Rode-oorsyndroom: rode en branderige oren

Last Updated on 23 maart 2024 by M.G. Sulman

Last van een rood en branderig oor? Mogelijk heb je last van het rode-oorsyndroom, hetgeen een zeldzame aandoening is. Dit syndroom wordt gekenmerkt door episodische aanvallen van roodheid van het oor, vergezeld van een brandende sensatie. Symptomen worden veroorzaakt door aanraking, inspanning, hitte of kou, stress, nekbewegingen en wassen of borstelen van haar. Het kan wel tot enkele uren duren voordat je oren weer normaal zijn en het fenomeen kan dagelijks terugkeren. Diagnose en behandeling van deze aandoening vormen een uitdaging.

Een aanval van het rode-oorsyndroom
Een aanval van het rode-oorsyndroom / Bron: Wikimedia Commons

Wat is het rode-oorsyndroom?

iedereen kent wel het fenomeen van één warm oor en één koud oor of twee warme oren als je moe of grieperig bent. Maar dan heb je geen branderig gevoel. Dat is wel het geval bij het zogeheten rode-oorsyndroom. Dit is een zeldzame aandoening waarbij je oor rood wordt en aanvoelt alsof het brandt. Dit kan een paar seconden of zelfs een paar uur duren, hoewel de gemiddelde tijd tussen de 30 en 60 minuten ligt. Het kan één of beide oren aantasten, maar het kan ook per keer verschillen.

Synoniemen

In de Angelsaksische literatuur staat het syndroom bekend als ‘red ear syndrome’ (RES).

Vóórkomen

Rode-oorsyndroom is een zeer zeldzame aandoening, met ongeveer 100 gepubliceerde gevallen in de medische literatuur.1Lambru, G., Miller, S., & Matharu, M. S. (2013). The red ear syndrome. The journal of headache and pain14(1), 83. https://doi.org/10.1186/1129-2377-14-83 Het syndroom heeft een man-vrouwverhouding van 1: 1,25.2Lambru, G., Miller, S. & Matharu, M.S. The red ear syndrome. J Headache Pain 14,83 (2013). https://doi.org/10.1186/1129-2377-14-83 Het komt voor bij patiënten in de leeftijd van 4 tot 92 jaar, met een gemiddelde aanvang op 42-jarige leeftijd.3Lambru, G., Miller, S. & Matharu, M.S. The red ear syndrome. J Headache Pain 14,83 (2013). https://doi.org/10.1186/1129-2377-14-83

Symptomen: rode en branderige oren

Het rode-oorsyndroom wordt gekenmerkt door eenzijdige of tweezijdige aanvalsgewijze branderige pijn en roodheid van het uitwendige oor. De duur van deze aanvallen varieert van enkele seconden tot enkele uren. De aanvallen komen voor met een frequentie variërend van enkele per dag tot enkele per jaar. Episodes kunnen spontaan optreden of worden getriggerd, meestal door wrijven of aanraken van het oor, hitte of kou, kauwen, borstelen van het haar, bewegingen van de nek of inspanning.  In de literatuur wordt ook een casus gemeld van een vrouw wier symptomen werden veroorzaakt door een voedingstrigger (sinaasappelsap) in combinatie met stress.4Chan, C.C., Ghosh, S. Red ear syndrome precipitated by a dietary trigger: a case report. J Med Case Reports 8, 338 (2014). https://doi.org/10.1186/1752-1947-8-338

Twee hoofdvormen

Er worden twee hoofdvormen onderscheiden:

Primair rode-oorsyndroom

Dit is de meest voorkomende vorm. Het treft vaak kinderen, tieners en jongvolwassenen. Vier van de vijf mensen in deze groep hebben migraine of hebben een voorgeschiedenis van migraine.

Secundair rode-oorsyndroom

Ouderen en vrouwen hebben de meeste kans om deze vorm te krijgen. Het is gekoppeld aan clusterhoofdpijn, problemen met de bovenste wervelkolom en TMJD (temporomandibular joint dysfunction), een aandoening die kaakpijn veroorzaakt.

