Last Updated on 15 januari 2024 by M.G. Sulman
Paranoten zijn een goede bron van eiwitten, vezels, gezonde vetten (enkelvoudig onverzadigd en meervoudig onverzadigd), maar ook van mineralen zoals magnesium, fosfor en selenium. Ze bevatten wel veel calorieën: 100 gram bevat 656 calorieën. Daarom moeten ze met mate worden gegeten als onderdeel van een gezond en gebalanceerd dieet. Dat is een voedingspatroon dat je voorziet van alle essentiële macro- en micronutriënten. Paranoten kunnen bovendien toxisch (giftig) zijn als ze in overmatige hoeveelheden worden geconsumeerd vanwege hun hoge seleniumgehalte. Selenium is een essentiële voedingsstof, maar kan schadelijk zijn als het in grote hoeveelheden wordt geconsumeerd. Symptomen van seleniumtoxiciteit kunnen misselijkheid, diarree, haaruitval, broze nagels en huiduitslag zijn. In ernstige gevallen kan het leiden tot ernstigere gezondheidsproblemen, zoals schade aan je centrale zenuwstelsel. Om een seleniumvergiftiging te voorkomen, kun je er het beste maar een paar per dag van eten.
Wat zijn paranoten?
Paranoten zijn noten die afkomstig zijn van de Bertholletia excelsa, een boom uit de familie Lecythidaceae. Deze bomen groeien in de Amazoneregenwouden van Zuid-Amerika, voornamelijk in Brazilië, Peru, Suriname en Bolivia.
Veel supermarkten en speciaalzaken verkopen paranoten. Ook zijn ze online verkrijgbaar bij verschillende verkopers.
De paranoot staat ook bekend als ‘Brazil nut’.
Voedingswaarde van de brazil nut
Overzicht
Een Brazil nut bevat onder andere de volgende voedingswaarden per 100 gram:
- Calorieën: 656 kcal
- Eiwitten: 14 g
- Vetten: 66 g
- Koolhydraten: 13 g
- Vezels: 9 g
- Magnesium: 376 mg (94% van de ADH)
- Selenium: 1917 microgram (ruim 3000% van de ADH)
- Zink: 4 mg (36% van de ADH)
- IJzer: 4 mg (22% van de ADH)
- Kalium: 760 mg (16% van de ADH)
ADH staat voor Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid.
Waar is selenium in paranoten goed voor?
Selenium, dat in grote hoeveelheden voorkomt in paranoten, is essentieel voor een goede gezondheid en heeft verschillende gezondheidsvoordelen, waaronder:
- Ondersteunt de schildklierfunctie
- Verhoogt de immuniteit
- Helpt oxidatieve stress te voorkomen
- Kan het risico op bepaalde vormen van kanker verminderen
- Ondersteunt een gezonde spermaproductie
- Helpt de gezondheid van het hart te behouden
Het is echter belangrijk om in gedachten te houden dat het consumeren van te veel selenium kan leiden tot toxiciteit. Het advies luidt derhalve om er niet meer dan 5 per dag te nuttigen, om een seleenvergiftiging te voorkomen.
Kalium in paranoten
Paranoten zijn een goede bron van het mineraal kalium, een mineraal dat belangrijk is voor veel lichaamsfuncties. Kalium is samen met chloride en natrium betrokken is bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam. Het draagt tevens bij aan een goede hart- en spierfunctie en het ondersteunt een goede spier- en zenuwfunctie.
Per 100 gram bevatten paranoten 600 mg kalium. Andere goede bronnen van kalium zijn bananen, avocado’s, zoete aardappelen en bladgroenten.
Omega 3 en 6
Paranoten zijn een goede bron van zowel omega-3- als omega-6-vetzuren. Dit zijn essentiële vetzuren die een belangrijke rol spelen in het lichaam.
Omega-3-vetzuren verminderen ontstekingen, ondersteunen de gezondheid van hart en hersenen en kunnen het risico op bepaalde chronische ziekten verminderen. Omega-6-vetzuren spelen ook een rol bij het verminderen van ontstekingen en ondersteunen de gezondheid van huid en ogen.
Een ons (ongeveer 6 noten) paranoten bevat ongeveer 2,5 gram totaal vet, inclusief kleine hoeveelheden van zowel omega-3- als omega-6-vetzuren. Andere goede bronnen van omega-3-vetzuren zijn vette vis zoals zalm en sardines, maar ook lijnzaad en chiazaad. Goede bronnen van omega-6-vetzuren zijn bakolie zoals zonnebloemolie en saffloerolie (of distelolie), maar ook noten en zaden.
Streef naar een balans van omega-3- en omega-6-vetzuren in je dieet, aangezien te veel van beide soorten negatieve effecten op de gezondheid kan hebben.
Paranoten zijn gezond
Paranoten zijn gezond. Dat staat buiten kijf. Ze bevatten veel enkelvoudig onverzadigde en meervoudig onverzadigde vetten, vezels, eiwitten, magnesium en selenium. Ze bevatten echter ook veel calorieën. Je kunt ze dus het beste met mate eten.
