Kool: gezond en vol geneeskracht

Last Updated on 15 januari 2024 by M.G. Sulman

De familie van koolsoorten, ook bekend als Brassica oleracea, omvat een aantal verschillende soorten kool die je kunt eten. Naast bloemkool, witte kool, koolrabi, spruitjes en boerenkool, omvat deze familie ook broccoli, Savooiekool en rodekool. Deze groenten variëren in smaak, textuur en uiterlijk en worden op verschillende manieren bereid, zoals stomen, bakken, roerbakken of koken. Maar je kunt kool ook gerust rauw eten. Alle soorten uit de Brassica oleracea-familie zijn rijk aan voedingsstoffen en worden beschouwd als gezond en vol geneeskracht.

*Kool is gezond en zit vol geneeskracht! / Bron: Pixabay*

Inhoud verberg

1 Wat is kool?

2 Welke soorten kool zijn er?

3 Waarom is kool gezond?

4 Kool in vervlogen tijden

4.1 Pythagoras

4.2 Hippocrates

4.3 Het eten van kool in de middeleeuwen

5 Voedingswaarde van kool

6 Gezondheidsvoordelen van kool

6.1 Hart- en vaatziekten tegengaan

6.2 Goed voor de spijsvertering

6.2.1 Koolsap wordt vaak gebruikt om obstipatie tegen te gaan

6.3 Goed voor de botten

6.4 Gezonde immuunsysteem

6.5 Gewichtsbeheersing

6.6 Risico op sommige vormen van kanker verminderen

6.6.1 Darmkanker

6.6.2 Prostaatkanker

6.7 Reuma

6.8 De geneeskracht van kool bij diabetes type 2

6.9 Is kool gezond voor de lever?

7 Kool kopen en bewaren

7.1 Waarop letten bij het kopen?

7.2 Hoe kool bewaren?

8 Kool kun je zowel rauw eten als koken

9 Recepten met kool

9.1 Roerbakgerecht met kool

9.2 Salade met kool

10 Reacties en ervaringen

Wat is kool?

De kool (Brassica oleracea) is een plantensoort uit de kruisbloemenfamilie (Cruciferae of Brassicaceae: beide namen zijn toegestaan). Deze familie heeft verschillende eetbare cultivars, waaronder witte kool, rode kool, groene kool en savooiekool. Kool is een groente die wordt gebruikt in veel gerechten.

Welke soorten kool zijn er?

Er zijn verschillende soorten kool, waaronder:

Witte kool

dit is een van de meest courante soorten en is het hele jaar door beschikbaar. Het heeft een ronde vorm en een lichtzoete smaak.

Rode kool

Rode kool heeft een donkerrode kleur en een beetje scherpere smaak dan witte kool. Rode kool kennen velen vooral met een appeltje. Maar er kan zoveel meer: salade, stamppot, ovenschotel, etc.

Groene kool

Savooiekool of groene kool heeft grote, groene bladeren en een koolachtige smaak. Het is bekend om zijn hoge voedingswaarde en wordt vaak gestoomd of geroerbakt gegeten.

Spitskool

Spitskool heeft een smalle vorm en een mildere smaak dan andere soorten. Het wordt vaak gebruikt in salades of gestoomd als bijgerecht.

Paksoi

Paksoi is ook een koolsoort. Het heeft lange, dunne bladeren en een milde smaak. Het wordt vaak in Aziatische gerechten gebruikt.

Chinese kool

Chinese kool is een koolsoort die ook wel bekend staat als napa kool of napa cabbage. Het wordt dikwijls in Aziatische gerechten gebruikt en heeft lange, dunne bladeren en een milde smaak. Het kan rauw gegeten worden in salades of gestoomd als bijgerecht, maar kan ook gebakken of gekookt worden in diverse gerechten. Chinese kool is rijk aan vitamines en mineralen en wordt beschouwd als een gezonde en voedzame groente.

