Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Krampen in de hand is een vervelende klacht, wat veel mogelijke oorzaken kent. Overmatig gebruik van de handen, vingers of onderarm kan handkrampen en handpijn veroorzaken. In veel gevallen kunnen handkrampen worden behandeld met rust en zelfzorg. Handkrampen zijn meestal van korte duur. Soms zijn de klachten echter chronisch van aard.
Wat zijn krampen in de handen?
Bij krampen in de handen worden spieren vaak onverwachts en ongecontroleerd samengetrokken. De spieren verharden gedurende korte tijd. Deze spierverharding kan gepaard gaan met stekende of krampende pijn. Er zijn verschillende oorzaken voor krampen. Als je regelmatig last hebt van handkrampen, dan zijn zenuw- of spieraandoeningen vaak de oorzaak.
Oorzaken van handkramp
Mogelijke oorzaken van krampen in de hand zijn:
Carpaal tunnel syndroom
Het carpaal tunnel syndroom (CTS) kan de boosdoener zijn van handkrampen. CTS treedt op wanneer de zenuw die loopt in het midden van de arm (nervus medianus) in het verloop van de overgang van de onderarm naar de hand ter hoogte van de pols (carpale tunnel) bekneld raakt. De compressie kan worden veroorzaakt door verdikking of zwelling van pezen die geïrriteerd zijn geraakt.
Bij CTS kun je last krijgen van handkrampen, alsmede de volgende symptomen:
- tintelingen, pijn en/of een doof gevoel in uw duim, vingers en handpalm (zelden in de pink
- een zwellend gevoel
- verminderde grijpkracht / krachtsverlies in de hand bij langdurende klachten
- vooral ’s nachts kunnen de klachten erg hinderlijk zijn en je uit de slaap houden
- de pijn kan uitstralen naar de bovenarm of schouder
CTS kan zowel aan één hand als aan beide handen optreden.
Schrijverskramp en muziekkramp
In de meest zuivere vorm bemerk je bij zogeheten ‘schrijverskramp’ of ‘schrijfkramp’ alleen bij het schrijven problemen. Dit wordt een taakspecifieke vorm van dystonie genoemd.
Er bestaat ook zoiets als ‘muziekkramp’, ook een vorm van taakspecifieke dystonie. Muziekkramp wordt gekenmerkt door onwillekeurige spasmen en spier (co-)contracties die onbedoelde, abnormale bewegingen en/of houdingen veroorzaken in een lichaamsdeel dat direct betrokken is bij het bespelen van het muziekinstrument.1Dystonie vereniging. Focale Dystonie bij Musici. dystonievereniging.nl/dystonie/vormen-van-dystonie/focale-dystonie-bij-musici/ (ingezien op 13-12-2022)
Verstoorde elektrolytenbalans
Elektrolyten zijn stoffen in het lichaam die verantwoordelijk zijn voor het behoud van normale lichaamsfuncties, zoals goede zenuw- en spierfunctie, hydratatie, pH van het bloed, bloeddruk en weefselherstel. Kortom, elektrolyten zijn verantwoordelijk voor een optimale werking van o.a. je zenuwstelsel, spieren en vochtbalans.
Spieren hebben een evenwichtige elektrolytenbalans nodig om correct te functioneren, en een verandering in deze niveaus kan leiden tot spiercontracties en handkrampen.
Vitale elektrolyten voor de spierfunctie omvatten bijvoorbeeld calcium, natrium, magnesium en kalium. Veranderingen in de niveaus van elektrolyten kan naast pijnlijke handkrampen spierspasmen, veroorzaken.
Elektrolytenonevenwichtigheden kunnen worden veroorzaakt door verschillende aandoeningen, zoals onder meer:
- nierziekte
- ernstige uitdroging of dehydratie
- langdurig braken, bijvoorbeeld bij buikgriep
- extreme hitte of flinke koorts (vochtverlies door zweten)
- pH-onevenwichtigheden
- congestief hartfalen
- kankerbehandelingen
- specifieke medicijnen voor bloeddruk of het vasthouden van water
Reumatoïde artritis
Bij reumatoïde artritis (RA) krijg je last van gewrichtsontstekingen. Het kan leiden tot gewrichtsstijfheid en gewrichtspijn. RA is een chronische auto-immuunziekte. Je handen, polsen, enkels en/of voeten zijn pijnlijk, dik of stijf.
Diabetisch stijve hand syndroom
Mensen met diabetes type 1 en diabetes type 2 lopen risico op het ontwikkelen van een aandoening die het diabetische stijve hand syndroom wordt genoemd. Deze aandoening leidt tot ene combinatie van de volgende klachten: een dikke, strakke, wasachtige huid met beperkte beweeglijkheid van de gewrichten in de handen.
Het goed onder controle houden van de bloedsuikerspiegel kan voorkomen dat iemand met diabetes het diabetische stijve hand syndroom ontwikkelt.
Risicogroepen
Jong of oud, spierkrampen kunnen in elke leeftijdsgroep voorkomen. Er zijn echter sommige mensen die bijzonder vaak last hebben van krampen in hun vingers en handen. Hormonale veranderingen, zoals tijdens zwangerschap en overgang of bij het slikken van de pil, vergoot de kans van vrouwen op handkrampen.
Vooral professionele musici lopen een verhoogd risico op muziekkramp in een lichaamsdeel dat direct betrokken is bij het bespelen van het muziekinstrument. Gitaristen of pianisten kunnen bijvoorbeeld last krijgen van handkramp(en).
Schrijfkramp presenteert zich meestal tussen het 20e en 50e levensjaar.2Sheehy MP, Marsden CD. Writers’ Cramp – A Focal Dystonia. Brain 1982;105:461-480.
Huisarts raadplegen
Als handkrampen vaker voorkomen, is het raadzaam om naar je huisarts te gaan om mogelijke oorzaken op te helderen en de juiste behandelmethode te vinden. Op deze manier kunnen krampen in de handen effectief worden bestreden.
Behandeling van krampende handen
De behandeling van een kramp in de hand is altijd op maat, maar er zijn een aantal algemene kenmerken:
De behandeling van schrijfkramp met botuline toxine injecties kan uitkomst bieden.3Ned Tijdschr Geneeskd. 1998;142:1768-71
Het CTS kan zowel conservatief als operatief worden behandeld, alhoewel chirurgische behandeling effectiever is gebleken dan de conservatieve therapie.4Federatie Medisch Specialisten. Carpaletunnelsyndroom (CTS). https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/carpaletunnelsyndroom_cts/behandeling_van_cts.html (ingezien op 13-12-2022)
De ontwikkeling van diabetische stijve hand syndroom kan vertraagd worden door een goede regulatie van de bloedsuikerspiegel.
Tijdige behandeling met reumamedicijnen kan het ziekteproces van reumatoïde artritis flink afremmen en soms zelfs helemaal tot rust brengen.
Een verstoorde elektrolytenbalans is vaak het gevolg van een kortdurende ziekte, een nierziekte, een verzwakt immuunsysteem, endocriene stoornissen (ziekten van het hormoonstelsel), uitdroging (dehydratie) en/of een onderliggende chronische aandoening. De behandeling zal zich daarop richten.
Een elektrolytendisbalans komt vaak door vochtgebrek vanwege te grote hitte, braken of diarree. Dan kun je ORS gebruiken. ORS is een mengsel van zouten en druivensuiker om op te lossen in water. Het wordt gebruikt tegen uitdroging bij diarree of braken.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over krampen in de hand. Of tips geven over hoe je om kunt gaan met handkrampen. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
