Rode bessen: gezond en geneeskrachtig

Last Updated on 21 april 2025 by M.G. Sulman

Rode bessen behoren tot de aalbes (Ribes rubrum). Anno 2025 treft je ze aan in iedere supermarkt. Je kunt de rode bes eten met yoghurt of met havermout.  Ze zijn ook lekker in fruitsalades, nagerechten of jam. De bessen zijn rijp van eind juli tot begin augustus en vormen een rijke bron van vitamine C. In rode bessen zitten ook veel andere vitaminen, evenals mineralen en andere fylonutriënten. Rode bessen zijn dan ook zeer gezond en geneeskrachtig. Het is heuse powerbesjes. 

Wat is de rode bes?

De rode bes is een plantensoort uit het geslacht van aalbessen (Ribes rubrum), een soort uit de Ribesfamilie, Grossulariaceae. Ook de kruisbes of stekelbes hoort tot deze familie. (Grossulariaceae).

Naast de rode bes heb je de witte bes of witte aalbes. Deze wordt net als de rode bes gerekend tot de aalbes (Ribes rubrum).

Herkomst

Rode bessen zijn al lang bekend uit kloostertuinen. Reeds in de 15e eeuw teelde men er cultivars van de wilde inheemse Ribes rubrum. In de vrije natuur is de plant nog af en toe te vinden in vooral vochtige alluviale bossen (zachthoutooibossen, ook wel wilgenvloedbos genoemd) op zowel open plekken als aan de rand. De tuinvariëteiten die je anno 2025 in tuincentra aantreft, zijn kruisingen van Ribes rubrum met andere soorten van het geslacht van de bes, zoals de steenbes (Ribes petraeum).

Hoe smaakt de rode bes? – klein besje, grote beleving

De rode bes, ook wel aalbes genoemd, heeft een uitgesproken smaak die je niet snel vergeet. Bij de eerste hap schrikken veel mensen een beetje: zuur! friszuur tot felzuur, met een klein zoetje op de achtergrond—alsof je mond wordt wakkergekust door de zomer. Het is geen allemansvriend zoals de aardbei, maar eerder een bes met karakter. Een beetje eigenwijs, een beetje pittig, maar o zo verfrissend.

Wat de rode bes zo bijzonder maakt, is dat hij tegelijk speels en scherp is. In zijn puurste vorm proef je vooral het zuur: helder, bijna citrusachtig. Vooral als hij nét geplukt is, zit hij vol levendige zuren die je tong laten tintelen. Laat je hem iets rijpen of verwerk je hem in een gerecht, dan komt zijn zachtere, zoetere kant naar voren. Denk aan een rodebessencompote, gelei of taart: ineens verandert dat pittige besje in een fluwelen smaakmaker.

Voor wie de smaak in eerste instantie ‘te’ vindt—te zuur, te fel—geldt: geef het even de tijd. Rode bessen zijn net als espresso of pure chocola: je moet ze leren waarderen. Maar wie eenmaal valt voor hun robuuste frisheid, wil ze niet meer missen. Ze brengen pit in je ontbijt, levendigheid in je toetje, en een verrassende twist in je salade. Kortom: een smaakbommetje dat klein is van stuk, maar groots in karakter.

Voedingswaarde van rode besjes

Vol voedingswaarde

Rode bessen zijn extreem gezonde lekkernijen. Deze kleine rode balletjes zijn gezegend met een goede hoeveelheid vitamine C, kalium, ijzer, vezels en roodkleurende anthocyaninen.  Dit zijn kleurstoffen uit de familie van flavonoïden die bekend staan om hun krachtige werking als antioxidant. Antioxidanten zijn stoffen die je beschermen tegen vrije radicalen, een natuurlijk bijproduct van de processen in je lichaam.

Vitamine C

Rode besjes zitten bomvol vitamine C. De vitamine beschermt onder andere de cellen, bevordert de genezing van wonden en zorgt ervoor dat het lichaam ijzer uit plantaardig voedsel, zogeheten non-heemijzer, beter kan benutten.

Vitamine K

Vitamine K is een in vet oplosbare vitamine die helpt bij het proces van bloedstolling. Rode bessen bevatten een royale hoeveelheid van deze vitamine.

IJzer

Aalbessen bevatten ook een grote hoeveelheid ijzer. IJzer is een mineraal. Je hebt het nodig voor de vorming van hemoglobine. Hemoglobine is onderdeel van je rode bloedcellen, die verantwoordelijk zijn voor het zuurstoftransport door je lichaam.

Vezels

Een andere troef van de rode bes is het hoge vezelgehalte. De onverteerbare plantenvezels zorgen voor een snelle, langdurige verzadiging en helpen zo je gewicht te reguleren. Tevens verlagen vezels het cholesterol- en bloedsuikergehalte en bevordert het een goede spijsvertering.

