabak kunnen de maag irriteren en het risico op bloedingen vergroten. Stoppen met roken en het verminderen van alcoholgebruik kan het risico op complicaties drastisch verminderen.
- Gezonde voeding: Het eten van een uitgebalanceerd en gezond dieet dat rijk is aan fruit, groenten en ijzerrijk voedsel, vermindert het risico op bloedarmoede.
- Regelmatig bewegen: Regelmatige lichaamsbeweging komt je algehele gezondheid ten goede en vermindert het risico op complicaties.
- Follow-up met de behandelend arts: Regelmatige follow-up door de arts is belangrijk om je toestand te controleren en indien nodig het behandelplan aan te passen.
Prognose
De prognose van een watermeloenmaag kan variëren, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de aanwezigheid van eventuele complicaties. Over het algemeen hebben mensen met een watermeloenmaag die worden behandeld met medicijnen en endoscopische therapie een gunstige prognose. Als bloedingen echter frequent of ernstig zijn, kan de prognose minder gunstig zijn.
De meest voorkomende complicatie van watermeloenmaag is bloedarmoede als gevolg van bloedverlies, dat kan worden behandeld met ijzersupplementen en bloedtransfusies. Als de bloeding ernstig is en niet op de behandeling reageert, kan een operatie noodzakelijk zijn.
Regelmatige follow-up met de behandelend arts is van belang om je toestand in de gaten te houden en indien nodig je behandelplan aan te passen. Met de juiste behandeling kunnen de meeste mensen met een watermeloenmaag een goed resultaat verwachten.
Preventie
Het voorkomen van een watermeloenmaag is moeilijk, omdat de exacte oorzaak van de aandoening nog altijd niet goed wordt begrepen. Er zijn echter enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico op het ontwikkelen van de aandoening te verminderen of complicaties te voorkomen. Bijvoorbeeld:
- Overmatig alcoholgebruik vermijden: Overmatig alcoholgebruik kan de maagwand beschadigen en het risico op het ontwikkelen van een watermeloenmaag vergroten.
- Stoppen met roken: Roken kan het maagslijmvlies irriteren en beschadigen en het risico op het ontwikkelen van een watermeloenmaag vergroten.
- Wees voorzichtig met medicijnen: sommige medicijnen, zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), kunnen de maagwand irriteren.
- Een gezond dieet handhaven: Het eten van een gezond en gevarieerd dieet dat rijk is aan fruit, groenten en ijzerrijk voedsel kan het risico op bloedarmoede verminderen.
- Regelmatige lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging kan je algehele gezondheid verbeteren en het risico op complicaties verminderen.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een watermeloenmaag, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
