Last Updated on 23 maart 2024 by M.G. Sulman
Er kunnen waarschuwingssignalen op je huid en nagels verschijnen aan de hand waarvan je huisarts of een andere arts kan opmerken dat je mogelijk een hartziekte hebt. Als je weet waar je op moet letten, kun je zelf ook waarschuwingssignalen van hartaandoeningen op huid en nagels detecteren en actie ondernemen door bijvoorbeeld een afspraak te maken met je huisarts. Je huid is de spiegel van je gezondheid.
Waarschuwingssignalen van hartziekten op huid en nagels
Er kunnen waarschuwingssignalen op je huid en nagels verschijnen, die kunnen duiden op een hartziekte. Als je weet op welke verschijnselen je moet letten, kun je zelf ook alert zijn op de waarschuwingssignalen van hartaandoeningen op je huid en nagels.
Gezwollen voeten en onderbenen (oedeem)
Vochtophoping of oedeem kan relatief onschuldig zijn, maar het kan ook wijzen op een hartziekte zoals hartfalen. Deze vochtophoping wordt oedeem genoemd. Oedeem wijst op vochtophoping op plaatsen in het lichaam waar vocht normaal gesproken niet of nauwelijks aanwezig is. Hoewel oedeem elk deel van je lichaam kan treffen, komt het vaak voor in handen, armen, voeten, enkels en benen. Oedeem kan het gevolg zijn van medicatie, zwangerschap of een onderliggende ziekte, vaak congestief hartfalen, nierziekte of levercirrose.
Door het indrukken van de huid en onderliggende weefsels met je vinger kan je testen of er oedeem aanwezig is. Wanneer de afdruk in de huid blijft staan kan dit duiden op het vasthouden van vocht (zie afbeelding).
Grijze, blauwe of paarse verkleuring van de huid
Blauwe vingers en nagels, evenals blauwe lippen of een blauw gezicht
Gebrek aan zuurstof resulteert in een grijze, paarse of blauwgekleurde huid, meestal in de vingers of tenen. De medische term is cyanose. Cyanose is een blauwpaarse verkleuring van huid en slijmvliezen, als uiting van een verlaagd zuurstofgehalte in het bloed (hypoxemie) of in de weefsels. Je kunt paarsachtige tot blauwe vingers en nagels krijgen, maar ook blauwe lippen of een blauw gezicht.
Centrale cyanose
Als de gehele huid of een groot deel van de huid en/of lippen een blauwachtige tint lijken te hebben, wordt dit centrale cyanose genoemd. Deze vorm van cyanose is normaal gesproken een teken dat het zuurstofgehalte in het bloed laag is. Centrale cyanose kan onder meer worden veroorzaakt door hartaandoeningen, zoals:
- Congenitale hartaandoeningen: Een congenitale (aangeboren) hartafwijking of aandoening is al bij de geboorte aanwezig.
- Hartfalen: Hierbij pompt het hart bloed minder goed weg, waardoor je organen en spieren niet genoeg zuurstof en voedingsstoffen krijgen.
- Hartstilstand: Dit is een aandoening waarbij het hart stopt met kloppen.
Blauw of paars netachtig patroon op je huid
Livedo reticularis duidt op blauwe tot paarse verkleurde vlekken met een netvormig patroon op de huid. Livedo reticularis is een veel voorkomende maar vaak niet-herkende bevinding bij het cholesterol-embolisatiesyndroom (CES).1Chaudhary K, Wall BM, Rasberry RD. Livedo reticularis: an underutilized diagnostic clue in cholesterol embolization syndrome. Am J Med Sci. 2001 May;321(5):348-51. doi: 10.1097/00000441-200105000-00008. PMID: 11370799.
Een grijze, blauwe of paarse huid die in een web of een kantachtig patroon op de huid verschijnt, kan een teken zijn van verstopte slagaders veroorzaakt door een hoog cholesterolgehalte. Wanneer het cholesterolgehalte te hoog is, beginnen zich vetafzettingen op te bouwen in de slagaders. Dit belemmert een goede doorbloeding. Hoewel dit niet noodzakelijkerwijs op hartaandoeningen wijst, verhoogt een hoog cholesterolgehalte wel het risico op het ontwikkelen van hartaandoeningen of een hartaanval.