Anthocyaninen

Een ander pluspunt van rode bessen is het hoge gehalte aan anthocyanines. Deze kleurpigmenten behoren tot de flavonoïden en hebben veel gezonde en geneeskrachtige effecten. Zo weren ze als antioxidanten de zogeheten vrije radicalen af. Dit zijn agressieve stoffen die schade kunnen veroorzaken aan je cellen en weefsels. Zo verminderen ze vermoedelijk het risico op bepaalde soorten kanker en hart- en vaatziekten en versterken ze je immuunsysteem.

Rode bessen zijn gezond en geneeskrachtig

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van rode bessen?

Geeft je immuunsysteem een boost

Rode bessen zijn een geweldige bron van antioxidanten zoals vitamine C en mangaan. Antioxidanten beschermen het lichaam tegen de effecten van oxidatieve stress, wat kan helpen het immuunsysteem te versterken en ziekten af ​​te weren.

Mooie huid

Rode besjes zitten boordevol voedingsstoffen die gunstig zijn voor je huid. Deze superbesjes zijn rijk aan vitamine B en vitamine C. Vitamine C is een krachtige antioxidant die schade door vrije radicalen in huidcellen bestrijdt en zelfs ongedaan kan maken. Deze vitamines helpen tevens bij de regeneratie van huidcellen en bevorderen de genezing van schade aan de huid door UV-straling.

Vorming van rode bloedcellen

Rode bessen zijn een goede bron van ijzer. Dit mineraal heb je nodig voor de vorming van hemoglobine. Dit is een eiwit in je bloed dat zuurstof van je longen naar de rest van je lichaam vervoert. Een tekort aan ijzer of ijzergebrek is een belangrijke oorzaak van bloedarmoede. Dit kan worden vermeden door ijzerrijke voedingsmiddelen te nemen, waaronder fruit zoals rode besjes.

Versterking van je immuunsysteem

Rode besjes zijn rijk aan vitamine C. Deze vitamine versterkt het immuunsysteem zodat het lichaam bestand is tegen virale en bacteriële aanvallen. Het voorkomt niet alleen verkoudheid, maar geeft het lichaam ook de mogelijkheid om te vechten tegen de vorming van bepaalde soorten kanker. Vitamine C speelt een antioxiderende rol in de luchtwegen. Mensen met astma doen er dus verstandig aan om rode bessen te eten. verlichting voor astmapatiënten. Vitamine C in rode aalbessen bevat ook antihistaminische eigenschappen, wat verlichting kan bieden bij allergie.

Goed voor de stoelgang en voorkomen van obstipatie

Deze kleine rode bessen bevatten veel vezels. Voedingsvezels vormen een diverse groep koolhydraten die niet door je darmen worden verteerd of opgenomen. Per dag heb je grofweg tussen de 30 en 40 gram voedingsvezels nodig. Het bevordert een regelmatige stoelgang. Vezels zwellen namelijk op doordat ze vocht opnemen. Daardoor zorgen ze voor een vaste, maar toch soepele ontlasting. Kortom, je kunt er goed van poepen.

Vezels helpen om obstipatie te voorkomen. Verstopping komt immers vaak door (een combinatie van) weinig drinken, te weinig vezels eten en te weinig bewegen.

Hoge bloeddruk tegengaan

Een kopje aalbessen bevat iets meer dan 300 milligram (mg) kalium. Volwassenen hebben volgens het Voedingscentrum dagelijks 3.500 mg aan kalium nodig. Samen met chloride en natrium is kalium betrokken bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam. Een hoge bloeddruk en hoge bloeddrukwaarden kan voorkomen worden door een kaliumrijk dieet.

Gewicht verliezen

Rode bessen bevatten weinig calorieën. Ze bevatten ook weinig vet en veel voedingsvezels, waardoor ze een ideaal tussendoortje vormen voor mensen die willen afvallen. Vezels zorgen ervoor dat je sneller een vol gevoel hebt, waardoor je minder eet.

Kopen en bewaren van de rode bes

Kopen

De aalbessen die je plukt of koopt, moeten een glanzende felrode kleur hebben en dus niet een doffe kleur. Gebruik de rode bessen zo snel mogelijk na aankoop.

Bewaren in koelkast of vriezer

Besjes hebben helaas een korte levensduur. Ze zijn niet zo lang vers en bederven relatief snel. Bewaar rode bessen bij voorkeur uitgespreid op een bord in de koelkast. Dan zijn ze een paar dagen houdbaar. J ekunt ze ook in het bakje houden waarin je ze kocht. Zorg er in ieder geval voor dat ze niet vochtig worden.

Als je weet dat je je besjes lange tijd niet zult gebruiken, kun je ze invriezen. Leg de rode bessen naast elkaar op een plat bord en laat ze bevriezen. Ze blijven maximaal zes maanden bewaard.

Meenemen naar school of werk

Als je de besjes meeneemt naar school of werk, is het aan te raden om ze losjes in te wikkelen of ze te bedekken met bijvoorbeeld keukenpapier en ze (indien mogelijk) in de koelkast te bewaren.

