Omikron: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 1 mei 2023 by M.G. Sulman

De nieuwe variant van het coronavirus (SARS-CoV-2), omikron (B.1.1.529), werd eind november 2021 voor het eerst gemeld in Zuid-Afrika. De omikronvariant nam wereldwijd snel in aandeel toe. Zo ook in Nederland. Het ziekteverloop bij mensen die besmet raken met de omicronvariant van het coronavirus is milder dan bij de deltavariant. Wel is omikron vele malen besmettelijker. De belangrijkste symptomen van omikron zijn hoesten, vermoeidheid, verstopte neus of loopneus, keelpijn en lichte hoofdpijn. In tegenstelling tot eerdere varianten lijkt het verlies van smaak en geur niet vaak voor te komen. 

Verschuiving van symptomen

Alfavariant

In 2020 werd al snel duidelijk dat de originele en de alfavariant van het coronavirus drie veel voorkomende symptomen veroorzaakten – hoesten, koorts en reukverlies – en minstens 20 andere klachten. Denk hierbij aan vermoeidheid, hoofdpijn, kortademigheid, spierpijn en gastro-intestinale problemen, evenals meer zeldzamere verschijnselen zoals huiduitslag. Hoofdpijn door corona houdt vaak meerdere dagen aan en paracetamol helpt vaak onvoldoende.

Deltavariant

Toen de deltavariant op het toneel verscheen en dominant werd, was er een verschuiving merkbaar in de meest gemelde symptomen. Eerder veel voorkomende symptomen zoals kortademigheid, koorts en reukverlies daalden op de ranglijst. Verkoudheidssymptomen – waaronder een loopneus, keelpijn en aanhoudend niezen – kwamen vaker voor, samen met lichte hoofdpijn en hoesten.

Omikronvariant

Omikron lijkt de trend van zijn voorganger delta voort te zetten. Het veroorzaakt symptomen die veel meer lijken op een gewone verkoudheid, vooral bij mensen die zijn gevaccineerd, en minder algemene systemische symptomen, zoals misselijkheid, spierpijn, diarree en huiduitslag.

Wat weten we over omikron?

Besmetting

Deeltjes van het virus SARS-CoV-2 komen vrij in de vorm van druppeltjes. Deze stoot je uit bij hoesten, niezen of gewoon uitademen. Wanneer je hoest komen er duizenden microdruppels vrij, maar ook gewoon ademhalen leidt tot de productie van microdruppels. De virusdeeltjes zitten dus in kleine druppeltjes, aerosolen geheten. Dat is een wolk van fijne druppeltjes. Die luchtdeeltjes zie je niet, maar ondertussen zweven ze dus wel rond. Deze kleine uitgehoeste virusdeeltjes kunnen lang blijven hangen: tien tot twintig minuten. Daarom wordt er zo gehamerd op goede ventilatie in scholen en andere gemeenschappelijke ruimtes.

Verpreiding

Omikron verspreidt zich snel. Waar de deltavariant zorgde voor een verdubbeling van de besmettingscijfers in 2-3 weken, doet omikron dat in 2-3 dagen.¹Radboud UMC. Oprukkende omikron-variant in NederlandWat speelt er achter de schermen in het Radboudumc? https://www.radboudumc.nl/nieuws/2021/oprukkende-omikron-variant-in-nederland (ingezien op 15-1-2022) Naar verwachting kan iedereen met een omicroninfectie het virus naar anderen verspreiden, zelfs alsje gevaccineerd bent of geen symptomen hebt.²CDC. Omicron Variant: What You Need to Know. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/variants/omicron-variant.html (ingezien op 15-1-2022) des te meer virusdeeltjes in neus en keel, des te makkelijker een besmet persoon deze verspreidt.

Incubatietijd

bij omikron ligt de incubatietijd van het virus een stuk lager dan bij de eerdere varianten, omdat het virus zich sneller vermenigvuldigt. De klachten treden in veel gevallen al na 2 tot 3 dagen op na besmetting.

Minder ziekmakend

Omikron is minder ziekmakend. Dit komt doordat deze variant meer de bovenste luchtwegen (neus en keel) infecteert dan de onderste luchtwegen (de longen). Een longontsteking leidt vaak tot een ernstiger ziekteverloop en dus meer kans op een ziekenhuis- en IC-opname.