Livedo reticularis wordt ook geassocieerd met andere aandoeningen, waaronder enkele auto-immuunziekten.
Xanthelasma (cholesterolafzetting bij de oogleden)
Als u geelachtige oranje bultjes bij de oogleden hebt, dan duidt dit mogelijk op xanthelasma. Dit zijn gele verkleuringen en bultjes, veroorzaakt door vet dat zich ophoopt op één plaats in de huid. Een te hoog cholesterolgehalte kan aanleiding zijn tot de ontwikkeling van xanthelasma. Een hoog cholesterolgehalte kan leiden tot slagaderverkalking en de meeste hart- en vaatziekten worden hierdoor veroorzaakt. Om die reden is hoog cholesterol een risicofactor voor hart- en vaatziekten.
Xanthoma eruptiva (eruptieve xanthomen)
Eruptieve xanthomen zijn uitbarstingen van gelige tot geelrode, jeukende, 1 tot 4 mm grote bultjes op de billen, schouders en extremiteiten (armen en benen). Deze bultjes zijn eigenlijk vetafzettingen van cholesterol, veroorzaakt door extreem hoge niveaus van triglyceriden (type cholesterol) in het bloed.
Behandeling is essentieel om de triglyceriden te verlagen en om hartaandoeningen die worden veroorzaakt door het hoge cholesterolgehalte, te voorkomen.
Trommelstokvingers
Trommelstokvingers, ook bekend als horlogeglasnagels, duiden op bolronde nagels en eindkootjes. Deze worden geassocieerd met interne aandoeningen die gepaard gaan met onvoldoende doorbloeding (ischemie). Trommelstokvingers komen voor bij afwijkingen aan longen, hart of grote bloedvaten en lever.
Splinterbloedingen onder de nagels
Een splinterbloeding duidt op een kleine, streepvormige bloeding onder de teennagel of vingernagel, die eruit ziet als een splinter. Splinterbloedingen kunnen voorkomen bij een bacteriële endocarditis (een ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de hartkleppen) en bij vasculitis (een ontsteking van de bloedvaten), maar ze kunnen ook spontaan ontstaan zonder duidelijke oorzaak, of door trauma of antistolling.
Wasachtige doorschijnende bultjes
Systemische amyloïdose is een ziekte waarbij bepaalde stofjes zich ophopen in weefsels en organen. Er kunnen hierbij wasachtige doorschijnende bultjes ontstaan, vooral op de bovenoogleden, de rest van het gelaat, nek, oksels, liezen en perianaal. Mogelijk heb je dan ook eiwitafzettingen in je hart of een ander orgaan. Als eiwit zich ophoopt in het hart, is het moeilijk voor het hart om goed te functioneren.
Osler-noduli
Osler-noduli duiden op pijnlijke, rode, verheven huidafwijkingen op de handen en voeten. Ze worden onder meer geassocieerd met infectieuze endocarditis. Dit is een ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de hartkleppen.
Janeway-laesies
Osler-noduli zijn dikwijls uiterlijk niet gemakkelijk te onderscheiden van Janeway-laesies die ook voorkomen bij endocarditis. Janeway-laesies zijn echter niet pijnlijk in tegenstelling tot Osler-noduli. Het zijn pijnloze rode platte huidafwijkingen op handpalmen en voetzolen.
Erythema marginatum
Erythema marginatum is een specifieke huiduitslag dat voorkomt bij acuut reuma (reumatische koorts). Dit is een ziekte die optreedt na infectie met een bacterie, de streptokok. Acuut reuma kan leiden tot hartklachten. In Nederland komt de ziekte vooral voor bij kinderen tussen de 4 en 18 jaar.
Ziekte van Kawasaki
De ziekte van Kawasaki is een vasculitis. Hierbij ontstaan ontstekingen in de bloedvaten. De ziekte komt vooral voor bij kinderen onder de 5 jaar. Mogelijke verschijnselen zijn onder meer:
- hoge koorts
- een rode uitslag op de huid
- rode, opgezwollen handpalmen en voetzolen
Bij de ziekte van Kawasaki zijn met name de grote slagaderen betrokken en in het bijzonder de kransslagaderen van het hart.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over waarschuwingssignalen van hartziekten op huid en nagels. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
