Last Updated on 5 december 2023 by M.G. Sulman
Een spondylodiscitis is een infectie van een tussenwervelschijf en aangrenzende wervels. De aandoening is moeilijk te behandelen vanwege de beperkte bloedtoevoer naar deze segmenten. Het is een weinig voorkomende infectie. De behandeling bestaat uit een uitgebreide antibioticakuur, vaak met goede resultaten. Een verkeerde diagnose of een vertraging in de behandeling kan echter leiden tot een ernstig en langdurig ziekteproces. Als spondylodiscitis vroegtijdig wordt gediagnosticeerd, is de kans op volledig herstel groot.
Wat is spondylodiscitis?
Spondylodiscitis is een pijnlijke infectie van de wervelkolom. Het treft de tussenwervelschijven en de aangrenzende wervellichamen. De oorzaak kan zowel infectieus als aseptisch (vrij van ziektekiemen) zijn. De infectie moet in een vroeg stadium worden behandeld om te voorkomen dat de infectie zich verspreidt naar aangrenzende delen van het lichaam.
Naamgeving
Waarom wordt het spondylodiscitis genoemd? Het woord spondylodiscitis staat voor:
- spondyl = wervels
- dis(c) = tussenwervelschijf
- itis = ontsteking
Vóórkomen
In Nederland komt spondylodiscitis naar schatting 300-350 keer voor per jaar. Het is een zeldzame aandoening.
Locatie van de infectie
Bijna de helft van de infecties vindt plaats in de lumbale wervelkolom. Deze bevindt zich onderin de rug en bestaat uit de grootste wervels van de wervelkolom, namelijk wervels L1 tot en met L5. Gevolgd door de thoracale (35 procent) en cervicale (15 procent) wervelkolom. De thoracale wervelkolom bevindt zich bij de borstkas en bestaat uit wervels T1 tot en met T12. De cervicale wervelkolom bestaat uit 7 halswervels (C1 tot en met C7).
Soorten spondylodiscitis
Er worden twee soorten spondylodiscitis onderscheiden:
Endogene spondylodiscitis
De infectie begint in een ander deel van het lichaam en bereikt de wervels via het bloed.
Exogene spondylodiscitis
De infectie (meestal bacterieel) wordt veroorzaakt door een chirurgische ingreep of een injectie in de wervelkolom en verspreidt zich door het wervelstelsel.
Oorzaak van spondylodiscitis
Het gaat meestal om een bacteriële infectie. De meest voorkomende ziekteverwekker is Staphylococcus aureus. Het kan echter ook worden veroorzaakt door schimmels of, in zeer zeldzame gevallen, door parasieten. De infectie kan ook aseptisch zijn.
Spondylodiscitis kan worden onderverdeeld in zogenaamde endogene of exogene oorzaken.
Endogene oorzaken
De porte d’entrée van de ziekteverwekker bevindt zich op een andere plek dan de wervelkolom. De ziekteverwekkers kunnen zich via de bloedbaan verspreiden en zo de wervelkolom bereiken en zich daar nestelen.
Eerdere infecties zijn bijvoorbeeld een urineweginfectie, longontsteking, een ontsteking van de binnenwand van het hart en de hartklep(pen) (endocarditis), een tandwortelontsteking en open wonden bij een diabetische voet.
In veel gevallen is porte d’entrée niet (meer) te achterhalen.
de bacterie kan zich ook verspreiden via het lymfestelsel of door een infectie direct naast de wervelkolom.
Exogene oorzaken
In het kader van operaties of injecties dicht bij de wervelkolom wordt de wervelkolom direct gekoloniseerd met ziekteverwekkers. Exogene oorzaken zijn vrij zeldzaam (2,5%).
Risicofactoren
Reeds bestaande aandoeningen kunnen het optreden van spondylodiscitis bevorderen, waaronder:
- diabetes mellitus (suikerziekte)
- overgewicht (obesitas)
- alcoholisme
- immunodeficiëntie
- hart-en vaatziekten
- nierfalen (nierinsufficiëntie)
- chronische leverontsteking (hepatitis)
- kanker
- oudere leeftijd
- eerdere buikoperaties en buikinfecties
Symptomen van spondylodiscitis
Mogelijke symptomen van spondylodiscitis zijn:
- ernstige rugpijn en/of nekpijn
- nekpijn die uitstraalt naar de borst of buik
- gevoel van spanning of druk in de wervelkolom door compressie
- ongemak of pijn tijdens het lopen
- pijn bij voorover buigen of rechtop gaan staan (verminderde mobiliteit van de wervelkolom)
- zwakte of verlies van gevoel in de benen
- koorts, koude rillingen en gewichtsverlies (hoewel zeldzaam)
- algehele malaise
Complicaties
Onbehandeld kan spondylodiscitis leiden tot osteomyelitis leiden. Osteomyelitis is een infectie van het bot, beenmerg en beenvlies die door bacteriën wordt veroorzaakt. Het is een ernstige aandoening die vrij makkelijk kan leiden tot functieverlies.
De bacteriën tasten aanvankelijk alleen de tussenwervelschijf aan, maar later ook de omliggende wervels. In een vergevorderd stadium kan de aangetaste wervel verzwakt raken.
Andere complicaties zijn neurologische uitval, instabiliteit of deformatie van de wervelkolom, alsmede de vorming van een abces. Grofweg een derde van de patiënten, voornamelijk met cervicale laesies, heeft neurologische symptomen.
Onderzoek en diagnose
Spondylodiscitis is een zeldzame medische aandoening en kan moeilijk te diagnosticeren zijn. De klachten kunnen worden overschaduwd door andere ziektebeelden.1Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:A9375 Het is niet ongebruikelijk dat hierdoor een vertraging van 2 tot 12 weken ontstaat tussen de diagnose en de start van de behandeling.
Enkele van de tests die kunnen helpen bij het diagnosticeren van spondylodiscitis zijn:
- bloedonderzoek (zoals BSE en CRP)
- bloedkweken om de ziekteverwekker te identificeren
- röntgenfoto’s van de thoracale en lumbale wervelkolom
- MRI- en CT-scan
- skeletscintigrafie (botscan met behulp van radioactieve tracers)
- weefselbiopsie
Behandeling van spondylodiscitis
Conservatieve behandeling
De behandeling begint meestal met conservatieve opties, zoals een (intraveneuze) antibioticakuur zijn en immobilisatie van de wervelkolom. Fysiotherapie en ontstekingsremmende medicatie kunnen ook worden aanbevolen.
Operatieve ingreep
Als conservatieve behandelingen na zes weken niet voldoende verlichting bieden, kan een operatie nodig zijn om de aandoening te corrigeren. Middels een operatie kan de pushaard verwijderd worden. Soms is een spondylodese nodig. Dit is een rugoperatie waarbij twee of meer wervels onbeweeglijk aan elkaar worden vastgezet. Drainage kan plaatsvinden bij abcesvorming, chirurgisch dan wel radiologisch-geleide punctie.
Prognose
De prognose van spondylodiscitis zonder begeleidende neurologische uitval is goed als antibiotische behandeling en, indien nodig, chirurgische behandeling snel worden gestart.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over spondylodiscitis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