Spruiten

Ook spruiten zijn een koolsoort. Het zijn kleine knoppen die groeien aan de stengel van een koolplant en ze worden vaak verwerkt in salades of opgediend als bijgerecht. Spruiten staan bekend om hun stevige textuur en krachtige smaak.

Bloemkool

Bloemkool is een soort kool die bekend staat om zijn unieke structuur en smaak. Het heeft een ronde vorm en bestaat uit compacte cluster van bloemen, die vaak wit of crèmekleurig zijn. Bloemkool is een populaire groente die je kunt verwerken in verschillende gerechten, zoals soepen, salades, stoofschotels en pasta- en rijstgerechten. Het is een goede bron van voedingsstoffen, waaronder vitamine C, kalium en foliumzuur. Bloemkool kan op verschillende manieren worden bereid, zoals gestoomd, gebakken, geroerbakt of rauw worden gegeten.

Broccoli

Broccoli is een koolsoort die bekend staat om zijn unieke smaak en voedingswaarde. Het heeft een stengelachtige structuur met compacte groene bloemen en een koolachtige smaak. Broccoli is een uitstekende bron van voedingsstoffen, waaronder vitamine C, kalium en foliumzuur. Deze groente kan op verschillende manieren bereid worden, namelijk in de oven, door te stomen, wokken, bakken en koken.

Waarom is kool gezond?

Kool is gezond omdat het rijk is aan voedingsstoffen, waaronder vitamine C, K, foliumzuur en vezels. Het bevat ook antioxidanten die helpen bij het bestrijden van schade aan de cellen en het verlagen van het risico op bepaalde aandoeningen, zoals hartziekten, maar ook bepaalde vormen van kanker.

Bovendien bevat kool relatief weinig calorieën, wat het een goede keuze maakt voor mensen die op hun gewicht willen letten of die wat pondjes willen verliezen.

Kool werd en wordt in veel verschillende culturen gegeten, en had ook een belangrijke rol in de antieke geneeskunde en diëtetiek. Tot op de dag van vandaag worden de gezondheidsvoordelen van kool nog steeds erkend en waardevol gevonden.

Kool in vervlogen tijden

Kool vormde een belangrijk onderdeel van de voeding en de geneeskunde in de antieke tijd. Het werd beschouwd als een gezonde en geneeskrachtige groente die kon helpen bij het voorkomen en behandelen van diverse ziekten.

Pythagoras

Pythagoras, een Griekse filosoof en wiskundige, en bekend om zijn bijdragen aan de filosofie en wiskunde, sprak vol lof over kool. Hij was een aanhanger van een vegetarisch dieet en beschouwde kool als een van de gezondste en meest waardevolle voedingsmiddelen. Volgens de overlevering beschouwde hij kool als een heilig voedsel en raadde hij zijn volgelingen aan om het regelmatig te eten. Kool was ook een belangrijk onderdeel van de Pythagoreïsche leefstijl en filosofie.

Hippocrates

Hippocrates, de Griekse grondlegger van de moderne geneeskunde, beschouwde kool als een medicijn tegen diverse ziekten. Hij was een sterk voorstander van gezonde voeding en zag kool als een van de meest voedzame en geneeskrachtige groenten. Hij raadde aan om regelmatig kool te eten teneinde allerlei kwalen te voorkomen en te behandelen, waaronder maag- en darmklachten, verkoudheid en andere aandoeningen. Zijn gedachte was dat voeding een belangrijke rol speelde in de gezondheid en het welzijn van de mens, en hij was een pionier in het gebruik van voeding als medicijn.

Het eten van kool in de middeleeuwen

In de Middeleeuwen werd er onder de bevolking veel kool gegeten. Het was een goedkope en veerkrachtige groente die in veel delen van Europa kon groeien, waardoor het voor de meeste mensen gemakkelijk beschikbaar was. Kool werd in verschillende vormen gegeten, zoals gekookt en gebakken, maar het werd ook in soepen verwerkt. Het was een belangrijke bron van voedingsstoffen, met name vitamine C, wat in die tijd noodzakelijk was om ziekten zoals scheurbuik te voorkomen. Kool vormde een onmisbaar onderdeel van het Middeleeuwse dieet.