Afspoelen van de besjes

Spoel de besjes af voordat je ze gebruikt. Doe dit pas als je ze gaat eten. Je wilt ze niet van tevoren afspoelen, omdat het extra vocht hun verouderingsproces kan versnellen en ze sneller kunnen bederven. Dep de besjes droog met een schone handdoek voordat je ze gebruikt.

Aalbessen verwerken in gerechten

Aangezien rode bessen een sterke zure smaak hebben met een hoge zuurgraad, worden ze meestal gebruikt om ze te verwerken in een gerecht in plaats van ze rauw te eten.

Rode bessenjam en gelei

Vanwege hun zurige doch frisse smaak zijn rode bessen zeer geschikt voor jam en gelei. Om je eigen rode bessengelei te maken, pureer je 5 kopjes van deze besjes met ongeveer een half kopje water en 1 kopje suiker (naar smaak). Laat het mengsel ongeveer 8 minuten sudderen. Afkoelen voordat je het gebruikt of bewaart. Je kunt het enkele weken in de koelkast bewaren.

Rode bessentaart

Rode bessen kunnen ook goed gebruikt worden als taartvulling. De zure en pittige smaak van het fruit past zeer goed bij een hartige boterachtige taartbodem. Gebruik rode bessen zoals je zou doen in andere recepten voor bessentaart en zorg ervoor dat je er een bolletje vanille-ijs bovenop schept.

Je kunt de rode bes ook als decoratie op taarten gebruiken.

Rode bes als topping

Rode bessen kun je ook als topping gebruiken. Voeg de friszure besjes toe aan (Griekse) yoghurt, samen met muesli, banaan en onbewerkte, rauwe honing. Da’s pas een gezond ontbijt!

Je kunt de besjes ook aan je havermout toevoegen, samen met wat honing en kaneel.

Rode besjes kunnen ook je dessert net iets gezonder maken. Garneer je vanille-ijs met een handvol rode bessen. Lekker en gezond!

Smoothie met rode besjes

Rode bessen kunnen ook uitstekend worden verwerkt in een smoothie. Meng de rode bessen met aardbeien, bananen, honing en melk voor een heerlijke en verfrissende smoothie.

Mogelijke bijwerkingen of allergieën – als je lijf even niet meewerkt

Rode bessen zijn fris, gezond en zien eruit alsof ze rechtstreeks uit een zomers sprookje komen. Maar ook deze fonkelende vitaminebommetjes zijn niet voor iedereen een feestje. Bij de meeste mensen gaan ze er probleemloos in, maar bij sommigen kan je lijf toch net even anders reageren. En dat verdient aandacht. Want gezond eten is prachtig, maar luisteren naar je lichaam is minstens zo belangrijk.

Allergische reacties – zeldzaam, maar mogelijk

Sommige mensen kunnen allergisch reageren op rode bessen, vooral als ze al gevoelig zijn voor andere vruchten uit dezelfde familie, zoals kruisbessen of zwarte bessen. De symptomen? Denk aan tintelingen of jeuk in de mond, zwelling van de lippen of keel, roodheid op de huid of zelfs buikklachten. In zeldzame gevallen kan het leiden tot ernstigere reacties, zoals ademhalingsproblemen of anafylaxie—dat is gelukkig zeldzaam, maar niet iets om licht op te vatten. Merk je dat je lichaam heftig reageert na het eten van rode besjes? Trek dan aan de bel.

Te zuur voor je buik – oppassen bij gevoelige magen

Rode bessen zijn behoorlijk zuur van zichzelf, en dat is niet voor elke maag even prettig. Mensen met gevoelige darmen, een neiging tot brandend maagzuur of het prikkelbare darm syndroom (PDS) kunnen merken dat rode bessen wat onrust brengen in het buikgebied. Krampen, een opgeblazen gevoel of dunne ontlasting na het eten van een handje bessen? Dan kan het slim zijn om het wat rustiger aan te doen, of de bessen liever te combineren met milde yoghurt of havermout.

Bloedverdunners en vitamine K – even opletten

Rode bessen bevatten kleine hoeveelheden vitamine K, en hoewel dat normaal alleen maar goed nieuws is voor je bloedvaten en botten, kan het voor mensen die bloedverdunners gebruiken (zoals warfarine) een aandachtspunt zijn. Grote hoeveelheden vitamine K kunnen de werking van deze medicijnen beïnvloeden. Dat wil niet zeggen dat je rode bessen moet vermijden, maar wel dat je met je arts of apotheker kunt overleggen als je twijfelt over de combinatie met je medicatie.

Tot slot – balans boven alles

Zoals met bijna alles in de natuur geldt ook hier: de kracht zit in de balans. Rode bessen zijn gezond, veelzijdig en bomvol goede stoffen, maar ook iets waar je met beleid van mag genieten. Zeker als je gevoelig bent voor zuur, al allergieën hebt of medicijnen gebruikt. Luister naar je lijf, wees niet bang om vragen te stellen en laat je vooral niet tegenhouden om te genieten—maar dan op een manier die bij jóu past. Want gezondheid is geen one-size-fits-all. Ook niet als het zo heerlijk rood en glanzend is.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het bereiden van rode bessen, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.