Oorzaak

Oorzaak nog niet volledig begrepen

Hoewel de oorzaak of het rode-oorsyndroom anno 2024 nog niet volledig is begrepen, zijn er enkele associaties met andere aandoeningen. Het primaire rode-oorsyndroom, de meest voorkomende vorm, wordt meestal aangetroffen bij kinderen, tieners en jongvolwassenen. In 80 procent van de gevallen heeft die persoon een voorgeschiedenis van migraine.

Secundair rode-oorsyndroom wordt het vaakst gezien bij vrouwen en ouderen en wordt geassocieerd met clusterhoofdpijn, problemen met de bovenste wervelkolom, TMJD (een vaak voorkomende aandoening waardoor de normale functionaliteit van de kaak wordt beperkt), en een inflammatoire kraakbeenaandoening die relapsing polychondritis wordt genoemd. Relapsing polychondritis heeft als meest kenmerkende symptoom een chronische of steeds terugkeremde steriele ontsteking van het kraakbeen van het oor.5Huidziekten. Relapsing polychondritis. https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/rtxt/relapsing-polychondritis.htm (ingezien op 20-2-2022)

Uitlokkende factoren

Hoewel de symptomen spontaan optreden, worden ze soms getriggerd door hoge of lage temperaturen. Overmatig oorwrijven, nekbewegingen en lichaamsbeweging zijn ook bekende triggers. Ten slotte kunnen tandenknarsen, kauwen, haren kammen en zelfs douchen dit veroorzaken.

Onderzoek en diagnose

Criteria

Er zijn diagnostische criteria voor het rode-oorsyndroom voorgesteld:

A. Ten minste 20 aanvallen die voldoen aan de criteria B-E

B. Aanvallen van uitwendige oorpijn die tot 4 uur aanhouden

C. De oorpijn heeft ten minste twee van de volgende kenmerken:

  • Branderigheid
  • Unilateraal
  • Milde tot matige ernst
  • Getriggerd door cutane of thermische stimulatie van het oor

D. De oorpijn gaat gepaard met roodheid van het uitwendige oor

E. Aanvallen komen voor met een frequentie van ≥1 per dag, hoewel gevallen met een lagere frequentie kunnen voorkomen

F. Niet toegeschreven aan een andere aandoening6Lambru G, Miller S, Matharu MS. The red ear syndrome. J Headache Pain 2013; 14: 83.

Onderzoek

Naast een vraaggesprek met de arts en een lichamelijk onderzoek, kunnen de volgende onderzoeken plaatsvinden:

  • MRI-scan van de cervicale wervelkolom (halswervelkolom) en hersenen
  • orthodontische beoordeling van het kaakgewricht
MRI-scan
MRI-scan / Bron: Pixabay

Differentiële diagnose

Het rode-oorsyndroom moet worden onderscheiden van:

  • recidiverende polychondritis
  • contacteczeem
  • cellulitis (een bacteriële infectie van het onderhuidse bindweefsel) of perichondritis (een aandoening waarbij een infectie plaatsvindt aan het kraakbeen van het oor) door Staphylococcus aureus of Pseudomonas aeruginosa (dit zijn bacteriën)
  • winteroren

Behandeling van het rode-oorsyndroom

Het rode-oorsyndroom is moeilijk te behandelen. De meest gebruikte medicatie is gabapentine. Dit medicijn brengt overprikkelde zenuwen in de hersenen tot rust. Er is ook beperkt succes gerapporteerd bij bepaalde patiënten die amitriptyline, flunarizine, imipramine, verapamil en propranolol gebruiken.7Lambru, G., Miller, S. & Matharu, M.S. The red ear syndrome. J Headache Pain 14,83 (2013). https://doi.org/10.1186/1129-2377-14-83 De juiste medicatie kan verschillen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak of trigger. Het gebruik van ijsblokjes om het oor tijdens een aanval af te koelen kan verlichting bieden.

Prognose

Het rode-oorsyndroom is meestal een chronische aandoening. In sommige gevallen kan de frequentie van de aanvallen geleidelijk afnemen met het voortschrijden der jaren.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het rode-oorsyndroom, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.