Voedingswaarde van kool

Kool is voedzaam en gezond. Het heeft een aantal verschillende gezondheidsvoordelen. De voedingswaarde van kool is:

Calorieën: 100 gram kool bevat grofweg 25 kcal.
Vezels: Kool is rijk aan vezels, wat goed is voor de spijsvertering en het verminderen van het risico op bepaalde aandoeningen, zoals darmkanker.
Vitamine C: Kool bevat veel vitamine C, wat je nodig hebt voor een gezonde immuunfunctie en het voorkomen van hartziekten en beroerte.
Vitamine K: Kool is een uitstekende bron van vitamine K. Deze vitamine heb je nodig voor een gezonde bloedstolling en botgezondheid.
Foliumzuur: Kool bevat ook vrij veel foliumzuur. Dit is belangrijk door een gezonde groei en ontwikkeling van het zenuwstelsel.
Antioxidanten: De antioxidanten in kool gaat schade aan de cellen tegen en verlaagt het risico op bepaalde aandoeningen, zoals hartziekten en bepaalde vormen van kanker.

Gezondheidsvoordelen van kool

Kool heeft veel gezondheidsvoordelen. De belangrijkste zijn:

Hart- en vaatziekten tegengaan

Kool bevat antioxidanten die het risico op hartziekten en beroerte verminderen door te helpen beschermen tegen schade aan de bloedvaten.

Er is duidelijk bewijs dat een dieet dat rijk is aan groenten, waaronder koolsoorten, geassocieerd is met een verminderd risico op hart- en vaatziekten. Vezelrijke groenten, zoals kool, kunnen helpen bij het verlagen van het cholesterolgehalte en de bloeddruk, die beide bijdragen aan een verlaagd risico op hart- en vaatziekten.

Goed voor de spijsvertering

Kool bevat veel vezels, wat de spijsvertering bevordert door de stoelgang te verbeteren en obstipatie te voorkomen. Bovendien bevat kool ook antioxidanten die het lichaam beschermen tegen schade door vrije radicalen, en een gezonde darmflora bevorderen.

Koolsap wordt vaak gebruikt om obstipatie tegen te gaan

Koolsap bevat vezels en vocht die helpen om de spijsvertering soepel te houden en obstipatie te voorkomen. Koolsap is ook rijk aan vitamines en mineralen, wat het tot een gezonde keuze maakt voor mensen die op zoek zijn naar natuurlijke manieren om hun spijsvertering op gang te houden.

Overmatig gebruik van koolsap kan evenwel diarree veroorzaken. Je doet er daarom verstandig aan om het met mate te drinken.

Goed voor de botten

Kool is een goede bron van vitamine K, wat belangrijk is voor een gezonde bloedstolling en botgezondheid.

Gezonde immuunsysteem

Kool bevat vitamine C, wat noodzakelijk is voor een gezonde immuunfunctie en het helpen voorkomen van ziekten.

Gewichtsbeheersing

Kool bevat weinig calorieën. Het is daarmee een goede keuze maakt voor mensen die op hun gewicht willen letten of die willen afvallen in geval van overgewicht.

Kool en andere groenten kunnen helpen bij gewichtsbeheersing. Kool is laag in calorieën en rijk aan vezels, wat kan helpen bij het creëren van een vol en verzadigd gevoel. Hierdoor heb je minder (snel) trek.

Bovendien bevat kool weinig calorieën in verhouding tot zijn volume, wat betekent dat je veel kunt eten zonder veel calorieën binnen te krijgen.

Je moet wel beseffen dat gewichtsbeheersing een complex proces is dat afhangt van veel factoren, waaronder voeding, beweging, slaap, stress en hormonen.