Symptomen van omikron

Vergelijking van de klachten met eerdere varianten

Het volgende schema laat zien hoe de symptomen van omikron zich verhouden tot die van zijn voorgangers, gebaseerd op gegevens die zijn verzameld door de Zoe-app.³Zoe COVID Symptom Study. Continue the fight against COVID. https://covid.joinzoe.com/us-2 (ingezien op 15-1-2022)

Symptomen	Omikron	Delta	Pre-delta
Loopneus	Vaak	Vaak	Soms
Hoofdpijn	Vaak	Vaak	Vaak
Vermoeidheid	Vaak	Vaak	Vaak
Niezen	Vaak	Soms	Zelden
Keelpijn	Vaak	Vaak	Soms
Aanhoudende hoest	Soms	Vaak	Vaak
Rillingen	Soms	Soms	Soms
Koorts	Soms	Soms	Vaak
Geurverlies	Zelden	Soms	Vaak
Pijn op de borst	Zelden	Zelden	Zelden
Kortademigheid	Zelden	Soms	Soms

Meest voorkomende verschijnselen van omikron

De symptomen van omikron, van meest tot minst voorkomende:

• loopneus (73%)
• (lichte) hoofdpijn (68%)
• vermoeidheid (64%)
• niezen (60%)
• keelpijn (60%)
• aanhoudende hoest (44%)
• schorre stem / hese stem (36%)
• (koude) rillingen (30%)
• koorts (29%)
• duizeligheid (28%)
• hersenmist of brain fog (24%)
• spierpijn (23%)
• verlies van geur (19%)
• pijn op de borst (19%)⁴Business Insider. 2 charts show how Omicron symptoms differ from Delta and past coronavirus variants. https://www.businessinsider.com/omicron-common-symptoms-vs-other-variants-charts-2022-1?international=true&r=US&IR=T (ingezien op 15-1-2022)

Vroege symptomen van omikron

Wat zijn de vroege symptomen van omikron? Een arts legt licht het toe:

De vroege symptomen met omikron doen vooral denken aan die van een verkoudheid. Een loopneus, (milde) hoofdpijn, vermoeidheid, niezen en keelpijn, zijn de belangrijkste klachten.

Oorzaak van omikron

Omikron is een variant van het coronavirus SARS-COV-2. Dit coronavirus veroorzaakt de ziekte COVID-19. Het is een virale infectieziekte. Het virus dook voor het eerst op in Wuhan, China. Dat was in december 2019. Van virussen is bekend dat ze vaak veranderen. Iedere keer als het virus vermenigvuldigt kan er een verandering, een mutatie, optreden in de genetische code. Een virus muteert dus altijd. Van het coronavirus SARS-CoV-2 zijn medio januari 2022 al duizenden varianten.⁵RIVM. Varianten van het coronavirus SARS-CoV-2. https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/virus/varianten (ingezien op 15-1-2022)

Behandeling van een milde omikron-infectie

Er zijn geen specifieke huismiddeltjes voor het voorkomen of behandelen van corona. Blijf thuis als de corona-test uitwijst dat je corona hebt.  Aanbevolen behandeling is gericht op de symptomen. Je kunt paracetamol nemen tegen pijn en koorts. Blijf gehydrateerd door 2 liter vocht per dag te drinken, eet genoeg en gezond, en rust voldoende uit.

Wat je eet en drinkt speelt een belangrijke rol speelt bij je herstel. Het is van belang dat je voldoende vocht binnenkrijgt, evenals voedingsmiddelen die rijk zijn aan zink, vitamine D, vitamine C en eiwitten. Lees hier verder.

Preventie

Voorkomen is beter dan genezen. Neem daarom maatregelen om jezelf en de mensen om je heen te beschermen tegen besmetting met omikron of een andere SARS-CoV-2-variant:

• zorg dat je gevaccineerd en geboosterd bent
• draag een mondkapje op alle publieke locaties binnen, zoals in de supermarkt, de bibliotheek en in het middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs
• zorg ervoor dat het mondkapje neus, mond en kin bedekt
• houd 1,5 meter afstand van elkaar, behalve als je op één adres woont
• goed ventileren door dag en nacht voldoende ventilatieroosters en klepraampjes open te zetten
• als je corona hebt ga je meteen in isolatie en als een huisgenoot of nauw contact corona heeft, ga je meteen in quarantaine teneinde te voorkomen dat de mensen om jou heen ook besmet raken

Video over de symptomen van omikron

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over omikron, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.