Paranoten zijn een rijke bron van:
- Gezonde vetten
- Vezel
- Proteïne
- Magnesium
- Selenium
- Vitamine E
- Vitamine B1 (thiamine)
- Fosfor
Paranoten zijn goed voor schildklier
Ja, paranoten zijn gunstig voor de gezondheid van de schildklier vanwege hun hoge seleniumgehalte. Selenium is een sporenmineraal dat essentieel is voor de goede werking van de schildklier. Een enkele paranoot kan meer dan 100% van de aanbevolen dagelijkse inname van selenium leveren, waardoor ze een rijke en handige bron van dit mineraal zijn. Het is echter belangrijk om in gedachten te houden dat het consumeren van te veel paranoten kan leiden tot seleniumvergiftiging, dus het is het beste om de consumptie te beperken tot een paar noten per dag.
Goed voor je hart
Paranoten zijn goed voor de hartgezondheid. De gezonde vetten die ze bevatten, zoals enkelvoudig onverzadigde en meervoudig onverzadigde vetten, kunnen het cholesterolgehalte verbeteren en het risico op hartaandoeningen verminderen. Paranoten zijn ook een goede bron van magnesium, wat belangrijk is voor het behoud van een gezond hart.
Goed voor je hersenen
Paranoten zijn gunstig zijn voor de gezondheid van je hersenen. Hun hoge seleniumgehalte, evenals magnesium en gezonde vetten, kunnen helpen om een goede cognitieve functie te behouden en het risico op leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang (cognitieve veroudering) te verminderen.
Bovendien is de vitamine E in paranoten van essentieel belang voor de gezondheid van de hersenen, omdat het cellen beschermt tegen oxidatieve stress en celschade. Oxidatieve stress kan aan de basis kan liggen van verschillende ziekten, waaronder hersenaandoeningen, hartziekten en diabetes.
Paranoten en je cholesterol
Paranoten bevatten grote hoeveelheden enkelvoudig onverzadigde en meervoudig onverzadigde vetten, die kunnen je cholesterolgehalte kunnen verbeteren en het risico op hartaandoeningen kunnen verminderen. De gezonde vetten in paranoten verhogen het HDL-cholesterolgehalte (goede cholesterol) en verlagen het LDL-cholesterolgehalte (slechte cholesterol) te verlagen.
Meer testosteron en een betere zaadkwaliteit
Het mineraal selenium, dat overvloedig aanwezig is in paranoten, is in verband gebracht met verhoogde testosteronniveaus en verbeterde spermakwaliteit. Selenium speelt een cruciale rol bij de spermaproductie en is noodzakelijk voor het behoud van gezond sperma. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat suppletie met selenium het aantal en de beweeglijkheid van zaadcellen kan verbeteren, wat mogelijk kan leiden tot een verbeterde vruchtbaarheid.
Bloeddrukwaarden
Paranoten bevatten magnesium, kalium en calcium en dit zijn stuk voor stuk mineralen die een rol spelen bij het reguleren van de bloeddruk. Magnesium en kalium spelen een belangrijke rol bij het handhaven van een gezonde bloeddruk door de bloedvaten te ontspannen en de effecten van natrium te verminderen. Calcium helpt ook bij het reguleren van de bloeddruk door de samentrekking en ontspanning van bloedvaten te reguleren.
Paranoten en (long) COVID-19
Er is anno 2024 beperkt onderzoek naar de impact van paranoten op (long) COVID-19.1Zie onder meer: Khatiwada S, Subedi A. A Mechanistic Link Between Selenium and Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). Curr Nutr Rep. 2021 Jun;10(2):125-136. doi: 10.1007/s13668-021-00354-4. Epub 2021 Apr 9. PMID: 33835432; PMCID: PMC8033553. Sommige mensen houden langdurig klachten nadat ze COVID-19 hebben gehad. Dat staat bekend als ‘Long COVID’ of Post-COVID.
Paranoten zijn een goede bron van verschillende vitaminen en mineralen, waaronder selenium, dat essentieel is voor een gezond immuunsysteem. Dit is een wetenschappelijk bewezen effect voor je gezondheid. De antioxidant helpt het natuurlijk afweersysteem van je lichaamscellen en zorgt mede voor een goede weerstand.
Diabetes en Brazil nuts
Paranoten zijn een goede bron van gezonde vetten, eiwitten en vezels, wat gunstig is voor mensen met diabetes. De gezonde vetten in paranoten kunnen helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel en het verbeteren van de insulinegevoeligheid. De eiwitten en vezels in paranoten vertragen de spijsvertering en hierdoor worden pieken in de bloedsuikerspiegel voorkomen.
Afvallen met paranoten
Het opnemen van paranoten in je dieet kan een gezonde manier zijn om je inspanningen om wat pondjes kwijt te raken, te ondersteunen. Paranoten zijn een goede bron van gezonde vetten, eiwitten en vezels, waardoor je je snel en langdurig verzadigd kunt voelen. Bovendien kunnen de gezonde vetten in paranoten helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel, wat onbedwingbare trek en overeten kan voorkomen.