Risico op sommige vormen van kanker verminderen

Kool bevat stoffen die het risico op bepaalde vormen van kanker, zoals darmkanker, verminderen.

Darmkanker

Er zijn verschillende studies die suggereren dat het eten van kool de kans op het ontwikkelen van darmkanker kan verminderen.¹ Eén van de redenen hiervoor is dat kool en andere kruisbloemige groenten, zoals broccoli en bloemkool, rijk zijn aan glucosinolaten. Wanneer deze stoffen worden afgebroken door het kauwen en het verteringsproces, produceren ze verbindingen zoals indolen, isothiocyanaten en sulforafaan, die beschermende eigenschappen hebben tegen kanker.

Er zijn ook studies die aantonen dat regelmatige consumptie van kool en andere kruisbloemige groenten de groei van kankercellen in de dikke darm kan remmen. Dit kan te wijten zijn aan de aanwezigheid van antioxidanten en ontstekingsremmende stoffen in deze groenten.

Prostaatkanker

Indole-3-carbinol is een stof die wordt aangetroffen in bepaalde groenten, zoals broccoli, spruiten, groene kool en bloemkool. Volgens onderzoek kan het de groei van prostaatkanker remmen.²³ Het is echter belangrijk op te merken dat anno 2024 verder onderzoek nodig is om deze bevindingen te bevestigen en om te bepalen of de stof effectief is bij de behandeling van prostaatkanker.

Reuma

Er is anno 2024 slechts beperkt onderzoek gedaan naar de mogelijke gezondheidsvoordelen van kool voor reumatoïde artritis (RA). Sommige studies hebben aangetoond dat de anti-ontstekingsstoffen en antioxidanten in kool helpen bij het verminderen van ontstekingen en het beschermen van de gewrichten tegen schade. Er is echter meer onderzoek nodig om deze bevindingen te bevestigen.

Koolbladeren bevatten stoffen die ontstekingsremmend werken. Dit komt door de aanwezigheid van stoffen zoals salicylaten, vitamine C en polyfenolen. Deze stoffen kunnen ontstekingen verminderen en helpen bij het genezen van beschadigde weefsels. Je kunt koolbladeren als kompres gebruiken.

De geneeskracht van kool bij diabetes type 2

Koolsoorten, zoals groene, witte en rode kool, worden wereldwijd gegeten (rauw of gekookt) en verbouwd in verschillende regio’s van de wereld. Wetenschappelijk bewijs toont aan dat kool een meervoudig effect heeft op de regeling van de glucosehomeostase vanwege de vele bioactieve stoffen in deze groente.⁴ Glucosehomeostase is het vermogen van het lichaam om het bloedsuikergehalte binnen een relatief smalle range te handhaven, ongeacht de hoeveelheid glucose die wordt geconsumeerd of geproduceerd. Het wordt gereguleerd door verschillende hormonen, waaronder insuline en glucagon, die de opname en afgifte van glucose in verschillende weefsels zoals de lever, spieren en vetweefsel regelen. Dit mechanisme zorgt ervoor dat de cellen in het lichaam voldoende energie krijgen om te functioneren, terwijl schade aan de weefsels en organen door hoge of lage bloedsuikerspiegels wordt voorkomen.

kool is een voedingsmiddel dat van nature weinig koolhydraten bevat en een lage glycemische index heeft, wat betekent dat het de bloedsuikerspiegel minder snel verhoogt dan voedingsmiddelen met een hoge glycemische index. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het verminderen van hoge bloedsuikerspiegels bij mensen met diabetes type 2 kan helpen om de schade aan organen zoals de lever en nieren te verminderen. Dit komt omdat langdurig hoge bloedsuikerspiegels schade kunnen veroorzaken aan de bloedvaten die deze organen voeden, wat uiteindelijk kan leiden tot orgaanfalen. Door het verminderen van de bloedsuikerspiegel kunnen mensen met diabetes type 2 de progressie van deze schade aan organen vertragen of zelfs stoppen. Dit kan worden bereikt door middel van verschillende behandelingen, waaronder medicatie, dieet en lichaamsbeweging.