Paranoten en haaruitval
De paranoot staat vooral bekend om de grote hoeveelheid selenium die het bevat. Dit is een mineraal dat belangrijk is voor een gezonde haargroei. Selenium is betrokken bij de aanmaak van schildklierhormonen, die de stofwisseling reguleren en een rol spelen bij de haargroei. Selenium is dus al met al een mineraal dat haargroei bevordert en belangrijk is voor de conditie van je haar in het algemeen.
Waarom mag je niet teveel paranoten eten?
Je moet niet te veel paranoten eten omdat ze veel selenium bevatten, wat giftig kan zijn als het in overmatige hoeveelheden wordt gegeten. Symptomen van seleniumtoxiciteit zijn onder meer:
- misselijkheid
- diarree
- haaruitval
- broze nagels
- huiduitslag
In ernstige gevallen kan het leiden tot serieuzere gezondheidsproblemen, zoals schade aan het centrale zenuwstelsel. De aanbevolen dagelijkse inname van selenium is 70 microgram voor volwassenen. Paranoten bevatten per 100 gram maar liefst 1917 microgram selenium, wat neerkomt op ruim 3000% van de ADH. Om toxiciteit te voorkomen, is het het beste om de consumptie van paranoten te beperken tot een paar per dag.
Waar moet je op letten bij kopen bewaren?
Bij het kopen en bewaren van paranoten is het belangrijk om rekening te houden met het volgende:
- Versheid: Zoek naar noten die vol zijn en een stevige textuur hebben. Vermijd noten die oud of muf zijn of een slechte geur hebben.
- Verpakking: Bewaar paranoten in een luchtdichte verpakking om ze vers te houden en te voorkomen dat vocht en geurtjes binnendringen.
- Gepeld of ongepeld: Paranoten zijn zowel gepeld als ongepeld verkrijgbaar. Als je ongepelde noten koopt, zijn ze langer houdbaar en kunnen ze tot 6 maanden in de koelkast worden bewaard. Koop je ze ongepeld, dan is het een hele klus om ze open te maken. Als je gepelde noten koopt, zijn ze korter houdbaar en moeten ze maximaal 3 maanden in de voorraadkast worden bewaard.
Paranotenallergie
Sommige mensen zijn allergisch voor paranoten. Een notenallergie is een veel voorkomende voedselallergie. Het gaat hierbij om een abnormale reactie van het afweersysteem op het eiwit in noten. Deze allergie kan een reeks symptomen veroorzaken, waaronder jeuk en zwelling in de mond, netelroos, maagdarmklachten en in ernstige gevallen anafylaxie.
Als je een voorgeschiedenis van notenallergie hebt of vermoedt dat je allergisch bent voor paranoten, dan is het belangrijk om ze te vermijden. In geval van een notenallergie is het ook raadzaam om rekening te houden met de mogelijkheid van kruisbesmetting bij het kopen van paranoten. In een fabriek kan kruisbesmetting ontstaan wanneer bijvoorbeeld een voedingsmiddel verwerkt wordt in een machine die ook noten verwerkt. Lees daarom voedseletiketten altijd zorgvuldig.
Paranoten en FODMAP
Van paranoten wordt aangenomen dat ze veel FODMAP’s bevatten. Dit zijn koolhydraten met een korte keten die voor sommige mensen moeilijk te verteren zijn. Voedsel met een hoog FODMAP-gehalte kan symptomen veroorzaken zoals een opgeblazen gevoel, gasvorming en buikpijn bij mensen met het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of andere spijsverteringsstoornissen.
Als je een low FODMAP-dieet volgt, kun je het beste je inname van paranoten beperken of helemaal vermijden.
Houd in gedachten dat wat bij de ene persoon klachten kan veroorzaken, mogelijk geen invloed heeft op de andere persoon. Als je niet zeker weet of paranoten voor problemen of klachten kunnen zorgen, dan kun je het beste met kleine hoeveelheden beginnen en kijken hoe je lichaam daarop reageert.
Recept: pasta met pesto van paranoten
Hieronder staat een eenvoudig recept met paranoten, te weten: groene pesto met paranoten:
Ingrediënten:
- 1 kopje basilicumblaadjes
- 1/2 kopje paranoten
- 2 teentjes knoflook
- 1/2 kopje geraspte Parmezaanse kaas
- 1/2 kopje extra vergine olijfolie
- Zout en peper naar smaak
- 1 pond pasta
- Vers citroensap (optioneel)
Bereidingswijze:
- Kook de pasta volgens de instructies op de verpakking al dente. Giet af en zet opzij.
- In een keukenmachine: pulseer basilicumblaadjes, paranoten, knoflook, Parmezaanse kaas en extra vierge olijfolie tot ze goed gemengd zijn.
- Breng op smaak met peper en zout.
- Meng de pesto met de pasta. Serveer met een scheutje vers citroensap (optioneel).
Geniet van dit smaakvolle en voedzame pastagerecht met de crunch van paranoten!
Uit de oude doos
Een advertentie waarin onder meer ‘driekantige paranoten’ worden aangeboden in de Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant d.d. 30 januari 1903:
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over paranoten, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