Kool is een gezonde groente die rijk is aan voedingsstoffen en vezels. Er is enig bewijs dat het eten van kool en andere kruisbloemige groenten kan helpen bij het verminderen van oxidatieve stress en ontstekingen in het lichaam, die beide risicofactoren zijn voor de ontwikkeling van diabetes type 2. Bovendien is kool een laagcalorische groente en kan het helpen bij gewichtsverlies, wat op zijn beurt kan helpen bij het voorkomen van obesitas, een belangrijke risicofactor voor diabetes type 2.

Is kool gezond voor de lever?

Bepaalde koolsoorten kunnen goed zijn voor de gezondheid van de lever. Vezelrijke groenten, zoals broccoli, bloemkool, spruitjes en kool, kunnen helpen bij het ondersteunen van een gezonde leverfunctie. Deze groenten bevatten antioxidanten en stoffen die de lever kunnen helpen bij het verwijderen van giftige stoffen. Het is altijd belangrijk om een gevarieerde en evenwichtige voeding te consumeren en overleg te hebben met een arts voordat je veranderingen aanbrengt in je dieet.

Kool kopen en bewaren

Waarop letten bij het kopen?

Bij het kopen van kool moet je op het volgende letten:

Uiterlijk: Kies kool die stevig en fris is, zonder bruine of gele plekken.
Textuur: Kies kool die een stevige en compacte textuur heeft, zonder zachte plekken.
Geur: Kool moet een frisse en aangename geur hebben, zonder een zurige geur die op bederf duidt.

Hoe kool bewaren?

Als je kool hebt gekocht, is het belangrijk om deze op de juiste manier te bewaren om te voorkomen dat deze snel bederft. Hier zijn enkele tips:

Bewaar kool op een koele en donkere plaats, zoals de groentela van je koelkast.
Verpak kool in een plastic zak of folie om te voorkomen dat het uitdroogt en zijn smaak en textuur verliest.
Verwijder de buitenste bladeren en was kool alvorens te bewaren als je het niet meteen gaat gebruiken.
Bewaar kool apart van andere groenten en fruit om te voorkomen dat het gassen afgeeft die andere voedingsmiddelen sneller kunnen laten bederven.

Gekookte kool moet binnen twee tot drie dagen worden opgegeten om te voorkomen dat het bederft.

Kool kun je zowel rauw eten als koken

Kool is een veelzijdige groente die zowel rauw als gekookt gegeten kan worden. Rauwe kool kan worden gebruikt in salades, smoothies of als snack. Kool kan worden verwerkt in stoofschotels, soepen en groenteburgers. Het kan ook als hoofd- of bijgerecht opgediend worden.

Recepten met kool

Roerbakgerecht met kool

Een populaire manier om kool te bereiden is door het te roerbakken met andere groenten en specerijen. Hier is een recept voor roerbakkool met knoflook en ui:

Ingrediënten:

1 grote kool, in dunne reepjes gesneden (bijvoorbeeld Chinese kool of spitskool)
3 tenen knoflook, fijngehakt
1 ui, gesnipperd
1 eetlepel olie
1 theelepel zout
1/2 theelepel peper
1/2 theelepel paprikapoeder
1/2 theelepel gemalen koriander

Bereidingswijze:

Verhit de olie in een grote pan op middelhoog vuur. Voeg de ui en knoflook toe en roerbak tot de ui zacht is.
Voeg de kool toe en roerbak tot deze zacht is, ongeveer 5-7 minuten.
Voeg het zout, peper, paprikapoeder en gemalen koriander toe en roerbak nog eens 2-3 minuten.
Serveer de roerbakkool warm als bijgerecht of als hoofdgerecht met rijst of aardappelen.

Salade met kool

Kool kan ook heel goed in een salade worden verwerkt. Hier is een recept voor een frisse en knapperige koolsalade: